Strategiczna jednostka gospodarcza

Strategiczna jednostka gospodarcza (SJG), (ang. Strategic Business Unit - SBU) to wyodrębniony w przedsiębiorstwie podsystem, wyspecjalizowany przedmiotowo, który działa jako samodzielny zakład i w danym środowisku konkurencyjnym (Stabryła A, 2005, s 61). Po raz pierwszy SJG zastosowana została przez amerykański koncern General Electric. SJG to małe przedsiębiorstwa (MŚP), które są podsystemami przedsiębiorstwa o dużej autonomii funkcjonalnej i decyzyjnej. Jednostki takie mogą, ale nie muszą ściśle współpracować z firmami, z których zostały wydzielone lub też nawiązywać do jej struktury formalnej. SJB mogą być zastosowane do określenia strategii firmy zdywersyfikowanej. Podstawową przyczyną wyodrębnienia SJB jest chęć połączenia w jednej strukturze organizacyjnej wielu różnorodnych form działalności w celu osiągnięcia niezbędnej przewagi konkurencyjnej.

Strategie dziedzin gospodarowania na poziomie SJG:

Aspekty Opisowe	Poziom SJG
Przedział działania	Dziedzina działalności: Wybór przedsięwzięć rynkowych Strategia rozwojowa: dywersyfikacja koncentryczna
Cele	Cele wiodące Strategicznych jednostek gospodarczych, z odniesieniem do działań rynkowych danego biznesu. Kryteria efektywności wyboru celu wiodącego dla biznesu: wzrost sprzedaży produktów wzrost rynku rentowność sprzedaży ROI cash flow umocnienie pozycji rynkowej
Alokacja środków pieniężnych	Alokacja między poszczególne przedsięwzięcia w ramach danej SJG Finansowanie działów funkcjonalnych SJG
Czynniki przewagi konkurencyjnej	Szerokie zastosowanie strategii konkurencji, posiadanie bardzo bogatych zasobów oraz umiejętności przez daną SJG
Sposób generowania efektu synergicznego	Scalenie środków pieniężnych z umiejętnościami i ukierunkowanie na działania rynkowe danego sektora

Źródło: (Stabryła A.,2010, s 56-57)

TL;DR

Strategiczna jednostka gospodarcza (SJG) to wyodrębniony podsystem w przedsiębiorstwie, który działa jako samodzielny zakład. SJG ma dużą autonomię funkcjonalną i decyzyjną. Ma za zadanie połączenie różnych form działalności w celu osiągnięcia przewagi konkurencyjnej. SJG skupia się na badaniach i rozwoju, potencjale wytwórczym, technologii i marketingu. Ma zalety, takie jak wspieranie współpracy między wydziałami i usprawnienie zarządzania strategicznego, ale także wady, takie jak utrudniony kontakt z zarządem korporacji i problemy z finansowaniem.

Cechy SJG

Głównymi cechami SJG są:

• umiejscowienie w strukturze przedsiębiorstwa,
• są to jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej,
• formułą wedle której funkcjonują jest: "produkt-rynek",
• rodzaj działalności przez nie wykonywanej ma zasadnicze i rozstrzygające znaczenie dla całego przedsiębiorstwa,
• autonomia funkcjonalna i decyzyjna obejmuje: badania laboratoryjne, techniczne przygotowanie produkcji, produkcję, finanse, rachunkowość i marketing,
• SJG ma dywizjonalną strukturę, która oprócz tego że jest zdeterminowana tak przez wymiar produkcyjny, tak przez technikę i badania, finanse i rachunkowość, ale najbardziej przez marketing.

Elementy SJB

W SJB skupia się:

• Badania i rozwój.
• Potencjał wytwórczy.
• Technologię.
• Marketing dotyczący jednorodnych grup produktów.

Analiza grup produktów odbywa się pod kątem:

• potrzeb zaspokajanych przez dane produkty,
• technologii ich wytwarzania,
• wartości użytkowych,
• miejsca w portfelu produkcji.

W/w kryteria są podstawą dla łączenia produktów w jednorodne grupy asortymentowe i stwarzaniu dla nich strategicznych jednostek organizacyjnych, ponieważ zidentyfikowanie SBU umożliwia poprawę skuteczności identyfikacji:

• Konkurentów.
• Dostawców.
• Klientów.
• Potencjalnych substytutów.

Zalety SJG

Do głównych zalet SJG można zaliczyć przede wszystkim to że są czynnikiem wspierającym współpracę między wydziałami przedsiębiorstwa które charakteryzuje podobny zakres działania, usprawniają one:

• działalność zarządzania strategicznego,
• czynności ewidencyjne,
• czynności rozliczeniowe.
• sprawiają że wykonanie prac analitycznych jest łatwiejsze na wszystkich poziomach systemu planowania.

Wady SJG

• utrudniony jest kontakt zarządu korporacji ze sferą operacyjną danych jednostek strategicznych,
• mogą być przyczyną powstawania wewnętrznych napięć w związku z utrudnionym dostępem do wewnętrznych i zewnętrznych źródeł finansowania,
• utworzenie Grupy SJG - wyodrębnionego formalnie obiektu - może być przyczyną powstania nieklarownej sytuacji w związku z dyrektorem owej Grupy, który jest kolejnym szczeblem w hierarchii, może także pojawić się sprzeczność interesów tego dyrektora i kierownictwa kolejnych strategicznych jednostek gospodarczych.

Strategiczna jednostka gospodarcza — artykuły polecane

Korporacja międzynarodowa — Potencjał — Definicja zarządzania strategicznego — Specjalizacja — Program działalności globalnej przedsiębiorstwa — Rodzaje strategii — Organizacja działu marketingu — Strategie funkcjonalne — Zarządzanie rozwojem firmy

Bibliografia

• Antczak S. (2010), Metody portfelowe w planowaniu strategicznym jednostek biznesu, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Seria: Administracja i Zarządzanie, nr 14
• Fudaliński J. (2002), Analizy sektorowe w strategicznym zarządzaniu przedsiębiorstwem, Wydawnictwo Antykwa, Kraków
• Gierszewska G., Romanowska M. (2017), Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Kaleta A. (2010), Ewolucja zarządzania strategicznego w trakcie rozwoju przedsiębiorstw, SGH w Warszawie, Warszawa
• Stabryła A. (1995), Podstawy zarządzania firmą, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków
• Stabryła A. (2005), Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków
• Żółtowska M. (2009), Zarządzanie Strategiczne, Konspekt wykładu ZAH

Autor: Anna Graboń, Ewa Skorupska, Dawid Fijak, Mariola Paś