Fordowsko-Marksowska teoria przedsiębiorstwa

Teoria, w której podstawową kwestią okazuje się społeczna, klasowa relacja między kapitałem a pracą; regulowana nie tylko w przedsiębiorstwie, lecz w całej gospodarce. W teorii tej dostrzega się również koniecznośc włączenie w ten proces regulacji państwa. Przedsiębiorstwo jest silnie "formowane" w relacji państwo-kapitał.

Elementem budowy tej teorii jest praca. Granice instytucjonalne i organizacyjne, między przedsiębiorstwem, rynkiem i gospodarstwami domowymi kształtuje optymalizacja porozumień między kapitałem i pracą. Przedsiębiorstwo jest to organizacja i instytucja koncentrująca pracowników, miejsce tworzenia nadwyżki, wartości dodanej przez pracę. Przedsiębiorstwo jest cząstką ogólnogospodarczej, makroekonomicznej rywalizacji praca-kapitał, która reguluje gospodarkę(doprowadza do ekspansji, recesji, kryzysów. Regulacja wewnątrz przedsiębiorstwa jest efektem regulacji ogólnogospodarczej. Odbywa się przez negocjacje pracy i kapitału. zarówno ze strony pracy i kapitału istnieją tendencje do powiększania przedsiębiorstwa. Cel przedsiębiorstwa kształtuje się w wyniku kompromisu między płacami i zyskami, a warunkiem brzegowym jest akumulacja kapitału zapewniająca rozwój przedsiebiorstwa. Przedsiębiorstwo zakłada się w celu przechwycenia wartości dodanej. Utrzymywanie się przedsiębiorstwa w gospodarce wymaga ciągłej akumulacji zysków, rozwoju przedsiębiorstwa.

Kluczowe założenia Fordowsko-Marksowskiej teorii przedsiębiorstwa obejmują

• Przypisanie kluczowej roli czynnika ludzkiego - zarówno pracowników, jak i konsumentów - w procesie produkcji i zarządzania. Teoria ta uważa, że zadowolenie pracowników przekłada się na wydajność i jakość, a zadowoleni klienci są kluczem do sukcesu firmy.
• Koncentracja na efektywności i efektywności masowej. Fordowsko-Marksowska teoria przedsiębiorstwa opiera się na idei, że produkcja w dużych ilościach prowadzi do obniżenia kosztów jednostkowych i zwiększenia zysków.
• Wprowadzenie podziału pracy i standaryzacji procesów. Ta teoria stawia na wydajność, a podział pracy i standaryzacja procesów mają na celu usprawnienie produkcji i zwiększenie wydajności.
• Koncentracja na równowadze społeczno-ekonomicznej. Fordowsko-Marksowska teoria przedsiębiorstwa dąży do równowagi między interesami pracowników a interesami właścicieli przedsiębiorstwa. Teoria ta zakłada, że zadowoleni pracownicy przekładają się na większą lojalność i zaangażowanie w pracę, co przekłada się na większą efektywność i zyski dla firmy.

Fordowsko-Marksowska teoria przedsiębiorstwa ma duże znaczenie dla współczesnego zarządzania. Jej wpływ można dostrzec w wielu dziedzinach, takich jak produkcja przemysłowa, zarządzanie zasobami ludzkimi, marketing i zarządzanie jakością. Ta teoria przyczyniła się do rozwoju nowoczesnych metod zarządzania, takich jak lean management i total quality management.

Przedsiębiorstwo w konkurencji oraz w organizacji gospodarki

Rola zwycięstwa w konkurencji przedsiębiorstwa w stosunku do relacji ogólnogospodarczych, wyznaczających relacje mikroekonomiczne kapitału i pracy jest wtórna i podporządkowana. Zwycięstwo w konkurencji to zysk nadzwyczajny przedsiębiorstwa, podział w ramach kapitału, mający mniejsze znaczenie niż makroekonomiczny podział między zyskami a płacami.

Rola właściciela, przedsiębiorcy, menedżera i klienta w przedsiębiorstwie.

Menedżer i przedsiębiorca są silnie podporządkowani właścicielowi. Klient masowy, anonimowy ma mały wpływ na przedsiębiorstwo - traci swoją suwerenność. Niemniej jednak w ramach tej teorii pojawiła się ciekawa koncepcja inwestowania w konsumenta, bardzo opłacalna dla przedsiębiorstw, stwarzająca im możliwość ambitniejszego zbytu. Teoria wyjaśnia korzyści dla właścicieli przedsiębiorstw z wprowadzenia fordyzmu i tayloryzmu oraz innych naukowych organizacji pracy, dzięki którym jest możliwe osiąganie wzrostu wydajności pracy.

Związki przedsiębiorstwa z makroekonomicznymi zmianami i polityką makroekonomiczną

Przedsiębiorstwo uczestniczy w ogólnopolskich relacjach kapitał-praca, podporządkowuje się makroekonomicznej krzywej podaży pracy przesuniętej w lewo tzn. usztywnionemu rynkowi pracy. Praca jest oferowana za wyższą płacę niż wynikałoby to z indywidualnej podaży pracy. Teoria ma pewien wpływ na keynesowskie i nierównowagowe teorie makroekonomiczne, na ich sposób wyjaśniania zjawisk recesji i ekspansji. Przedsiębiorstwo jest motorem wzrostu i rozwoju gospodarczego a niezrównoważony wzrost i rozwój są wynikiem sprzeczności między interesami pracy i kapitału. W większej ochronie interesów pracy dostrzega się bardziej zrównoważony wzrost i rozwój.

Relacja kapitał-praca w Fordowsko-Marksowskiej teorii przedsiębiorstwa

Omówienie społecznej, klasowej relacji między kapitałem a pracą

Fordowsko-Marksowska teoria przedsiębiorstwa jest jednym z najważniejszych nurtów w dziedzinie zarządzania, który bada relacje między kapitałem a pracą. Jest to teoria oparta na społecznej i klasowej analizie, która ma na celu zrozumienie asymetrii władzy między tymi dwoma podmiotami.

Podstawową koncepcją tej teorii jest istnienie konfliktu interesów między kapitałem a pracą. Kapitał, będący właścicielem przedsiębiorstwa i posiadającym kontrolę nad zasobami finansowymi, dąży do maksymalizacji zysków i wzrostu wartości firmy. Praca, z drugiej strony, reprezentowana przez pracowników, dąży do poprawy swojej sytuacji ekonomicznej i warunków pracy.

Relacja między kapitałem a pracą jest zatem relacją konfliktową, wynikającą z różnych interesów obu stron. Kapitał dąży do maksymalizacji zysków poprzez kontrolę nad pracownikami, narzucanie niskich płac i wyzysk. Praca natomiast stara się bronić swoich praw i uzyskać lepsze warunki zatrudnienia oraz wynagrodzenia.

Wskazanie na asymetrię władzy między kapitałem a pracą

Fordowsko-Marksowska teoria przedsiębiorstwa zwraca uwagę na istnienie asymetrii władzy między kapitałem a pracą. Kapitał, jako właściciel i kontrolujący przedsiębiorstwo, posiada większą moc decyzyjną i wpływ na kształtowanie warunków pracy. Praca, będąc zależna od zatrudnienia i wynagrodzenia, posiada mniejszą siłę negocjacyjną.

Asymetria władzy wynika z nierówności ekonomicznych i społecznych między kapitałem a pracą. Kapitał dysponuje większymi zasobami finansowymi, ma możliwość podejmowania decyzji strategicznych i kontroluje procesy produkcyjne. Praca natomiast jest zależna od kapitału i musi dostosować się do narzucanych przez niego warunków.

Ta asymetria władzy prowadzi do różnych konsekwencji dla obu stron. Kapitał może wykorzystywać swoją pozycję do wyzysku pracowników, narzucania niskich płac i złych warunków pracy. Praca z kolei często jest zmuszona do akceptowania tych warunków ze względu na brak alternatywnych możliwości zatrudnienia.

Wyjaśnienie wpływu tej relacji na funkcjonowanie przedsiębiorstw

Relacja kapitał-praca ma istotny wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Asymetria władzy i konflikt interesów wpływają na wiele aspektów zarządzania i decyzji podejmowanych w firmach.

Po pierwsze, relacja kapitał-praca wpływa na system wynagrodzeń. Kapitał, dążąc do maksymalizacji zysków, często narzuca niskie płace pracownikom. W rezultacie, pracownicy mogą czuć się niedoceniani i niezadowoleni, co może prowadzić do obniżenia motywacji i wydajności.

Po drugie, relacja kapitał-praca ma również wpływ na organizację pracy. Kapitał, będąc w posiadaniu władzy decyzyjnej, może narzucać pracownikom określone metody pracy i tempo produkcji. To może prowadzić do poczucia presji i stresu u pracowników, a także do konfliktów między nimi a zarządem.

Wreszcie, relacja kapitał-praca wpływa na atmosferę organizacyjną i kulturę przedsiębiorstwa. Jeśli pracownicy czują się wykorzystywani i niezadowoleni z warunków pracy, może to prowadzić do niskiej lojalności wobec firmy, wzrostu absencji i fluktuacji pracowników.

Wnioski z Fordowsko-Marksowskiej teorii przedsiębiorstwa sugerują, że aby zniwelować negatywne konsekwencje relacji kapitał-praca, konieczne jest uwzględnienie interesów pracowników oraz budowanie równowagi między kapitałem a pracą. Właściciele i zarządzający powinni dążyć do stworzenia sprawiedliwych warunków pracy, uczciwego wynagradzania i aktywnego zaangażowania pracowników w podejmowanie decyzji. Tylko w ten sposób można osiągnąć harmonię i efektywność w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorstwo jako organizacja koncentrująca pracowników

Rola przedsiębiorstwa jako miejsca tworzenia wartości dodanej przez pracę

Przedsiębiorstwo jest miejscem, gdzie pracownicy angażują swoje umiejętności, wiedzę i doświadczenie w celu wytwarzania dóbr i usług. To właśnie praca pracowników przyczynia się do tworzenia wartości dodanej, czyli różnicy między wartością wyjściową a wartością wyjściową po uwzględnieniu nakładów kapitałowych. Przedsiębiorstwo zapewnia nie tylko miejsce pracy, ale również możliwość rozwoju zawodowego i osobistego pracowników.

W kontekście teorii Fordowsko-Marksowskiej, przedsiębiorstwo jest rozumiane jako miejsce, w którym pracownicy są zatrudniani w celu wykonywania określonych zadań i procesów produkcyjnych. Istotnym aspektem tej teorii jest podział pracy, który umożliwia efektywną organizację produkcji poprzez specjalizację i standaryzację zadań. Praca jest dzielona na mniejsze fragmenty, co pozwala osiągnąć większą wydajność i efektywność.

Znaczenie przedsiębiorstwa w ogólnogospodarczej rywalizacji praca-kapitał

Przedsiębiorstwo odgrywa kluczową rolę w ogólnogospodarczej rywalizacji między pracą a kapitałem. Pracownicy dostarczają swojej siły roboczej, a kapitał gwarantuje środki finansowe potrzebne do funkcjonowania przedsiębiorstwa. Ta rywalizacja wynika z podziału wytworzonej wartości pomiędzy pracowników i kapitałodawców.

Wartość dodana przez pracę jest często niedoceniana, ponieważ zyski przedsiębiorstwa często są dystrybuowane w sposób nierówny. Przedsiębiorstwa często dążą do maksymalizacji zysków, co może prowadzić do nierówności w podziale dochodów. Jednak równocześnie przedsiębiorstwo zapewnia pracownikom miejsce pracy, stabilność zatrudnienia oraz możliwość awansu i rozwoju.

Ważnym aspektem rywalizacji praca-kapitał jest również negocjacja płac i warunków zatrudnienia. Przedsiębiorstwo jako organizacja koncentrująca pracowników jest miejscem, gdzie negocjacje pomiędzy pracownikami a pracodawcami mogą mieć miejsce. Pracownicy próbują negocjować lepsze warunki pracy i wynagrodzenie, podczas gdy przedsiębiorstwo starają się utrzymać konkurencyjność i kontrolować koszty.

Regulacje wewnątrz przedsiębiorstwa poprzez negocjacje pracy i kapitału

Negocjacje pracy i kapitału są kluczowym elementem regulacji wewnątrz przedsiębiorstwa. Pracownicy organizują się w związki zawodowe, które reprezentują ich interesy w negocjacjach z pracodawcami. Takie negocjacje dotyczą różnych aspektów pracy, takich jak płace, godziny pracy, warunki zatrudnienia czy nadgodziny.

Negocjacje pracy i kapitału pozwalają na osiągnięcie kompromisu pomiędzy interesami pracowników a interesami przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo musi być w stanie zarządzać kosztami, aby zachować konkurencyjność na rynku, jednocześnie zapewniając sprawiedliwe warunki pracy i wynagrodzenie dla pracowników.

W niektórych przypadkach negocjacje pracy i kapitału mogą prowadzić do konfliktów i sporów, zwłaszcza gdy interesy pracowników i pracodawców są sprzeczne. Jednak prawidłowe prowadzenie negocjacji może przyczynić się do osiągnięcia zrównoważonego stanu, w którym zarówno pracownicy, jak i przedsiębiorstwo mogą odnieść korzyści.

Zobacz także inne: Teorie przedsiębiorstwa

Fordowsko-Marksowska teoria przedsiębiorstwa — artykuły polecane

Szanse — Kenetha Arrowa teoria przedsiębiorstwa — Teoria praw własności — Menedżerska teoria przedsiębiorstwa — Ekonomia społeczna — Alokacja zasobów — Turbokapitalizm — Jean Baptiste Say — Kapitał ludzki

Bibliografia

• Noga A. (2009), Teorie przedsiębiorstw, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Patrycja Celej