Handel

Handel - proces gospodarczy polegający na wymianie towarowo-pieniężnej. Proces ten przeprowadzany przez zawodowych pośredników w celu uzyskania zysku. Handel w ujęciu funkcjonalnym jest utożsamiany z działalnością gospodarczą, polegającą na zakupie i sprzedaży towarów (J. Szumilak 2004, s. 18). Natomiast handel w ujęciu instytucjonalnym definiuje się jako wszystkie przedsiębiorstwa handlowe, których działalność polega na zakupie towarów w celu ich odsprzedaży.

Rodzaje handlu

Wyszczególnia się kilka rodzajów handlu, mając na uwadze podział (H. Szulce i in. 2014, s. 7-10):

• Ze względu na ilości towaru poddawanego wymianie:
• handel hurtowy, który polega na sprzedaży hurtowych ilości danego dobra w celu późniejszej obróbki i odsprzedaży;
• handel detaliczny, polegający na wymianie danego towaru w niewielkich ilościach, najczęściej odbywający się w punktach sprzedaży detalicznej.
• Ze względu na lokalizację siedziby partnera, z którym dokonuje się wymiany:
• handel wewnętrzny, którego proces przebiega wewnątrz tego samego kraju;
• handel zagraniczny, który odbywa się z partnerem, mającym swą siedzibę na obszarze innego państwa.

Handel funkcjonalny vs. handel instytucjonalny

Handel to szerokie pojęcie, które obejmuje wiele różnych rodzajów działalności gospodarczej. Jednym ze sposobów klasyfikacji handlu jest podział na handel funkcjonalny i handel instytucjonalny.

Handel funkcjonalny odnosi się do sprzedaży towarów lub usług bezpośrednio między producentem a konsumentem. W tym przypadku, nie ma pośredników ani instytucji pośredniczących w procesie handlowym. Przykładem handlu funkcjonalnego może być sprzedaż produktów rolnych przez rolnika na lokalnym rynku.

Z drugiej strony, handel instytucjonalny odnosi się do sprzedaży towarów lub usług, w której występują pośrednicy. Pośrednicy, takie jak hurtownie, sklepy detaliczne czy agencje handlowe, odgrywają rolę w procesie handlowym. Handel instytucjonalny ma zwykle miejsce na większą skalę niż handel funkcjonalny i obejmuje różne etapy dystrybucji towarów. Przykładem handlu instytucjonalnego może być sprzedaż produktów przez sklep spożywczy.

Podział handlu na hurtowy i detaliczny

Kolejnym sposobem klasyfikacji handlu jest podział na handel hurtowy i detaliczny. Handel hurtowy odnosi się do sprzedaży towarów lub usług w dużych ilościach, zwykle innym przedsiębiorcom lub instytucjom, a nie bezpośrednio konsumentom. Hurtownie i dystrybutorzy często są zaangażowani w handel hurtowy. Ten rodzaj handlu ma na celu dostarczenie towarów do sklepów detalicznych, które z kolei sprzedają je konsumentom.

W przeciwieństwie do tego, handel detaliczny odnosi się do sprzedaży towarów bezpośrednio konsumentom. Sklepy detaliczne, takie jak supermarkety, butiki czy sklepy internetowe, są głównymi graczami w handlu detalicznym. Handel detaliczny ma na celu zaspokojenie potrzeb konsumentów poprzez sprzedaż towarów na mniejszą skalę.

Handel wewnętrzny vs. handel zagraniczny

Innym ważnym podziałem handlu jest podział na handel wewnętrzny i handel zagraniczny. Handel wewnętrzny odnosi się do sprzedaży towarów i usług między różnymi regionami lub jednostkami w ramach jednego kraju. W handlu wewnętrznym towar jest sprzedawany i kupowany w obrębie granic kraju. Przykładem handlu wewnętrznego może być sprzedaż produktów przez producenta z jednego miasta do sklepu detalicznego w innym mieście w tym samym kraju.

Z kolei, handel zagraniczny odnosi się do sprzedaży towarów i usług między różnymi krajami. W handlu zagranicznym towar jest importowany z jednego kraju do drugiego w celu sprzedaży lub eksportowany z jednego kraju do innego. Handel zagraniczny ma kluczowe znaczenie dla gospodarki, umożliwiając wymianę towarów i usług między krajami oraz tworząc korzyści ekonomiczne dla wszystkich stron.

Handel tradycyjny vs. handel nowoczesny

Kolejnym klasyfikacją handlu jest podział na handel tradycyjny i handel nowoczesny. Handel tradycyjny odnosi się do sprzedaży towarów i usług w sposób zgodny z lokalnymi tradycjami, zwyczajami i praktykami. W handlu tradycyjnym często brakuje zaawansowanych technologii i systemów zarządzania. Przykładem handlu tradycyjnego może być handel na lokalnych targach lub w małych sklepach prowadzonych przez lokalne społeczności.

Z kolei, handel nowoczesny odnosi się do sprzedaży towarów i usług z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, systemów informatycznych i skomputeryzowanych procesów. Handel nowoczesny często odbywa się za pośrednictwem sklepów internetowych, platform e-commerce czy innych form sprzedaży online. Ten rodzaj handlu charakteryzuje się szybkością, dostępnością i możliwością osiągnięcia większego zasięgu konsumentów.

Handel różnymi rodzajami towarów

Kolejnym aspektem handlu jest podział na różne rodzaje towarów, które są przedmiotem handlu. Handel może dotyczyć różnych branż i sektorów gospodarki, takich jak handel artykułami spożywczymi, odzieżą, elektroniką, samochodami, usługami finansowymi i wieloma innymi. Każdy rodzaj towaru ma swoje specyficzne cechy, trendy rynkowe i metody dystrybucji.

Handel różnymi rodzajami towarów ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia różnorodności i dostępności produktów dla konsumentów. Poprzez handel, towar jest przemieszczany z miejsca produkcji do miejsca konsumpcji, co przyczynia się do rozwoju gospodarczego i zaspokajania potrzeb społeczeństwa.

Historia handlu

Wykształcenie się takiego procesu gospodarczego stało się możliwe na takim etapie gospodarczym społeczeństwa, kiedy w gospodarstwach domowych zaczęły powstawać nadwyżki produkcji. Początkowo przybierał on formę wymiany barterowej czyli wymiany "towar za towar". Z czasem dobra, których nadwyżka początkowo powstawała przypadkowo, zaczęły być wytwarzane w celu poddania ich wymianie. Aby usprawnić ten proces, wymyślono pieniądz, który w mniejszej i bardziej poręcznej formie stanowił bardziej trwałą alternatywę dla towarów tradycyjnych, którymi wcześniej była np. sól. Dzięki temu podzielono akt wymiany na proces kupna i sprzedaży (J. Szumilak 2004, s. 27). Rozwój tej formuły był możliwy dzięki uczestnictwu kupców, czyli osób pośredniczących w wymianie, którzy oprócz skalkulowanego wynagrodzenia mieli szanse otrzymania zysku ekonomicznego.

Rola handlu

Zyskanie na znaczeniu handlu w społeczeństwie jest warunkowane przez spełniane przez niego funkcje zarówno na rzecz konsumentów, jak i producentów. Wynikają one z rozbieżności pomiędzy sferą konsumpcji i produkcji. Należą do nich (H. Szulce i in. 2014, s. 8-9):

• różnice pomiędzy momentem konsumpcji i produkcji,
• odmienne miejsca wytwarzania i nabywania produktów,
• różnice pomiędzy ilością towaru jednorazowo oferowaną przez producenta, a tą rzeczywiście konsumowaną,
• silnie zróżnicowane grupy produktów nabywanych przez konsumentów w porównaniu do oferty asortymentowej producenta.

Wyróżnia się podział na funkcje koordynacyjne i organizacyjne (H. Szulce i in. 2014, s. 10-11).

Do funkcji koordynacyjnych należą:

• zbieranie i przekazywanie informacji o popycie,
• ustalanie decyzji związanych z wielkością produkcji i jej rozmieszczeniem na rynku,
• pomoc w nawiązywaniu kontaktów handlowych pomiędzy producentem i konsumentami,
• promocja dotycząca produktów lub firmy,
• składanie ofert, przeprowadzanie negocjacji i przenoszenie prawa własności czyli zawieranie transakcji kupna-sprzedaży.

Pośród funkcji organizacyjnych wyszczególnia się:

• magazynowanie,
• czynności transportowe,
• przekształcanie asortymentu produkcyjnego w handlowy,
• przerób handlowy czyli paczkowanie i sortowanie,
• sprzedaż produktów pośrednikom i konsumentom.

Skutki społeczne i ekonomiczne handlu

Pozytywne skutki handlu

Handel odgrywa kluczową rolę we współczesnym świecie, przynosząc wiele pozytywnych skutków zarówno społecznych, jak i ekonomicznych. Jednym z głównych pozytywnych aspektów handlu jest wzrost gospodarczy. Poprzez handel kraje mogą wymieniać dobra i usługi, co prowadzi do wzrostu produkcji i zwiększenia dochodów.

Ponadto, handel stwarza możliwość rozwoju i innowacji. Poprzez wymianę towarów i idei, handel sprzyja tworzeniu nowych technologii i rozszerzaniu dziedzin takich jak nauka, medycyna czy technologia. Efektywna wymiana handlowa prowadzi do transferu wiedzy i umiejętności, co przyczynia się do rozwoju społeczeństwa.

Handel również sprzyja zwiększeniu zatrudnienia. Przedsiębiorstwa zaangażowane w handel często potrzebują większej liczby pracowników do obsługi procesu sprzedaży, dystrybucji i obsługi klienta. To z kolei prowadzi do tworzenia nowych miejsc pracy i redukcji bezrobocia.

Negatywne skutki handlu

Pomimo licznych pozytywnych aspektów, handel może również generować negatywne skutki, zwłaszcza jeśli nie jest odpowiednio regulowany. Jednym z głównych problemów jest nierówności społeczne. Handel często sprzyja koncentracji bogactwa w rękach niewielkiej grupy osób, podczas gdy większość społeczeństwa może pozostawać w ubóstwie. Niekontrolowany handel może prowadzić do wzrostu nierówności dochodowych i pogłębiać podziały społeczne.

Ponadto, handel może prowadzić do negatywnego wpływu na środowisko. Wzrost wymiany towarów prowadzi do większego zużycia surowców naturalnych i generowania większej ilości odpadów. Nieodpowiedzialne praktyki produkcji i transportu mogą prowadzić do degradacji środowiska naturalnego i zmian klimatycznych.

Innym negatywnym skutkiem handlu jest wpływ na lokalną produkcję i małe przedsiębiorstwa. Konkurencja ze strony zagranicznych producentów może prowadzić do upadku lokalnych firm, zwłaszcza gdy nie są one w stanie konkurować pod względem cen czy jakości. To z kolei może prowadzić do utraty miejsc pracy i destabilizacji lokalnych gospodarek.

Wpływ handlu na rozwój gospodarczy kraju

Handel ma kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarczego kraju. Poprzez eksport i import, kraje mają możliwość zwiększenia swojej konkurencyjności na rynkach międzynarodowych. Eksportowanie towarów i usług pozwala na generowanie przychodów i zwiększenie poziomu zatrudnienia.

Handel również sprzyja dywersyfikacji gospodarki. Poprzez eksport różnorodnych produktów, kraje mogą zmniejszyć swoją zależność od jednej gałęzi przemysłu i zwiększyć odporność na ewentualne kryzysy. Dywersyfikacja gospodarki prowadzi do większej stabilności i zrównoważonego wzrostu.

Również handel jest ważnym źródłem dochodów dla państwa. Poprzez cła i podatki na importowane dobra, kraje mogą zbierać dochody, które mogą być przeznaczone na rozwój infrastruktury, edukacji czy opieki zdrowotnej. Dochody z handlu mogą również wspierać programy społeczne i redukcję ubóstwa.

Trendy i przyszłość handlu

Trendy konsumenckie wpływające na handel

W dzisiejszym dynamicznym świecie konsumenci mają coraz większe oczekiwania wobec handlu. Wpływ na to mają różnorodne trendy konsumenckie, które wywierają znaczący wpływ na sposób, w jaki prowadzony jest handel. Jednym z takich trendów jest rosnące zainteresowanie zdrowym stylem życia. Konsumenci coraz częściej wybierają produkty organiczne, naturalne i ekologiczne. Firmy handlowe muszą dostosować swoją ofertę, oferując produkty zgodne z tymi oczekiwaniami, aby utrzymać konkurencyjność na rynku.

Kolejnym ważnym trendem jest rosnące zainteresowanie e-commerce. Coraz więcej konsumentów decyduje się na zakupy online, ze względu na wygodę i szeroki wybór towarów dostępnych w internecie. Firmy handlowe muszą inwestować w rozwój swojej platformy internetowej oraz w logistykę, aby sprostać temu trendowi i zapewnić klientom wygodne i szybkie zakupy online.

Wreszcie, ważnym trendem jest rosnące zainteresowanie personalizacją i doświadczeniem zakupowym. Konsumenci oczekują spersonalizowanych ofert i wyjątkowych doświadczeń podczas zakupów. Firmy handlowe muszą stosować strategie marketingowe oparte na analizie danych i preferencjach klientów, aby dostarczać im indywidualne oferty i tworzyć niezapomniane doświadczenia zakupowe.

Rola handlu w rozwoju turystyki

Handel odgrywa istotną rolę w rozwoju turystyki. Turystyka jest jednym z głównych źródeł dochodu dla wielu krajów, a handel jest często jednym z głównych elementów oferty turystycznej. Turystyka zakupowa, zwana także turystyką handlową, przyciąga turystów z całego świata, którzy podróżują w celu robienia zakupów.

Handel w turystyce nie tylko przyczynia się do wzrostu dochodów z turystyki, ale również promuje kulturę, sztukę i rzemiosło regionu. Turystyka zakupowa pozwala turystom na poznanie lokalnych tradycji i produktów, co wzbogaca ich podróż i tworzy wyjątkowe wspomnienia.

Firmy handlowe, które działają w branży turystyki zakupowej, muszą jednak dostosować swoją ofertę do potrzeb turystów. Muszą oferować produkty charakterystyczne dla danego regionu, które są unikalne i trudno dostępne w innych miejscach. Ponadto, ważne jest, aby zapewnić turystom atrakcyjne ceny, promocje i wyjątkowe doświadczenia zakupowe, aby przyciągnąć ich uwagę i zachęcić do robienia zakupów.

Współpraca międzynarodowa i handel

Współpraca międzynarodowa odgrywa kluczową rolę w handlu. Globalizacja i rozwój technologii umożliwiają firmom handlowym prowadzenie działalności na arenie międzynarodowej. Współpraca międzynarodowa pozwala na wymianę towarów, usług, wiedzy i technologii między różnymi krajami, co przyczynia się do wzrostu gospodarczego i rozwoju.

Współpraca międzynarodowa umożliwia firmom handlowym dostęp do nowych rynków, co z kolei przyczynia się do wzrostu sprzedaży i zwiększenia konkurencyjności. Poprzez wymianę wiedzy i doświadczeń, firmy handlowe mogą uczyć się od siebie nawzajem, doskonalić swoje strategie i wprowadzać innowacje.

Współpraca międzynarodowa w handlu wymaga jednak również współpracy międzyrządowej i organizacji międzynarodowych. Konieczne jest tworzenie umów handlowych, które regulują wymianę towarów i usług między krajami. Ponadto, ważne jest, aby promować uczciwą konkurencję i ochronę praw własności intelektualnej w celu zapewnienia uczciwych warunków handlu międzynarodowego.

Innowacje i rozwój technologiczny w handlu

Innowacje i rozwój technologiczny mają ogromny wpływ na handel. Postęp technologiczny umożliwia firmom handlowym wprowadzanie nowych rozwiązań, które przyczyniają się do poprawy efektywności, wydajności i jakości usług.

Jednym z najważniejszych trendów w handlu jest e-commerce. Platformy internetowe umożliwiają klientom dokonywanie zakupów online, co przyczynia się do wzrostu sprzedaży i zwiększenia dostępności towarów. Firmy handlowe muszą inwestować w rozwój swojej platformy e-commerce, aby sprostać rosnącym oczekiwaniom klientów.

Rozwój technologii mobilnych również wpływa na handel. Aplikacje mobilne umożliwiają klientom łatwy dostęp do informacji o produktach, porównywanie cen i dokonywanie zakupów za pomocą smartfonów. Firmy handlowe muszą dostosować swoje strategie marketingowe do tego trendu, aby dotrzeć do klientów za pomocą kanałów mobilnych.

Wreszcie, rozwój technologii Big Data i sztucznej inteligencji umożliwia firmom handlowym analizowanie danych klientów, personalizowanie oferty i tworzenie indywidualnych doświadczeń zakupowych. Firmy handlowe muszą inwestować w odpowiednie narzędzia i kompetencje, aby wykorzystać potencjał tych technologii i zapewnić klientom spersonalizowane oferty.

Handel — artykuły polecane

Formy organizacji sprzedaży — Eksport bezpośredni — Eksport — Konsygnatariusz — Dystrybutor — Handel zagraniczny — Kanał dystrybucji — Syndykat — Targi

Bibliografia

• Jaszczyński M. (2016), Znaczenie handlu zagranicznego w rozwoju gospodarczym, Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku, Nauki Ekonomiczne, t. XXIII
• Sławińska M. (red.) (2008), Kompendium wiedzy o handlu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Sławińska M. (red.) (2016), Handel we współczesnej gospodarce. Nowe wyzwania, Katedra Handlu i Marketingu Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Poznań
• Szpaderski A. (1968), O pojęciu handlu, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 30, z. 4
• Szulce H., Chwałek J., Ciechomski W. (2014), Ekonomika handlu. Podręcznik, WSiP Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
• Szumilak J. (red.) (2004), Handel detaliczny. Funkcjonowanie i kierunki rozwoju, Oficyna Ekonomiczna, Kraków

Autor: Anna Stach