Zakupy w przypadku nieciągłości potrzeb
Nieciągłość potrzeb utrudnia dokonywanie zakupów według ilości optymalnej i może powodować nadmierne zapasy przejściowe zalegające w magazynie a co za tym idzie wywołujące znaczne koszty ich utrzymania. Dzieje się tak, gdyż stosowane metody optymalnych ekonomicznie zamówień surowców nie odzwierciedlają faktycznego zapotrzebowania ze strony produkcji wytwarzając nadmierny poziom zapasów (M. Christopher, 1999, s. 30). Planowanie zakupów w wielkości wynikającej z optymalnej partii zapotrzebowania jest uzasadnione w sytuacji zapotrzebowania ciągłego oraz gdy popyt nie wykazuje zbyt dużych wahań (C. Skowronek, Z. Sarjusz-Wolski, 2003, s. 211).
Podstawowe sposoby postępowania
W sytuacjach sporadycznie występującego zapotrzebowania na surowiec lub cechujących się dużymi odchyleniami od wielkości optymalnej odpowiednimi metodami stosowania polityki zakupów są metody, w których optymalne partie zakupów są wielkościami zmiennymi (C. Skowronek, Z. Sarjusz-Wolski, 2003, s. 211).
Wielkości te ustalane są na odpowiednio wyznaczonym poziomie, zależnym od kształtowania się prognozowanego popytu lub zaplanowanych potrzeb surowcowych oraz kosztów powiązanych z utrzymywaniem i tworzeniem zapasów. W takim przypadku wielkość partii optymalnej ustala się na odpowiednio dobrane odcinki czasu np. miesięcznie.
Do realizacji dostaw w przypadku nieciągłości potrzeb używa się najczęściej modelu o zmiennej wielkości dostawy. Podstawową jego funkcją jest tzw. norma zamawiania określająca poziom zapasu, przy którym powinno dojść do uzupełnienia surowców (Z. Martyniak, 1996, s. 291)
Norma zamawiania powinna być ustalona w sposób umożliwiający nieprzerwaną produkcję do czasu kolejnej dostawy. Wielkość dostawy ustala się za pomocą normy zapasu maksymalnego, czyli różnicy pomiędzy zapasem maksymalnym a zapasem aktualnym. Podstawowym problemem w planowaniu zakupu w przypadku zmiennych potrzeb jest nieznajomości wielkości zapotrzebowania na dany rodzaj materiału. Odchylenia w cyklach, w wielkości dostaw oraz zużycia zapasów do produkcji powinny być rekompensowane z zapasu rezerwowego, lub uzupełniane w trybie awaryjnym, co zazwyczaj powoduje podniesienie kosztów zakupu w porównaniu z transakcjami zawieranymi w trybie normalnym (Z. Martyniak, 1996, s. 291).
Metody prognozowania zapotrzebowania w przypadku nieciągłości potrzeb
W przypadku niestabilnych i nieciągłych potrzeb, prognozowanie zapotrzebowania staje się wyzwaniem dla firm. Istnieją jednak różne metody, które mogą pomóc w przewidywaniu zmiennej potrzeby.
Prognozowanie zapotrzebowania w przypadku ciągłego i nieciągłego różni się pod wieloma względami. W przypadku ciągłego zapotrzebowania można korzystać z tradycyjnych metod, takich jak metoda średniej lub metoda ważonej średniej. Jednak w przypadku nieciągłego zapotrzebowania, konieczne jest zastosowanie bardziej zaawansowanych technik prognozowania.
Metoda wygładzania eksponencjalnego jest jedną z najpopularniejszych technik prognozowania w przypadku zmiennej potrzeby. Polega ona na przypisaniu większej wagi najnowszym danym i stopniowym zmniejszaniu wagi danych historycznych. Dzięki temu, metoda ta jest w stanie uwzględnić zmienność zapotrzebowania i dostarczyć bardziej precyzyjne prognozy.
W przypadku sporadycznego zapotrzebowania, analiza trendów i wzorców może być przydatna w prognozowaniu przyszłego zapotrzebowania. Przez analizę danych historycznych i identyfikację powtarzających się wzorców, można przewidzieć okresy, w których zapotrzebowanie będzie większe lub mniejsze.
Dane historyczne i analiza sezonowości są niezbędnymi narzędziami w prognozowaniu zapotrzebowania w przypadku nieciągłej potrzeby. Analiza sezonowości pozwala zidentyfikować regularne wzorce zmienności zapotrzebowania w określonych okresach, co umożliwia lepsze przygotowanie się na zmienne potrzeby.
Dokładność prognoz ma kluczowe znaczenie dla skutecznego planowania zakupów w przypadku nieciągłości potrzeb. Nieprecyzyjne prognozy mogą prowadzić do nadmiernego lub niewystarczającego zaopatrzenia, co może prowadzić do strat finansowych. Dlatego ważne jest, aby firma inwestowała w rozwinięte narzędzia prognozowania i regularnie analizowała dokładność swoich prognoz.
Zarządzanie zapasami w przypadku nieciągłości potrzeb
Efektywne zarządzanie zapasami w przypadku nieciągłości potrzeb jest kluczowe dla utrzymania płynności działania firmy i minimalizacji kosztów.
W przypadku zmiennej potrzeby, konieczne jest zastosowanie strategii minimalizacji kosztów związanych z utrzymywaniem zapasów. Można to osiągnąć poprzez optymalizację wielkości zamówień, wykorzystanie technik just-in-time i kanban, oraz eliminację niepotrzebnych zapasów.
W przypadku sporadycznego zapotrzebowania, zapas rezerwowy może odgrywać kluczową rolę w zarządzaniu zapasami. Zapas rezerwowy to dodatkowy zapas, który jest utrzymywany w celu zabezpieczenia przed niespodziewanymi zmianami w zapotrzebowaniu. Dzięki temu, firma może uniknąć braków w dostawach i utrzymanie ciągłości działania.
Techniki kanban i just-in-time są bardzo skuteczne w zarządzaniu zapasami w przypadku nieciągłej potrzeby. Kanban pozwala na kontrolę i monitorowanie poziomu zapasów w czasie rzeczywistym, dzięki czemu można szybko reagować na zmieniające się potrzeby. Natomiast just-in-time pozwala na minimalizację zapasów poprzez dostarczanie towarów dokładnie wtedy, gdy są one potrzebne.
W przypadku nieciągłego zapotrzebowania, analiza wskaźników efektywności logistycznej jest kluczowa. Wskaźniki takie jak czas realizacji zamówienia, wskaźnik obsługi klienta czy koszt utrzymania zapasów mogą dostarczyć cennych informacji na temat efektywności procesów logistycznych i pomóc w identyfikacji obszarów wymagających poprawy.
Wielu przedsiębiorstw już skutecznie stosuje strategie zarządzania zapasami w przypadku nieciągłej potrzeby. Przykładem może być firma produkcyjna, która korzysta z technik kanban i just-in-time, aby minimalizować zapasy i utrzymać płynność produkcji. Innym przykładem może być sieć detaliczna, która wykorzystuje dane historyczne i analizę sezonowości, aby odpowiednio planować zapotrzebowanie na produkty sezonowe.
Komunikacja i współpraca z dostawcami w przypadku nieciągłości potrzeb
Komunikacja i współpraca z dostawcami mają kluczowe znaczenie w przypadku nieciągłości potrzeb, aby minimalizować ryzyko i utrzymać ciągłość dostaw.
Komunikacja jest niezbędnym elementem w zrozumieniu i przekazywaniu dostawcom zmiennej potrzeby. Przedsiębiorstwo musi jasno komunikować swoje potrzeby i wymagania dostawcom, aby ci mogli dostosować swoje działania do zmieniających się warunków.
Współpraca z dostawcami jest kluczowa w celu minimalizacji ryzyka związanego z nieciągłością potrzeb. Poprzez nawiązanie silnych relacji i regularną komunikację, firma może budować zaufanie i elastyczność w dostawach. W przypadku zmiennej potrzeby, dostawcy mogą dostosować swoje operacje, aby sprostać zmieniającym się wymaganiom.
Negocjacje umów dostawczych, które uwzględniają zmienne zapotrzebowanie, są kluczowe w przypadku nieciągłości potrzeb. Firmy powinny dążyć do negocjacji elastycznych umów, które uwzględniają możliwość dostosowania ilości i terminów dostaw w zależności od zmieniających się potrzeb.
Nieciągłość potrzeb może mieć wpływ na relacje z dostawcami. Jednak firmy mogą skorzystać z tej sytuacji, aby budować długoterminowe partnerstwa oparte na wzajemnym zaufaniu i elastyczności. Wspólne rozwiązywanie problemów i poszukiwanie optymalnych rozwiązań może przynieść korzyści obu stronom.
Wiele firm już stosuje dobre praktyki w zakresie komunikacji i współpracy z dostawcami w przypadku nieciągłości potrzeb. Przykładem może być firma logistyczna, która utrzymuje regularny kontakt z dostawcami i informuje ich o zmieniających się potrzebach. Innym przykładem może być producent samochodów, który nawiązuje strategiczne partnerstwa z dostawcami, aby zapewnić ciągłość dostaw kluczowych komponentów.
Należy pamiętać, że zarządzanie zakupami w przypadku nieciągłości potrzeb wymaga elastyczności, precyzji i dobrej komunikacji zarówno wewnątrz firmy, jak i na zewnątrz. Przedsiębiorstwa powinny inwestować w rozwinięte narzędzia prognozowania, analizować efektywność swoich procesów logistycznych i budować trwałe relacje z dostawcami, aby skutecznie zarządzać zmieniającym się zapotrzebowaniem.
| Zakupy w przypadku nieciągłości potrzeb — artykuły polecane |
| Optymalna wielkość zamówienia — Analiza ABC — Gospodarka magazynowa — Planowanie międzywydziałowe — Zarządzanie zapasami — Gospodarowanie zapasami — Ekonomiczna wielkość partii — Zapas minimalny — Systemy LRP |
Bibliografia
- Christopher M. (1999), Strategia zarządzania dystrybucją, Placet, Warszawa
- Martyniak Z. (1996), Nowoczesne metody zarządzania produkcją, Kraków
- Skowronek C., Sarjusz-Wolski Z. (2012), Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa
- Tyrańska M. (1999), Zarządzanie zapasami produkcyjnymi. Planowanie potrzeb materiałowych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie
Autor: Mariusz Jędrzejczyk
