Rodzaje strategii

TL;DR

Artykuł omawia różne rodzaje strategii w organizacji, takie jak strategia na poziomie przedsiębiorstwa, jednostki operacyjnej i funkcjonalnej. Następnie przedstawia strategie innowacji, takie jak strategia błękitnego oceanu, sieci innowacji, niszy innowacji, klastra innowacyjnego i innowacji otwartej. Na koniec porównuje podstawowe rodzaje strategii przedsiębiorstwa pod względem zakresu, celów, alokacji zasobów i źródeł przewagi konkurencyjnej. Artykuł wymienia również inne rodzaje strategii, takie jak strategia BATNA, GRIT, błękitnego oceanu, cen prestiżowych, naśladowcy, rozwoju systemów informacyjnych i socjotechniczne.

Podstawowe strategie organizacji

W zależności od tego, w jakiej organizacji strategia jest tworzona i wykorzystywana, można wyróżnić następujące jej rodzaje (J. Penc 2001, s. 144-145):

1. Strategia na poziomie przedsiębiorstwa kształtowana przez naczelne kierownictwo, które nadzoruje działania organizacji zajmującej się więcej niż jednym rodzajem działalności gospodarczej. Dotyczy ona działań podejmowanych przez organizację jako całość i takich, które powinna ona objąć, oraz dąży do określenia roli, jaką odgrywa i jaką powinien odgrywać każdy z poszczególnych rodzajów działalności.

2. Strategia na poziomie jednostki operacyjnej (SJB) służy sterowaniu interesami i działaniami określonej, pojedynczej jednostki gospodarczej. Strategiczna jednostka gospodarcza (ang. Strategic Business Unit - SBU) grupuje w ramach wielogałęziowego przedsiębiorstwa wszystkie rodzaje działalności gospodarczej, zmierzające do wytworzenia określonego rodzaju wyrobu lub usług i traktuje je jako pojedynczą jednostkę operacyjną.

3. Strategia na poziomie funkcjonalnym tworzy ramy dla zarządzania takimi funkcjami, jak: finanse, prace badawcze i rozwojowe, marketing, ekologia, zgodnie ze strategią jednostki operacyjnej. Strategia ta polega na określeniu, w jaki sposób dana funkcja ma być realizowane, by sprzyjała uzyskaniu pożądanej przewagi konkurencyjnej, oraz na koordynacji danej funkcji z innymi funkcjami.

Strategie innowacji

1. Strategia błękitnego oceanu - bazująca na koncepcji, iż podczas wyboru strategii firmy obszar najbardziej bezwzględnej konkurencji, często określanej jako "czerwony ocean" może zostać pominięty. Takie działanie pozwala wytyczyć "błękitny ocean", w którym istnieje możliwość wyznaczenia miejsca dla strategii przedsiębiorstwa. Pionierstwo strategii błękitnego oceanu uwarunkowane jest zastosowaniem koncepcji innowacji w obszarze wartości wydzielającej fragment rynku dedykowany nowym produktom. W sferze novum wartości podniesienie jakości produktu w oczach konsumenta oraz redukcja kosztów wytworzenia wchodzą w skład celów strategicznych przedsiębiorstwa.

2. Strategia sieci innowacji - dotyczy scalania wszelkich podmiotów (tj. organizacje handlowe, organizacje społeczne, przedsiębiorstwa, organizacje logistyczne oraz pozostałe subiekty reprezentujące gospodarkę globalną) w konfigurację sieci obustronnych powiązań. Układy sieciowe tworzą podstawę do wykonania określonych misji gospodarczych.

3. Strategia niszy innowacji - wykorzystywana jest przez małe i średnie przedsiębiorstwa ukierunkowane na systematyczne wytwarzanie innowacji zarówno produktowych, jak i technologicznych. Stanowi jeden z wariantów koncepcji niszy rynkowej. Powstaje ona gdy jedna z firm zyskuje przewagę rynkową nad konkurencją, dzięki wykorzystaniu nowości zabezpieczonych odpowiednimi patentami oraz unikalnymi technologiami.

4. Strategia klastra innowacyjnego - oparta jest na współpracy zakładów oraz instytucji je wspierających, wyspecjalizowanych w określonej dziedzinie, znajdujących się w najbliższym otoczeniu w celu utworzenia przewagi rynkowej.

5. Strategia innowacji otwartej - bazuje na wyszukiwaniu oraz zużytkowaniu idei innowacji tworzących się w otoczeniu, które nie jest formalnie związane z zakładem. Przedsiębiorstwo organizuje otwarty konkurs wynikiem, którego wybiera specjalistów spośród zróżnicowanego grona. Dzięki takiemu rozwiązaniu specjaliści reprezentujący różne segmenty rynku mają możliwość współpracy, co zwiększa szansę na wybór wysoce efektywnych najbardziej nowatorskich rozwiązań. Koniecznym wymogiem warunkującym wykorzystanie strategii innowacji otwartej jest publiczna współpraca użytkowników artykułów biorących udział w projektowaniu oraz ocenie innowacji z przedsiębiorstwem.

Porównanie podstawowych rodzajów strategii przedsiębiorstwa

Aspekt	Strategia korporacji	Strategie SJG	Strategie funkcjonalne
Zakres	wybór, w których obszarach działalności gospodarczej powinno być umiejscowione przedsiębiorstwo strategia rozwoju przedsiębiorstwa	wybór, które produkty i usługi, oraz na jakich rynkach powinny być sprzedawane, strategia rozwoju SJG	określenie rynku docelowego, szerokość i głębokość asortymentu, polityka marki produktu, wycofywanie produktów
Cele i zadania	zagregowane cele działalności przedsiębiorstwa (np. rozwój, rentowność, zysk na akcję)	ograniczone celami przedsiębiorstwa, zagregowane wokół produktów/rynków (np. wzrost sprzedaży, rentowność, przepływy gotówkowe)	ograniczone celami przedsiębiorstwa i SJG, zagregowane wokół konkretnego produktu/rynku (sprzedaż, udział w rynku, satysfakcja nabywców)
Alokacja zasobów	alokacja pomiędzy obszarami działalności SJG alokacja między działy funkcjonalne pracujące na rzecz różnych obszarów działalności przedsiębiorstwa (np. badania i rozwój)	alokacja między produkty/rynki w ramach danej SJG, alokacja między działy funkcjonalne w ramach SJG	alokacja między instrumenty marketingu mix dla każdego produktu/rynku
Źródła przewagi konkurencyjnej	głównie dzięki zasobom finansowym i ludzkim, lepszej organizacji i zarządzaniu, efektom synergicznym	głównie dzięki strategii konkurowania, kompetencjami w danej SJG w stosunku do konkurentów	głównie dzięki skutecznemu uplasowaniu produktu na rynku, wyższości jednego z elementów marketingu w stosunku do działań konkurentów
Główne obszary decyzyjne	polityka finansowa, sprawy organizacji, dywersyfikacja działalności, technologie	projektowanie systemu produkcyjnego, polityka asortymentu, rozwój rynku, polityka dystrybucji	polityka cen, promocja, kształtowanie zapasów

Źródło: (L. Garbarski, I. Rutkowski, W. Wrzosek 2000, s. 575-576)

Inne rodzaje strategii

• Strategia BATNA
• Strategia GRIT
• Strategia Luk Wiedzy
• Strategia błękitnego oceanu
• Strategia cen prestiżowych
• Strategia defensywna
• Strategia informacyjna
• Strategia koncentracji
• Strategia naśladowcy
• Strategia pull
• Strategia rozwoju systemów informacyjnych
• Strategia rynku ogólnego i docelowego
• Strategie socjotechniczne

Rodzaje strategii — artykuły polecane

Strategie funkcjonalne — Strategia dywersyfikacji — Strategia rozwoju rynku — Strategia dystrybucji — Model biznesowy — Potencjał — Otwarte innowacje — Dywersyfikacja — Strategia kooperacji

Bibliografia

• Garbarski L., Rutkowski I., Wrzosek W. (2000), Marketing, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Jegorow D. (red.) (2012), Wpływ sektora B+R na wzrost konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez rozwój innowacji, CIVIS, Chełm
• Penc J. (2001), Strategiczny system zarządzania. Holistyczne myślenie o przyszłości. Formułowania misji i strategii, Placet, Warszawa
• Romanowska M. (2010), Przełomy strategiczne w przedsiębiorstwie. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów SGH, 98, 7-15
• Sępek M. (2000), Zarządzanie zasobami ludzkimi, Debiuty doktorantów, nr 52
• Woźniak K. (2005), System informacji menedżerskiej jako instrument zarządzania strategicznego w firmie, praca doktorska, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków
• Wróblewski Ł. (2012), Strategie marketingowe w instytucjach kultury, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

Autor: Krzysztof Woźniak, Monika Gąsior