Kenetha Arrowa teoria przedsiębiorstwa

Teoria przedsiębiorstwa K. Arrowa opiera się na zawodności rynku. Z punktu widzenia tej teorii celem jest minimalizacja kosztów redukcji zawodności rynku przez przedsiębiorstwo, państwo i konsumentów. Współtwórcą teorii jest K.Arrow wraz z G.Debreu.

• Zgodnie z teorią przedsiębiorstwo jest to autorytarna organizacja, która w pewnych granicach potrafi doprowadzić do zbieżności oczekiwań interesariuszy i wtedy efektywniej niż rybek potrafi opanować niepewność, niepodzielność, oportunizm i brak zaufania, efekty zewnętrzne, specyfikę kapitału, nierówność społeczną oraz przepływ informacji. Przedsiębiorstwo pełni role regulatora gospodarki (obok państwa), eliminując zawodność rynku.
• Przedsiębiorstwo w konkurencji oraz organizacji gospodarki, wprawdzie nie funkcjonuje w warunkach konkurencji doskonałej, która jest niezbędna do osiągnięcia optimum równowagi ogólnej Arowa - Debreu, ale A. Arrow wykorzystując postępy w teorii organizacji gałęzi gospodarczej, wskazuje, że poza ewidentnymi ekstremalnymi przypadkami stopień koncentracji na rynku nie jest groźny dla gospodarki.
• Korzyści przedsiębiorstw w stosunku do korzyści ogólnogospodarczych tzw. teorematy dobrobytu. Autor pokazuje, że rozwiązanie tego zagadnienia, które dotyczy supersztucznej, wymyślonej na potrzeby matematyki gospodarki. W gospodarce realnej organizacje przedsiębiorstw i państwa są w stanie zapewnić w pewnych częściach gospodarki (optymalnych rozmiarach autorytarnej gospodarki) lepsze rozwiązania dobrobytu ogólnego niż system cen (rynek).
• Współtwórca teorii mocno podkreśla rolę właściciela i menadżera, prezentując ich relacje w matematycznym ujęciu (w teorii ryzyka i teorii informacji) problemu mocodawca - pełnomocnik. Włącza do swojej teorii przedsiębiorcę i klienta (konsumenta). Tworzy twarde instrumentarium dla teoretycznego i praktycznego wprowadzenia ich do przedsiębiorstwa jako kreatora uczenia się przez działanie oraz kreowanie zaufania.
• Zanim przedsiębiorstwo dojdzie do korzyści z przewago organizacji autorytarnej nad rynkiem (system cen), głównym motywem założenia przedsiębiorstwa jest wyróżnienie się odmiennością na rynku, zwiększenie heterogeniczności gospodarki oraz powiększenie heterogeniczności oczekiwań.
• Zarządzanie przedsiębiorstwem. Sprawą priorytetową przedsiębiorstwa jest zmniejszenie pokusy do nadużycia w działaniu oraz selekcji negatywnej informacji (wiedzy) szczebli niższych organizacji autorytarnej. K Arrow sceptycznie opisuje skuteczne kierowanie organizacją przez koszty monitoringu niższych szczebli oraz rozpiętości kierowania zarządzających wyższych szczebli. Skuteczne zarządzanie widzi w matematycznym ujęciu.
• Związki przedsiębiorstwa z makroekonomicznymi zmianami i polityka makroekonomiczną. Autor uważa, że nie ma czegoś dodatkowego w postaci makro. Są sumy działań heterogenicznych przedsiębiorstw, są działania państwa zastępujące niemożliwe do wyregulowania przez system cen zjawiska w gospodarce (efekty zewnętrze, dobra publiczne).
• Twórca teorii wykazuje silny wpływ przedsiębiorstwa na wzrost i rozwój gospodarczy przez zjawisko uczenia się przez działanie. Wiedza rozprzestrzenia się (spillover) między przedsiębiorstwami i jest ucieleśniona w kapitale wszystkich firm. Pomimo występujących malejących przychodów względem skali w poszczególnych przedsiębiorstwach, występuje zjawisko spillover - rosnące przychody w skali całej gospodarki.

Główni przedstawiciele teorii

• Arrow (1962, 1969,1971,1985a,1985b,1985c,1987,1991)
• Romer (1986,1990)
• Arrow, Debreu (1954)
• Argyris, Schon (1978)
• Collins (1994)
• Argyris (1996)
• Argyris, Liebeskind (1999)
• Orgote (1999)

Przykłady przedsiębiorstw najlepiej wyjaśnione przez teorie

• Quicken
• Loans
• Swiss Reinsurance
• Warta
• Elektrownia Bełchatów
• PKE

Podstawy teorii przedsiębiorstwa Kenetha Arrowa

Zawodność rynku jako fundament teorii

Teoria przedsiębiorstwa Kenetha Arrowa opiera się na założeniu, że rynek nie jest doskonały i może być podatny na różnego rodzaju niezawodności. Zawodność rynku jest definiowana jako sytuacja, w której mechanizmy rynkowe nie są w stanie skutecznie poradzić sobie z pewnymi problemami, takimi jak asymetria informacji, brak zaufania czy oportunizm.

Asymetria informacji występuje, gdy jedna strona transakcji posiada większą wiedzę lub informacje niż druga strona. Może to prowadzić do nierównowagi w relacjach handlowych i wykorzystywania tej nierównowagi przez jedną ze stron. Brak zaufania natomiast dotyczy sytuacji, w której strony nie mają pewności co do spełnienia umowy przez drugą stronę. Oportunizm polega na celowym wykorzystywaniu sytuacji przez jedną ze stron w celu osiągnięcia własnych korzyści kosztem drugiej strony.

Teoria przedsiębiorstwa Kenetha Arrowa zakłada, że przedsiębiorstwo może być skutecznym narzędziem do minimalizacji kosztów redukcji zawodności rynku. Przedsiębiorstwo, jako autorytarna organizacja, może skupić się na zarządzaniu i kontrolowaniu procesów wewnętrznych, co pozwala na lepszą kontrolę nad asymetrią informacji, brakiem zaufania i oportunizmem.

Przedsiębiorstwo może również wykorzystać swoją siłę rynkową do negocjacji korzystnych warunków z dostawcami i klientami, co prowadzi do zmniejszenia ryzyka i niezawodności w transakcjach. Dodatkowo, przedsiębiorstwo może inwestować w rozwój technologii, badania i rozwój, co pozwala na poprawę efektywności i konkurencyjności.

Autorytarna organizacja przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwo, jako autorytarna organizacja, może być skuteczniejszym sposobem radzenia sobie z niepewnością niż rynek. W przeciwieństwie do rynku, gdzie decyzje podejmowane są przez wielu niezależnych aktorów, przedsiębiorstwo może skoncentrować się na jednoznacznych celach i strategiach.

Przedsiębiorstwo może szybko reagować na zmieniające się warunki rynkowe, podejmować decyzje strategiczne i podejmować ryzyko. Dzięki temu, przedsiębiorstwo może lepiej dostosować się do zmiennych warunków i zwiększyć swoją konkurencyjność.

Przedsiębiorstwo może również stanowić rozwiązanie dla problemu oportunizmu i braku zaufania. Autorytarna struktura organizacyjna pozwala na lepszą kontrolę nad działaniami pracowników, co zmniejsza ryzyko wykorzystywania sytuacji dla własnych korzyści.

Dodatkowo, przedsiębiorstwo może budować długoterminowe relacje z dostawcami, klientami i innymi interesariuszami, co prowadzi do wzrostu zaufania i większej stabilności relacji handlowych.

Wnioski płynące z teorii przedsiębiorstwa Kenetha Arrowa można wykorzystać do projektowania lepszych strategii zarządzania przedsiębiorstwem, minimalizacji ryzyka i zwiększenia konkurencyjności. Teoria ta podkreśla rolę autorytarnej organizacji przedsiębiorstwa w radzeniu sobie z niezawodnością rynku i wykorzystywaniu możliwości wynikających z kontroli procesów wewnętrznych.

Rola przedsiębiorstwa w gospodarce

Przedsiębiorstwo jako regulator gospodarki

Przedsiębiorstwo odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu gospodarki, pełniąc funkcję regulatora. Istnieją dwa główne zadania, które przedsiębiorstwa realizują w celu eliminacji zawodności rynku oraz zapewnienia korzyści ogólnogospodarczych.

Pierwszym zadaniem przedsiębiorstw jest eliminacja zawodności rynku. Zawodność rynku może wynikać z braku równowagi pomiędzy podażą a popytem, a także z niepełnej informacji dostępnej dla uczestników rynku. Przedsiębiorstwa, poprzez swoją działalność, wpływają na redukcję tej zawodności.

Przedsiębiorstwa dostarczają produkty i usługi, które są potrzebne konsumentom, co przyczynia się do zaspokajania ich potrzeb. Poprzez tworzenie nowych miejsc pracy, przedsiębiorstwa przyczyniają się również do zmniejszenia bezrobocia i stabilizacji sytuacji społeczno-ekonomicznej.

Dodatkowo, przedsiębiorstwa biorą odpowiedzialność za jakość swoich produktów i usług oraz za bezpieczeństwo konsumentów. Poprzez stosowanie odpowiednich standardów jakościowych i procedur kontroli, przedsiębiorstwa minimalizują ryzyko wystąpienia wadliwych produktów na rynku.

Drugi aspekt roli przedsiębiorstwa jako regulatora gospodarki dotyczy analizy korzyści przedsiębiorstw w stosunku do korzyści ogólnogospodarczych. Przedsiębiorstwa działają w celu osiągnięcia zysku, ale równocześnie ich działalność przyczynia się do rozwoju gospodarczego kraju.

Przedsiębiorstwa generują dochody, które przekładają się na wzrost PKB i podatki płacone do budżetu państwa. Te środki mogą być następnie wykorzystane na rozwój infrastruktury, edukację, ochronę zdrowia i inne obszary społeczno-gospodarcze.

Ponadto, przedsiębiorstwa inwestują w badania i rozwój, co prowadzi do innowacyjności i postępu technologicznego. Dzięki temu powstają nowe produkty i usługi, które zwiększają konkurencyjność kraju na rynkach międzynarodowych.

Koncentracja na rynku a bezpieczeństwo gospodarki

Teoria Arrowa, zaproponowana przez amerykańskiego ekonomistę Kennetha Arrowa, analizuje wpływ koncentracji na rynku na efektywność gospodarki. Arrow twierdzi, że zbyt duża koncentracja na rynku może prowadzić do ograniczenia konkurencji, co z kolei może negatywnie wpływać na efektywność gospodarki.

Zbyt duża koncentracja na rynku może prowadzić do powstania monopolu lub oligopolu, gdzie kilka dużych przedsiębiorstw kontroluje większość rynku. Taka sytuacja może skutkować wzrostem cen, ograniczeniem wyboru dla konsumentów oraz utrudnieniem wejścia na rynek dla nowych przedsiębiorstw.

Koncentracja na rynku może mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki dla efektywności gospodarki. Z jednej strony, większe przedsiębiorstwa mogą korzystać z ekonomii skali, co przekłada się na obniżenie kosztów produkcji i zwiększenie efektywności. Z drugiej strony, brak konkurencji może prowadzić do ograniczenia innowacyjności i jakości produktów.

Ważne jest, aby znaleźć odpowiedni balans pomiędzy koncentracją a konkurencją na rynku. Konkurencja stymuluje przedsiębiorstwa do innowacji, obniżania kosztów i doskonalenia jakości, co przekłada się na korzyści dla konsumentów. Jednocześnie, większe przedsiębiorstwa mogą mieć większe możliwości inwestycyjne i wpływ na rozwój gospodarki.

Wpływ przedsiębiorstwa na wzrost i rozwój gospodarczy

Uczenie się przez działanie

W teorii przedsiębiorstwa istnieje koncepcja uczenia się przez działanie, która odgrywa istotną rolę w zrozumieniu wpływu przedsiębiorstwa na wzrost i rozwój gospodarczy. Uczenie się przez działanie odnosi się do procesu, w którym przedsiębiorstwo nabywa wiedzę i doświadczenie poprzez podejmowanie konkretnych działań i eksperymentowanie z różnymi strategiami i podejściami. Jest to proces dynamiczny, który umożliwia przedsiębiorstwu adaptację do zmieniających się warunków i doskonalenie swoich działań.

W teorii przedsiębiorstwa uczenie się przez działanie jest przede wszystkim związane z pojęciem "próby i błędu". Przedsiębiorstwa podejmują różne działania i eksperymenty, a następnie na podstawie zebranych informacji o wynikach tych działań, dokonują oceny i wyciągają wnioski. Ta wiedza jest wykorzystywana do doskonalenia strategii i podejść, co prowadzi do efektywniejszego działania przedsiębiorstwa.

Wpływ uczenia się przez działanie na wzrost i rozwój gospodarczy

Uczenie się przez działanie ma istotny wpływ na wzrost i rozwój gospodarczy. Przede wszystkim pozwala przedsiębiorstwom na unikanie powtarzania tych samych błędów i podejmowanie lepszych decyzji w przyszłości. Poprzez eksperymentowanie z różnymi strategiami i analizowanie wyników, przedsiębiorstwa zdobywają cenne doświadczenie, które prowadzi do lepszego zarządzania zasobami i efektywniejszego wykorzystania możliwości.

Uczenie się przez działanie pomaga również przedsiębiorstwom dostosowywać się do zmieniającego się otoczenia gospodarczego. W obliczu szybkich zmian technologicznych, zmieniających się preferencji klientów i nowych trendów rynkowych, umiejętność adaptacji jest kluczowa dla sukcesu przedsiębiorstwa. Poprzez eksperymentowanie i analizowanie wyników, przedsiębiorstwa mogą szybko reagować na zmiany i dostosowywać swoje strategie i działania.

Kenetha Arrowa teoria przedsiębiorstwa — artykuły polecane

Menedżerska teoria przedsiębiorstwa — Behawioralna teoria przedsiębiorstwa — Interwencjonizm — Fordowsko-Marksowska teoria przedsiębiorstwa — Etatyzm — Monopol naturalny — Podatek Pigou — Teoria internalizacji — Teoria praw własności — Konsolidacja przedsiębiorstw

Bibliografia

• Gruszecki T. (2002), Współczesne teorie przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Noga A. (2009), Teorie przedsiębiorstw, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Piotr Włodarski