Wypadek

Z Encyklopedia Zarządzania

Wypadek - jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodującą uraz lub śmierć[1]. Najczęściej przytacza się wypadek przy pracy - zdarzenie pozostające w związku z pracą, uwzględniające wypadek w drodze do pracy oraz wypadek komunikacyjny, drogowy, który oznacza naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym.

TL;DR

Wypadki dzielimy na wypadki przy pracy i wypadki komunikacyjne. Wypadki przy pracy to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Wypadki komunikacyjne to zdarzenia spowodowane naruszeniem zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, w których inna osoba odniosła obrażenia ciała trwające dłużej niż 7 dni lub poniosła śmierć. Wraz z rozwojem motoryzacji zmieniał się sposób postrzegania przyczyn wypadków drogowych i wprowadzano strategie poprawy bezpieczeństwa.

Wypadek przy pracy

Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych z października 2002 roku (art. 3 ust. 1) definiuje wypadek przy pracy jako "nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą"[1]:

  1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
  2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
  3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Tak samo traktowany jest wypadek, któremu pracownik uległ[1]:

  1. w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w ust. 1, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;
  2. podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
  3. przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Wypadkiem w drodze do i z pracy jest nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana lub przerwa w tej drodze była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby. Tak samo uznaje się wypadek, jeżeli pracownik ze względów komunikacyjnych wybrał trasę dłuższą niż najkrótsza możliwa droga, taką która była dla niego najdogodniejsza[2].

Według przepisów wypadkiem przy pracy nazywane jest również zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego.

Śmiertelny wypadek przy pracy to zdarzenie, w wyniku którego pracownik odniósł śmierć w czasie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku. Ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata jednego (albo więcej) ze zmysłów, utrata zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała, które narusza podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała określone jest jako ciężki wypadek przy pracy. Zdarzenie w którym obrażenia odniosły minimum dwie osoby jest określany jako wypadek zbiorowy[1].

Wypadek komunikacyjny

Zdarzenie spowodowane naruszeniem, chociażby nieumyślnym, zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała trwające dłużej niż 7 dni lub poniosła śmierć[3].

Wraz z rozwojem motoryzacji na świecie zmieniał się pogląd na przyczyny powstawania wypadów drogowych. Do drugiego dziesięciolecia XX wieku wypadek był traktowany jako zdarzenie losowe, z którym nie można było nic zrobić, aby go uniknąć. W latach 1920-1950 panował pogląd, że główną przyczyną wypadków są ryzykowne zachowania kierowców i nadal niewiele można było zrobić w celu ich eliminacji. Lata 1940-1960 przyniosły doktrynę 3E (Engineering - inżynieria, Enforcement - nadzór nad ruchem, Education - edukacja), która uwzględniała jednoczesne, skoordynowane działania prowadzone w kilku sektorach związanych z systemem ruchu drogowego[4]. Od 1965 system aktualizowano wprowadzając zasadę 5E, a obecnie 6E (dodano: Emergency - ratownictwo, Encouragement - zachęcanie do bezpiecznych zachowań, Efficiency - efektywność prowadzonych działań). Do lat 80 ubiegłego stulecia uznawano, że przyczyną wypadków jest kombinacja wielu czynników i okoliczności. Później zwrócono większą uwagę na rolę człowieka i jego zachowania na drodze. Od roku 2000 bezpieczeństwo w ruchu drogowym jest integralnym elementem polityki transportowej państwa. Stosuje się sprawdzone strategie i środki poprawy bezpieczeństwa, które w dużej mierze wyznaczane są psychofizycznymi możliwościami człowieka[5].


Wypadekartykuły polecane
NiepełnosprawnośćUzależnienia behawioralneBadania do pracyZdrowie publiczneRehabilitacjaWork-life balanceWarunki pracyDyscyplina pracyMedycyna pracy

Przypisy

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych 2002, s. 3
  2. Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 1998, s. 42
  3. Ustawa Kodeks karny 1997, s. 65
  4. J. Wicher 2012, s. 24
  5. K. Jamroz 2012, s. 393

Bibliografia

  • Jamroz K. (2012), Koncepcje kształtowania bezpieczeństwa ruchu drogowego, Drogownictwo, nr 12
  • Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118
  • Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Dz.U. 2002 nr 199 poz. 1673
  • Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny. Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
  • Wicher J. (2012), Bezpieczeństwo samochodów i ruchu drogowego, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności WKŁ, Warszawa


Uwaga.png

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych.

Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Mikołaj Baran