Zarządzanie przedsiębiorstwem

Zarządzanie przedsiębiorstwem - jest jednym z wariantów obszernie rozumianego kierowania, obok administrowania, dowodzenia, rządzenia oraz kierowania zespołem (do tego ostatniego związanego z kierowaniem w węższym znaczeniu, z "mikrokierowaniem", np. z kierowaniem przez brygadzistę grupą roboczą). (S Sudoł s. 13)

Zarządzanie jest tokiem postępowania konkretnej osoby nakierowanym do różnych ludzi, choć ogólnie mówi się: "zarządzanie przedsiębiorstwem lub w przedsiębiorstwie", "zarządzanie szkołą lub w szkole" lub inną organizacją (instytucją), ale proces zależny jest zawsze poprzez działanie ludzi w tych instytucjach na decyzje zarządzającego. (S. Sudoł s. 15)

Zarządzanie przedsiębiorstwem XXI wieku zakłada zrozumienie i zaakceptowanie zmienności, wielokierunkowości oraz wieloaspektowości, gdzie kompetentność i jednostajność są standardowe, a nawet przyjmowane jako bezsprzeczność. (H. Dźwigoł s. 94)

Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem

Działanie ludzi w organizacji

Ludzie są kluczowym elementem każdej organizacji i ich działania mają bezpośredni wpływ na osiąganie celów przedsiębiorstwa. Działanie ludzi w organizacji można analizować na różnych poziomach: jednostki, grupy i organizacji jako całości.

Na poziomie jednostki, ważne jest zrozumienie motywacji pracowników. Motywacja jest siłą napędową, która skłania ludzi do działania w sposób ukierunkowany na osiągnięcie określonych celów. Istnieje wiele teorii motywacji, takich jak teoria potrzeb Maslowa, teoria oczekiwań Vrooma czy teoria sprawiedliwości. Zrozumienie tych teorii i ich zastosowanie w praktyce zarządzania może pomóc w budowaniu motywującego środowiska pracy.

Na poziomie grupy, ważne jest zrozumienie dynamiki grupowej i budowanie efektywnej komunikacji. Pracownicy działający w grupach są często bardziej produktywni i kreatywni, gdyż wymieniają pomysły, wspierają się nawzajem i dzielą się wiedzą. Zarządzanie grupami wymaga umiejętności budowania zaufania, rozwiązywania konfliktów i stymulowania współpracy.

Na poziomie organizacji jako całości, ważne jest skoncentrowanie się na kulturze organizacyjnej i wartościach, które są promowane w przedsiębiorstwie. Kultura organizacyjna wpływa na sposób działania i podejmowania decyzji w organizacji. Przedsiębiorstwa o silnej kulturze mają zazwyczaj lojalnych i zaangażowanych pracowników, którzy identyfikują się z misją i wartościami organizacji.

Zarządzanie wiedzą

W dzisiejszym świecie biznesu, wiedza jest jednym z najważniejszych zasobów przedsiębiorstwa. Zarządzanie wiedzą odnosi się do procesów, strategii i narzędzi, które pomagają w gromadzeniu, organizowaniu, udostępnianiu i wykorzystywaniu wiedzy w organizacji.

Wiedza może być zarówno formalna, np. w postaci dokumentów, procedur i baz danych, jak i nieformalna, wynikająca z doświadczenia, intuicji i umiejętności pracowników. Zarządzanie wiedzą polega na tworzeniu struktur i systemów, które umożliwiają gromadzenie i udostępnianie wiedzy w organizacji.

Jednym z narzędzi zarządzania wiedzą jest system zarządzania treścią, który umożliwia gromadzenie, organizowanie i udostępnianie informacji w formie elektronicznej. Inne narzędzia to systemy wspomagające podejmowanie decyzji, systemy zarządzania projektami oraz platformy do wymiany wiedzy i komunikacji wewnętrznej.

Zarządzanie wiedzą jest kluczowym elementem w budowaniu przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Organizacje, które wykorzystują wiedzę w sposób efektywny, mogą szybko reagować na zmiany w otoczeniu i rozwijać się. Dlatego zarządzanie wiedzą powinno być integralną częścią strategii zarządzania przedsiębiorstwem.

Koncepcje zarządzania przedsiębiorstwem

Współczesne koncepcje zarządzania

Współczesne koncepcje zarządzania przedsiębiorstwem stanowią podstawę efektywnego funkcjonowania organizacji w dzisiejszym dynamicznym i konkurencyjnym środowisku biznesowym.

• Marketing. Koncepcja marketingowa odnosi się do podejścia, w którym przedsiębiorstwo skupia się na zaspokajaniu potrzeb i oczekiwań klientów. W ramach tej koncepcji, przedsiębiorstwo identyfikuje, analizuje i zaspokaja potrzeby rynku poprzez dostarczanie odpowiednich produktów i usług. Marketing jest kluczowym elementem budowania relacji z klientami oraz tworzenia wartości dla przedsiębiorstwa.
• Logistyka. Koncepcja logistyki odnosi się do zarządzania przepływem towarów i informacji w całym łańcuchu dostaw. W ramach tej koncepcji, przedsiębiorstwo dba o optymalizację procesów, zarządzanie zapasami, transportem oraz magazynowaniem. Logistyka jest istotnym elementem zarządzania przedsiębiorstwem, ponieważ ma wpływ na koszty, efektywność i jakość obsługi klienta.
• Zarządzanie zasobami ludzkimi. Koncepcja zarządzania zasobami ludzkimi odnosi się do efektywnego zarządzania pracownikami w celu osiągnięcia celów organizacji. W ramach tej koncepcji, przedsiębiorstwo dba o rekrutację, selekcję, szkolenie, motywację i rozwój pracowników. Zarządzanie zasobami ludzkimi ma kluczowe znaczenie dla budowania zaangażowanej, kompetentnej i zadowolonej załogi.
• Kontrola jakości. Koncepcja kontroli jakości odnosi się do systematycznego monitorowania i oceny jakości produktów i procesów w celu zapewnienia zgodności z ustalonymi standardami. Przedsiębiorstwo stosuje różne metody i narzędzia, takie jak audyty, inspekcje i analizy, aby zapewnić wysoką jakość swoich produktów i usług. Kontrola jakości jest kluczowym elementem budowania zaufania klientów i utrzymania konkurencyjności.
• Zarządzanie czasem. Koncepcja zarządzania czasem odnosi się do efektywnego wykorzystywania czasu w celu osiągnięcia celów przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo dba o planowanie, organizację i kontrolę czasu pracy, aby maksymalnie wykorzystać zasoby czasowe. Zarządzanie czasem jest istotne dla efektywności, produktywności i zwiększenia wydajności przedsiębiorstwa.
• Benchmarking. Koncepcja benchmarkingu odnosi się do porównywania swoich procesów, produktów lub usług z najlepszymi praktykami i wynikami osiągniętymi przez inne przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo analizuje, ocenia i dostosowuje swoje działania w celu osiągnięcia lepszych wyników. Benchmarking jest ważnym narzędziem doskonalenia procesów i podnoszenia konkurencyjności.
• Outsourcing. Koncepcja outsourcingu odnosi się do przekazywania niektórych funkcji i zadań przedsiębiorstwa do zewnętrznych dostawców. Przedsiębiorstwo wykorzystuje specjalistyczne usługi, takie jak produkcja, księgowość czy IT, dostarczane przez zewnętrzne firmy. Outsourcing pozwala przedsiębiorstwu skoncentrować się na swojej kluczowej działalności i zwiększyć efektywność operacyjną.

Koncepcje zorientowane na zarządzanie zmianami

Zarządzanie zmianami jest nieodzowne dla przedsiębiorstw, które chcą dostosowywać się do zmieniających się warunków rynkowych i utrzymać konkurencyjność.

• Lean management. Koncepcja lean management odnosi się do eliminacji marnotrawstwa i doskonalenia procesów w celu zwiększenia efektywności, jakości i wartości dla klienta. Przedsiębiorstwo dąży do osiągnięcia ciągłego doskonalenia, redukując straty, optymalizując procesy i angażując pracowników w udoskonalanie swojej pracy.
• Business process reengineering. Koncepcja business process reengineering odnosi się do gruntownej zmiany i restrukturyzacji procesów biznesowych w celu osiągnięcia znaczących ulepszeń. Przedsiębiorstwo analizuje, projektuje i wdraża nowe procesy, które są bardziej efektywne, elastyczne i dostosowane do zmieniających się potrzeb rynku.

Koncepcje zorientowane na formy organizacji

Forma organizacji ma kluczowe znaczenie dla skutecznego zarządzania przedsiębiorstwem.

• Organizacja ucząca się. Koncepcja organizacji uczącej się odnosi się do stworzenia kultury organizacyjnej, w której pracownicy są otwarci na ciągłe doskonalenie, zdobywanie nowej wiedzy i rozwijanie swoich umiejętności. Przedsiębiorstwo wspiera rozwój pracowników i promuje uczenie się jako kluczowy element sukcesu organizacji.
• Organizacja inteligentna. Koncepcja organizacji inteligentnej odnosi się do wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu efektywnego gromadzenia, analizowania i wykorzystywania danych w procesie podejmowania decyzji. Przedsiębiorstwo wykorzystuje inteligentne systemy do zarządzania informacjami i wiedzą, co przyczynia się do zwiększenia innowacyjności i konkurencyjności.
• Organizacja sieciowa. Koncepcja organizacji sieciowej odnosi się do tworzenia partnerstw i współpracy z innymi przedsiębiorstwami w celu osiągnięcia synergii i wzajemnych korzyści. Przedsiębiorstwo tworzy sieć powiązań i relacji, co umożliwia efektywne wykorzystanie zasobów, dzielenie się wiedzą i wspólne osiąganie celów.
• arządzanie przez kompetencje. Koncepcja zarządzania przez kompetencje odnosi się do identyfikacji, rozwijania i wykorzystywania kompetencji pracowników w celu osiągnięcia celów organizacji. Przedsiębiorstwo koncentruje się na budowaniu zespołu z odpowiednimi umiejętnościami i wiedzą, co przyczynia się do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej.

Kluczowe aspekty zarządzania przedsiębiorstwem

Zarządzanie strategiczne

Zarządzanie strategiczne jest jednym z kluczowych aspektów zarządzania przedsiębiorstwem. Polega ono na określaniu celów organizacji oraz opracowywaniu strategii, które pozwolą na ich osiągnięcie. W ramach zarządzania strategicznego można wyróżnić kilka istotnych czynników.

• Analiza otoczenia. Analiza otoczenia jest nieodłącznym elementem zarządzania strategicznego. Polega ona na badaniu otoczenia zewnętrznego i wewnętrznego przedsiębiorstwa w celu zidentyfikowania okazji i zagrożeń oraz silnych stron i słabości. Dzięki temu menedżerowie mogą lepiej zrozumieć rynek, na którym działają, oraz dostosować strategię do zmieniających się warunków.
• Cele organizacji. Kolejnym ważnym aspektem zarządzania strategicznego jest określanie celów organizacji. Cele powinny być jasne, mierzalne, osiągalne, realistyczne i czasowo określone (tzw. SMART). Poprzez ustalanie celów organizacji, menedżerowie mogą skoncentrować wysiłki całej firmy na osiągnięciu tych celów, co prowadzi do zwiększenia efektywności i skuteczności działania.
• Alokacja zasobów. Alokacja zasobów jest trzecim istotnym elementem zarządzania strategicznego. Polega ona na przydzielaniu zasobów przedsiębiorstwa w sposób optymalny, tak aby realizować cele organizacji. Dotyczy to zarówno zasobów finansowych, jak i ludzkich czy technologicznych. Efektywne zarządzanie alokacją zasobów pozwala na maksymalne wykorzystanie potencjału przedsiębiorstwa i osiągnięcie lepszych wyników.

Zarządzanie finansami

Zarządzanie finansami est kolejnym kluczowym aspektem zarządzania przedsiębiorstwem. Obejmuje ono różne czynności związane z planowaniem, kontrolą i analizą finansową.

• Planowanie budżetu. Planowanie budżetu to proces określania przewidywanych przychodów i wydatków przedsiębiorstwa na określony okres. Poprzez planowanie budżetu, menedżerowie mogą lepiej zarządzać środkami finansowymi, przewidując i kontrolując wydatki oraz planując inwestycje. Jest to istotne dla utrzymania stabilności finansowej przedsiębiorstwa i osiągnięcia celów organizacji.
• Kontrola finansowa. Kontrola finansowa jest kolejnym ważnym elementem zarządzania finansowego. Polega ona na monitorowaniu i ocenie wyników finansowych przedsiębiorstwa w celu zapewnienia zgodności z założonym budżetem oraz identyfikacji ewentualnych problemów czy nieprawidłowości. Dzięki kontroli finansowej można szybko reagować na zmiany i podejmować odpowiednie działania korygujące.
• Analiza finansowa. Analiza finansowa jest niezwykle istotnym narzędziem zarządzania finansowego. Polega ona na badaniu danych finansowych przedsiębiorstwa w celu oceny jego kondycji finansowej. Analiza finansowa pozwala na identyfikację mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa, ocenę rentowności, płynności czy zadłużenia. Dzięki temu menedżerowie mogą podejmować decyzje oparte na rzetelnych informacjach i poprawiać efektywność finansową organizacji.

Zarządzanie ryzykiem

Zarządzanie ryzykiem jest kluczowym aspektem zarządzania przedsiębiorstwem, szczególnie w dzisiejszym dynamicznym i niepewnym środowisku biznesowym. Polega ono na identyfikacji, ocenie, monitorowaniu i zarządzaniu ryzykiem, które może wpływać na osiągnięcie celów organizacji. Zarządzanie ryzykiem obejmuje również opracowywanie strategii minimalizacji ryzyka oraz zarządzanie kryzysowe w przypadku wystąpienia niekorzystnych zdarzeń.

Zarządzanie projektami

Zarządzanie projektami jest kluczowym elementem skutecznego zarządzania przedsiębiorstwem. Polega ono na planowaniu, organizowaniu, realizowaniu i kontrolowaniu projektów w celu osiągnięcia zamierzonych celów. Zarządzanie projektami wymaga skoordynowania zasobów, czasu i działań różnych działów przedsiębiorstwa. Dzięki temu można zwiększyć efektywność działań, zmniejszyć ryzyko niepowodzenia i osiągnąć lepsze rezultaty.

Zarządzanie operacyjne

Zarządzanie operacyjne koncentruje się na skutecznym zarządzaniu codziennymi operacjami przedsiębiorstwa. Obejmuje ono różne dziedziny, takie jak produkcja, dostawy, zarządzanie zapasami i jakość.

• Produkcja. Skuteczne zarządzanie produkcją jest istotne dla zapewnienia płynności procesów produkcyjnych i osiągnięcia wysokiej jakości produktów. Dotyczy to zarówno planowania produkcji, zarządzania zapasami, jak i optymalizacji procesów, tak aby były one bardziej efektywne i elastyczne.
• Dostawy. Zarządzanie dostawami odgrywa kluczową rolę w efektywnym funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Obejmuje ono zarządzanie łańcuchem dostaw, negocjowanie umów z dostawcami, kontrolę jakości dostaw oraz optymalizację procesów logistycznych. Skuteczne zarządzanie dostawami pozwala na zapewnienie ciągłości dostaw surowców i komponentów, co ma istotne znaczenie dla produkcji i zadowolenia klientów.
• Zapasy. Zarządzanie zapasami ma na celu utrzymanie optymalnego poziomu zapasów, tak aby nie blokować kapitału przedsiębiorstwa, a jednocześnie zapewnić ciągłość produkcji i dostaw. Obejmuje to zarządzanie zamówieniami, kontrolę stanu zapasów, minimalizację strat czy optymalizację procesów magazynowych. Skuteczne zarządzanie zapasami przyczynia się do zwiększenia efektywności operacyjnej i redukcji kosztów.
• Jakość. Zarządzanie jakością jest niezwykle ważnym aspektem zarządzania operacyjnego. Obejmuje ono ustalanie standardów jakości, kontrolę jakości procesów i produktów, zarządzanie reklamacjami i ciągłe doskonalenie jakości. Skuteczne zarządzanie jakością pozwala na zwiększenie konkurencyjności i zadowolenia klientów.

Zarządzanie relacjami z klientami (CRM)

Zarządzanie relacjami z klientami (CRM) jest kluczowym aspektem zarządzania przedsiębiorstwem, szczególnie w kontekście rosnącej konkurencji i wymagań klientów. Polega ono na budowaniu i utrzymywaniu długotrwałych relacji z klientami poprzez zrozumienie ich potrzeb i oczekiwań oraz dostarczanie wartościowych produktów i usług. Skuteczne zarządzanie relacjami z klientami przyczynia się do lojalności klientów, zwiększenia sprzedaży i budowania marki.

Etyka w zarządzaniu

Etyka w zarządzaniu jest nieodłącznym elementem skutecznego zarządzania przedsiębiorstwem. Obejmuje ona stosowanie zasad etycznych w podejmowaniu decyzji, zarządzaniu pracownikami, relacjach z klientami i społecznością. Skuteczne zarządzanie etyką przyczynia się do budowania zaufania, reputacji i długotrwałego sukcesu przedsiębiorstwa.

Innowacje i zarządzanie zmianą

Innowacje i zarządzanie zmianą są niezbędnymi elementami skutecznego zarządzania przedsiębiorstwem w dynamicznym otoczeniu biznesowym. Obejmuje to tworzenie kultury innowacyjności, poszukiwanie nowych rozwiązań i technologii, a także skuteczne zarządzanie procesem zmiany. Innowacje i zarządzanie zmianą mogą przynieść przedsiębiorstwu przewagę konkurencyjną, dostosowanie do zmieniających się warunków rynkowych i lepsze wyniki.

Zarządzanie przedsiębiorstwem — artykuły polecane

Paradygmaty zarządzania — Koncepcje zarządzania — Zachowanie organizacyjne — Rozwój organizacyjny — Zarządzanie przez wartości — Role menedżerów personalnego i liniowego — Technologia informatyczna — Philip Kotler — Metoda BPM

Bibliografia

• Dźwigoł H. (2014), Menedżerowie przyszłości a zarządzanie strategiczne, Zeszyty naukowe Politechniki Śląskiej nr 19[09]
• Hopej M., Kral Z. (2011), Współczesne metody zarządzania w teorii i praktyce, Oficyna wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław
• Patalas-Maliszewska J. (2012), Strategiczne zarządzanie kapitałem intelektualnym w innowacyjnym przedsiębiorstwie sektora MSP, Zarządzanie przedsiębiorstwem nr 2
• Sudoł S. (2014), Podstawowe problemy metodoliczne nauk o zarządzaniu, Organization and management nr 1161
• Szymańska A. (2012), Globalizacja a nowe koncepcje zarządzania przedsiębiorstwem, Przedsiębiorczość - Edukacja nr 8

Autor: Brygida Opyrchał