Hedging finansowy

Hedging finansowy to wszelkie działania mające na celu zabezpieczenie się przed nagłymi zmianami cen na rynku. Jest to zatem swego rodzaju strategia finansowa, która minimalizuje straty jakie może ponieść inwestor w wyniku zmian kursów instrumentów finansowych lub towarów. Realizuje się ją przez stosowanie określonych instrumentów finansowych oraz zawieranie transakcji hedgingowych.

Cel hedgingu finansowego - zabezpieczenie przed nagłymi zmianami cen na rynku=

Głównym celem hedgingu finansowego jest ochrona przed nagłymi zmianami cen na rynku, które mogą mieć negatywny wpływ na wyniki finansowe przedsiębiorstwa. W przypadku zmian cen surowców, takich jak ropa naftowa czy metale, przedsiębiorstwa związane z produkcją i dystrybucją tych surowców są szczególnie narażone na ryzyko. Nagłe wzrosty lub spadki cen mogą znacząco wpłynąć na ich marże i rentowność.

Hedging finansowy pozwala przedsiębiorstwom na zabezpieczenie się przed takimi ryzykami poprzez umożliwienie im zawarcia kontraktów, które gwarantują ustaloną cenę surowca w przyszłości. Dzięki temu, nawet jeśli ceny na rynku wzrosną lub spadną, przedsiębiorstwo będzie miało pewność, że cena surowca, z którym jest związane, pozostanie stała.

Podobnie, przedsiębiorstwa mogą korzystać z hedgingu finansowego w przypadku fluktuacji kursów walutowych. Jeśli przedsiębiorstwo prowadzi działalność międzynarodową i jest narażone na ryzyko kursowe, może zawrzeć umowę futures lub opcję walutową w celu zabezpieczenia się przed niekorzystnymi zmianami kursów walutowych. Dzięki temu, firma będzie miała pewność, że wartość swoich transakcji zagranicznych nie ulegnie nagłym zmianom, co pozwoli jej na lepsze planowanie i kontrolę nad swoimi finansami.

Ważnym aspektem hedgingu finansowego jest również minimalizacja ryzyka stopy procentowej. Przedsiębiorstwa, które mają zadłużenie lub lokują swoje środki w instrumentach finansowych o zmiennej stopie procentowej, mogą zawrzeć kontrakty swapowe lub opcje na stopy procentowe w celu ograniczenia ryzyka zmiany stóp procentowych. Dzięki temu, przedsiębiorstwo będzie miało pewność, że jego koszty finansowe pozostaną na stałym poziomie, niezależnie od zmian na rynku stóp procentowych.

Rodzaje hedgingu

Minimalizowanie ryzyka najczęściej zaczyna się od wprowadzenia określonych działań wewnątrz przedsiębiorstwa, czyli stosowania tzw. hedgingu naturalnego. W tym przypadku nie stosuje się instrumentów finansowych, a ryzyko ogranicza się m.in. przez:

• zawieranie transakcji w walucie krajowej,
• przenoszenie produkcji do kraju, w którym sprzedawane są towary,
• zakup surowców w kraju, który jest odbiorcą wytwarzanych produktów,
• finansowanie zakupów przy pomocy kredytów w walucie obcej,
• dopasowanie terminów płatności zobowiązań w walucie obcej do terminów uzyskania płatności od odbiorców.

Do pozostałych rodzajów hedgingu zaliczamy następujące przeciwstawne pary:

• stały - polega na zajęciu określonej pozycji i nie dokonywaniu zmian przez cały czas zabezpieczenia transakcji,
• dynamiczny - polega na stałej obserwacji transakcji zabezpieczających i dokonywaniu potrzebnych korekt,
• doskonały - całkowicie eliminuje ryzyko,
• niedoskonały - spotykany znacznie częściej, gdyż sytuacja na rynku jest zmienna i ryzyko jest stale obecne,
• zakupowy - ma miejsce, gdy inwestor zamierza nabyć dany instrument i obawia się wzrostu ceny,
• sprzedażowy - realizowany jest, kiedy inwestor chce w przyszłości sprzedać określony instrument po cenie, która nie jest jeszcze znana,
• pośredni - stosowany jest w sytuacji kiedy inwestor znajduje towar oraz instrument pochodny wstawiony za ten towar, charakteryzujące się podobną siłą i kierunkiem zmienności ceny,
• bezpośredni - gdy transakcja na rynku bazowym oraz zabezpieczająca dotyczą tego samego towaru,
• całkowity - ma miejsce wówczas, gdy dąży się do zabezpieczenia wszystkich ryzykownych transakcji,* częściowy - kiedy zabezpieczona zostaje tylko część transakcji podlegających ryzyku,
• prosty - inwestor używa tylko jednego rodzaju instrumentów pochodnych,
• kombinowany - stosowane są różne kombinacje instrumentów pochodnych.

Każdy inwestor dobiera określone instrumenty, które pomagają mu ograniczyć ryzyko związane ze zmianami zachodzącymi na rynku. Decyzja o wyborze jest uwarunkowana potrzebami, umiejętnościami i wielkością prowadzonych operacji. Nie istnieje jedna metoda, która zniweluje ryzyko. Każdy zabezpieczający korzysta z kombinacji wielu instrumentów. Należy jednak pamiętać, że żadna metoda nie jest w stanie uchronić inwestorów przed ryzykiem w 100% oraz że każda z nich kosztuje. Jednak koszt ochrony jest niższy od start, które mogą nastąpić.

Fundusze hedgingowe

Fundusze hedgingowe to fundusze, które stosują różnego rodzaju techniki zabezpieczające w celu minimalizacji ryzyka inwestycyjnego. Dążą one do osiągnięcia nieograniczonej stopy zwrotu dzięki stosowaniu elastycznej polityki finansowej.

Charakterystyczne cechy funduszy hedgingowych:

• aktywne zarządzanie i nieograniczone stopy zwrotu,
• elastyczna i zróżnicowana polityka inwestycyjna,
• nietypowe formy prawne,
• ograniczona pojemność,
• zarządzający jest partnerem funduszu, a nie jego pracownikiem,
• rozbudowana struktura opłat,
• skierowane do specyficznych inwestorów,
• ograniczona płynność,
• ograniczona przejrzystość.

Narzędzia funduszy hedge:

• dźwignia finansowa,
• kupno i sprzedaż papierów wartościowych za gotówkę,
• kupno na kredyt,
• krótka sprzedaż i pożyczanie papierów wartościowych,
• instrumenty pochodne.

Instrumenty finansowe w hedgingu

Dobór instrumentów finansowych w celu ograniczenia ryzyka

Dobór odpowiednich instrumentów finansowych jest kluczowy w procesie hedgingu, ponieważ ma na celu zminimalizowanie ryzyka związanego z fluktuacjami cen lub kursów. Istnieje wiele różnych instrumentów, które mogą być wykorzystane w celu zabezpieczenia przed tymi ryzykami.

Przy wyborze instrumentów finansowych, istotne jest dopasowanie ich do konkretnych potrzeb i charakterystyki danego ryzyka. Na przykład, jeśli chcemy zabezpieczyć się przed ryzykiem zmiany kursu walutowego, możemy skorzystać z instrumentów takich jak kontrakty terminowe, opcje lub kontrakty różnic kursowych (CFD). Natomiast w przypadku ryzyka zmienności cen surowców, mogą być przydatne kontrakty terminowe lub opcje.

Instrumenty pochodne

W ramach instrumentów finansowych w hedgingu, istotną rolę odgrywają instrumenty pochodne. Są to kontrakty, których wartość zależy od wartości innych aktywów, takich jak akcje, waluty, surowce czy indeksy. Instrumenty pochodne umożliwiają inwestorom zabezpieczenie się przed ryzykiem i spekulacje na rynkach finansowych.

• Opcje: Opcje finansowe to umowy, które dają posiadaczowi opcji prawo, ale nie obowiązek, do kupna (opcja kupna) lub sprzedaży (opcja sprzedaży) danego aktywa bazowego po określonej cenie (cenie wykonania) w określonym terminie. Opcje mogą być wykorzystane do ograniczenia ryzyka zmiany cen aktywów lub do spekulacji na rynku.
• Kontrakty terminowe: Kontrakty terminowe to umowy, które zobowiązują strony do kupna lub sprzedaży aktywa bazowego w określonym terminie i po określonej cenie. Kontrakty terminowe pozwalają inwestorom na zabezpieczenie się przed zmianami cen aktywów i umożliwiają spekulacje na rynku.
• Kontrakty różnic kursowych (CFD): Kontrakty różnic kursowych to umowy, które umożliwiają inwestorom handel na różnicy w cenie danego aktywa bazowego między momentem otwarcia a zamknięcia kontraktu. CFD pozwalają na zabezpieczenie przed ryzykiem zmiany cen aktywów oraz na spekulacje na rynku.

Dźwignia finansowa

Dźwignia finansowa to narzędzie, które umożliwia inwestorom handel większą ilością aktywów, niż jest to możliwe przy użyciu własnego kapitału. Dźwignia finansowa może być wykorzystana w celu zwiększenia potencjalnych zysków, ale także zwiększa ryzyko strat.

W kontekście hedgingu, dźwignia finansowa może być stosowana w celu zabezpieczenia większej ilości aktywów przed ryzykiem zmiany cen lub kursów. Na przykład, inwestor może wykorzystać dźwignię finansową do zabezpieczenia większej ilości waluty obcej przed ryzykiem zmiany kursu.

Krótka sprzedaż

Krótka sprzedaż (ang. short selling) polega na sprzedaży aktywów, których inwestor nie posiada, w celu osiągnięcia zysku z ich spadku wartości. Krótka sprzedaż może być używana w celu zabezpieczenia przed ryzykiem spadku cen aktywów.

Na przykład, jeśli inwestor spodziewa się spadku cen akcji danej spółki, może dokonać krótkiej sprzedaży tych akcji. W przypadku spadku cen, inwestor odnosi zysk z różnicy między ceną sprzedaży a ceną odkupienia akcji.

Pożyczanie papierów wartościowych

Pożyczanie papierów wartościowych jest procesem, w którym inwestor pożycza aktywa od innego inwestora w celu ich sprzedaży na rynku. Pożyczanie papierów wartościowych może być stosowane w celu zabezpieczenia przed ryzykiem wzrostu cen aktywów.

Inwestor, który spodziewa się wzrostu cen akcji, może pożyczyć te akcje od innego inwestora i następnie sprzedać je na rynku. Jeśli cena akcji spadnie, inwestor może odkupić je po niższej cenie i zwrócić je pożyczającemu, odnosząc zysk z różnicy cen.

Replikacja indeksów rynkowych za pomocą ETF-ów (strategie hedgingu pasywnego)

Strategie hedgingu pasywnego polegają na replikacji indeksów rynkowych za pomocą ETF-ów (Exchange-Traded Funds). ETF-y są funduszami inwestycyjnymi, których akcje są notowane na giełdzie. Replikacja indeksów rynkowych za pomocą ETF-ów pozwala inwestorom na zabezpieczenie się przed ryzykiem zmiany wartości całego rynku.

Inwestor, który chce zabezpieczyć się przed spadkiem wartości rynku, może zakupić ETF o składzie odpowiadającym danemu indeksowi rynkowemu. W przypadku spadku wartości rynku, wartość ETF-u również spada, co pozwala inwestorowi na odrobienie straty.

Przykłady zastosowania hedgingu w finansach i bankowości

Hedging finansowy jest techniką, która ma na celu minimalizację ryzyka związanego z fluktuacjami cen instrumentów finansowych. Jest szeroko stosowany w branży finansowej i bankowej, gdzie zmienność rynkowa może mieć poważny wpływ na wyniki finansowe firm.

Jednym z przykładów zastosowania hedgingu w finansach jest zabezpieczanie walutowe. Banki i inne instytucje finansowe często zawierają transakcje walutowe w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym. Na przykład, bank, który udziela kredytu w walucie obcej może zawrzeć kontrakt terminowy w celu zabezpieczenia się przed spadkiem wartości tej waluty w przyszłości. W ten sposób bank minimalizuje ryzyko straty związanej z ewentualnymi zmianami kursów walutowych.

Innym przykładem zastosowania hedgingu w finansach jest zabezpieczanie ryzyka stopy procentowej. Banki często zawierają kontrakty terminowe lub opcje w celu ochrony się przed zmianami stóp procentowych. Na przykład, bank, który udziela kredytów hipotecznych o stałym oprocentowaniu, może zawrzeć kontrakt terminowy, który zabezpiecza go przed ewentualnym wzrostem stóp procentowych. Dzięki temu bank może utrzymać stabilne koszty finansowania i minimalizować ryzyko straty.

Przykłady zastosowania hedgingu w przemyśle

Hedging finansowy znajduje również zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu. Przedsiębiorstwa często korzystają z hedgingu w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem związanym z cenami surowców lub innymi czynnikami rynkowymi, które mogą wpływać na ich koszty produkcji.

Przykładem zastosowania hedgingu w przemyśle jest zabezpieczanie ryzyka cenowego. Przedsiębiorstwo, które jest uzależnione od surowców, takich jak ropa naftowa czy miedź, może zawrzeć kontrakty terminowe w celu zabezpieczenia się przed ewentualnymi wzrostami cen tych surowców. Dzięki temu firma może utrzymać stabilne koszty produkcji i minimalizować ryzyko straty związaną z nagłymi zmianami cen surowców.

Innym przykładem zastosowania hedgingu w przemyśle jest zabezpieczanie ryzyka walutowego. Firmy eksportujące lub importujące produkty często korzystają z hedgingu w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym. Na przykład, firma eksportująca swoje produkty do krajów o różnych walutach może zawrzeć kontrakty terminowe w celu zabezpieczenia się przed spadkiem wartości tych walut. Dzięki temu firma minimalizuje ryzyko utraty związanej z ewentualnymi zmianami kursów walutowych.

Przykłady zastosowania hedgingu w rolnictwie

Hedging finansowy jest również szeroko stosowany w sektorze rolnictwa, gdzie występują duże ryzyka związane z nieprzewidywalnymi czynnikami, takimi jak warunki pogodowe i zmienność cen surowców rolnych.

Przykładem zastosowania hedgingu w rolnictwie jest zabezpieczanie ryzyka cenowego. Rolnicy, którzy uprawiają rośliny lub hodują zwierzęta, mogą zawrzeć kontrakty terminowe lub opcje w celu zabezpieczenia się przed ewentualnymi spadkami cen swoich produktów. Dzięki temu rolnicy mogą minimalizować ryzyko straty związaną z nagłymi zmianami cen na rynku.

Innym przykładem zastosowania hedgingu w rolnictwie jest zabezpieczanie ryzyka pogodowego. Rolnicy, których plony są narażone na ryzyko związanego z niekorzystnymi warunkami pogodowymi, mogą zawrzeć kontrakty terminowe lub opcje w celu zabezpieczenia się przed stratami spowodowanymi przez suszę, powodzie lub inne ekstremalne zjawiska pogodowe. Dzięki temu rolnicy mogą minimalizować ryzyko straty związaną z nieprzewidywalnymi warunkami pogodowymi.

Hedging finansowy jest wszechstronną techniką, która znalazła zastosowanie w różnych branżach i sektorach gospodarki. Zarówno w finansach i bankowości, jak i w przemyśle i rolnictwie, hedging jest narzędziem, które pozwala przedsiębiorstwom minimalizować ryzyko związane z fluktuacjami cen i czynnikami rynkowymi. Dzięki temu firmy mogą utrzymać stabilność finansową i chronić swoje zyski.

Hedging finansowy — artykuły polecane

Ryzyko ceny — Buy-back — Polityka kursu walutowego — Forex — Arbitraż — Strategia międzynarodowego marketingu mix — Kontrakt terminowy — Formy wypłat dywidend — Tabela kursów

Bibliografia

• Bennett D. (2000), Ryzyko walutowe - instrumenty i strategie zabezpieczające, Wydawnictwo ABC, Warszawa
• Gwizdała J. (2011). Pochodne instrumenty finansowe w zarządzaniu ryzykiem w bankach inwestycyjnych s. 41-45
• Iwaszczuk N., Orłowska-Puzio J. (2015), Wpływa hedgingu na rozwój podmiotów handlu zagranicznego, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach nr 214
• Misztal P. (2004), Zabezpieczenie przed ryzykiem zmian kursu walutowego, Difin, Warszawa
• Perez K. Ziarko-Siwek U. (red.) (2014), Inwestycje finansowe, CeDeWu, Warszawa
• Polański Z. (2008), System finansowy w Polsce, PWN, Warszawa
• Szelągowska A. (red.) (2007), Instytucje rynku finansowego w Polsce, CeDeWu, Warszawa
• Wacławik B. (2013), Rola instrumentów pochodnych w ograniczeniu zmienności wyników finansowych przedsiębiorstw

Autor: Monika Pasik, Magdalena Klejmont