Projektowanie

Projektowanie opiera się na takim wyborze możliwości technicznych, a także zdefiniowaniu pomiędzy nimi takich współzależności, aby wykreowany w odpowiednich uwarunkowaniach zewnętrznych schemat środków dawał możliwość uzyskania wcześniej wytyczonego celu, przy wkładach rynkowych nie większych od dozwolonych.

Celem projektowania jest pozyskanie zaplanowanego wzoru przedmiotu albo zarysu procesu technicznego. Proces projektowania to celowe zachowanie człowieka, czy też zgrupowania kilku osób, którego konsekwencją powinno być zaspokojenie potrzeb konsumentów. Projektowanie jest niewątpliwie procesem, który wymaga szerokiej wiedzy, znajomości i doświadczenia czy także zdolności przewidywania (D. Jagoda-Sobalak i in. s. 163).

Najbardziej uniwersalne stwierdzenie projektowania zdefiniował Patzak, który twierdzi, że projektowanie, jest to proces, który przewodzi działalność ludzką od punktu wyjściowego (problemu do rozwiązania) do punktu końcowego, czyli oczekiwanego zamysłu. Projektowanie jako przebieg niejednokrotnie występuje w regule zadaniowej (M. Sołtysik s. 23)

Zdaniem E.V. Kricka proces projektowania uwzględnia wydarzenia oraz procedury, które pojawiają się pomiędzy ukazaniem się komplikacji a pojawieniem się materiałów źródłowych, które będą przedstawiać rozstrzygnięcie problemu satysfakcjonującego z punktu widzenia ekonomicznego oraz praktycznego.

Trzy otoczenia towarzyszące występowaniu terminu projektowanie

• Obiekt projektowy - dotyczy rozwiązań wzorcowych, a także ma istotność rezultatywną
• Proces rozstrzygania trudności projektowych - w tym ujęciu, projektowanie to deifikacja toku postępowania przebiegu projektowego
• Postawa metodologiczna - która przedstawia się w sformułowaniu rozwiązania projektowego, nie tylko jako jednego pewnego rozwiązania, lecz przez zalecenie najbardziej możliwego rozwiązania (J. Bendkowski s. 28)

Obiekt projektowy

W kontekście projektowania, obiekt projektowy odnosi się do konkretnego przedmiotu, produktu lub usługi, które mają być stworzone przez zespół projektowy.

Definicja obiektu projektowego jest kluczowym krokiem w procesie projektowania. Należy precyzyjnie określić, czego dotyczy projekt, jakie są jego cele i jakie oczekiwania mają interesariusze. Dobrze zdefiniowany obiekt projektowy pozwala na jasne określenie zakresu projektu oraz umożliwia zespołowi projektowemu skoncentrowanie się na osiągnięciu założonych celów.

Oprócz definiowania obiektu projektowego, należy również zidentyfikować jego cechy. Cechy te mogą obejmować wymagania techniczne, ograniczenia czasowe, budżetowe, jakościowe, a także oczekiwania klienta. Zrozumienie tych cech jest kluczowe dla skutecznego zarządzania projektem i osiągnięcia sukcesu.

Wymagania i ograniczenia obiektu projektowego są kluczowymi czynnikami, które należy uwzględnić podczas procesu projektowania. Wymagania dotyczą tego, czego oczekuje się od obiektu projektowego, jakie funkcje i cechy powinien posiadać. Ograniczenia natomiast określają zakres projektu, zasoby dostępne oraz inne czynniki, które mogą wpływać na realizację projektu.

Rozważanie wymagań i ograniczeń obiektu projektowego jest istotne, aby stworzyć realistyczne plany i uniknąć potencjalnych trudności w trakcie realizacji projektu. Należy dokładnie zbadać i zrozumieć wymagania klienta oraz ograniczenia, takie jak budżet, czas, zasoby i technologie. Tylko wtedy można zaprojektować rozwiązanie, które spełni oczekiwania klienta, jednocześnie uwzględniając dostępne zasoby i ograniczenia.

Proces rozstrzygania trudności projektowych

Podczas procesu projektowania często pojawiają się trudności, które mogą utrudnić realizację projektu.

Identyfikowanie trudności projektowych jest kluczowym krokiem w zarządzaniu projektem. Polega na analizie projektu, identyfikowaniu potencjalnych problemów i wyzwaniach, które mogą wystąpić w trakcie realizacji projektu. Wiedza na temat tych trudności pozwala zespołowi projektowemu na przygotowanie odpowiednich strategii i planów działania.

Rozwiązywanie trudności projektowych wymaga kreatywnego myślenia i podejścia problemowego. Warto wykorzystywać różne metody i narzędzia, które pomogą w identyfikacji przyczyn problemów oraz w opracowaniu skutecznych rozwiązań. Ważne jest również zaangażowanie całego zespołu projektowego, aby wspólnie szukać najlepszych rozwiązań i podejmować odpowiednie decyzje.

Kreatywne myślenie odgrywa istotną rolę w rozwiązywaniu trudności projektowych. Polega na poszukiwaniu nowatorskich i nietypowych rozwiązań, które mogą pomóc w pokonaniu problemów i osiągnięciu zamierzonych celów.

Kreatywne myślenie może być rozwijane poprzez różne techniki, takie jak brainstorming, mind mapping czy analiza SWOT. Te metody pomagają w generowaniu różnych pomysłów, analizowaniu ich potencjału i wybieraniu najlepszych rozwiązań.

Ważne jest, aby w procesie rozwiązywania trudności projektowych zachować otwarte i elastyczne podejście. Niektóre rozwiązania mogą wymagać zmiany pierwotnego planu lub podejścia. Dlatego ważne jest, aby zespołowi projektowemu zapewnić odpowiednie wsparcie i umożliwić eksperymentowanie i podejmowanie ryzyka.

Postawa metodologiczna

Wybór odpowiedniej metodyki projektowej jest kluczowy dla skutecznego zarządzania projektem. Metodyki projektowe dostarczają struktury i narzędzi, które pomagają w planowaniu, realizacji i kontrolowaniu projektu.

Wybór metodyki projektowej powinien być oparty na charakterystyce projektu, wymaganiach klienta oraz dostępnych zasobach i umiejętnościach zespołu projektowego. Istnieje wiele różnych metodyk, takich jak tradycyjne metodyki wodospadowe, metodyki Agile czy Scrum. Każda z nich ma swoje zalety i ograniczenia, dlatego ważne jest, aby dokładnie zbadać i porównać różne metodyki przed podjęciem decyzji.

Podczas procesu projektowego niezbędne jest uwzględnienie aspektów metodologicznych. Obejmuje to tworzenie planów, harmonogramów, monitorowanie postępów, ocenę ryzyka i zarządzanie zmianami.

Aspekty metodologiczne pomagają w utrzymaniu porządku i kontroli nad projektem. Tworzenie planów i harmonogramów pozwala na skuteczne zarządzanie czasem i zasobami. Monitorowanie postępów umożliwia śledzenie realizacji projektu i identyfikowanie ewentualnych opóźnień lub problemów. Ocena ryzyka pozwala na identyfikację potencjalnych zagrożeń i opracowanie odpowiednich strategii zarządzania ryzykiem. Zarządzanie zmianami natomiast pozwala na elastyczne reagowanie na zmieniające się wymagania i warunki.

Ważne jest, aby aspekty metodologiczne były integralną częścią procesu projektowego i były dostosowane do specyfiki projektu. Dopasowanie metodologii do potrzeb projektu pozwoli na skuteczne zarządzanie projektem i osiągnięcie zamierzonych celów.

Zasady projektowania

Zasady projektowania są wskazówkami, które pomagają w formułowaniu myślenia systemowego oraz funkcjonalnego postępowania w systematyzującej rzeczywistości. Myślenie systemowe jest podejściem, które zakłada analizę projektu jako całościowego systemu, składającego się z wielu powiązanych elementów. Istotą myślenia systemowego jest rozumienie zależności i oddziaływań między tymi elementami oraz uwzględnienie ich w procesie projektowania. To podejście pozwala zrozumieć, jak zmiana w jednym elemencie może wpływać na cały system.

Myślenie funkcjonalne skupia się na analizie funkcji, jakie musi spełniać projekt oraz na znalezieniu najlepszego sposobu ich realizacji. Istotą myślenia funkcjonalnego jest zrozumienie potrzeb użytkowników projektu i skoncentrowanie się na dostarczeniu im wartościowych rozwiązań. To podejście wymaga analizy wymagań i oczekiwań użytkowników oraz ich przekształcenia w konkretne funkcjonalności projektu.

Poniżej zaprezentowano istotniejsze zasady projektowania uzależnione od koncepcji podejścia systemowego (J. Bendkowski s. 29).

• Zasada podejścia - Ta zasada nakazuje skoncentrować się na celu projektu i zapewnić, że wszystkie działania podejmowane w trakcie projektowania będą prowadzić do jego osiągnięcia. Projekt powinien być projektowany w sposób, który będzie służył osiągnięciu zamierzonych celów, zarówno krótko-, jak i długoterminowych.
• Zasada komplementarności - Ta zasada mówi o konieczności uwzględnienia zależności między poszczególnymi elementami projektu. Każdy element projektu powinien być zaprojektowany tak, aby współgrał i uzupełniał inne elementy. W ten sposób zapewniamy spójność i efektywność całego systemu.
• Zasada celowości - Zasada celowości nakazuje skoncentrować się na osiąganiu celów projektowych w sposób możliwie najbardziej efektywny. Oznacza to, że każde działanie podejmowane w trakcie projektowania powinno być ukierunkowane na generowanie wartości dla projektu i minimalizowanie strat i marnotrawstwa zasobów.
• Zasada systematyczności - Zasada systematyczności mówi o potrzebie traktowania projektowania jako procesu iteracyjnego, w którym kolejne wersje projektu są stopniowo doskonalone na podstawie zdobytych doświadczeń. Projekt powinien być poddawany regularnym przeglądom i analizom, dzięki czemu można wprowadzać ulepszenia i korygować błędy.
• Zasada myślenia - Ta zasada zachęca do wykorzystania kreatywnego myślenia w procesie projektowym. Projektowanie wymaga innowacyjnego podejścia i znajdowania nowatorskich rozwiązań. Kreatywne myślenie pozwala na generowanie nowych pomysłów i unikanie rutynowych rozwiązań.

Metodyka projektowania

Projektowanie usprawniające vs. projektowanie bazowe

Projektowanie jest nieodłącznym elementem procesu tworzenia nowych produktów lub usług. Istnieją dwie główne kategorie projektowania: projektowanie usprawniające i projektowanie bazowe.

Projektowanie usprawniające odnosi się do procesu modyfikacji i ulepszania już istniejących produktów lub usług. Jest to podejście polegające na wprowadzaniu innowacji, które mają na celu zwiększenie efektywności, jakości lub funkcjonalności istniejącego rozwiązania. Projektowanie bazowe natomiast odnosi się do procesu tworzenia zupełnie nowych produktów lub usług od podstaw. W tym przypadku, projektanci mają większą swobodę i możliwość eksperymentowania, aby stworzyć innowacyjne rozwiązania.

Przykładem projektowania usprawniającego może być wprowadzenie nowej funkcji w już istniejącym oprogramowaniu lub wprowadzenie zmian w procesie produkcyjnym, aby zwiększyć wydajność. Natomiast przykładem projektowania bazowego może być stworzenie zupełnie nowego modelu samochodu lub opracowanie innowacyjnego systemu zarządzania projektami.

Podejście iteracyjne

Podejście iteracyjne jest jednym ze sposobów realizacji projektów, związanym m.in. z metodykami zwinnymi. Podejście iteracyjny w projektowaniu polega na cyklicznym powtarzaniu czynności, takich jak analiza, planowanie, implementacja, ocena i poprawki. Na początku projektu przeprowadza się analizę, aby zrozumieć potrzeby i wymagania klienta. Następnie na podstawie zebranych informacji tworzy się plan projektu. Po tym etapie następuje implementacja, czyli tworzenie rozwiązania zgodnie z ustalonym planem. Następnie projekt jest oceniany, aby sprawdzić, czy spełnia wymagania klienta. Jeśli występują jakiekolwiek niedoskonałości, wprowadza się poprawki i proces powtarza się, aż do osiągnięcia oczekiwanego rezultatu.

Analiza pozwala na zrozumienie potrzeb klienta oraz identyfikację problemów, które należy rozwiązać. Planowanie umożliwia stworzenie struktury i harmonogramu projektu, wraz z określeniem zasobów i etapów realizacji. Implementacja to faza, w której projekt jest wdrażany zgodnie z ustalonym planem. Ocena jest niezbędna do sprawdzenia, czy projekt spełnia oczekiwania i wymagania klienta. Jeśli występują jakiekolwiek niedoskonałości, poprawki są wprowadzane, aby dostosować projekt do oczekiwań.

Zarządzanie ryzykiem i kontrola jakości w projekcie

Zarządzanie ryzykiem jest kluczowym elementem projektowania. Każdy projekt niesie ze sobą pewne ryzyko, które może wpływać na osiągnięcie celów projektu. Zarządzanie ryzykiem polega na identyfikowaniu, ocenie i zarządzaniu ryzykiem, aby zminimalizować negatywne skutki i zwiększyć szanse na sukces projektu.

Ważne jest, aby projektanci byli świadomi potencjalnych zagrożeń i wyzwaniach, które mogą wystąpić w trakcie projektowania. Poprzez identyfikację ryzyka i opracowanie planów działania na wypadek wystąpienia tych ryzyk, projektanci mogą zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia problemów i lepiej przygotować się na ewentualne trudności. Zarządzanie ryzykiem pozwala również na skoncentrowanie się na najważniejszych obszarach projektu i podejmowanie odpowiednich działań zapobiegawczych.

Kontrola jakości odgrywa istotną rolę w projektowaniu, ponieważ ma na celu zapewnienie wysokiej jakości projektu. W ramach kontroli jakości projektanci muszą monitorować i oceniać zarówno sam proces projektowania, jak i wynik końcowy. Dzięki temu mogą upewnić się, że projekt spełnia określone wymagania i spełnia oczekiwania klientów.

Kontrola jakości pozwala na wykrywanie ewentualnych błędów, niedociągnięć lub niedoskonałości w projekcie i umożliwia ich korektę przed oddaniem go do klienta. Dzięki temu projektanci mogą zapewnić wysoką jakość swoich projektów i zwiększyć satysfakcję klientów. Kontrola jakości może obejmować różne techniki i narzędzia, takie jak testowanie, przeglądy przez rówieśników lub analiza danych, które mają na celu ocenę jakości projektu.

Wnioski z kontroli jakości mogą również być wykorzystane do doskonalenia procesu projektowania i wprowadzania ulepszeń w przyszłych projektach. Kontrola jakości jest więc nieodłącznym elementem skutecznego zarządzania projektami i ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia sukcesu w projektowaniu.

Współpraca i komunikacja w projektowaniu

Współpraca między różnymi specjalistami w projekcie jest niezwykle istotna dla osiągnięcia sukcesu w projektowaniu. Każdy projekt zazwyczaj wymaga zaangażowania specjalistów z różnych dziedzin, takich jak inżynieria, programowanie, marketing, finanse, zarządzanie projektami itp. Każdy specjalista przynosi ze sobą unikalną wiedzę i umiejętności, które są niezbędne do zrealizowania projektu. Współpraca między specjalistami pozwala na wymianę informacji, pomysłów i doświadczeń. Dzięki temu możliwe jest lepsze zrozumienie różnych perspektyw i podejście do rozwiązywania problemów. Specjaliści mogą wzajemnie się uzupełniać, tworzyć synergiczne relacje i skutecznie realizować cele projektu.

Współpraca między specjalistami w projekcie może być wyzwaniem ze względu na różnice w wiedzy, języku technicznym, podejściu do pracy i celach. Jednak jeśli zostaną podjęte odpowiednie środki, współpraca może przynieść wiele korzyści. Przede wszystkim, współpraca umożliwia wykorzystanie różnorodności umiejętności i perspektyw, co może prowadzić do innowacyjnych rozwiązań. Kiedy specjaliści o różnych specjalizacjach pracują razem, mogą inspirować się nawzajem i wprowadzać nowe pomysły, które przyczyniają się do doskonalenia projektu. Ponadto, współpraca sprzyja zwiększonemu zaangażowaniu i motywacji członków zespołu. Kiedy specjaliści czują się docenieni i widzą, że ich wkład jest ważny, są bardziej skłonni do angażowania się w projekt i podejmowania dodatkowych wysiłków.

Skuteczna komunikacja jest kluczowa dla powodzenia projektu. Bez właściwej komunikacji, informacje mogą być niejasne, błędnie przekazane lub zgubione, co może prowadzić do zamieszania i opóźnień w projekcie. Komunikacja jest nie tylko przekazywaniem informacji, ale także słuchaniem i zrozumieniem innych osób. Ważne jest, aby wszyscy członkowie zespołu mieli możliwość wyrażenia swoich opinii i pomysłów, a także otrzymywania informacji zwrotnych i zrozumienia oczekiwań projektu. W projekcie istnieje wiele metod i narzędzi, które mogą wspierać skuteczną komunikację. Jednym z nich jest regularne spotkanie zespołu, podczas którego można omówić postęp projektu, rozwiązywać problemy, ustalać cele i planować dalsze działania. Dodatkowo, wykorzystanie narzędzi komunikacyjnych, takich jak e-maile, platformy internetowe, komunikatory internetowe, może ułatwić szybką wymianę informacji między członkami zespołu.

Aspekty ekonomiczne i biznesowe w projektowaniu

Projektowanie to proces tworzenia nowych rozwiązań, produktów lub usług. Jednak, aby projekt był sukcesem, niezbędne jest uwzględnienie aspektów ekonomicznych i biznesowych. Aspekty te mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów projektu zarówno w krótkim, jak i długim okresie. Wprowadzając aspekty ekonomiczne w projekt, można ocenić potencjalne koszty i korzyści związane z realizacją projektu. Analiza ekonomiczna pozwala na oszacowanie inwestycji początkowych, kosztów operacyjnych, a także przewidywanych zysków lub strat. Dzięki temu, można dokonać oceny opłacalności projektu i podjąć decyzję o jego realizacji. Włączenie aspektów biznesowych w projektowanie umożliwia zrozumienie, jak projekt wpływa na strategie firmy, rynkową pozycję i konkurencyjność. Projektowanie może być narzędziem do tworzenia unikalnych produktów lub usług, które wyróżnią firmę na tle konkurencji. Dlatego ważne jest, aby projektowanie było ściśle związane z celami biznesowymi organizacji i dostosowane do jej strategii rynkowej.

Analiza ekonomiczna i biznesowa w projekcie może być przeprowadzana przy użyciu różnych metod i technik. Jedną z najpopularniejszych jest analiza kosztów i korzyści (ang. Cost-Benefit Analysis). Metoda ta pozwala porównać wszystkie koszty związane z projektem z jego korzyściami, a następnie ocenić, czy projekt jest opłacalny. Kolejną przydatną techniką jest analiza ryzyka. Pozwala ona identyfikować i oceniać potencjalne zagrożenia i szanse związane z projektem. Analiza ryzyka pozwala na podjęcie odpowiednich działań zapobiegawczych, aby zminimalizować negatywne skutki i wykorzystać pozytywne czynniki. Innym narzędziem jest analiza rynku i konkurencji. Pozwala ona na zidentyfikowanie trendów rynkowych, preferencji klientów oraz działań konkurencji. Na podstawie tych informacji można dostosować projekt, aby sprostać oczekiwaniom klientów i zdobyć przewagę konkurencyjną.

Projektowanie a strategie rynkowe i konkurencyjność

Projektowanie ma istotny wpływ na strategie rynkowe i pozycjonowanie firmy. Dzięki projektowaniu można tworzyć nowe produkty lub usługi, które odpowiadają na potrzeby rynku i preferencje klientów. Projektowanie umożliwia także dostosowanie oferty firmy do zmieniających się trendów i oczekiwań konsumentów. Innowacyjne projekty pozwalają firmom wyróżnić się na tle konkurencji i zbudować pozytywny wizerunek marki. Klienci często poszukują unikalnych i innowacyjnych produktów, dlatego odpowiednie projektowanie może przyczynić się do zdobycia lojalności klientów i zwiększenia udziału w rynku. Ponadto, projektowanie może również wpływać na pozycjonowanie firmy w określonym segmencie rynku. Dzięki odpowiednio zaprojektowanym produktom lub usługom, firma może zająć wyjątkową pozycję, która pozwoli jej konkurować na rynku w sposób efektywny i skuteczny.

Projektowanie może stanowić istotne źródło przewagi konkurencyjnej dla firm. Innowacyjne projekty pozwalają firmom tworzyć unikalne produkty lub usługi, które nie są oferowane przez konkurencję. Dzięki temu, firma może zdobyć przewagę konkurencyjną i zwiększyć swoje szanse na sukces na rynku. Projektowanie umożliwia także wprowadzanie ulepszeń i innowacji do istniejących produktów lub usług, co pozwala firmie utrzymać krok z dynamicznie zmieniającym się rynkiem. Dążenie do ciągłego doskonalenia i innowacji może być kluczowym czynnikiem przyciągającym klientów i utrzymującym ich lojalność. Ważne jest również, aby projektowanie było zintegrowane z innymi obszarami działalności firmy, takimi jak marketing, sprzedaż czy zarządzanie jakością. Ta integracja pozwala na tworzenie spójnej strategii, która skupia się na zaspokajaniu potrzeb klientów i osiąganiu celów biznesowych.

Projektowanie — artykuły polecane

Heurystyka — Wpływ informacji na proces decyzyjny — Analiza progowa — Rozwój organizacyjny — Model organizacji — Szkoła systemów społecznych — Cykl organizacyjny — Socjotechnika — Warunki podejmowania decyzji

Bibliografia

• Bendkowski J. (2017), Projektowanie procesów i operacji logistycznych - wybrane problemy, Zeszyty naukowe Politechniki Śląskiej nr 19[74]
• Grajewski P. (2009), Organizacja procesowa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Jagoda-Sobalak D., Łapuńka I., Marek-Kołodziej K. (2017), Projektowanie i wdrażanie rozwiązań innowacyjnych, Zeszyty naukowe Politechniki Śląskiej nr 19(93)
• Marciniak S. (2004), Controlling-filozofia, projektowanie, Difin, Warszawa
• Sołtysik M. (2013), Projektowanie strategii zarządzania, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie nr 910

Autor: Brygida Opyrchał