Analiza ekonomiczna

Z Encyklopedia Zarządzania

Analiza ekonomiczna to metoda poznawania obiektów oraz zjawisk złożonych poprzez ich podział na proste elementy i zbadanie wszelkich powiązań i zależności występujących pomiędzy tymi elementami. Analiza działalności przedsiębiorstwa (analiza biznesowa) w warunkach gospodarki rynkowej obejmuje

  • analiza otoczenia przedsiębiorstwa
  • analizę ekonomiczną

TL;DR

Analiza ekonomiczna to metoda badania zjawisk gospodarczych poprzez ich podział na elementy i badanie zależności między nimi. Jest ważnym narzędziem zarządzania i poznawania procesów w gospodarce. Analiza może dotyczyć różnych aspektów przedsiębiorstwa i korzysta z różnych źródeł danych. Celem analizy jest wykrywanie przyczyn zmian oraz podejmowanie decyzji kierowniczych. Istnieją różne rodzaje analizy, a jej prowadzenie powinno spełniać określone zasady.

Charakterystyka analizy ekonomicznej

Analiza ekonomiczna jest metodą badania zjawisk i procesów gospodarczych, która polega na ich podziale na elementy składowe, wykrywaniu związków przyczynowych między tymi elementami oraz identyfikacji przyczyn zmian zachodzących w badanym obiekcie jako całości. Dzięki poznaniu struktury obiektu oraz określeniu wielkości i przyczyn odchyleń stanów rzeczywistych od pożądanych można określić rodzaj i kierunki działań niwelujących odchylenia niekorzystne oraz utrwalających zmiany i tendencje pożądane. Analiza ekonomiczna jest instrumentem służącym do poznania przebiegu i rezultatów procesów zachodzących w gospodarce. Wykorzystuje się ją w bezpośredni sposób w procesie zarządzania, gdzie pełni funkcję spójnika pomiędzy planowaniem a kontrolą.

Metody wykorzystywane w analizie ekonomicznej stanowią dorobek innych dyscyplin naukowych, takich jak statystyka, ekonometria, matematyka. Zawężając to szerokie ujęcie, analiza ekonomiczna jest dyscypliną naukową, trudniącą się wyszukiwaniem i mierzeniem związków, jakie zachodzą między zjawiskami ekonomicznymi oraz wykrywaniem przy pomocy różnych metod badawczych prawidłowości dotyczących zachowania podmiotów gospodarczych i ich reakcji na bodźce płynące z otoczenia.

Obiekt analizy biznesowej

Obiektem analizy ekonomicznej mogą być zjawiska i procesy występujące w gospodarce narodowej, w jej gałęziach, branżach oraz podstawowych ogniwach gospodarki, tj. przedsiębiorstwach. Analiza działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, polega na wykrywaniu struktury zjawisk i procesów występujących w jego działalności, ustalaniu ich wewnętrznych i zewnętrznych powiązań, ustalaniu wielkości i przyczyn odchyleń stanów zaobserwowanych od postulowanych, a także na projektowaniu działań korekcyjnych, zmierzających do ekonomicznie racjonalnego ukształtowania stanu zjawisk i przebiegu procesów.

Rola analizy biznesowej

Analizę ekonomiczną można jednocześnie traktować jako:

  • instrument zarządzania,
  • system metod badawczych,
  • proces koordynacji oraz scalania działalności rzeczowej i regulacyjnej przedsiębiorstwa.

Elementy te wiążą się ściśle z wybraną strategią zarządzania przedsiębiorstwem. Strategia powinna być zorientowana na aktywne, niekonwencjonalne i efektywne w dłuższym okresie działania. Jej realizacja wymaga jednak bardzo ścisłego powiązania praktyki z teorią analizy ekonomicznej, która oferuje odpowiednie metody oceny i sposoby praktycznego rozwiązywania problemów.

Materiały źródłowe analizy ekonomicznej

Materiały źródłowe, które wykorzystywane są w analizie ekonomicznej dzielą się na materiały ewidencyjne i pozaewidencyjne.

Materiały ewidencyjne

  • Dokumentacja pierwotna lub wtórna, która stanowi podstawę zapisów z urządzeń ewidencyjnych - asygnaty kasowe, raporty dzienne,
  • Zapisy dokonane w analitycznych i syntetycznych urządzeniach ewidencyjnych - konta, rejestry,
  • Sprawozdawczość oparta na tych zapisach i stanowiącą uogólnienie ich treści.

Materiały pozaewidencyjne

  • Dane postulowane - biznesplan,
  • Kalkulacje wstępne - kosztorysy, normy kosztów,
  • Wyniki poprzednio przeprowadzonych analiz - głównie dotyczące ubiegłego roku
  • Materiały z przeprowadzonych kontroli i rewizji,
  • Materiały i informacje dotyczące przedsiębiorstw krajowych i zagranicznych, zmian w otoczeniu
  • Źródła prawne - zakres prawo gospodarcze

Cel badań analitycznych

Należy zauważyć, że badania analityczne zmierzają do:

  • wykrycia i ustalenia przyczyn powodujących zarówno niewykonanie zadań, jak i ich zrealizowanie,
  • sporządzenia ilościowej charakterystyki ilustrującej działalność przedsiębiorstwa oraz pozwalającej na ocenę uzyskanych wyników i porównanie ich z wynikami innych przedsiębiorstw,
  • określenia przewidywanych wyników na podstawie informacji o stanie czynników produkcji, jakimi dysponuje przedsiębiorstwo, oraz o podstawowych aspektach otoczenia,
  • podjęcia decyzji kierowniczych przyczyniających się do efektywniejszego funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstwa.

Podział analizy ekonomicznej

Analiza ekonomiczna obejmuje dwa działy:

  • Analizę finansową - zajmuje się głównie wielkościami ekonomicznymi w ujęciu pieniężnym. Obejmuje stan finansowy przedsiębiorstwa ustalany na określony moment - dzień oraz wyniki finansowe przedsiębiorstwa ustalane narastająco za pewien okres - miesiąc, kwartał, rok.
  • Analizę-techniczno ekonomiczną zajmuje się badaniem wielkości ekonomicznych w wyrażeniu rzeczowym i osobowym, koncentruje się na ocenie poszczególnych odcinków działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, które obejmują organizację oraz zasoby przedsiębiorstwa.
Analiza Zagadnienia analizy
Finansowa
Techniczno-ekonomiczna

Rodzaje analizy ekonomicznej

Analizy ekonomiczne w przedsiębiorstwie można podzielić według różnych kryteriów. Do najbardziej istotnych i mających znaczenie z punktu widzenia przedsiębiorstwa zalicza się:

  • przeznaczenie analiz,
  • czas, którego dotyczą,
  • zastosowane metody badawcze,
  • szczegółowość opracowania
Kryterium analizy Rodzaj analizy
Przeznaczenie
  • Analiza zewnętrzna
  • Analiza wewnętrzna
Czas, którego dotyczy
  • Analiza retrospektywna
  • Analiza bieżąca
  • Analiza prospektywna
Zastosowane metody badawcze
  • Analiza funkcjonalna
  • Analiza kompleksowa
  • Analiza decyzyjna
Szczegółowość opracowania
  • Analiza ogólna
  • Analiza szczegółowa

Zasady prowadzenia analizy ekonomicznej

Wydaje się, że analiza ekonomiczna działalności przedsiębiorstwa powinna spełniać pięć następujących wymagań formalnych i merytorycznych:

  • zawierać właściwe oraz obiektywne stwierdzenia i oceny,
  • uwzględniać wszystkie rozpoznane elementy determinujące określony stan przedsiębiorstwa lub wybrane zjawisko ekonomiczne,
  • opierać się na zweryfikowanych danych liczbowych, po doprowadzeniu ich do porównywalności,
  • przedstawiać wyniki badań w sposób zwięzły i zrozumiały,
  • zawierać wyniki bliskie momentowi powstania zjawiska i podjęcia decyzji.


Analiza ekonomicznaartykuły polecane
Planowanie zasobów ludzkichMetodyka badania potrzeb informacyjnychRachunkowość zarządczaPrognozowaniePlan finansowyPrognozowanie przychodów i kosztówPredykcjaSystem informacji strategicznejBadania marketingowe

Bibliografia

  • Banasik T. (2013), Financial analysis of economic health - Polish entities case, Wroclaw University of Economics, Wrocław
  • Jachna T. (2016), Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa
  • Wędzki D. (2015), Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego według polskiego prawa bilansowego, Wolters Kluwer, Warszawa
  • Woźniak K. (2005), System informacji menedżerskiej jako instrument zarządzania strategicznego w firmie, praca doktorska, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków