Logistyka dystrybucji

Logistyka dystrybucji jest to ogół działań podejmowanych w celu osiągnięcia efektywnego ruchu produktów od zakończenia procesu na linii produkcyjnej do konsumenta. Obejmuje wszystkie zadania związane z zaopatrzeniem klienta w wyroby bezpośrednio z produkcji, z magazynów zbytu lub ewentualnie z innych regionalnych centrów wysyłkowych. Zazwyczaj ten etap przepływów dotyczy już wyrobów finalnych, ale wśród przykładów odmiennych sytuacji można wskazać przejęcie przez wyspecjalizowanego dostawcę usług logistycznych dystrybucji wraz z wcześniejszym montażem finalnym produktu dostosowującym jego cechy do potrzeb odbiorcy finalnego. Natomiast przedsiębiorstwo definiuje dystrybucję jako całość działań, ale także decyzji związanych z przedstawieniem określonego produktu w miejscu i czasie, które preferuje potencjalny konsument. (A. Szymonik 2018, s. 77). Szerzej rozumianym aspektem logistyki dystrybucji zajęła się w 1949 roku Międzynarodowa Izba Handlowa, która sprecyzowała, że dystrybucja następuje po fazie produkcji i trwa do chwili komercjalizacji danego produktu, aż do jego odebrania przez finalnego klienta.

Struktura podmiotowa kanału dystrybucji składa się z:

• uczestników dokonujących sprzedaży produktów, dzięki czemu przenoszą na siebie prawo własności do towarów: producenci, hurtownicy oraz nabywcy,
• pośredników handlowych, którzy mają ograniczone prawa własności, wspomagają proces przekazywania na przykład agenci czy brokerzy,
• instytucji świadczących usługi innym uczestnikom kanału: banki czy firmy ubezpieczeniowe

TL;DR

Logistyka dystrybucji to ogół działań związanych z przemieszczaniem produktów od produkcji do konsumenta. Składa się z uczestników sprzedaży, pośredników handlowych i instytucji świadczących usługi. Pośrednicy pełnią funkcje logistyczne, transakcyjne i wspomagające. Długość kanału dystrybucji oznacza liczbę szczebli pośrednich, a szerokość - liczbę pośredników na każdym szczeblu. Logistyka dystrybucji jest związana z marketingiem, a jej problemy dotyczą polityki produktu, warunków dostawy, komunikacji i dystrybucji.

Rodzaje pośredników i ich funkcje

Kanał dystrybucji określany jest za pomocą rodzaju pośredników oraz wymiary: długość i szerokość.

Podstawowa charakterystyka pośredników:

• pośrednik - każda jednostka między producentem, a potencjalnym konsumentem
• hurtownik - osoba sprzedająca towary innym pośrednikom, z reguły są to detaliści
• detalista - osoba sprzedająca produkty konsumentom
• dystrybutor - osoba pełniąca wielorakie funkcje w procesie logistyki dystrybucji związane ze sprzedażą, udzielaniem kredytów
• dealer-jest synonimem pośrednika
• agent - osoba zawierająca transakcje w imieniu producenta

Pośrednicy pełnią trzy zasadnicze funkcje : logistyczną, transakcyjną oraz wspomagającą.

Funkcja logistyczna

• budowanie asortymentu poprzez pozyskiwanie towarów od różnych producentów, tak aby sprostać oczekiwaniom konsumentów,
• składowanie czyli przechowywanie towarów w obiektach o korzystnej lokalizacji,
• transport czyli fizyczne dostarczenie produktów
• dekonsolidację czyli podział partii towaru na mniejsze

Funkcja transakcyjna

• zakup czyli kupowanie towarów do kolejnej sprzedaży bądź jak w przypadku agenta, kreowanie podaży na dany produkt
• sprzedaż - wszelkie działania mające na celu zachęcenie klienta do kupna określonego towaru
• przejmowanie ryzyka

Funkcja wspomagająca

• finansowanie czyli udzielanie kredytów bądź pożyczek
• klasyfikacja produktów- zakres działań obejmujących testowanie, inspekcję oraz ocenę produktów

Natomiast wymiarem kanału dystrybucji jest jego długość i szerokość. Długość kanału dystrybucji określana jako liczba szczebli pośrednich, na których spoczywają funkcje przemieszczania towaru oraz praw własności w kierunku finalnego konsumenta. Szerokość kanału dystrybucji to liczba pośredników, którzy funkcjonują na każdym szczeblu kanału, ich ilość zależy od intensywności dystrybucji.

Logistyka dystrybucji a marketing

Logistyka dystrybucji jest ściśle związana z założeniami w zakresie marketingu. Działalność marketingowa w tym obszarze dotyczy przede wszystkim rozpoznawania potrzeb rynkowych i zmian tych potrzeb, rozbudzania nowych potrzeb (dotychczas nieuświadomionych), poszukiwania sposobów zaspokojenia oczekiwań klientów, pozyskiwania klientów, zapewniania długotrwałej współpracy z odbiorcami, ale także rozpoznawania potencjału konkurentów i ich aktualnych pozycji. Uzyskane informacje o preferencjach klientów wpływają bezpośrednio na działania w zakresie badań i rozwoju, jak również na fizyczną dystrybucję towarów. Na tym etapie koniecznym jest także poznanie potencjału logistycznego, jakim może dysponować odbiorca dla potrzeb zaopatrzenia, aby uzgodnić stopień zaangażowania obydwu stron. Podejmując odpowiednie działania w celu postawienia towarów do dyspozycji kupującego należy uwzględnić przede wszystkim jego oczekiwania zwłaszcza w zakresie ilości i jakości produktów, terminów dostaw oraz zakresu usług posprzedażowych (takich jak montaż u odbiorcy, instruktaż użytkowania, serwis gwarancyjny i pogwarancyjny), a także podział zadań związanych z przepływem towarów pomiędzy dostawcą i odbiorcą. Istotną rolę w tym zakresie odgrywa opracowanie standardów obsługi. Wśród kluczowych problemów logistycznych, których powinny dotyczyć standardy obsługi wyróżnić należy przede wszystkim: czas cyklu zamówienia, dostępność zapasów, ograniczenia wielkości zamówienia, wygoda składania zamówienia, częstość dostawy, niezawodność dostawy, jakość dokumentacji, procedury reklamacyjne, kompletność zamówienia, wsparcie techniczne, informacje na temat stanu realizacji zamówienia [M. Christopher, 2000, s. 56]. Przedstawiony zakres zagadnień, które powinny zostać uwzględnione w standardach obsługi nabywców stanowi szablon, który powinien być dostosowany do konkretnych warunków współpracy, uwzględniając rodzaje oferowanych produktów oraz zróżnicowane preferencje nabywców.

Uwzględniając orientację przedsiębiorstw na klienta przejawiającą się przede wszystkim dostosowywaniem składników oferty do jego potrzeb należy zwrócić uwagę na potrzebę zaangażowania wszystkich podsystemów logistyki w tym zakresie, ale także na szczególne znaczenie logistyki dystrybucji jako obszaru, w którym nawiązywany jest bezpośredni kontakt z nabywcą. Ścisły związek z działaniami w zakresie marketingu powoduje, że jest ona wyróżniana jako składowa logistyki marketingowej, obok wyróżnionej wcześniej logistyki zaopatrzenia, co znajduje odzwierciedlenie min. w opracowaniach F. Beiera i K. Rutkowskiego [2004], H. Pfohla [1999] oraz P. Blaika [1999].

Problemy logistyki dystrybucji

Decyzje podejmowane w zakresie logistyki dystrybucji uzależnione są w znacznej mierze od założeń dotyczących kształtowania instrumentów marketingu - mix (produkt, cena, promocja i dystrybucja). Problemy, których rozstrzygnięcie wpływa na kształtowanie decyzji logistycznych w obszarze dystrybucji powinny być jednak rozpatrywane w szerszym ujęciu, co zaakcentował min. H. Pfohl [2001]. W oparciu o podejście autora wśród głównych problemów można w tym zakresie wyróżnić [H. Pfohl, 2001, s. 206-213]:

• politykę produktu - uwzględniającą zwłaszcza asortyment produktów, rozwój produktów oraz związane z tym warunki wytwarzania, przemieszczania, magazynowania oraz obsługi gwarancyjnej i pogwarancyjnej,
• politykę warunków dostawy - w tym obszarze szczególne znaczenie przypisuje się poziomowi cen (uwzględniających określony zakres kosztów logistycznych, zależnie od podziału zobowiązań dotyczących dostarczenia produktów nabywcy), stosowanym rabatom (ilościowym i wartościowym),
• politykę komunikacji - w której na decyzje logistyczne w zakresie dystrybucji wpływają przede wszystkim założenia dotyczące reklamy, promocji oraz sprzedaży bezpośredniej (w mniejszym stopniu także założenia w obszarze public relations),
• politykę dystrybucji - związana zwłaszcza z organizacją kanałów dystrybucji, tym samym z określeniem zakresów zadań sprzedażowych realizowanych samodzielnie oraz innych zlecanych wybranym pośrednikom, jak również dotycząca określania poziomu obsługi dostawczej.

Patrz także:

• Combiterms 2000
• Elastyczny łańcuch dostaw
• Handel międzygałęziowy
• Infrastruktura magazynowa i manipulacyjna
• Kabotaż
• Karnet ATA
• Kodowanie opakowań
• Kryteria lokalizacji hurtowni
• Pakietyzacja
• Paleta ładunkowa
• Podstawy prawne spedycji w Polsce
• Polityka T,S
• Proces regionalizacji
• Zadania logistyki w dystrybucji
• Źródła informacji w działalności logistycznej

Logistyka dystrybucji — artykuły polecane

Zadania logistyki w dystrybucji — Zasady projektowania kanałów dystrybucji — Funkcja integracyjna logistyki — Wartość dodana (Logistyka) — Kanał dystrybucji — Zarządzanie zamówieniami — Strategia zakupów — Zarządzanie sieciami dostaw — Logistyka zaopatrzenia

Bibliografia

• Beier F. (2004), Logistyka, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa
• Blaik P. (1999), Logistyka, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Christopher M. (2000), Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw. Strategie obniżki kosztów i poprawy poziomu usług, Polskie Centrum Doradztwa Logistycznego, Warszawa
• Ciesielski M. (2011), Zarządzanie łańcuchami dostaw, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Dyczkowska J. (2011), Znaczenie TSL w logistyce dystrybucji-studium przypadku, Logistyka-nauka, nr 2
• Kolasińska-Morawska K. (2014), Zarządzanie logistyczne, Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk, Łódź
• Pfohl H. (1998), Zarządzanie logistyką. Funkcje i instrumenty, Biblioteka logistyka, Poznań
• Pfohl H. (2001), Systemy Logistyczne. Podstawy organizacji i zarządzania, Biblioteka Logistyka, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań
• Staniewska E. (2012), Organizacja procesów dystrybucji w działalności przedsiębiorstw, Logistyka-nauka, Nr 6
• Szymonik A. (red.) (2013), Zarządzanie zapasami i łańcuchem dostaw, Difin, Warszawa
• Szymonik A. (red.) (2018), Współczesna logistyka, Difin, Warszawa

Autor: Tomasz Małkus, Dominika Krótkopad