Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych

Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych (ang. Discounted Cash Flow) jest jedną z najbardziej znanych i powszechnie stosowanych dochodowych metod wyceny przedsiębiorstw. Pomija się w niej majątek firmy na rzecz osiąganych wolnych przepływów finansowych jakie w danej chwili, bądź w przyszłości przedsiębiorstwo będzie w stanie wygenerować. W związku z braniem pod uwagę przepływów finansowych z różnych okresów, występuje konieczność zastosowania dyskonta, co pozwoli ustalić zaktualizowane wartości przyszłych przepływów (Bień W. (2011), s. 48).

Cel i znaczenie metody zdyskontowanych przepływów pieniężnych

Głównym celem metody zdyskontowanych przepływów pieniężnych jest oszacowanie wartości danego przedsięwzięcia lub inwestycji na podstawie przyszłych przepływów pieniężnych. Dzięki temu możliwe jest dokonanie racjonalnego wyboru pomiędzy różnymi alternatywnymi inwestycjami oraz ocena opłacalności danego przedsięwzięcia.

Metoda DCF ma także duże znaczenie praktyczne. Pozwala ona na dokładne określenie wartości przedsiębiorstwa, co jest istotne przy procesie fuzji i przejęć. Przy ocenie ryzyka finansowego metoda DCF pozwala na oszacowanie zdolności przedsiębiorstwa do generowania przyszłych dochodów oraz ocenę stabilności finansowej. Ponadto, metoda DCF jest użyteczna w procesie ustalania ceny akcji na rynku kapitałowym, co ma kluczowe znaczenie dla inwestorów.

Zastosowanie metody zdyskontowanych przepływów pieniężnych pozwala na bardziej racjonalne podejmowanie decyzji finansowych, minimalizując ryzyko i zwiększając szanse na osiągnięcie sukcesu. Jest to metoda oparta na solidnych podstawach teoretycznych i matematycznych, co daje pewność, że wyniki analizy są obiektywne i rzetelne.

Uwzględnianie czynnika dyskonta

Zaktualizowana wartość osiągniętych przepływów w przyszłym okresie n jest niższa, niż uzyskana w roku bieżącym. Wynika to z faktu możliwości zainwestowania obecnej nadwyżki kapitałowej i osiągnięcia dodatkowych przychodów np. odsetkowych. Dlatego też konieczne jest zastosowanie stopy dyskonta mniejszej od 1. Wartość wyższa niż jedność sugerowałaby sytuację odwrotną, tj. wartość 1 złotówki w okresie przyszłym byłaby wyższa niż jej wartość obecnie. Czynnik dyskonta wyrażony jest następującym wzorem:

$czynnik\ dyskonta={\frac {1}{1+r}}$

r - premia, jaką inwestorzy oczekują w zamian za odłożenie płatności w czasie.

Dla lepszego zrozumienia dyskonta przyszłych przepływów posłużmy się przykładem. Załóżmy, że przedsiębiorstwo A w przyszłym roku osiągnie zakładane przychody na poziomie 1 mln zł. Przychody te odpowiadają osiągniętej wartości w roku bieżącym na poziomie (przy założeniu stopy r na poziomie 6%):

$PV={\frac {1000000}{1+6\%}}\approx 943396PLN$

Zatem przyszłe przychody na poziomie 1 mln zł są tak naprawdę dla przedsiębiorstwa warte około 943 396 zł (Brealey R.A., Myers S.C., (1999) s. 45).

Metoda DCF w praktyce

Zgodnie z przedstawionymi założeniami, wartość przedsiębiorstwa V określana jest na podstawie przyszłych generowanych przepływów. Powstaje tu problem jak dokładnie oszacować te przepływy w okresie np. najbliższych 10 lat? Większość analityków promuje przyjęcie średniego zysku z 3 ostatnich lat działalności lub zysku z roku poprzedniego. Jednak w związku ze zmienną sytuacją rynkową warto skupić się na pierwszym podejściu, które wydaje się być bardziej miarodajne. Zatem wartość przedsiębiorstwa V obliczamy ze wzoru:

$V={\frac {CF_{1}}{(1+r)^{1}}}+{\frac {CF_{2}}{(1+r)^{2}}}+...+{\frac {CF_{n}}{(1+r)^{n}}}$

gdzie:

• V - wartość przedsiębiorstwa
• CF - przepływ pieniężny w danym roku
• r - stopa dyskonta
• n - okres

Załóżmy zatem, że przykładowa firma A osiągnie w 3 najbliższych okresach przepływy na poziomie: 400 tyś zł, 650 tyś zł oraz 1 mln zł. Jaka jest więc wartość tej firmy wyliczona metodą DCF przy założonej stopie dyskonta na poziomie 6%?

$V={\frac {400000}{(1+6\%)^{1}}}+{\frac {650000}{(1+6\%)^{2}}}+{\frac {1000000}{(1+6\%)^{3}}}\approx 1795486,74PLN$

Wartość przedsiębiorstwa liczona na podstawie przepływów pieniężnych w najbliższych 3 latach wynosi niecałe 1,8 mln zł, mimo iż niezdyskontowana suma tych przepływów równa jest 2,05 mln zł (Brealey R.A., Myers S.C., (1999) s. 125,126).

Szacowanie wartości przedsiębiorstwa

W szacowaniu wartości przedsiębiorstwa metody dochodowe uważa się za najlepsze. Wyróżnia się różne metody, jednak najczęściej powołuje się metodę opartą na zdyskontowanych przepływach pieniężnych (DCF). Może ona również służyć do określenia wartości mniejszych jednostek organizacyjnych, takich jak na przykład zakład w przedsiębiorstwie produkcyjnym. Metoda DCF znajduje swoje zastosowanie na różnych płaszczyznach. Można ją stosować podczas zbycia (aportu, sprzedaży itp.) zakładu. jak i określenia jego obecnej wartości (Krzeszowski W.D. 2014, s. 1).

Czynniki dyskonta i ich znaczenie

Czynnik dyskonta jest jednym z kluczowych elementów metody zdyskontowanych przepływów pieniężnych. Określa on stopę zwrotu wymaganą przez inwestorów, aby zainwestować swoje środki finansowe w danym przedsięwzięciu. Czynnik dyskonta uwzględnia ryzyko inwestycji oraz alternatywne możliwości lokowania kapitału. Im większe ryzyko, tym większy czynnik dyskonta.

Wartość czynnika dyskonta jest determinowana przez wiele czynników, takich jak koszt kapitału, stopa inflacji, oczekiwane stopy zwrotu z alternatywnych inwestycji oraz oczekiwane tempo wzrostu gospodarczego. Jest to wskaźnik, który umożliwia przeliczenie przyszłych przepływów pieniężnych na ich wartość bieżącą.

Premia oczekiwana przez inwestorów to dodatkowa stopa zwrotu, którą inwestorzy oczekują na zainwestowany kapitał w związku z ponoszonym ryzykiem. Premia ta wynika z niepewności i zmienności rynkowej oraz specyficznych czynników związanych z konkretnym przedsięwzięciem.

Wysokość premii oczekiwanej zależy od wielu czynników, takich jak branża, w której działa przedsiębiorstwo, stabilność dochodów, perspektywy wzrostu oraz ryzyko polityczne czy walutowe. Inwestorzy oczekują wyższych stóp zwrotu dla bardziej ryzykownych inwestycji, aby zrekompensować możliwość utraty kapitału.

Zastosowanie metody DCF do wyceny projektów inwestycyjnych

Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych (DCF) jest szeroko stosowana w praktyce biznesowej do wyceny projektów inwestycyjnych. Pozwala ona ocenić opłacalność inwestycji oraz podejmować decyzje inwestycyjne na podstawie przewidywanych przepływów pieniężnych.

Przy wycenie projektów inwestycyjnych przy użyciu metody DCF, kluczowym elementem jest oszacowanie przyszłych przepływów pieniężnych generowanych przez projekt. Przepływy te muszą być odpowiednio zidentyfikowane i uwzględniać zarówno wpływy z tytułu sprzedaży produktów lub usług, jak i koszty operacyjne oraz inne wydatki związane z projektem. Wartości te są następnie dyskontowane przy użyciu odpowiedniego wskaźnika dyskontowego, który odzwierciedla ryzyko inwestycji.

Ocena opłacalności inwestycji polega na porównaniu wartości zdyskontowanych przepływów pieniężnych z kosztami inwestycji. Jeśli wartość zdyskontowanych przepływów jest większa niż koszty inwestycji, projekt uznaje się za opłacalny. W przeciwnym razie, projekt może nie być warty realizacji.

Metoda DCF umożliwia również podejmowanie decyzji inwestycyjnych na podstawie oceny opłacalności projektów. Przy porównywaniu różnych projektów, wartość zdyskontowanych przepływów pieniężnych może służyć jako miara rentowności inwestycji. Wybierając projekty o wyższych wartościach zdyskontowanych przepływów, przedsiębiorstwo może maksymalizować swoje zyski.

Przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, ważne jest również uwzględnienie innych czynników, takich jak ryzyko związane z projektem, długoterminowe trendy rynkowe oraz strategia przedsiębiorstwa. Metoda DCF stanowi jednak solidną podstawę do analizy inwestycji i wspomaga proces podejmowania decyzji.

Wykorzystanie metody DCF przy zbyciu przedsiębiorstwa

Przy zbyciu przedsiębiorstwa, metoda DCF może być wykorzystana do oszacowania jego wartości rynkowej. Wartość ta jest obliczana na podstawie przewidywanych przepływów pieniężnych, jakie przyszły właściciel może oczekiwać po przejęciu przedsiębiorstwa. Przepływy te są następnie dyskontowane przy użyciu odpowiedniego wskaźnika dyskontowego, uwzględniającego ryzyko inwestycji.

Określanie wartości przedsiębiorstwa przy użyciu metody DCF pozwala na obiektywną ocenę jego potencjału do generowania przyszłych zysków. Jest to szczególnie istotne przy negocjacjach cenowych, gdyż pozwala na uzasadnienie proponowanej wartości przedsiębiorstwa na podstawie jego przyszłych perspektyw i wyników finansowych.

Metoda DCF może być również używana do prowadzenia negocjacji cenowych przy zbyciu przedsiębiorstwa. Przy porównywaniu wartości zdyskontowanych przepływów pieniężnych z proponowaną ceną sprzedaży, strony mogą negocjować ostateczną wartość transakcji. W przypadku, gdy wartość zdyskontowanych przepływów jest wyższa od proponowanej ceny, sprzedający może domagać się wyższej wartości sprzedaży, a kupujący może starać się obniżyć cenę.

Metoda DCF umożliwia obiektywne określenie wartości przedsiębiorstwa i stanowi podstawę dla negocjacji cenowych. Warto jednak pamiętać, że wynik tych negocjacji może być również uwarunkowany innymi czynnikami, takimi jak pozycja rynkowa przedsiębiorstwa, perspektywy wzrostu branży czy konkurencyjność ofert innych kupujących.

Wpływ specyfiki branży i czynników rynkowych na wycenę przedsiębiorstwa

Wpływ konkurencji na wycenę przedsiębiorstwa może być istotny, zwłaszcza w branżach o wysokim stopniu konkurencji. Konkurencyjna presja może prowadzić do obniżenia przyszłych przepływów pieniężnych i tym samym wartości przedsiębiorstwa. Konieczne jest dokładne zrozumienie rywalizacji na rynku i uwzględnienie tego w procesie wyceny.

Trendy konsumenckie mogą mieć istotny wpływ na przyszłe przepływy pieniężne i wartość przedsiębiorstwa. Zmiany preferencji konsumentów, rozwój nowych technologii czy zmieniające się wzorce konsumpcji mogą wpływać na rentowność biznesu. Dlatego ważne jest uwzględnienie tych czynników przy wycenie przedsiębiorstwa.

Czynniki makroekonomiczne, takie jak inflacja, stopy procentowe, polityka fiskalna czy sytuacja gospodarcza kraju, mogą również wpływać na wycenę przedsiębiorstwa. Przy prognozowaniu przyszłych przepływów pieniężnych i dyskontowaniu ich, należy uwzględnić te czynniki, które mogą mieć wpływ na ryzyko inwestycji i oczekiwane stopy zwrotu.

Ograniczenia metody DCF i potrzeba korzystania z innych metod wyceny

Metoda DCF opiera się na przewidywanych przepływach pieniężnych, które są wartościami mierzalnymi. Jednak nie zawsze można uwzględnić niemierzalne czynniki, takie jak reputacja marki, jakość zarządzania czy zdolności innowacyjne przedsiębiorstwa. Te czynniki mogą mieć istotny wpływ na wartość przedsiębiorstwa, ale są trudne do uwzględnienia w ramach metody DCF.

Wycena przy użyciu metody DCF opiera się na założeniach dotyczących przyszłych przepływów pieniężnych i wskaźników dyskontowych. Różnice w tych założeniach i prognozach mogą prowadzić do różnych wyników i wartości wyceny. Dlatego istnieje potrzeba korzystania z różnych metod wyceny, aby uzyskać bardziej kompleksową ocenę wartości przedsiębiorstwa.

Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych — artykuły polecane

Średni ważony koszt kapitału — RAROC — NPV — Zysk — Wartość dla akcjonariuszy — Przeciętna stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych — Mieszane metody wyceny przedsiębiorstw — Próg rentowności — Stopa zwrotu

Bibliografia

• Bień W. (2016), Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa
• Brealey R., Myers S. (1999), Podstawy finansów przedsiębiorstw, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Klimek M., Łebkowski P., (2013) Procedury generowania harmonogramu dla problemu maksymalizacji zdyskontowanych przepływów pieniężnych dla projektu rozlicznego etapowo, "Innowacje w zarządzaniu i inżynierii produkcji"
• Krzeszowski W.D., (2014) Wycena zakładu metodą zdyskontowanych przepływów pieniężnych w przedsiębiorstwie produkcyjnym "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" nr 66
• Panfil M. (2011), Wartość końcowa a wartość predsiębiorstwa w modelu zdyskontowanych przepływów pieniężnych (DCF), Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, nr 37
• Prędkiewicz K., Golej R. (2015), Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Marina, Wrocław
• Tarczyński W. (2001), Rynki kapitałowe. Metody ilościowe, Placet, Warszawa

Autor: Bartosz Fortuna, Anna Stachera