Badania do pracy
Badania do pracy | |
---|---|
Polecane artykuły |
Badania do pracy - są to niezbędne badania, "którym musi poddać się osoba nowa przyjmowana do pracy lub inny pracownik ( w tym pracownik nieletni) przeniesiony na stanowisko, na którym występują warunki uciążliwe lub czynniki niezdrowe"[1].
Według Kodeksu pracy pracownik jest zobowiązany do przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy[2].
Przepisy ogólne
Kodeks pracy zawiera kilka ważnych reguł ogólnych dotyczących badań oraz szczególnej ochrony zdrowia[3]:
- Pracodawca musi udzielić pracownicy ciężarnej zwolnień na wykonanie przez lekarza badań związanych z ciążą, jeśli nie ma możliwości na wykonanie tych badań poza godzinami pracy. Zatrudniona zachowuje także prawo do wynagrodzenia za czas nieobecny w pracy z tego powodu;
- Pracownik młodociany podlega wstępnym badaniom lekarskim przed przyjęciem do pracy oraz badaniom okresowym i kontrolnym w trakcie jej realizacji;
- Badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia za czas nie wykonywania pracy w związku z odbywaniem badań lekarskich;
- Badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę;
- Pracownik bez ważnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku nie może zostać dopuszczony do pracy przez pracodawcę;
- Wszelkie koszty badań do pracy są pokrywane przez pracodawcę, dodatkowo pracodawca ponosi inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, która jest niezbędna z uwagi na warunki pracy;
- Jeśli pracownik nie wykona badania lekarskiego (w tym badania okresowego) pracodawca ma prawo zastosować:
- upomnienie,
- naganę,
- karę pieniężną;
- Pracodawca ma obowiązek skierowania pracownika przed podjęciem pracy na badania lekarskie. Brak takiego działania może skutkować nałożeniem grzywny przez Państwową Inspekcję Pracy w wysokości od 1000 zł do 30000 zł;
Skierowanie lekarskie
Skierowanie lekarskie wydawane jest przez pracodawcę. Powinno ono zawierać[4]:
- rodzaj badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane;
- określone stanowisko pracy;
- aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących na danym stanowisku pracy;
Rodzaje badań do pracy
Kodeks pracy wyróżnia trzy następujące rodzaje badań lekarskich[5]:
- wstępne badania lekarskie - podlegają im osoby, które są przyjmowane do pracy oraz pracownicy (w tym nieletni) przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe;
Osobami zwolnionymi z wstępnych badań lekarskich są:
- osoby przyjmowane na to samo stanowisko pracy lub w tych samych warunkach przez tego samego pracodawcę w ciągu 30 dni od rozwiązania lub wygaśnięcia umowy,
- osoby przedstawiające aktualne orzeczenie lekarskie, stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania pracy u następnego pracodawcy w ciągu 30 dni od wygaśnięcia lub rozwiązania poprzedniego stosunku pracy,
- osoby, które przyjmując się do pracy pozostają równocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą;
- okresowe badania lekarskie - podlegają im wszyscy pracownicy, niezależnie od stanowiska pracy i warunków w jakich pracują. To lekarz ustala termin kolejnego badania w zależności od np. stanu zdrowia, lecz nie częściej niż co rok i nie rzadziej niż co 5 lat. Jeżeli pracownicy byli zatrudnieni w warunkach, które narażały ich na czynniki, substancje rakotwórcze i inne, pracodawca jest zobowiązany zapewnić im okresowe badania lekarskie:
- po zaprzestaniu pracy w kontakcie z substancjami i czynnikami szkodliwymi dla zdrowia,
- jeśli osoba chętna zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami po rozwiązaniu stosunku pracy;
- kontrolne badania lekarskie - w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni spowodowanej chorobą, pracownik jest zobowiązany poddać się kontrolnym badaniom lekarskim w celu stwierdzenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku;
Kto może wykonywać badania lekarskie?
Badania profilaktyczne oraz profilaktyczną opiekę zdrowotną wykonują[6]:
- lekarze medycyny pracy, medycyny przemysłowej, medycyny morskiej i tropikalnej, medycyny kolejowej, medycyny lotniczej lub higieny pracy, którzy posiadają specjalistyczną wiedzę w tych dziedzinach;
- zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu na okres co najmniej 6 lat:
- rejonowi lekarze przemysłowi,
- lekarze działający w przemysłowych, publicznych zakładach opieki zdrowotnej,
- rejonowi lub zakładowi lekarze kolejowej służby zdrowia,
- lekarze rejonowi w zakładach opieki zdrowotnej dla szkół wyższych lub jednostek badawczo-rozwojowych,
- lekarze zakładowi w publicznych zakładach opieki zdrowotnej,
- lekarze w poradniach dla inwalidów;
- lekarze, którzy pełnili służbę lub byli zatrudnieni w pełnym wymiarze czasowym przez co najmniej 3 lata w jednostkach wojskowych lub zakładach opieki zdrowotnej tworzonych i utrzymywanych przez MON lub MSW,
- lekarze posiadający specjalistyczną wiedzę w dziedzinie medycyny ogólnej lub medycyny rodzinnej, jeśli badany pracownik nie pracuje w warunkach występowania czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych;
Lekarz podlega wojewódzkiemu ośrodkowi medycyny pracy, właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania; jeśli stwierdzono uchybienia dotyczące trybu, zakresu i częstotliwości wykonywania badań lub wydawania i dokumentowania orzeczeń lekarskich, wszczyna się odpowiednie postępowanie do właściwej okręgowej rady lekarskiej lub okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej[7].
Badania czynnościowe osób z zawrotami głowy i zaburzeniami równowagi
Badanie układu równowagi obejmuje ocenę kliniczną na podstawie kwestionariuszy i skal czynnościowych oraz obiektywnych aparaturowych badań układu równowagi. Narzędziami do oceny objawów są[8]:
- ćwiczenia Cawthworne’a-Cookseya - zestaw zadań obejmujących ruchy oka, głowy, całego ciała (skłony, obroty) i zmiany położenia ciała w stosunku do wektora grawitacji;
- ocena stanu psychicznego oparta na przesiewowej Skali Lęku-Depresji Duke’a;
- skala Równowagi Berg (BBS) - 14 zadań obejmujących utrzymanie równowagi i ogólnej sprawności;
- dynamiczny indeks chodu (dynamic gait index) – składa się on z 8 zadań, obejmujących chód na płaskiej powierzchni ze stałą, a potem zmienną prędkością, z ruchami głowy w płaszczyźnie poziomej i pionowej, przechodzenie ponad przeszkodą i jej omijanie oraz wchodzenie po schodach;
- test „wstań i idź" - zadanie na czas polegające na wstaniu z krzesła, przejściu 3 m, obrocie, powrocie i ponownym zajęciu pozycji siedzącej;
- test dynamicznej ostrości wzroku - przeprowadzany za pomocą tablicy Snellena;
- test Tinetti - składa się z 2 pod skal. W pierwszej części pacjent wykonuje 8 zadań, takich jak siedzenie, wstawanie, stanie, próba popchnięcia (wytrącania z pozycji równowagi) i obracanie się. W drugiej części w sposób szczegółowy oceniany jest chód, jego ciągłość, symetria i postawa ciała;
- wideonystagmografia (VNG) - jest to zapis oczopląsu przy wykorzystaniu maski jednoocznej;
- Posturografia statyczna - w badaniu oceniano szybkość wychyleń środka ciężkości z pozycji równowagi w 4 testach:
- test 1 – na stabilnym podłożu, z otwartymi oczami,
- test 2 – na stabilnym podłożu, z zamkniętymi oczami,
- test 3 – na niestabilnym podłożu (gąbka), z otwartymi oczami,
- test 4 – na niestabilnym podłożu, z zamkniętymi oczami;
Przypisy
- ↑ Ustawa Kodeks pracy art.229
- ↑ Ustawa Kodeks pracy art.211
- ↑ Ustawa Kodeks pracy art.185 §2,201,229 §2,229 §3,229 §4,229 §4a,229 §6,108,283
- ↑ Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy §4
- ↑ Błąd rozszerzenia cite: Błąd w składni znacznika
<ref>
; brak tekstu w przypisie o nazwieUstawa Kodeks pracy art.229
- ↑ Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy §7
- ↑ Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy §10
- ↑ Zamysłowska-Szmytke E. i in. 2018, s. 181,182,183
Bibliografia
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy(1996), Dz.U. 1996 nr 69 poz. 332, Warszawa
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy(1974), Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141, Warszawa
- Zamysłowska-Szmytke E. (red.) (2018), Badanie czynnościowe osób z zawrotami głowy i zaburzeniami równowagi dla potrzeb medycyny pracy, Instytut Medycyny Pracy im. prof.J. Nofera, Łódź, s. 181,182,183
![]() |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
Autor: Hubert Chojecki