Płynność finansowa

Płynność finansowa - jest to zdolność firmy do spłacania bieżących zobowiązań (płatnych do 1 roku) oraz do dokonywania zakupów wszelkiego rodzaju towarów i usług. Od płynności zależy czy, w terminie wypłacane jest wynagrodzenie pracownikom, zobowiązania dostawcom za dobra i usługi oraz czy firma jest w stanie dokonać zakupów dóbr i usług, kiedy są one potrzebne do zaspokojenia własnych potrzeb.

Uważa się ze płynność finansowa jest równie ważną cechą jak osiągany zysk przez przedsiębiorstwo. Gdyby przedsiębiorstwo wykazywało zysk, ale nie miało zdolności do spłaty krótkoterminowych zobowiązań zmuszone jest ono do ogłoszenia upadłości. Brak płynności nie pozwala firmie dalej prosperować, gdyż brak jest środków na wywiązywanie się z umów.

Płynność finansową wykorzystywać będę przede wszystkim menadżerowie do zarządzania firma, a także baki przy udzielaniu kredytów krótkoterminowych.

Zarządzanie płynnością finansową

Planowanie i monitorowanie przepływów pieniężnych .

Planowanie przepływów pieniężnych jest kluczowym elementem efektywnego zarządzania płynnością finansową w firmie. Prognozowanie przepływów pozwala na świadome podejmowanie decyzji dotyczących zarządzania środkami pieniężnymi oraz minimalizowanie ryzyka braku płynności. W celu dokonania prognozy przepływów, należy wziąć pod uwagę wszystkie źródła wpływów i wydatków. W przypadku źródeł wpływów należy uwzględnić przewidywane przychody z sprzedaży, otrzymane płatności od klientów oraz inne wpływy, takie jak odsetki czy dywidendy. Natomiast w przypadku wydatków, należy uwzględnić koszty operacyjne, zakup surowców, koszty związane z zobowiązaniami finansowymi oraz inne wydatki bieżące. Prognozowanie przepływów powinno być oparte na rzetelnych danych historycznych oraz uwzględniać ewentualne czynniki zewnętrzne, które mogą wpływać na przepływy pieniężne, takie jak zmiany w gospodarce czy sektorze, w którym działa firma. Ważne jest również regularne aktualizowanie prognoz w miarę pojawiania się nowych informacji.

Monitorowanie przepływów pieniężnych jest nieodłącznym elementem skutecznego zarządzania płynnością finansową. Pozwala ono na bieżące śledzenie wpływów i wydatków oraz identyfikowanie ewentualnych odchyleń od założeń prognozy. Dzięki temu możliwe jest szybkie reagowanie na problemy z płynnością i podejmowanie odpowiednich działań korygujących. Analiza przepływów pieniężnych pozwala na identyfikowanie czynników, które mogą wpływać na płynność finansową firmy. Na podstawie analizy można określić, które obszary działalności generują największe wpływy pieniężne oraz identyfikować obszary, w których można zastosować oszczędności lub poprawić efektywność. Analiza przepływów pozwala również na ocenę skuteczności podjętych działań w celu poprawy płynności finansowej.

Unikanie problemów związanych z brakiem środków na bieżące zobowiązania .

Skuteczne zarządzanie należnościami i zobowiązaniami jest kluczowym elementem zapewnienia płynności finansowej firmy. W celu uniknięcia problemów związanych z brakiem środków na bieżące zobowiązania, należy dbać o terminową realizację płatności od klientów oraz monitorować terminy płatności wobec dostawców i innych wierzycieli. Warto również rozważyć zastosowanie odpowiednich narzędzi zarządzania należnościami, takich jak faktoring czy leasing. Faktoring pozwala na szybkie uzyskanie środków pieniężnych poprzez sprzedaż należności, co może przyspieszyć przepływy pieniężne w firmie. Natomiast leasing umożliwia korzystanie z niezbędnych aktywów bez konieczności ich zakupu, co może przyczynić się do poprawy płynności finansowej.

W przypadku problemów z płynnością finansową warto rozważyć poszukiwanie alternatywnych źródeł finansowania. Może to obejmować zaciągnięcie pożyczki, emisję obligacji lub pozyskanie kapitału od inwestorów zewnętrznych. Ważne jest jednak dokładne przeanalizowanie warunków takiego finansowania oraz możliwości spłaty zobowiązań w przyszłości. Poszukiwanie alternatywnych źródeł finansowania może być również szansą na rozwój firmy. Może to obejmować pozyskanie środków na inwestycje, rozwój nowych produktów lub ekspansję na nowe rynki. Jednak takie decyzje powinny być poprzedzone dokładną analizą i oceną ryzyka związanego z takimi inwestycjami.

Źródła informacji dla zarządzania płynnością

Można wyróżnić następujące źródła informacji, które stanowią podstawowe do zarządzania płynnością finansową przedsiębiorstwa:

• Bilans
• Rachunek zysków i strat
• Rachunek przepływów pieniężnych

Ujęcia płynności

Płynność finansową rozpatrujemy w dwóch aspektach:

• w ujęciu statycznym - chodzi o odniesienie do konkretnego momentu, np. do dnia bilansowego, wykorzystując podstawowe sprawozdania finansowe: bilans, rachunek zysków i strat oraz wskaźniki płynności finansowej,
• w ujęciu dynamiczny - tu chodzi o odniesienie się do konkretnego okresu korzystając z rachunku przepływów pieniężnych

Pomiar płynności finansowej

Do oceny płynności finansowej używa się następujących wskaźników:

• Bieżącej płynności finansowej
• Przyśpieszonej płynności finansowej (wskaźnik szybki)
• Środków pieniężnych
• Natychmiastowej płynności finansowej

Powyższe wskaźniki mogą być obliczane na podstawie:

• Danych wyrażających stan zjawiska na początku i końcu okresu sprawozdawczego; różnice między tak obliczonymi wskaźnikami pokazują zmiany w badanym zjawisku, które są wynikiem decyzji gospodarczych podejmowanych w ciągu całego okresu sprawozdawczego,
• Wielkości średnich; ustala się je dzieląc przez 2 sumy stanów na początku i na końcu okresu sprawozdawczego.

Wskaźniki płynności finansowej

Wskaźnik bieżącej płynności finansowej

$WBPF={\frac {Aktywa}{Pasywa}}$

Ten wskaźnik informuje ile razy bieżące aktywa (łatwo zamienialne na gotówkę) pokrywają bieżące zobowiązania (krótkoterminowe pasywa). Przyjmuje się, że zadowalający poziom tego wskaźnika zawiera się w granicach 1,2-2,0. Czyli kwota aktywów bieżących powinna być około dwa razy większa niż pasywa bieżące. Wtedy można mówić o zachowaniu równowagi finansowej. Niski poziom wskaźnika oznacza, że firma nie posiada zasobów gotówkowych do finansowania bieżących zobowiązań. Wysoki wskaźnik wskazuje na mniejszy udział zobowiązań krótkoterminowych w finansowaniu bieżącej działalności.

Ponieważ zapasy umieszcza się w aktywach bieżących, których płynność jest opóźniona w relacji do innych aktywów, stosujemy inny wskaźnik oceny płynności finansowej.

Wskaźnik przyśpieszonej płynności finansowej (wskaźnik szybki)

$WS={\frac {Aktywa\,biezace-zapasy}{Zobowiazania\,biezace}}$

Ten wskaźnik informuje ile razy aktywa o dużym stopniu płynności (bez zapasów) pokrywają bieżące zobowiązania. Uważa się, że wskaźnik ten na poziomie 1,0 jest wystarczający, aby pokryć bieżące pasywa przez przedsiębiorstwo pożądana jest nieduża różnica między tymi wskaźnikami. Jeżeli mamy, do czynienia z wysokim wskaźnikiem bieżącym i niskim wskaźnikiem szybkim to firma utrzymuje za duży poziom zapasów, w którym SA zamrożone środki finansowe. Ale taka strategia dużych zapasów jest skuteczna jako bariera przeciwko inflacji. Natomiast, gdy wskaźnik bieżący jest niski, a wskaźnik szybki wysoki to oznacza nieproduktywne gospodarowanie środków pieniężnych na rynkach bankowych, w postaci należności itp.

Wskaźnik środków pieniężnych

$WSP={\frac {Inwestycje\,krotkoterminowe}{Zobowiazania\,biezace}}$

Ten wskaźnik informuje jaka część zobowiązań może być spłacona w oparciu o aktywa nie związane w procesie operacyjnym, mającym postać gotówki bądź inwestycji krótkoterminowych lub jej substytutów. Licznik tego wskaźnika bierze pod uwagę aktywa, których zdolność do regulowania zobowiązań jest najszybsza. Całkowity brak gotówki może doprowadzić do strat spowodowanych brakiem zawierania transakcji/korzystania z okazji rynkowych, nadmiar zaś, do powstania kosztów utraconych możliwości.

Wskaźnik natychmiastowej płynności finansowej

$WNPF={\frac {S}{Z}}$

gdzie:

S - środki pieniężne i inne aktywa pieniężne

Z - zobowiazania bieżące o okresie zapadalności do 3 m-cy

Wskaźnik ten, jest stosunkiem środków pieniężnych i takich ich substytutów, z których można odzyskać gotówkę do 3 miesięcy, do zobowiązań natychmiast wymagalnych, czyli takich, których okres wymagalności przypada na najbliższe 3 miesiące. Nie ma wypracowanego standardu dotyczącego wysokości tego wskaźnika. Ocena polega na porównaniu jego wartości w czasie.

Czynniki kształtujące płynność finansową

Do czynników wpływających na płynność finansową należą:

• Struktura aktywów bieżących,
• Płynność aktywów bieżących,
• Długość cyklu operacyjnego ze specyfiki branży,
• Struktura źródeł aktywów, głównie struktura własnościowa (udział kapitałów własnych w kapitałach ogółem, poziom zadłużenia przedsiębiorstwa),
• Struktura długu (udział zobowiązań bieżących w zadłużeniu ogółem):
• Struktura rzeczowa i podmiotowa zobowiązań bieżących,
• Struktura czasowa zobowiązań bieżących (terminowe, przeterminowane).

Zarządzanie ryzykiem płynności

• Świadomość potencjalnych zagrożeń . Ryzyko płynności jest jednym z kluczowych aspektów zarządzania gotówką w przedsiębiorstwie. Aby skutecznie zarządzać płynnością, niezbędne jest rozeznanie w potencjalnych zagrożeniach, które mogą wpłynąć na dostępność środków finansowych. Dwie główne kategorie zagrożeń to: zmienność rynków finansowych oraz opóźnienia w płatnościach od klientów. Rynki finansowe są narażone na różnego rodzaju zmienności, które mogą wpływać na płynność przedsiębiorstwa. Wzrost stóp procentowych, wahania kursów walutowych czy zmiany w sytuacji makroekonomicznej to tylko niektóre czynniki, które mogą prowadzić do trudności w pozyskiwaniu środków finansowych. Dlatego ważne jest, aby przedsiębiorstwo było świadome tych potencjalnych zagrożeń i miało odpowiednie strategie zarządzania ryzykiem. Opóźnienia w płatnościach od klientów to kolejne zagrożenie dla płynności przedsiębiorstwa. Często zdarza się, że klienci nie regulują swoich zobowiązań terminowo, co może prowadzić do braku dostępnych środków finansowych. Dlatego kluczowe jest, aby przedsiębiorstwo miało świadomość tego ryzyka i podejmowało odpowiednie działania mające na celu minimalizację tego zagrożenia.
• Minimalizacja ryzyka poprzez odpowiednie działania . Aby minimalizować ryzyko płynności, przedsiębiorstwo powinno podejmować odpowiednie działania. Poniżej omówię dwie kluczowe strategie: optymalizację struktury finansowej oraz planowanie alternatywnych źródeł finansowania. Optymalizacja struktury finansowej jest istotna dla zapewnienia stabilności płynności przedsiębiorstwa. Polega ona na odpowiednim dostosowaniu proporcji kapitału własnego i obcego, tak aby minimalizować ryzyko płynności. Przedsiębiorstwo powinno dbać o utrzymanie odpowiedniego poziomu dźwigni finansowej, aby zapewnić sobie elastyczność w zarządzaniu gotówką. Planowanie alternatywnych źródeł finansowania jest kolejnym kluczowym działaniem, które pomaga minimalizować ryzyko płynności. Przedsiębiorstwo powinno rozważyć różne opcje, takie jak linie kredytowe, emisje obligacji czy pozyskiwanie kapitału od inwestorów zewnętrznych. Dzięki temu, w przypadku wystąpienia trudności z płynnością, przedsiębiorstwo będzie miało dostęp do alternatywnych źródeł finansowania, które pozwolą na pokrycie bieżących zobowiązań.

Skutki utraty płynności finansowej w przedsiębiorstwie

Utrata płynności finansowej niesie za sobą wiele negatywnych skutków dla przedsiębiorstwa:

• Pogorszenie pozycji rynkowej w porównaniu do konkurentów - po stronie dostaw jak i po stronie sprzedaży/dystrybucji wyrobów gotowych,
• Utrata elastyczności w podejmowaniu decyzji - wiąże się z tym również utrata zdolności do kierowania wynikiem finansowym,
• Pogorszenie wyników finansowych na skutek wzrostu kosztów operacyjnych i finansowych, spadku sprzedaży,
• Ograniczenie rozwoju przedsiębiorstwa - następuje utrata zdolności przedsiębiorstwa do obsługi obecnych długów oraz do zaciągania nowych

Skuteczne zarządzanie należnościami i zobowiązaniami

• Monitorowanie terminów płatności . Monitorowanie terminów płatności jest kluczowym elementem skutecznego zarządzania należnościami i zobowiązaniami w firmie. W celu zapewnienia płynności finansowej przedsiębiorstwa, konieczne jest ścisłe kontrolowanie terminów płatności od klientów oraz terminów, w których należy uregulować zobowiązania wobec dostawców. Ważnym narzędziem jest wprowadzenie automatycznych powiadomień o zaległych płatnościach. Dzięki temu systemowi, zarządzanie należnościami staje się bardziej efektywne. Kiedy termin płatności minie, system automatycznie generuje powiadomienie, które jest wysyłane do klienta, informując o konieczności uregulowania zobowiązania. Taka automatyzacja procesu pozwala uniknąć opóźnień w płatnościach i zwiększa efektywność działu finansowego. Kolejnym aspektem skutecznego zarządzania należnościami jest skuteczne zarządzanie procesem inkaso. W przypadku, gdy klient nie ureguluje należności w ustalonym terminie, konieczne jest podjęcie działań mających na celu odzyskanie tych środków. Istotne jest, aby w firmie istniał jasno określony proces inkaso, który będzie skuteczny i jednocześnie nie narazi relacji z klientem na szwank. Pracownicy odpowiedzialni za inkaso powinni być odpowiednio wyszkoleni i mieć narzędzia umożliwiające skuteczne odzyskiwanie należności.
• Działania mające na celu skrócenie okresu rozliczania faktur . Kolejnym aspektem skutecznego zarządzania należnościami i zobowiązaniami jest skrócenie okresu rozliczania faktur. Im krótszy czas między wystawieniem faktury a jej uregulowaniem, tym lepiej dla płynności finansowej firmy. Jednym ze sposobów na skrócenie okresu rozliczania faktur jest optymalizacja procesów rozliczeniowych. W ramach optymalizacji, należy dokładnie przeanalizować każdy etap procesu rozliczania, identyfikując ewentualne opóźnienia i bariery. Następnie, można wprowadzić zmiany mające na celu usprawnienie tych procesów, takie jak eliminacja niepotrzebnych etapów, automatyzacja zadań czy poprawa komunikacji między działami. Dzięki optymalizacji procesów rozliczeniowych, firma może skrócić czas rozliczania faktur i tym samym poprawić swoją płynność finansową. Kolejnym sposobem na skrócenie okresu rozliczania faktur jest wprowadzenie elektronicznych faktur i płatności. Wprowadzenie elektronicznego systemu obsługi faktur pozwoli na szybsze ich przetwarzanie i dostarczanie do klientów. Dodatkowo, elektroniczne płatności umożliwią natychmiastowe uregulowanie faktur, co przyspieszy przepływ środków finansowych w firmie. Wprowadzenie elektronicznych faktur i płatności jest nie tylko wygodne dla klientów, ale również znacznie usprawnia procesy wewnętrzne, przyczyniając się do skrócenia okresu rozliczania faktur.

Prognozowanie przepływów pieniężnych

Prognozowanie przepływów pieniężnych jest kluczowym elementem efektywnego zarządzania finansami w przedsiębiorstwie. Pozwala ono na oszacowanie przyszłych dostępnych środków oraz planowanie ewentualnego pozyskania dodatkowego finansowania. Prognozowanie przepływów pieniężnych umożliwia przedsiębiorstwu określenie, ile środków pieniężnych będzie dostępnych w określonym okresie. Jest to niezwykle istotne dla podejmowania decyzji dotyczących inwestycji, wydatków czy też obsługi zobowiązań finansowych. Dzięki prognozom, przedsiębiorstwo może lepiej planować swoje działania i uniknąć potencjalnych problemów związanych z brakiem środków finansowych. Prognozowanie przepływów pieniężnych pozwala również przedsiębiorstwu na planowanie ewentualnego pozyskania dodatkowego finansowania. Na podstawie prognoz, można ocenić, czy istnieje potrzeba zaciągnięcia kredytu, emisji obligacji lub innego rodzaju finansowania zewnętrznego. Dzięki temu, przedsiębiorstwo może lepiej przygotować się do negocjacji z bankami lub inwestorami, a także minimalizować ryzyko braku środków na bieżącą działalność lub inwestycje.

Prognozowanie przepływów pieniężnych wymaga skorzystania z odpowiednich metod i technik, które pomogą w oszacowaniu przyszłych wartości. Jedną z powszechnie stosowanych metod prognozowania przepływów pieniężnych jest analiza historycznych danych. Polega ona na analizie przepływów pieniężnych z przeszłości i wykorzystaniu tych danych do przewidywania przyszłych wartości. Na podstawie wcześniejszych okresów, można identyfikować cykle, trendy czy też sezonowe wahania, które mogą mieć wpływ na przyszłe przepływy pieniężne. Analiza historycznych danych pozwala również na ocenę dokładności wcześniejszych prognoz i dostosowanie metody prognozowania. Inną techniką prognozowania przepływów pieniężnych jest wykorzystanie modeli statystycznych. Modele te opierają się na matematycznych i statystycznych zależnościach, które pozwalają na przewidywanie przyszłych wartości na podstawie danych historycznych. Przykłady takich modeli to modele regresji, szeregów czasowych czy też modele ekonometryczne. Wykorzystanie modeli statystycznych może być szczególnie przydatne w przypadku, gdy analiza historycznych danych nie daje jednoznacznych wyników lub gdy występują skomplikowane zależności między różnymi czynnikami wpływającymi na przepływy pieniężne.

Płynność finansowa — artykuły polecane

Wskaźnik rotacji — Analiza wykorzystania majątku — Analiza wskaźnikowa — Proces zarządzania płynnością — Analiza płynności finansowej — Kapitał obrotowy — Wskaźnik bieżącej płynności — Cykl konwersji gotówki — Strategia agresywna

Bibliografia

• Dobija M. (1994), Rachunkowość zarządcza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Jachna T. (2016), Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa
• Mielczarski G. (2005), Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN, Warszawa
• Wędzki D. (1997), Zarządzanie płynnością finansową przedsiębiorstwie, PWN, Warszawa
• Wędzki D. (2015), Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego według polskiego prawa bilansowego, Wolters Kluwer, Warszawa
• Wszelaki A. (2015), Wykorzystanie rachunku przepływów pieniężnych w analizie wstępnej płynności finansowej przedsiębiorstwa - ujęcie teoretyczne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Nr 855

Autor: Piotr Jedliński, Angelika Prochal