Strategia biznesowa

Strategia biznesowa, inaczej strategia konkurencyjna, definiuje i określa sposoby, według których postępuje przedsiębiorstwo podczas realizacji postawionych w ramach sektora celów, przez wskazanie różnic i przewag konkurencyjnych. Strategia to polityka przedsiębiorstwa, w której zawarte są między innymi działania ukierunkowane na wyznaczanie celów i na wykorzystanie w jak najbardziej optymalny sposób dostępnych zasobów potrzebnych do ich realizacji. Istotne jest, aby przy formułowaniu owych celów koncentrować się na utrzymaniu równowagi względem wszystkich zmian, które zachodzą w otoczeniu (W. Chojnacki, P. Mielcarek 2017, s. 61).

Typy strategii biznesowych

W ramach strategii biznesowej można wyróżnić cztery główne typy: strategie przedsiębiorstwa, strategie dziedzin działalności, strategie funkcjonalne i strategie geograficzne. Każdy z tych typów strategii ma swoje specyficzne zastosowanie i znaczenie w różnych branżach.

• Strategie przedsiębiorstwa obejmują decyzje dotyczące ogólnego kierunku rozwoju przedsiębiorstwa. Dotyczą one m.in. wyboru rynków docelowych, segmentacji rynku, a także decyzji o wejściu na nowe rynki czy nawiązaniu strategicznych partnerstw.
• Strategie dziedzin działalności skupiają się na konkretnej branży lub segmencie rynku, w którym działają przedsiębiorstwa. Są to strategie, które uwzględniają specyficzne czynniki, takie jak trendy branżowe, konkurencję i wymagania klientów.
• Strategie funkcjonalne obejmują decyzje dotyczące poszczególnych funkcji w przedsiębiorstwie, takich jak marketing, finanse, operacje czy zasoby ludzkie. Mają one na celu zapewnienie efektywnego działania poszczególnych obszarów działalności i osiągnięcie celów przedsiębiorstwa.
• Strategie geograficzne dotyczą ekspansji na nowe rynki geograficzne, zarówno krajowe, jak i międzynarodowe. Stanowią one plany rozwoju przedsiębiorstwa w określonym regionie, uwzględniając lokalne uwarunkowania i wymagania rynku.

Kluczowe elementy strategii biznesowej

Przewaga konkurencyjna

Przewaga konkurencyjna jest jednym z kluczowych elementów strategii biznesowej. Oznacza ona zdolność przedsiębiorstwa do osiągania lepszych wyników niż konkurencja w danym sektorze rynku. Przewaga konkurencyjna może wynikać z różnych czynników, które dają przedsiębiorstwu przewagę nad konkurentami.

Istnieje wiele czynników, które mogą przyczynić się do wytworzenia przewagi konkurencyjnej. Jednym z nich jest unikalna oferta produktów lub usług, które są trudne do skopiowania przez konkurencję. Innym czynnikiem jest zdolność do dostarczania produktów lub usług o wyższej jakości niż konkurencja. Również innowacyjność i zdolność do wprowadzania nowych rozwiązań na rynek mogą stanowić przewagę konkurencyjną.

Dodatkowymi czynnikami przewagi konkurencyjnej mogą być efektywność operacyjna, czyli zdolność do obniżania kosztów produkcji i dostarczania produktów lub usług po atrakcyjnych cenach. Inny czynnik to zdolność do budowania silnych relacji z klientami i tworzenia lojalności wśród nich. Przewaga konkurencyjna może także wynikać z umiejętności efektywnego zarządzania zasobami ludzkimi oraz zdolności do adaptacji do zmieniających się warunków rynkowych.

Podsystemy konkurencyjności przedsiębiorstwa

Podsystemy konkurencyjności przedsiębiorstwa są kluczowymi elementami strategii biznesowej. Składają się z czterech głównych podsystemów: potencjał konkurencyjności, przewaga konkurencyjna, instrumenty konkurowania i pozycja konkurencyjna.

Potencjał konkurencyjności odnosi się do zdolności przedsiębiorstwa do osiągania lepszych wyników niż konkurencja w długim okresie. Obejmuje on analizę zasobów i umiejętności przedsiębiorstwa oraz ich wykorzystanie do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej.

Przewaga konkurencyjna dotyczy unikalnych cech lub zdolności przedsiębiorstwa, które pozwalają mu osiągnąć lepsze wyniki niż konkurencja. Może to być na przykład wyjątkowa oferta produktów lub usług, innowacyjność, efektywność operacyjna lub zdolność do tworzenia silnych relacji z klientami.

Instrumenty konkurowania odnoszą się do strategii i taktyk, które przedsiębiorstwo wykorzystuje w celu osiągnięcia przewagi konkurencyjnej. Mogą to być na przykład strategie cenowe, strategie marketingowe, strategie produktowe czy strategie dystrybucji.

Pozycja konkurencyjna odzwierciedla pozycję przedsiębiorstwa względem konkurencji na rynku. Może to być pozycja lidera, średniaka lub niszy. Pozycja konkurencyjna może być związana z różnymi czynnikami, takimi jak udział w rynku, marka, jakość produktów lub usług, czy zdolność do tworzenia innowacji.

Każdy z tych podsystemów ma istotne znaczenie dla osiągnięcia długoterminowej przewagi konkurencyjnej. Wzajemne powiązanie i zintegrowane zarządzanie tymi podsystemami są niezbędne do skutecznego kształtowania strategii biznesowej.

Cele strategiczne

Cele strategiczne są kluczowymi elementami strategii biznesowej. Są one wyznaczane w celu określenia kierunku rozwoju przedsiębiorstwa i osiągnięcia przewagi konkurencyjnej.

Cele strategiczne są długoterminowymi celami, które kierują działaniami przedsiębiorstwa. Mogą obejmować takie aspekty jak wzrost sprzedaży, zwiększenie udziału w rynku, poprawa rentowności, rozwój nowych rynków lub wprowadzenie innowacyjnych produktów lub usług.

Rodzaje celów strategicznych mogą się różnić w zależności od charakteru przedsiębiorstwa i jego strategii. Mogą to być na przykład cele dotyczące zwiększenia efektywności operacyjnej, budowy silnej marki, rozwijania relacji z klientami, inwestowania w badania i rozwój, czy ekspansji na zagraniczne rynki.

Cele strategiczne mają istotny wpływ na rozwój przedsiębiorstwa. Ich odpowiednie formułowanie i realizacja są niezbędne do skutecznego osiągnięcia przewagi konkurencyjnej i sukcesu na rynku.

Odpowiednie zarządzanie przewagą konkurencyjną, podsystemami konkurencyjności przedsiębiorstwa i celami strategicznymi jest kluczowe dla skutecznego kształtowania strategii biznesowej.

Proces tworzenia strategii biznesowej

Tworzenie strategii biznesowej to złożony proces, który wymaga analizy i oceny wielu czynników. Proces ten można podzielić na kilka etapów, z których każdy ma swoje znaczenie i wpływ na ostateczny rezultat.

Pierwszym etapem jest analiza otoczenia, która obejmuje ocenę czynników zewnętrznych, takich jak konkurencja, trendy branżowe, zmiany regulacyjne, a także analizę czynników wewnętrznych, takich jak zasoby, zdolności i kultura organizacyjna przedsiębiorstwa.

Kolejnym etapem jest określenie misji i celów przedsiębiorstwa. Misja przedsiębiorstwa określa jego podstawową działalność i wartości, które nim kierują. Cele są związane z osiągnięciem konkretnej wartości lub pozycji na rynku w określonym czasie.

Następnie, na podstawie analizy otoczenia i określenia misji i celów, następuje wybór strategii. W tym etapie menedżerowie podejmują decyzje dotyczące wyboru kierunku rozwoju przedsiębiorstwa, wykorzystania zasobów i budowania przewagi konkurencyjnej.

Po wyborze strategii następuje implementacja, czyli wdrożenie strategii w praktyce. W tym etapie menedżerowie muszą zapewnić odpowiednie zasoby, struktury organizacyjne i procesy, które umożliwią realizację strategii.

Ostatnim etapem jest monitorowanie i ocena strategii. Menedżerowie muszą stale monitorować postępy w realizacji strategii i dokonywać odpowiednich korekt w razie potrzeby. Analiza SWOT jest narzędziem, które umożliwia identyfikację mocnych stron, słabości, szans i zagrożeń, co pozwala na lepsze zrozumienie sytuacji przedsiębiorstwa i podejmowanie lepszych decyzji strategicznych.

Implementacja i monitorowanie strategii biznesowej

Implementacja strategii biznesowej

Implementacja strategii biznesowej jest kluczowym etapem w procesie zarządzania strategicznego. Jednakże, wiąże się ona z różnymi trudnościami i wyzwaniami, które mogą utrudnić realizację założonych celów. Jednym z głównych problemów jest brak zaangażowania menedżerów i pracowników w proces implementacji. Bez ich aktywnego udziału, strategia może pozostać jedynie na papierze, nie przekładając się na rzeczywiste działania.

Dlatego też, kluczowe jest zapewnienie odpowiedniego zaangażowania wszystkich pracowników, począwszy od najwyższego szczebla zarządzania, aż po najniższe stanowiska. Menedżerowie powinni być liderami, którzy motywują i inspirują zespół do działania. Pracownicy z kolei powinni mieć świadomość, jak ich codzienne zadania przyczyniają się do osiągnięcia celów strategicznych organizacji.

Kolejnym istotnym aspektem implementacji strategii biznesowej jest zapewnienie odpowiednich zasobów, umiejętności i struktury organizacyjnej. Bez odpowiednich zasobów finansowych, ludzkich i technologicznych, realizacja strategii może być utrudniona. Konieczne jest również dostosowanie struktury organizacyjnej do nowych wymagań wynikających z przyjętej strategii. Wprowadzenie zmian w organizacji może być trudne i wymagać czasu, ale jest niezbędne dla skutecznej implementacji strategii biznesowej.

Monitorowanie i ocena strategii biznesowej

Monitorowanie i ocena strategii biznesowej są nieodłącznymi elementami procesu zarządzania strategicznego. To dzięki nim można śledzić postępy, identyfikować obszary wymagające korekt oraz dostosowywać strategię do zmieniających się warunków rynkowych.

Monitorowanie strategii biznesowej polega na regularnym śledzeniu postępów w osiąganiu założonych celów. Istnieje wiele różnych metod i narzędzi, które mogą być wykorzystane w tym procesie. Przykładowo, można stosować wskaźniki finansowe, takie jak przychody, zyski i wskaźniki rentowności, aby ocenić efektywność strategii. Warto również uwzględnić wskaźniki niemierzalne, takie jak satysfakcja klientów czy zaangażowanie pracowników, które mogą dostarczyć dodatkowych informacji na temat skuteczności strategii.

Ocena strategii biznesowej ma na celu zidentyfikowanie obszarów wymagających korekt. W przypadku, gdy strategia nie przynosi oczekiwanych rezultatów, konieczne jest dokonanie analizy przyczyn i wprowadzenie odpowiednich zmian. Może to obejmować modyfikację celów, strategii działania, czy też restrukturyzację organizacji. Ważne jest, aby być elastycznym i gotowym do dostosowania strategii do zmieniających się warunków rynkowych.

Wyzwania i trendy w strategii biznesowej

Elastyczność i adaptacja strategii biznesowej

W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, elastyczność i adaptacja strategii biznesowej są kluczowymi czynnikami sukcesu przedsiębiorstwa. Elastyczność oznacza gotowość do dostosowywania się do zmieniających się warunków rynkowych, trendów, technologii, konkurencji i preferencji klientów.

Wraz z postępem technologicznym i rozwojem globalizacji, rynek staje się coraz bardziej nieprzewidywalny. Firmy muszą być gotowe na szybkie reagowanie na nowe trendy i technologie, aby utrzymać swoją konkurencyjność. Przykładem może być rozwój e-commerce i zmiana preferencji klientów, którzy coraz częściej korzystają z zakupów online. Przedsiębiorstwa muszą dostosować swoje strategie, aby zaspokoić te zmieniające się potrzeby i preferencje.

Adaptacja strategii biznesowej jest niezwykle istotna, ponieważ umożliwia przedsiębiorstwom dostosowanie się do zmieniających się warunków rynkowych. Zmiany w otoczeniu biznesowym, takie jak nowe przepisy prawne, polityczne i ekonomiczne, mogą mieć wpływ na funkcjonowanie firmy. Przedsiębiorstwa muszą być w stanie dostosować swoje strategie, aby uniknąć niekorzystnych skutków tych zmian i wykorzystać nowe możliwości.

Zrównoważona konkurencyjność

Długoterminowa zrównoważona konkurencyjność jest kluczowym elementem strategii biznesowej. Polega ona na budowaniu trwałej przewagi konkurencyjnej, która pozwoli przedsiębiorstwu utrzymać się na rynku i osiągnąć sukces.

Aby osiągnąć zrównoważoną konkurencyjność, przedsiębiorstwa muszą opracować strategie, które umożliwią im osiągnięcie trwałej przewagi nad konkurencją. Przykłady takich strategii to: inwestowanie w badania i rozwój, innowacje produktowe, doskonalenie procesów produkcyjnych, budowanie silnych relacji z klientami i dostawcami oraz budowanie marki.

Przedsiębiorstwa muszą również dbać o zrównoważony rozwój, uwzględniając aspekty społeczne, środowiskowe i ekonomiczne. Wzrost świadomości ekologicznej i zmiany preferencji klientów sprawiają, że firmy muszą uwzględniać te czynniki w swoich strategiach biznesowych. Przykładem może być rosnące zapotrzebowanie na produkty ekologiczne i zrównoważone, które wpływa na decyzje zakupowe klientów.

Innowacje i badania rozwojowe

Innowacje i badania rozwojowe odgrywają kluczową rolę w strategii biznesowej. Przedsiębiorstwa muszą wprowadzać nowe produkty, usługi i procesy, które odpowiadają na zmieniające się potrzeby klientów.

Innowacje mogą pochodzić zarówno z wewnętrznych działań badawczo-rozwojowych, jak i z zewnętrznych partnerstw, takich jak współpraca z uniwersytetami i ośrodkami badawczymi. Przykładem innowacji może być wprowadzenie na rynek nowego produktu, który wyróżnia się funkcjonalnością lub jakością. Innowacyjne przedsiębiorstwa często osiągają przewagę konkurencyjną, ponieważ oferują unikalne rozwiązania, które spełniają rzeczywiste potrzeby klientów.

Badania rozwojowe są niezbędne do identyfikowania nowych trendów, technologii i preferencji klientów. Przedsiębiorstwa muszą być na bieżąco z najnowszymi osiągnięciami nauki i technologii, aby dostosować swoje strategie biznesowe. Dlatego inwestowanie w badania rozwojowe jest nie tylko korzystne dla przedsiębiorstw, ale również dla gospodarki jako całości, ponieważ prowadzi do rozwoju nowych technologii i innowacji.

Podsumowując, elastyczność i adaptacja, zrównoważona konkurencyjność oraz innowacje i badania rozwojowe są kluczowymi wyzwaniami i trendami w dziedzinie strategii biznesowej. Przedsiębiorstwa muszą być gotowe na zmiany, inwestować w badania i rozwój, oraz dostosowywać swoje strategie do zmieniających się preferencji klientów i warunków rynkowych, aby osiągnąć sukces.

Partnerstwa strategiczne

Partnerstwa strategiczne są istotnym elementem strategii biznesowej. Polegają na nawiązywaniu współpracy z innymi przedsiębiorstwami w celu osiągnięcia wspólnych celów biznesowych. Partnerstwa strategiczne mogą przyjmować różne formy, takie jak wspólne przedsięwzięcia, joint venture czy strategiczne sojusze.

Partnerstwa strategiczne mogą przyczynić się do wzrostu przedsiębiorstwa poprzez dzielenie się zasobami, komplementarność umiejętności oraz dostęp do nowych rynków i technologii. Mogą również zwiększyć konkurencyjność przedsiębiorstwa poprzez wzajemne wsparcie i wymianę know-how.

Przy wyborze partnerów strategicznych istotne jest dopasowanie wartości i celów obu stron. Partnerstwo powinno być oparte na zaufaniu i wzajemnym zrozumieniu. Wprowadzenie partnerstwa strategicznego do strategii biznesowej wymaga starannego planowania i zarządzania relacjami z partnerami.

Strategia biznesowa — artykuły polecane

Teoria wiązki celów — Planowanie strategiczne — System informacji strategicznej — Plan — Funkcje planowania strategicznego — Cele organizacji — Cele operacyjne — Planowanie zasobów ludzkich — Restrukturyzacja — Strategia ofensywna

Bibliografia

• Dębski S. (2011), Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Część 2, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
• Dymitrowski A., Małys Ł. (2017), Koncepcje biznesowe i strategie rozwoju w branży wydobywczej. Studium KGHM Polska Miedź SA, Advertiva, Poznań
• Kawalla A., Popławska E. (2005), Funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Planowanie działalności gospodarczej, WSiP, Warszawa
• Kozarkiewicz A. (2011), Strategiczna orientacja we współczesnym zarządzaniu projektami - uwarunkowania i ewolucja, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Wybory strategiczne w przedsiębiorstwach
• Maciejewski J. (2012), Customer relationship management - strategia biznesowa i technologia informatyczna, Zeszyty Naukowe Wydziału Informatycznych Technik Zarządzania Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej i Zarządzania
• Żurakowski F. (2010), Funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Zarządzanie, WSiP, Warszawa

Autor: Magdalena Kwinta