Buy-back

Buy-back - (odkup) proces odkupywania akcji firmy przez tą firmę aby obniżyć ilość dostępnych akcji na rynku. Terminem tym określa się także transakcję handlową, w której uczestniczą co najmniej dwoje partnerów, z tym że jeden z nich nie ma wystarczającej kwoty do zakupu maszyn bądź urządzeń potrzebnych do produkcji. Wtedy drugi z partnerów oferuje konkretną maszynę, a zapłata za nią jest w postaci wyrobów wytworzonych w tejże maszynie Buy-back jako operacja spółek kapitałowych wiąże się z dwoma operacjami. Pierwsza z nich jest emisją akcji, która ma na celu pozyskanie kapitału potrzebnego spółce. Druga natomiast to wykup tych akcji od akcjonariuszy. Innymi słowy, skup akcji własnych to operacja odwrotna do ich emisji Wykup akcji jest regulowany kodeksem spółek handlowych, który m.in. w art. 362 wskazuje przypadki, kiedy operacja ta jest dozwolona

Cele odkupu akcji własnych

• umorzenie akcji
• kształtowanie struktury kapitału
• zmiany w strukturze własnościowej spółki
• poprawa wskaźników rynkowych
• obrona przed przejęciem przez inne przedsiębiorstwo

Buy-back może być także alternatywą dla wypłaty dywidend akcjonariuszom. Występuje w większości, kiedy przedsiębiorstwo ma nadwyżkę finansową, a akcje są nisko notowane

Metody

Podstawowe metody nabycia akcji własnych:

• wykup na otwartym rynku (open-market repurchase)
• operacje negocjowane indywidualnie (individually negotiated transactions repurchase)
• poprzez ofertę publiczną (self tender offer), wyróżnia się tu: wykup po cenie stałej (fixed price tender offer) i przetarg holenderski (dutch auction)

Najczęściej stosowany jest wykup na otwartym rynku. Operacja zaczyna się od uchwalenia przez walne zgromadzenie akcjonariuszy programu wykupu: ile akcji ma zostać wykupione, po jakiej cenie i w jakim czasie. Pośrednikiem w skupie jest biuro maklerskie, a operacja jest dość elastyczna, ponieważ nie wymaga realizacji w całości.

Operacje negocjowane indywidualnie polegają na negocjowaniu indywidualnych warunków odkupu akcji z ich posiadaczem. Pomijane jest wtedy publiczne ogłoszenie o wykupie.

Oferta publiczna polega na publicznym ogłoszeniu przez spółkę o chęci odkupu akcji od akcjonariuszy. Gwarantuje równość w traktowaniu posiadaczy akcji związanego ze zbyciem akcji.

Przy wykupie po cenie stałej spółka publicznie określa cenę po jakiej przedsiębiorstwo będzie nabywać akcje. Cena powinna przekraczać cenę rynkową, by akcjonariusze chętnie sprzedawali swoje akcje. Firma często podaje także warunek minimalnej liczby akcji posiadanych przez akcjonariusza, by odkup został zrealizowany.

W przetargu holenderskim (aukcja holenderska) natomiast akcjonariusze określają po jakiej cenie chcą sprzedać akcje i ich liczbę. Przedsiębiorstwo zaś na podstawie ofert określa cenę za jaką jest gotowe akcje odkupić. Oferty z ceną poniżej bądź na takim poziomie co cena wyznaczona przez spółkę są akceptowane, a pozostałe są odrzucane

Jakie korzyści może przynieść odkup akcji własnych dla spółki?

Odkup akcji własnych, zwany również buy-backiem, może przynieść wiele korzyści dla spółki. Po pierwsze, umożliwia on spółce zwiększenie udziału w zyskach, ponieważ akcje będące przedmiotem buy-backu zostaną umorzone, a zyski będą podzielone tylko przez mniejszą liczbę akcji. To z kolei prowadzi do wzrostu zarobków na jedną akcję i może przyczynić się do zwiększenia wartości akcji na rynku.

Po drugie, buy-back może być również alternatywą dla wypłaty dywidend akcjonariuszom. Zamiast wypłacać dywidendę, spółka może zdecydować się na odkupienie akcji od akcjonariuszy. Dzięki temu akcjonariusze otrzymują bezpośrednią korzyść finansową w postaci gotówki za sprzedane akcje.

Po trzecie, buy-back może mieć pozytywny wpływ na wskaźniki finansowe spółki. Umorzenie akcji przyczynia się do zmniejszenia liczby akcji w obiegu, co z kolei wpływa na poprawę wskaźników zyskowności, takich jak zysk na akcję czy rentowność kapitału własnego. Dodatkowo, poprzez zmniejszenie kapitału zakładowego, spółka może poprawić swoje wskaźniki zadłużenia i płynności finansowej.

Wpływ buy-back na zmianę ceny akcji i wartości spółki

Przeprowadzenie buy-backu może wpływać na zmianę ceny akcji i wartości spółki. Głównym czynnikiem wpływającym na cenę akcji jest popyt i podaż na rynku. Odkup akcji własnych przez spółkę prowadzi do zmniejszenia podaży akcji na rynku, co może skutkować wzrostem ceny akcji. Wzrost ceny akcji z kolei może wpływać na wartość spółki, zwiększając jej kapitalizację rynkową.

Jednak należy pamiętać, że wpływ buy-backu na cenę akcji i wartość spółki zależy od wielu czynników, takich jak kondycja rynku, ogólne warunki gospodarcze oraz wizerunek i perspektywy rozwoju spółki.

Buy-back akcji może stanowić alternatywę dla wypłaty dywidend akcjonariuszom z kilku powodów. Po pierwsze, buy-back umożliwia spółce elastyczne zarządzanie dywidendą. W przypadku, gdy spółka chce ograniczyć wypłatę dywidendy, może zdecydować się na odkup akcji własnych, co pozwala utrzymać kapitał w spółce. Z kolei, gdy spółka posiada nadmiar gotówki, może zdecydować się na buy-back akcji i w ten sposób zwrócić część kapitału akcjonariuszom.

Po drugie, buy-back może być korzystniejszy dla akcjonariuszy, ponieważ w przypadku wypłaty dywidendy podlegają oni opodatkowaniu. Natomiast w przypadku odkupu akcji, akcjonariusze mogą sprzedać swoje akcje i otrzymać gotówkę bez opodatkowania.

Umorzenie akcji i kształtowanie struktury kapitału mogą mieć pozytywny wpływ na wskaźniki finansowe spółki. Poprzez umorzenie akcji, spółka zmniejsza liczbę akcji w obiegu, co prowadzi do wzrostu zarobków na jedną akcję. To z kolei może wpływać na poprawę wskaźników zyskowności, takich jak zysk na akcję czy rentowność kapitału własnego.

Dodatkowo, kształtowanie struktury kapitału może wpływać na wskaźniki zadłużenia i płynności finansowej spółki. Spółka może decydować się na umorzenie akcji w celu zmniejszenia kapitału zakładowego i poprawy wskaźników zadłużenia. Ponadto, spółka może zdecydować się na emisję nowych akcji w celu pozyskania kapitału na rozwój, co może wpływać na poprawę wskaźników płynności finansowej.

Buy-back akcji może być także wykorzystywany jako narzędzie obrony przed przejęciem przez inne przedsiębiorstwo. Odkup akcji własnych prowadzi do zmniejszenia liczby akcji w obiegu, co często skutkuje wzrostem cen akcji. Wyższa cena akcji utrudnia potencjalnym inwestorom przejęcie kontroli nad spółką, ponieważ wymaga większej inwestycji finansowej.

Dodatkowo, buy-back może być wykorzystywany w połączeniu z innymi metodami obrony przed przejęciem, takimi jak tworzenie blokującego pakietu akcji lub wprowadzenie klauzuli zakazu przejęcia. Odkup akcji własnych przez spółkę może utrudnić potencjalnym inwestorom skupienie wystarczającej liczby akcji, aby zdobyć kontrolę nad spółką.

Proces przeprowadzenia buy-backu

Przeprowadzenie buy-backu wymaga przeprowadzenia analizy i planowania. Pierwszym etapem jest zidentyfikowanie celów buy-backu i określenie, jakie efekty ma on przynieść spółce. Następnie spółka powinna przeprowadzić analizę finansową, aby ocenić, czy posiada wystarczające środki finansowe na przeprowadzenie buy-backu.

Kolejnym etapem jest opracowanie planu buy-backu, w którym zostaną określone szczegóły transakcji, takie jak cena, liczba akcji do odkupienia i termin przeprowadzenia buy-backu. Spółka powinna również uwzględnić przepisy prawne dotyczące buy-backu i uzyskać zgodę organów spółki na przeprowadzenie transakcji.

Przeprowadzenie buy-backu wymaga zgodności z przepisami prawa oraz uzyskania zgody organów spółki. Zgodnie z polskim prawem spółki akcyjne, decyzję o odkupie akcji podejmuje zarząd spółki. Jednak w przypadku, gdy wartość odkupu akcji przekracza 10% kapitału zakładowego spółki, konieczne jest uzyskanie zgody walnego zgromadzenia akcjonariuszy.

Walne zgromadzenie akcjonariuszy musi podjąć uchwałę w sprawie odkupu akcji, określając szczegóły transakcji, takie jak cena, liczba akcji do odkupienia i termin przeprowadzenia buy-backu. Ponadto, organy nadzorcze spółki, takie jak rada nadzorcza, mogą również mieć obowiązek wyrazić zgodę na przeprowadzenie buy-backu.

Raportowanie i rozliczenie buy-backu

Po zakończeniu buy-backu, spółka musi przeprowadzić odpowiednie kroki, takie jak raportowanie i rozliczenie. Spółka powinna sporządzić raport z przeprowadzonego buy-backu, w którym zawarte będą szczegóły transakcji, takie jak cena, liczba akcji odkupionych i termin przeprowadzenia buy-backu.

Następnie spółka powinna przekazać raport organom spółki, takim jak zarząd i rada nadzorcza, w celu zatwierdzenia i złożenia do publicznej wiadomości. Ponadto, spółka powinna również poinformować akcjonariuszy o wynikach buy-backu, na przykład poprzez publikację komunikatu prasowego lub informacji na swojej stronie internetowej.

W przypadku umorzenia akcji, spółka powinna przeprowadzić odpowiednie rozliczenie, takie jak wpisanie zmniejszonej liczby akcji do rejestru akcjonariuszy oraz aktualizacja dokumentów spółki. Spółka powinna również poinformować odpowiednie instytucje, takie jak Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, o umorzeniu akcji.

Buy-back — artykuły polecane

Warrant — Kontrakt terminowy — Opcja CALL — Opcja PUT — Cena nominalna — Cena emisyjna — Certyfikat inwestycyjny — Krótka sprzedaż — Hedging finansowy

Bibliografia

• Kaczmarek T. (2006), Nietypowe transakcje w praktyce handlu międzynarodowego, Difin, Warszawa
• Kaźmierska-Jóźwiak B. (2013), Wykup akcji własnych a wyplata dywidendy - na przykładzie wybranej grupy spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, Zarządzanie i Finanse nr 4
• Kuciński A. (2014), Nabywanie akcji własnych przez spółki publiczne, Przedsiębiorstwo & Finanse nr 2(5)
• Kuciński A., Byczkowska M. (2017), Buy-back akcji własnych w celu ich umorzenia, Ekonomiczne Problemy Usług nr 2
• Oleksy P. (2009), Buy-back na rynku nieruchomości - zarys problematyki, Świat Nieruchomości, 2(68)
• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych. Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037

Autor: Anna Ludwiszewska

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.