Konkurencja: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update) |
(LinkTitles.) |
||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
'''Konkurencja''' - [[proces]], w którym [[podmiot gospodarczy|podmioty rynkowe]] konkurują ze sobą w zawieraniu [[transakcja|transakcji]] [[rynek|rynkowych]], poprzez przedstawianie korzystniejszej od innych podmiotów [[oferta handlowa|oferty rynkowej]] dla zrealizowania swoich interesów. | '''Konkurencja''' - [[proces]], w którym [[podmiot gospodarczy|podmioty rynkowe]] konkurują ze sobą w zawieraniu [[transakcja|transakcji]] [[rynek|rynkowych]], poprzez przedstawianie korzystniejszej od innych podmiotów [[oferta handlowa|oferty rynkowej]] dla zrealizowania swoich interesów. | ||
Konkurowanie może się odbywać w oparciu o [[cena|cenę]], [[jakość]], formę płatności i wiele innych. W zależności od struktury rynku, na którym zachodzi proces konkurencji, wyróżnia się różne modele konkurencji. | Konkurowanie może się odbywać w oparciu o [[cena|cenę]], [[jakość]], formę płatności i wiele innych. W zależności od struktury rynku, na którym zachodzi proces konkurencji, wyróżnia się różne [[modele]] konkurencji. | ||
==Modele konkurencji== | ==Modele konkurencji== | ||
| Linia 25: | Linia 25: | ||
znajduje się pomiędzy dwoma ekstremami-'''czysta konkurencja''' a '''absolutnym [[monopol]]em'''. Ma cechy obydwu rynków, ale skłania się do wolnej konkurencji. | znajduje się pomiędzy dwoma ekstremami-'''czysta konkurencja''' a '''absolutnym [[monopol]]em'''. Ma cechy obydwu rynków, ale skłania się do wolnej konkurencji. | ||
<google>ban728t</google> | <google>ban728t</google> | ||
[[Model]] konkurencji monopolistycznej charakteryzuje się występowaniem względnie dużej liczby niezależnych [[przedsiębiorstwo|przedsiębiorstw]], które [[formy organizacji sprzedaży|sprzedają]] wyroby o podobnych cechach, ale nie są doskonałymi [[substytut]]ami. | [[Model]] konkurencji monopolistycznej charakteryzuje się występowaniem względnie dużej liczby niezależnych [[przedsiębiorstwo|przedsiębiorstw]], które [[formy organizacji sprzedaży|sprzedają]] [[wyroby]] o podobnych cechach, ale nie są doskonałymi [[substytut]]ami. | ||
Konkurencja monopolistyczna występuje w gałęzi, w której wielu [[konkurent]]ów jest w stanie zróżnicować całkowicie lub częściowo swoja ofertę rynkowa (salony kosmetyczne, restauracje). Konkurenci koncentrują się na wybranym [[segmentacja rynku|segmencie rynku]], zaspokajając pragnienia [[klient]]ów za odpowiednio wysoka cenę. | [[Konkurencja monopolistyczna]] występuje w gałęzi, w której wielu [[konkurent]]ów jest w stanie zróżnicować całkowicie lub częściowo swoja ofertę rynkowa (salony kosmetyczne, restauracje). Konkurenci koncentrują się na wybranym [[segmentacja rynku|segmencie rynku]], zaspokajając pragnienia [[klient]]ów za odpowiednio wysoka cenę. | ||
Konkurencja monopolistyczna- polega na trzech działaniach | Konkurencja monopolistyczna- polega na trzech działaniach | ||
* zmiana ceny | * [[zmiana]] ceny | ||
* zmiana [[jakość produktu|jakości produktu]] | * zmiana [[jakość produktu|jakości produktu]] | ||
* identyfikacji [[reklama|reklamy]] | * identyfikacji [[reklama|reklamy]] | ||
| Linia 45: | Linia 45: | ||
===Konkurencja oligopolistyczna=== | ===Konkurencja oligopolistyczna=== | ||
składa się z '''kilku przedsiębiorstw''' produkujących ten sam lub częściowo zróżnicowany produkt. To zróżnicowanie może dotyczyć poziomu jakości, szczególnych cech, stylu lub serwisu. Gdy przedsiębiorstwo produkuje ten sam produkt to nie może ustalić ceny swoich wyrobów na poziomie wyższym od rynkowego, chyba że jest w stanie zróżnicować poziom swoich usług. | składa się z '''kilku przedsiębiorstw''' produkujących ten sam lub częściowo zróżnicowany produkt. To zróżnicowanie może dotyczyć poziomu jakości, szczególnych cech, stylu lub serwisu. Gdy [[przedsiębiorstwo]] produkuje ten sam produkt to nie może ustalić ceny swoich wyrobów na poziomie wyższym od rynkowego, chyba że jest w stanie zróżnicować poziom swoich usług. | ||
==Rodzaje konkurencji== | ==Rodzaje konkurencji== | ||
===ze względu na liczbę firm=== | ===ze względu na liczbę firm=== | ||
* [[Monopol]] - jedna [[firma]] mająca decydujący wpływ na przebieg warunków rynkowych | * [[Monopol]] - jedna [[firma]] mająca decydujący wpływ na przebieg warunków rynkowych | ||
* [[Oligopol]] - od dwóch (duopol) do kilku firm tej samej [[branża|branży]] działających na rynku | * [[Oligopol]] - od dwóch ([[duopol]]) do kilku firm tej samej [[branża|branży]] działających na rynku | ||
* Układ wolnej (pełnej) konkurencji - duża liczba firm o niewielkim [[udział w rynku|udziale w rynku]] (około 1 - 2%), niemających większego wpływu na kształtowanie cen rynkowych | * Układ wolnej (pełnej) konkurencji - duża liczba firm o niewielkim [[udział w rynku|udziale w rynku]] (około 1 - 2%), niemających większego wpływu na kształtowanie cen rynkowych | ||
* O zbliżonym udziale w rynku - od piętnastu do dwudziestu firm, każda z firm jest na tyle silna, że utrzymuje się na rynku obok innych równie silnych firm konkurencyjnych. | * O zbliżonym udziale w rynku - od piętnastu do dwudziestu firm, każda z firm jest na tyle silna, że utrzymuje się na rynku obok innych równie silnych firm konkurencyjnych. | ||
===ze względu na stopień substytucyjności=== | ===ze względu na stopień substytucyjności=== | ||
* W ramach kategorii produktu - bierze się tu szerszy zakres [[potrzeby|potrzeb]], np. [[klient]] chce kupić coś słodkiego i dokonuje wyboru pomiędzy różnymi kategoriami typu: czekolada, baton, cukierek. | * W ramach kategorii produktu - bierze się tu szerszy [[zakres]] [[potrzeby|potrzeb]], np. [[klient]] chce kupić coś słodkiego i dokonuje wyboru pomiędzy różnymi kategoriami typu: czekolada, baton, cukierek. | ||
* W ramach [[marka|marki]] produktu - firmy produkujące bardzo podobne produkty, różniące się jedynie nazwą, tzw. [[strategia]] półki sklepowej kierek, itp. | * W ramach [[marka|marki]] produktu - firmy produkujące bardzo podobne produkty, różniące się jedynie nazwą, tzw. [[strategia]] półki sklepowej kierek, itp. | ||
* W ramach formy - to jeszcze szerszy zakres, np. słodycze kontra inne produkty | * W ramach formy - to jeszcze szerszy zakres, np. słodycze kontra inne produkty | ||
| Linia 61: | Linia 61: | ||
* konkurencja sektorowa według [[Michael Porter|Michaela Portera]] | * konkurencja sektorowa według [[Michael Porter|Michaela Portera]] | ||
* Bezpośrednia firmy, które zaspokajają [[potrzeby]] w podobny sposób (oferując podobne produkty). | * Bezpośrednia firmy, które zaspokajają [[potrzeby]] w podobny sposób (oferując podobne produkty). | ||
* Ze strony [[substytut]]ów - inne rodzajowo produkty mające zdolność zaspokajania tej samej potrzeby. | * Ze strony [[substytut]]ów - inne rodzajowo produkty mające [[zdolność]] zaspokajania tej samej potrzeby. | ||
* Potencjalna, tzw. nowe wejścia, czyli firmy, których nie ma dziś, ale mogą być jutro. | * Potencjalna, tzw. nowe wejścia, czyli firmy, których nie ma dziś, ale mogą być jutro. | ||
| Linia 69: | Linia 69: | ||
* postęp w [[Handel zagraniczny|handlu zagranicznym]] | * postęp w [[Handel zagraniczny|handlu zagranicznym]] | ||
* obniżkę cen | * obniżkę cen | ||
* możliwość wywierania większego wpływu na rynek | * możliwość wywierania większego wpływu na [[rynek]] | ||
* wzrost ilości towarów na rynku | * wzrost ilości [[towarów]] na rynku | ||
* wzrost poziomu [[Konsumpcja|konsumpcji]] | * wzrost poziomu [[Konsumpcja|konsumpcji]] | ||
* wzrost aktywności przedsiębiorstw | * wzrost aktywności przedsiębiorstw | ||
| Linia 83: | Linia 83: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Bossak J. (2013). ''Konkurencja i | * Bossak J. (2013). ''Konkurencja i współ[[praca]] międzynarodowa'', Difin, Warszawa | ||
* Cygan A., Dach Z., Kosiec K. (1994). ''Mikroekonomia, zachowania rynkowe'', Brzeska Oficyna Wydawnicza, Kraków | * Cygan A., Dach Z., Kosiec K. (1994). ''[[Mikroekonomia]], zachowania rynkowe'', Brzeska Oficyna Wydawnicza, Kraków | ||
* Dach Z. (2002). ''Mikroekonomia'', Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków | * Dach Z. (2002). ''Mikroekonomia'', Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków | ||
* Garbacik E. (1980). ''Ekonomika obrotu towarowego i usług'', Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa | * Garbacik E. (1980). ''[[Ekonomika]] obrotu towarowego i usług'', Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa | ||
* Kotler P. (1994). ''Marketing, analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola'', Gebethner i Ska, Warszawa | * Kotler P. (1994). ''[[Marketing]], analiza, [[planowanie]], wdrażanie i [[kontrola]]'', Gebethner i Ska, Warszawa | ||
* Kozak S. (2013), [http://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-620cfa2f-96fe-4d44-94f8-b8d80a262ccd Konkurencja w sektorze bankowym i sektorze ubezpieczeń oraz jej uwarunkowania i pomiar.] Rozprawy Naukowe i Monografie. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Warszawa | * Kozak S. (2013), [http://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-620cfa2f-96fe-4d44-94f8-b8d80a262ccd Konkurencja w sektorze bankowym i sektorze ubezpieczeń oraz jej uwarunkowania i pomiar.] Rozprawy Naukowe i Monografie. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Warszawa | ||
* Lambin J. (2001). ''Strategiczne zarządzanie marketingowe'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | * Lambin J. (2001). ''Strategiczne [[zarządzanie]] marketingowe'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa | ||
* Rosa G. (2013). ''Konkurencja na rynku usług transportowych'', Wydawnictwo Ch Beck, Warszawa | * Rosa G. (2013). ''Konkurencja na rynku usług transportowych'', Wydawnictwo Ch Beck, Warszawa | ||
* Wrześniewska-Wal I. (2014), [http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-c74a1e5e-0f5e-4f49-a445-c145fb3f0748 Ochrona przedsiębiorców w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Konkurencja na rynku.], Przemysł spożywczy, nr 12, Warszawa | * Wrześniewska-Wal I. (2014), [http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-c74a1e5e-0f5e-4f49-a445-c145fb3f0748 Ochrona przedsiębiorców w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Konkurencja na rynku.], [[Przemysł]] spożywczy, nr 12, Warszawa | ||
{{a|Joanna Pasternak, Dominika Gołąb}} | {{a|Joanna Pasternak, Dominika Gołąb}} | ||
[[Kategoria:Modele konkurencji]] | [[Kategoria:Modele konkurencji]] | ||
[[en:Competition]] | [[en:Competition]] | ||
Wersja z 01:58, 20 maj 2020
| Konkurencja |
|---|
| Polecane artykuły |
Konkurencja - proces, w którym podmioty rynkowe konkurują ze sobą w zawieraniu transakcji rynkowych, poprzez przedstawianie korzystniejszej od innych podmiotów oferty rynkowej dla zrealizowania swoich interesów.
Konkurowanie może się odbywać w oparciu o cenę, jakość, formę płatności i wiele innych. W zależności od struktury rynku, na którym zachodzi proces konkurencji, wyróżnia się różne modele konkurencji.
Modele konkurencji
Konkurencja monopolistyczna
znajduje się pomiędzy dwoma ekstremami-czysta konkurencja a absolutnym monopolem. Ma cechy obydwu rynków, ale skłania się do wolnej konkurencji. Model konkurencji monopolistycznej charakteryzuje się występowaniem względnie dużej liczby niezależnych przedsiębiorstw, które sprzedają wyroby o podobnych cechach, ale nie są doskonałymi substytutami.
Konkurencja monopolistyczna występuje w gałęzi, w której wielu konkurentów jest w stanie zróżnicować całkowicie lub częściowo swoja ofertę rynkowa (salony kosmetyczne, restauracje). Konkurenci koncentrują się na wybranym segmencie rynku, zaspokajając pragnienia klientów za odpowiednio wysoka cenę.
Konkurencja monopolistyczna- polega na trzech działaniach
- zmiana ceny
- zmiana jakości produktu
- identyfikacji reklamy
Konkurencja doskonała
- składa się z wielu konkurentów, którzy oferują ten sam produkt lub usługę (np. giełda towarowa). Cena jest taka sama dla wszystkich konkurencyjnych firm, ponieważ nie występuje tu zróżnicowanie produktu i raczej żaden z konkurentów nie będzie reklamował swoich wyrobów.
Cechy modelu doskonałej konkurencji:
- Duża liczba małych, niezależnych przedsiębiorstw oraz duża liczba nabywców
- Jednorodny wyrób u wszystkich sprzedawców
- Cena jest wynikiem gry sil rynkowych, kształtuje się pod wpływem zmian popytu i podaży.
- Swobodny przepływ kapitałów między rożnymi dziedzinami produkcji
- Brak konkurencji niecelowej
- Doskonała informacja
Konkurencja oligopolistyczna
składa się z kilku przedsiębiorstw produkujących ten sam lub częściowo zróżnicowany produkt. To zróżnicowanie może dotyczyć poziomu jakości, szczególnych cech, stylu lub serwisu. Gdy przedsiębiorstwo produkuje ten sam produkt to nie może ustalić ceny swoich wyrobów na poziomie wyższym od rynkowego, chyba że jest w stanie zróżnicować poziom swoich usług.
Rodzaje konkurencji
ze względu na liczbę firm
- Monopol - jedna firma mająca decydujący wpływ na przebieg warunków rynkowych
- Oligopol - od dwóch (duopol) do kilku firm tej samej branży działających na rynku
- Układ wolnej (pełnej) konkurencji - duża liczba firm o niewielkim udziale w rynku (około 1 - 2%), niemających większego wpływu na kształtowanie cen rynkowych
- O zbliżonym udziale w rynku - od piętnastu do dwudziestu firm, każda z firm jest na tyle silna, że utrzymuje się na rynku obok innych równie silnych firm konkurencyjnych.
ze względu na stopień substytucyjności
- W ramach kategorii produktu - bierze się tu szerszy zakres potrzeb, np. klient chce kupić coś słodkiego i dokonuje wyboru pomiędzy różnymi kategoriami typu: czekolada, baton, cukierek.
- W ramach marki produktu - firmy produkujące bardzo podobne produkty, różniące się jedynie nazwą, tzw. strategia półki sklepowej kierek, itp.
- W ramach formy - to jeszcze szerszy zakres, np. słodycze kontra inne produkty
- Ogólna- w ramach ograniczonego budżetu konsumentów
- konkurencja sektorowa według Michaela Portera
- Bezpośrednia firmy, które zaspokajają potrzeby w podobny sposób (oferując podobne produkty).
- Ze strony substytutów - inne rodzajowo produkty mające zdolność zaspokajania tej samej potrzeby.
- Potencjalna, tzw. nowe wejścia, czyli firmy, których nie ma dziś, ale mogą być jutro.
Pozytywne efekty konkurencji
Do pozytywnych efektów ekonomicznych konkurencji możemy zaliczyć:
- wzrost liczby wynalazków
- postęp w handlu zagranicznym
- obniżkę cen
- możliwość wywierania większego wpływu na rynek
- wzrost ilości towarów na rynku
- wzrost poziomu konsumpcji
- wzrost aktywności przedsiębiorstw
- wzrost jakości wytwarzanych dóbr.
Negatywne skutki konkurencji
Konkurencja wywołuje również negatywne skutki:
- sprzyja produkcji szkodliwych towarów i usług
- nie zapewnia sprawiedliwego podziału dochodów
- umożliwia wykorzystanie niewiedzy klientów
- powoduje wzrost kosztów przetwarzania i wyszukiwania informacji.
Bibliografia
- Bossak J. (2013). Konkurencja i współpraca międzynarodowa, Difin, Warszawa
- Cygan A., Dach Z., Kosiec K. (1994). Mikroekonomia, zachowania rynkowe, Brzeska Oficyna Wydawnicza, Kraków
- Dach Z. (2002). Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
- Garbacik E. (1980). Ekonomika obrotu towarowego i usług, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
- Kotler P. (1994). Marketing, analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola, Gebethner i Ska, Warszawa
- Kozak S. (2013), Konkurencja w sektorze bankowym i sektorze ubezpieczeń oraz jej uwarunkowania i pomiar. Rozprawy Naukowe i Monografie. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Warszawa
- Lambin J. (2001). Strategiczne zarządzanie marketingowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Rosa G. (2013). Konkurencja na rynku usług transportowych, Wydawnictwo Ch Beck, Warszawa
- Wrześniewska-Wal I. (2014), Ochrona przedsiębiorców w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Konkurencja na rynku., Przemysł spożywczy, nr 12, Warszawa
Autor: Joanna Pasternak, Dominika Gołąb
