Zarządzanie produkcją

Termin produkcja w naukach ekonomicznych oznacza proces wytwarzania towarów przeznaczonych do sprzedaży. Współczesna produkcja obejmuje zarówno sferę materialną i niematerialną. Rozwój produkcji niematerialnej i sfery usług zależy przede wszystkim od produkcji dóbr materialnych - jej wyposażenia technicznego i wielkości (Rogowski A. 2010, s. 9-10.)

Zarządzanie produkcją oznacza planowanie, uporządkowanie, kierowanie i kontrolowanie działań produkcyjnych. Głównym zadaniem zarządzania produkcją jest przetwarzanie surowców w wyroby gotowe.

Zarządzanie produkcją polega na przyjmowaniu decyzji związanych z procesami produkcyjnymi, tak aby otrzymane towary lub usługi były produkowane zgodnie ze specyfikacją, w wymaganej ilości, zgodnie z harmonogramem i przy minimalnych kosztach. Niektóre organizacje produkują przedmioty fizyczne, takie jak meble, materiały budowlane lub produkty biurowe, podczas gdy inne świadczą takie usługi, jak opieka medyczna, usługi bankowe lub punkty sprzedaży detalicznej. W operacjach produkcyjnych kierownictwo działu produkcji dba o przebieg procesu projektowania produktów, kontrolę jakości produktów oraz organizację i nadzorowanie pracowników (Muniz J., Batista D. A., Loureiro G. 2010, s. 859-860).

TL;DR

Zarządzanie produkcją to proces planowania, kierowania i kontrolowania działań produkcyjnych w celu przetwarzania surowców w gotowe wyroby. Składa się z elementów takich jak projektowanie produktu, modelowanie, opracowanie procesu technologicznego, organizacja produkcji i wybór dostawców. Faza wstępna produkcji obejmuje przygotowanie dokumentacji technologicznej i tworzenie prototypu. Istnieją tradycyjne modele zarządzania produkcją, takie jak klasyczny i społeczno-techniczny, różniące się organizacją pracy i wydajnością.

Elementy procesu zarządzania produkcją

Podprocesami zarządzania produkcją są:

• projektowanie przyszłego produktu - proces polegający na wymyśleniu idei nowego produktu do sprzedaży. Rolą projektanta produktu w tym procesie jest łączenie nauki, sztuki i technologii oraz ciągłe nadzorowanie tego etapu w celu stworzenia nowego produktu,
• modelowanie (konstruowanie) produktu - proces polegający na wprowadzeniu pomysłu na nowy produkt w życie. Podczas tego etapu trzeba dokonać wyboru materiałów, formy i kształtu produktu,
• opracowanie procesu technologicznego - celem tego etapu jest opracowanie procesu technologicznego do wytwarzania produktu i realizacji tego projektu w określonych warunkach. Proces technologiczny to zbiór metod wytwarzania produktów poprzez zmianę stanu, właściwości i kształtów surowców i półwyrobów. Ten etap obejmuje dobór odpowiedniego sprzętu i oprzyrządowania do tego sprzętu oraz obliczenie kosztów pracy, paliwa i energii,
• organizacja produkcji - etap polegający na rozmieszczeniu sprzętu, dobranego podczas poprzedniego etapu na wydziale produkcyjnym firmy, i pracowników, którzy będą wykonywali pracę,
• wybór materiałów i dostawców - wyszukiwanie dostawców materiałów do wytwarzania produktów w dobrej cenie i w dobrej jakości oraz regulacja dostaw tych materiałów zgodnie z harmonogramem (Grandys E. 2013, s. 113-138).

Faza wstępna wytwarzania produktu

Wdrożenie procesu produkcji składa się z dwóch zasadniczych etapów:

• przygotowania dokumentacji technologicznej - w tym dokumencie należy określić co, ile, z czego, jak oraz w jakim wyznaczonym czasie trzeba wyprodukować,
• tworzenia prototypu produktu - podczas tego etapu sprawdzana jest zgodność prawdziwego towaru z normami, możliwość korzystania z niego w warunkach rzeczywistych, wysokość poziomu kosztów operacyjnych oraz bezpieczeństwo stosowania prototypu poprzez zwykłą osobę (Grandys E. 2013, s. 139-140).

Modele zarządzania produkcją

Tradycyjnie modele zarządzania produkcją składają się z dwóch wymiarów:

• technicznego,
• społecznego (Muniz J., Batista D. A., Loureiro G. 2010, s. 859).

Wymiar techniczny odnosi się do organizacji produkcji, procesów, działań, fizycznego rozmieszczenia sprzętu oraz przepływu materiałów, z których są produkowane towary firmy. Wymiar społeczny odnosi się do organizacji pracy personelu.

Tradycyjne modele zarządzania produkcją ewoluowały od modelu klasycznego do modelu społeczno - technicznego. Różnica między modelami społeczno-technicznym i klasycznym dotyczy organizacji pracy.

W modelu klasycznym produkcja masowa koncentruje się na racjonalizacji organizacji produkcji i maksymalizacji wydajności pracy. W tym modelu nie docenia się potrzeb społecznych ludzi, takich jak uznanie, wszystkie decyzje są podejmowane na podstawie racjonalnych przesłanek, gdzie w których pomiar wydajności produkcji był głównym warunkiem. Taki model zarządzania produkcją był wzorcowy dla gospodarki XX wieku.

W modelu społeczno-technicznym uważa się, że zachowanie ludzi w pracy zależy od struktury i treści zadań, które oni powinni wykonywać. Osiągnięcia i uczucia personelu są ważne dla ich zadowolenia z wykonywanych czynności. Teoria społeczno-techniczna dotyczy zatem wspólnej optymalizacji, z wspólnym naciskiem na osiągnięcie zarówno doskonałości pod względem wydajności technicznej, jak i zadowolenia w życiu zawodowym ludzi. Organizacja pracy powinna umożliwiać ciągłe uczenie się, zapewniać wyraźny związek z życiem i wartościami społecznymi pracowników. To będzie skutkować poprawą efektywności pracy, lepszą kontrolą wyników i dobrym samopoczuciem zatrudnionych (Muniz J., Batista D. A., Loureiro G. 2010, s. 859-860).

Zarządzanie produkcją — artykuły polecane

Metoda WCM — Lean Enterprise — Lean production — Total Productive Maintenance — Proces gospodarczy — ABC — Planowanie logistyczne — System produkcyjny — Controlling produkcji

Bibliografia

• Grandys E. (2013), Podstawy zarządzania produkcją, Difin, Warszawa
• Kutschenreiter-Praszkiewicz I. (2013), Wybrane zagadnienia planowania procesu produkcyjnego, Zarządzanie przedsiębiorstwem/Polskie Towarzystwo Zarządzania Produkcją, nr 2
• Muniz J., Batista D., Loureiro G. (2010), Knowledge‐based integrated production management model, Journal of Knowledge Management, Vol. 14
• Pałucha K. (2008), Współczesne metody wspomagające zarządzanie produkcją, Organizacja i Zarządzanie: kwartalnik naukowy, nr 2
• Rogowski A. (2010), Podstawy organizacji i zarządzania produkcją w przedsiębiorstwie, CeDeWu, Warszawa

Autor: Valeriia Mostova