LIBOR

LIBOR (ang. London Interbank Offered Rate) - jest podstawowym wskaźnikiem informującym o rozwoju sytuacji kredytowej na światowym rynku finansowym. Libor wyraża cenę, w postaci stopy procentowej po jakiej zaciągają między sobą banki londyńskie zaliczane umownie do pierwszej kategorii. Poziom wskaźnika każdego dnia o godzinie 11 GMT jest obliczany i publikowany przez firmę informacyjną Thomson Reuters. LIBOR wyznacza się w stosunku do pożyczek w dziesięciu walutach, który termin spłaty jest różny. Wskaźnik LIBOR nie tylko dostarcza informacji o sytuacji na rynku pieniężnym, znajduje on bezpośrednie wykorzystanie w wielu międzynarodowych operacjach finansowych. Jest traktowany jako obiektywna suma pieniądza; oprocentowanie wielu operacji kredytowych jest zmienne w czasie i stanowi sumę wielkości LIBOR oraz premii za ryzyko związane z daną transakcją. Niski LIBOR oznacza dostępność na całym rynku finansowym taniego pieniądza.

Wysokość stopy procentowej LIBOR zmienia się w sposób ciągły w zależności od warunków ekonomicznych. Jednomiesięczną stopą LIBOR jest oprocentowanie depozytów jednomiesięcznych w danym momencie oferowane przez bank innemu bankowi, trzymiesięczną stopą LIBOR jest oprocentowanie depozytów trzymiesięcznych etc.

Dostępne depozyty

LIBOR - ustalanie stóp wskaźnika odbywa się na fixingach, organizowanych przez Brytyjskie Stowarzyszenie Bankierów, które zrzesza ponad 250 instytucji finansowych działających na terenie Wielkiej Brytanii. Publikuje się 15 stawek: O/N, T/N,1W oraz 12 innych, na okresy od miesiąca do roku.

O/N(owernihgt)- depozyt rozpoczyna się w dniu zawarcia transakcji i kończy w następnym dniu roboczym.

T/N(tommorow next) - depozyt rozpoczyna się w pierwszym dniu roboczym po zawarciu transakcji i kończy dzień później.

S/N(spot next) - depozyt rozpoczyna się w drugim dniu roboczym po zawarciu transakcji i kończy dzień później.

1W,1M,3M,6M - depozyty na tydzień, miesiąc, trzy i sześć miesięcy. W każdym przypadku depozyty rozpoczynają się w drugim dniu roboczym po zawarciu transakcji.

Odpowiedniki wskaźnika LIBOR na wybranych rynkach światowych

LIBOR posiada swój odpowiednik na rynku pieniężnym w krajach pieniądza euro, jest nim EURIBOR(Euro Interbank Offered Rate). W Japonii oblicza się TIBOR (Tokyo Interbank Offered Rate), w Chinach SHIBOR (Shanghai Interbank Offered Rate). W odróżnieniu od LIBORU są to jednak bardziej mierniki ilustrujące stan rynków lokalnych niż wielkości odwoławcze, dające w miarę obiektywny obraz globalnego rynku finansowego i dlatego możliwe do wykorzystania przy określania kosztów transakcji finansowych zawieranych na całym świecie.

Rynek pieniądza (money market), nazywany również rynkiem międzybankowym (interbank market)lub otwartym rynkiem (open market) to miejsce w którym banki mogą kupować i sprzedawać od siebie rezerwy (zaciąganie pożyczek i udzielanie pożyczek)czyli wkłady w banku centralnym. Stopa procentowa, uzgadniana przy okazji tych transakcji jest stopą, która wyznacza cenę kredytu dla wielkich instytucji finansowych. Ta międzybankowa stopa procentowa (Interbank Interest Rate)wyznacza ostateczny koszt zaspokajania ich potrzeb finansowych. Stanowi ona punkt wyjścia przy ustalaniu wszystkich innych stóp procentowych. Banki żądają od swoich klientów stopy procentowej rynku pieniądza powiększonej o marżę, która zależy od wiarygodności tych klientów. W krajach strefy euro międzybankowa stopa procentowa jest określana jako EONIA (European Overnight Interest Averag), w Stanach Zjednoczonych - stopa funduszy federalnych (Fed Funds Rate), w Wielkiej Brytanii - międzybankowa stopa procentowa (Sterling Interbank Interest Rate).

Wpływ LIBOR na rynki finansowe i gospodarkę

Wpływ LIBOR na koszty kredytu dla instytucji finansowych

LIBOR (London Interbank Offered Rate) jest jednym z najważniejszych wskaźników rynkowych, który ma ogromny wpływ na koszty kredytu dla instytucji finansowych. Jest to miara, która określa oprocentowanie, po jakim banki są gotowe pożyczyć pieniądze innym bankom na rynku międzybankowym.

LIBOR jest wykorzystywany jako podstawowy wskaźnik przy ustalaniu kosztów kredytu dla instytucji finansowych. Banki korzystają z LIBOR, aby określić oprocentowanie, które pobiorą od innych banków, które zaciągają kredyt. Wzrost LIBOR oznacza zwiększenie kosztów kredytu dla instytucji finansowych, co może wpływać na ich stabilność finansową i zdolność do udzielania kredytów innym podmiotom.

Podwyżka LIBOR może również wpływać na koszty finansowania dla przedsiębiorstw. Instytucje finansowe, które korzystają z LIBOR jako wskaźnika przy ustalaniu kosztów kredytu dla przedsiębiorstw, mogą podnieść oprocentowanie kredytów, aby zrekompensować wzrost LIBOR. To z kolei może prowadzić do wzrostu kosztów finansowania dla przedsiębiorstw, co może mieć negatywny wpływ na ich rentowność i zdolność do inwestowania i tworzenia miejsc pracy.

Wpływ LIBOR na rynki kapitałowe, walutowe i towarowe

LIBOR ma bezpośredni wpływ na oprocentowanie kredytów hipotecznych, kredytów konsumpcyjnych i kredytów dla przedsiębiorstw. Wzrost LIBOR może prowadzić do wzrostu oprocentowania tych kredytów, co z kolei może zwiększać obciążenie finansowe kredytobiorców i konsumentów.

Wzrost LIBOR może również prowadzić do wzrostu kosztów kredytowych dla konsumentów. Oprocentowanie kredytów konsumpcyjnych, takich jak karty kredytowe czy pożyczki konsumenckie, może wzrosnąć, co może wpływać na zdolność konsumentów do spłaty zobowiązań i ich siłę nabywczą.

Wpływ LIBOR na przedsiębiorstwa i gospodarkę jako całość

Podwyżka LIBOR może wpływać na zdolność przedsiębiorstw do inwestowania. Wzrost kosztów kredytu i finansowania może ograniczać dostępność kapitału dla przedsiębiorstw, co może powstrzymać ich inwestycje w rozwój, badania i rozwój oraz innowacje, które są kluczowe dla wzrostu gospodarczego.

Wzrost kosztów kredytu i finansowania spowodowany podwyżką LIBOR może również wpływać na tworzenie miejsc pracy. Przedsiębiorstwa mogą być bardziej ostrożne w zatrudnianiu nowych pracowników, gdy ich koszty finansowania rosną. To z kolei może wpływać na wzrost bezrobocia i ogólne tempo wzrostu gospodarczego.

LIBOR ma zatem znaczący wpływ na rynki finansowe i gospodarkę jako całość. Zmiany w LIBOR mogą prowadzić do zmian w kosztach kredytu, oprocentowaniu kredytów, kosztach finansowania dla przedsiębiorstw, cenie instrumentów finansowych, siły nabywczej konsumentów, zdolności przedsiębiorstw do inwestowania i tworzenia miejsc pracy. Dlatego też, monitorowanie i analiza LIBOR jest ważnym elementem zarządzania ekonomicznego.

Manipulacje LIBOR i wprowadzone reformy

Skandale związane z manipulacją LIBOR, czyli London Interbank Offered Rate, wstrząsnęły światem finansów i doprowadziły do ogromnego kryzysu zaufania w sektorze bankowym. LIBOR jest miarą stopy procentowej, po której banki między sobą udzielają pożyczek krótkoterminowych. Jest on używany jako benchmark do ustalania wielu innych stóp procentowych, takich jak kredyty hipoteczne, kredyty konsumenckie i instrumenty pochodne.

Pierwszy skandal związany z manipulacją LIBOR wybuchł w 2012 roku, kiedy to brytyjski bank Barclays został oskarżony o celowe zaniżanie swoich zgłaszanych stawek LIBOR. Ta manipulacja miała na celu zwiększenie zysków banku oraz poprawę wizerunku finansowego instytucji. Inne banki, takie jak UBS, Royal Bank of Scotland i Deutsche Bank, również były zamieszane w te nieprawidłowości, które objawiły się w wynikach śledztw prowadzonych przez liczne organy regulacyjne na całym świecie.

Skandale związane z manipulacją LIBOR wywołały potrzebę wprowadzenia reform w procesie ustalania tej stopy procentowej. Jednym z kluczowych działań było przekazanie odpowiedzialności za utrzymanie i nadzór nad LIBOR nowo powołanej organizacji - Intercontinental Exchange Benchmark Administration (ICE BA). ICE BA ma za zadanie zapewnić niezależność i wiarygodność procesu ustalania LIBOR poprzez weryfikację zgłaszanych stawek od banków uczestniczących.

Ponadto, reformy obejmowały również zmiany w sposobie zbierania danych, tak aby były bardziej obiektywne i oparte na realnych transakcjach. Wprowadzono bardziej rygorystyczne kontrole i procedury audytowe, które mają na celu zapobieganie manipulacji LIBOR. Organizacje regulacyjne, takie jak Financial Conduct Authority (FCA) w Wielkiej Brytanii i Commodity Futures Trading Commission (CFTC) w Stanach Zjednoczonych, również zaostrzyły swoje środki nadzoru i kar dla banków, które nie przestrzegają nowych wytycznych.

Wprowadzone zmiany w celu większej transparentności i surowszych kar

Aby zapewnić większą transparentność, reformy LIBOR wprowadziły publiczne raportowanie zgłaszanych stawek LIBOR przez banki uczestniczące. Dzięki temu inwestorzy i klienci mają teraz dostęp do informacji dotyczących tego, jakie stawki oferują banki i jak są one ustalane. Ponadto, wprowadzono również nowe środki karne dla banków, które nieprawidłowo zgłaszają stawki LIBOR. Odpowiedzialne osoby mogą teraz ponosić odpowiedzialność karną za manipulację stawkami LIBOR.

Wprowadzone reformy LIBOR miały na celu przywrócenie zaufania do tego kluczowego wskaźnika stopy procentowej oraz zapewnienie uczciwości i rzetelności w procesie ustalania LIBOR. Mimo że reformy te były krokiem we właściwym kierunku, nie można wykluczyć możliwości kolejnych skandali związanych z manipulacją LIBOR. Dlatego konieczne jest dalsze monitorowanie i doskonalenie systemu, aby zapewnić uczciwość i przejrzystość w sektorze bankowym.

Alternatywne wskaźniki do LIBOR

LIBOR, czyli London Interbank Offered Rate, jest jednym z najważniejszych wskaźników dla rynków finansowych na całym świecie. Jednakże, ze względu na skandale związane z manipulacją LIBOR, pojawiła się potrzeba poszukiwania alternatywnych wskaźników, które mogłyby zastąpić LIBOR na innych rynkach światowych.

Jednym z najważniejszych europejskich odpowiedników LIBOR jest EURIBOR, czyli Euro Interbank Offered Rate. EURIBOR jest obliczany na podstawie stawek procentowych zgłaszanych przez największe europejskie banki. Podobnie jak LIBOR, EURIBOR jest dostępny dla różnych walut, takich jak euro, funt szterling, dolar amerykański, jen japoński itp. EURIBOR jest szeroko stosowany w europejskim sektorze finansowym i stanowi ważny wskaźnik dla rynków kredytowych.

TIBOR, czyli Tokyo Interbank Offered Rate, jest japońskim odpowiednikiem LIBOR. TIBOR jest obliczany na podstawie stawek procentowych zgłaszanych przez najważniejsze japońskie banki. Podobnie jak w przypadku LIBOR i EURIBOR, TIBOR jest dostępny dla różnych okresów i walut. TIBOR jest ważnym wskaźnikiem dla japońskiego sektora finansowego, zwłaszcza dla rynków kredytów i instrumentów pochodnych.

SHIBOR, czyli Shanghai Interbank Offered Rate, jest chińskim odpowiednikiem LIBOR. SHIBOR jest również obliczany na podstawie stawek procentowych zgłaszanych przez najważniejsze chińskie banki. SHIBOR jest często wykorzystywany w chińskim sektorze finansowym, a jego wpływ rozciąga się na rynki kredytów, instrumentów pochodnych i inwestycji.

Wszystkie te alternatywne wskaźniki, czy to EURIBOR, TIBOR czy SHIBOR, mają na celu zastąpienie LIBOR na swoich odpowiednich rynkach. Często są one obliczane w podobny sposób jak LIBOR, ale różnią się od niego poprzez uwzględnienie charakterystyki poszczególnych rynków. Przejście na te alternatywne wskaźniki jest ważne z punktu widzenia stabilności i uczciwości rynków finansowych na całym świecie.

Skutki manipulacji LIBOR i nadzór regulatorów finansowych

Grzywny nałożone na instytucje finansowe za manipulację LIBOR

Manipulacja LIBOR miała poważne konsekwencje dla instytucji finansowych, które brały udział w tych nieuczciwych praktykach. Regulatorzy finansowi nałożyli na nie wysokie grzywny, aby ukarać takie działania i zapobiec podobnym przypadkom w przyszłości.

Na przykład, w 2012 roku Barclays, brytyjski bank inwestycyjny, został ukarany grzywną w wysokości 290 milionów funtów przez brytyjski regulator finansowy - Financial Services Authority (FSA). Bank ten był jednym z pierwszych, który został ujawniony jako uczestnik manipulacji LIBOR. Grzywna nałożona na Barclays miała na celu pokazać, że takie działania nie będą tolerowane i mają surowe konsekwencje.

Inne instytucje finansowe, takie jak UBS, Royal Bank of Scotland i Deutsche Bank, również zostały ukarane wysokimi grzywnami za manipulację LIBOR. Sumy te sięgały setek milionów dolarów, co pokazuje jak poważne były te naruszenia.

Grzywny nałożone na instytucje finansowe miały na celu nie tylko ukaranie za manipulację LIBOR, ale także odszkodowanie dla osób i instytucji, które poniosły straty z powodu tych działań. Przykładem tego jest porozumienie zawarte w 2016 roku między Barclays a czterema amerykańskimi stanami, które spowodowało wypłatę 100 milionów dolarów odszkodowania dla klientów, którzy ucierpieli w wyniku manipulacji LIBOR.

Nadzór regulatorów finansowych nad LIBOR

Manipulacja LIBOR wywołała poważne wątpliwości co do nadzoru i kontroli nad tym wskaźnikiem. Regulatorzy finansowi musieli podjąć działania w celu zwiększenia nadzoru nad LIBOR i zapewnienia, że takie manipulacje nie będą miały miejsca w przyszłości.

Jednym z głównych kroków podjętych przez regulatorów było przekazanie odpowiedzialności za nadzór nad LIBOR z British Bankers' Association (BBA) do niezależnej organizacji - Intercontinental Exchange (ICE). Ta zmiana miała na celu zwiększenie niezależności nadzoru nad LIBOR i poprawę przejrzystości procesu ustalania tego wskaźnika.

Regulatory finansowe, takie jak FSA w Wielkiej Brytanii i Commodity Futures Trading Commission (CFTC) w Stanach Zjednoczonych, zwiększyły również swoje wysiłki w zakresie monitorowania i ścigania manipulacji LIBOR. Wprowadzono surowsze przepisy dotyczące raportowania, audytu i kontroli w celu zapobieżenia manipulacjom.

Przepisy regulacyjne w celu zwiększenia przejrzystości i uczciwości

Manipulacja LIBOR spowodowała konieczność wprowadzenia surowszych przepisów regulacyjnych w celu zwiększenia przejrzystości, uczciwości i niezależności tego wskaźnika. Regulatorzy finansowi podjęli szereg działań w celu zapewnienia, że LIBOR jest obliczany w sposób wiarygodny i niezależny.

Przykładem takich działań jest wprowadzenie w 2013 roku nowych zasad regulujących proces ustalania LIBOR. Te zasady nakładają rygorystyczne wymagania dotyczące raportowania, audytu i kontroli, aby zapewnić uczciwość tego wskaźnika. Ponadto, wprowadzono surowsze kary za manipulację LIBOR, aby odstraszyć instytucje finansowe od takich działań.

Dodatkowo, w celu zwiększenia przejrzystości, wprowadzono również nowe zasady dotyczące publikacji danych LIBOR. Teraz dane dotyczące LIBOR są publikowane w sposób bardziej transparentny i dostępny dla wszystkich zainteresowanych stron.

Przepisy regulacyjne wprowadzone po manipulacji LIBOR miały na celu przywrócenie zaufania do tego wskaźnika i poprawę jego wiarygodności. Chociaż nadzór nad LIBOR został wzmocniony, to wciąż istnieje potrzeba dalszych działań w celu zapewnienia uczciwości i niezależności tego kluczowego wskaźnika rynku finansowego.

LIBOR — artykuły polecane

Agregat M3 — LIBID — Transakcja SWAP — Stopa procentowa — Agregat M1 — Agregat M2 — Bony skarbowe — Agregaty pieniężne

Bibliografia

• Burda M., Wyplosz C. (2013), Makroekonomia. Podręcznik europejski, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Kozak S. (2018), Emisja obligacji jako czynnik poprawy stabilności banków spółdzielczych
• Marciniak S. (red.) (2013), Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy współczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Zadora H. (red.) (2015), Finanse, kategorie-zjawiska i procesy-podmioty, Difin, Warszawa
• Żywiecka H. (2011), Niekonwencjonalna polityka pieniężna

Autor: Michał Frąckowiak, Urszula Żak