Ubezpieczenie cargo

Ubezpieczenie cargo - inaczej nazywane ubezpieczeniem ładunków w transporcie. "Zapewniają finansową rekompensatę w przypadku powstania szkody w mieniu (towarze) w transporcie zarówno krajowym, jak i międzynarodowym. Mienie objęte jest ubezpieczeniem na całej trasie przewozu, w razie konieczności także w trakcie niezbędnych czynności przeładunkowych i przejściowego składowania podczas zwykłego przebiegu transportu. " Ubezpieczenia transportowe jak wskazuje J.Hanschke - "nie stanowią instytucji jednolitej, lecz maja charakter złożony, dotyczą bowiem różnych przedmiotów, rodzajów środków transportu i ryzyka" .

Historia rozwoju

"Ubezpieczenia transportowe, a zwłaszcza ubezpieczenia morskie, należą do najstarszych ubezpieczeń. Tradycyjny podział na ubezpieczenia morskie i lądowe obecnie nie jest już aktualny, choćby z tego względu, że na szeroką skalę rozwinął się transport lotniczy. W coraz większym stopniu służy on do transportu towarowego, a nie tylko pasażerskiego. Dynamiczny rozwój transportu lotniczego stanowi jeden z czynników, który spowodował przezwyciężenie tradycyjnych ograniczeń, jakie stanowiły duże odległości geograficzne w międzynarodowym podziale pracy i handlu światowym, stał się jednym z warunków procesu globalizacji (np. wytwarzanie podzespołów do produktu finalnego w różnych częściach świata, przenoszenie produkcji z USA i Europy na Daleki Wschód itp.). Nie oznacza to bynajmniej, że wraz z doskonalenie środków transportu droga morską, lądową czy lotniczą zniknęły zagrożenia. Można powiedzieć, ze biorąc pod uwagę intensywność wymiany dóbr w procesie globalizacji, z którym mamy do czynienia od lat 70-80 XX w., nieporównanie wzrosło zapotrzebowanie na usługi logistyczne, które nieuchronnie wiążą się z określonym ryzykiem. Wzrosło zatem również zapotrzebowanie na ubezpieczenia mienia w transporcie".

Podział ubezpieczeń w transporcie

"Ubezpieczenia transportowe należą ubezpieczeń majątkowych. Do ubezpieczeń transportowych zalicza się:

1. Ubezpieczenia OC przewoźnika w ruchu krajowym.
2. Ubezpieczenie OC przewoźnika w ruchu międzynarodowym.
3. Ubezpieczenia mienia w transporcie krajowym (cargo).
4. Ubezpieczenia mienia w transporcie międzynarodowym (cargo ICC).
5. Ubezpieczenia wartości pieniężnych w transporcie krajowym (cargo).
6. Ubezpieczenia OC spedytora.
7. Ubezpieczenia kontenerów.
8. Ubezpieczenia casco taboru kolejowego.
9. Aerocasco (Ubezpieczenia casco statków powietrznych).
10. Ubezpieczenia CASCO jednostek pływających".

Warunki powstania ubezpieczenia

"Przy ubezpieczeniach cargo istotne jest precyzyjne określenie momentu i miejsca przyjęcia mienia do ochrony. W ogólnych warunkach ubezpieczenia za moment, w którym mienie przyjęte zostaje do ochrony, uznaje się:

• gdy mienie przewożone jest środkiem transportu należącym do ubezpieczającego - chwilę zakończenia załadunku mienia do środka transportu; ochrona ubezpieczeniowa kończy w momencie rozpoczęcia rozładunku w miejscu przeznaczenia określonym w dokumencie przewozowym lub w fakturze,
• gdy mienie przewozi wynajęty odpłatnie uprawniony przewoźnik (np. firma spedycyjna) - od chwili przyjęcia mienia do przewozu do momentu wydania odbiorcy wskazanemu w liście przewozowym".

Rodzaje ryzyka w ubezpieczeniu cargo

Zdarzenia elementarne a zdarzenia dodatkowe

W ubezpieczeniu cargo wyróżnia się dwa główne rodzaje ryzyka: zdarzenia elementarne oraz zdarzenia dodatkowe. Zdarzenia elementarne to takie, które wynikają z sił przyrody lub działania czynników zewnętrznych, na które przewoźnik nie ma wpływu. Przykładami takich zdarzeń są trzęsienia ziemi, powodzie, huragany czy upadki błyskawic. Zdarzenia elementarne są z reguły nieprzewidywalne i niezależne od działań przewoźnika.

Zdarzenia dodatkowe natomiast to takie, które wynikają z działań człowieka lub związane są z funkcjonowaniem przewoźnika. Mogą to być na przykład kradzieże, uszkodzenia czy awarie środka transportu. W przypadku zdarzeń dodatkowych, przewoźnik ponosi często odpowiedzialność za powstałą stratę. Dlatego też ubezpieczenie cargo zabezpiecza przed obydwoma rodzajami ryzyka, aby zapewnić ochronę towarów podczas transportu.

Szczegółowe rodzaje ryzyka i ich znaczenie

W ramach ubezpieczenia cargo istnieje wiele szczegółowych rodzajów ryzyka, które są objęte ochroną. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:

• Kradzież - jednym z najczęstszych rodzajów ryzyka jest kradzież towarów podczas transportu. Może to mieć miejsce zarówno na drodze, w porcie, jak i na terenie magazynów. Ubezpieczenie cargo chroni przed stratami związanymi z kradzieżą i pokrywa koszty utraconego towaru.
• Uszkodzenie - towarzyszące transportowi ryzyko uszkodzenia towarów jest nieodłącznym elementem ubezpieczenia cargo. Uszkodzenia mogą wynikać zarówno z nieodpowiedniego pakowania towarów, jak i z nieprawidłowego obchodzenia się z nimi podczas transportu. Ubezpieczyciel w przypadku uszkodzenia towaru pokrywa koszty naprawy lub wypłaca odszkodowanie.
• Zniszczenie - podobnie jak uszkodzenie, zniszczenie towarów może wystąpić w wyniku działania różnych czynników, takich jak woda, ogień czy eksplozja. Ubezpieczenie cargo chroni przed stratami wynikającymi z całkowitego zniszczenia towaru.
• Utrata - ryzyko utraty towarów podczas transportu jest niebezpieczeństwem, które zawsze towarzyszy przewozowi. Może to wynikać z różnych przyczyn, takich jak wypadki drogowe, katastrofy lotnicze czy zagubienie towaru. Ubezpieczenie cargo gwarantuje ochronę finansową w przypadku utraty towarów.
• Opóźnienie dostawy - często podczas transportu towarów dochodzi do opóźnień, które mogą mieć różne przyczyny, takie jak trudne warunki atmosferyczne, problemy techniczne czy błędy w organizacji transportu. Opóźnienie dostawy może wiązać się z dodatkowymi kosztami dla przewoźnika lub stratami dla odbiorcy towarów. Ubezpieczenie cargo może pokrywać takie koszty lub wypłacać odszkodowanie w przypadku opóźnienia dostawy.
• Awaria środka transportu - nieprawidłowe funkcjonowanie pojazdu lub innego środka transportu jest ryzykiem, które może prowadzić do opóźnień lub uszkodzenia towarów. Ubezpieczenie cargo gwarantuje ochronę finansową w przypadku awarii środka transportu i pokrywa koszty związane z naprawą towarów lub wypłaca odszkodowanie.
• Siły wyższe - niektóre zdarzenia, takie jak wojny, zamieszki czy katastrofy naturalne, stanowią ryzyko, które nie można przewidzieć ani kontrolować. W przypadku wystąpienia sił wyższych, ubezpieczenie cargo gwarantuje ochronę finansową i pokrywa straty wynikłe z tych zdarzeń.

Różnorodność rodzajów ryzyka w ubezpieczeniu cargo pozwala na kompleksową ochronę towarów podczas transportu. Dzięki temu przedsiębiorcy mogą mieć pewność, że ich towary są odpowiednio zabezpieczone i w przypadku wystąpienia jakichkolwiek strat, otrzymają odpowiednie wsparcie finansowe.

Strony zainteresowane w ubezpieczeniu cargo

Przewoźnik jest jedną z kluczowych stron zainteresowanych ubezpieczeniem cargo. Odpowiada on za transport towarów z punktu A do punktu B. Przewoźnik może być osobą fizyczną lub prawną oraz może działać w różnych sektorach, takich jak transport drogowy, morski, lotniczy lub kolejowy. W przypadku ubezpieczenia cargo, przewoźnik może być zobowiązany do posiadania odpowiedniego ubezpieczenia, które chroni przewożone towary w przypadku ich utraty, uszkodzenia lub kradzieży. Ubezpieczenie cargo daje przewoźnikowi poczucie bezpieczeństwa i minimalizuje jego ryzyko finansowe związane z ewentualnymi stratami w transporcie towarów.

Właściciel ładunku to kolejna istotna strona zainteresowana w ubezpieczeniu cargo. Właściciel ładunku jest osobą lub firmą, która jest właścicielem przewożonych towarów. Właściciel ładunku może mieć duże zainteresowanie w ubezpieczeniu cargo, ponieważ jest odpowiedzialny za wartość towarów i może ponieść duże straty w przypadku ich utraty lub uszkodzenia. Ubezpieczenie cargo daje właścicielowi ładunku pewność, że w przypadku nieprzewidzianych zdarzeń, takich jak wypadek drogowy, uszkodzenie kontenera lub kradzież, jego towar zostanie w pełni odszkodowany. Właściciel ładunku może również być wymagany przez przewoźnika lub spedytora do posiadania ubezpieczenia cargo jako warunku do zawarcia umowy transportowej.

Spedytor jest kolejną stroną zainteresowaną w ubezpieczeniu cargo. Spedytor jest pośrednikiem między przewoźnikiem a właścicielem ładunku i zajmuje się organizacją transportu towarów. Spedytor może być odpowiedzialny za skontraktowanie przewoźnika, negocjowanie warunków transportu oraz za przekazanie informacji i dokumentów pomiędzy przewoźnikiem a właścicielem ładunku. Spedytor może również być odpowiedzialny za ubezpieczenie cargo w imieniu właściciela ładunku. W takim przypadku spedytor działa jako agent właściciela ładunku i podejmuje odpowiednie kroki w celu zabezpieczenia towarów przed ryzykiem. Ubezpieczenie cargo daje spedytorowi pewność, że w przypadku ewentualnych strat towarów, nie zostanie obciążony odpowiedzialnością finansową.

Oprócz przewoźnika, właściciela ładunku i spedytora, istnieją również inne strony zainteresowane w transporcie towarowym, które mogą być zainteresowane ubezpieczeniem cargo. Należą do nich na przykład banki lub instytucje finansowe, które udzielają pożyczek na zakup towarów i mogą wymagać ubezpieczenia cargo w celu zabezpieczenia swojego finansowania. Innym przykładem są agencje celne, które mogą być zainteresowane ubezpieczeniem cargo w celu ochrony interesów celnych i zapewnienia, że towary zostaną dostarczone w zgodzie z przepisami celno-skarbowymi. Istnieje wiele stron zainteresowanych w transporcie towarowym, które mogą mieć własne powody do ubezpieczenia cargo i mogą być wymagane do posiadania odpowiedniego ubezpieczenia jako warunku do współpracy.

Ubezpieczanie cargo - aspekty praktyczne

Moment i miejsce przyjęcia mienia do ochrony

Ubezpieczenie cargo jest kluczowym elementem ochrony interesów przedsiębiorstw związanych z transportem i logistyką. Jednym z istotnych aspektów praktycznych tego procesu jest moment i miejsce przyjęcia mienia do ochrony.

Przyjęcie mienia do ochrony powinno nastąpić w momencie, gdy ładunek zostaje przekazany przewoźnikowi lub innemu podmiotowi odpowiedzialnemu za transport. W takim przypadku ubezpieczyciel rozpoczyna pokrywanie ryzyka związane z utratą, uszkodzeniem lub kradzieżą ładunku.

Miejsce przyjęcia mienia do ochrony może być różne, w zależności od rodzaju transportu i umowy między stronami. Może to być na przykład magazyn, terminal, port morski czy lotnisko. Istotne jest, aby dokładnie określić w umowie, gdzie i w jaki sposób mienie zostanie przekazane do ochrony, aby uniknąć nieporozumień i spornych sytuacji.

Ważne jest również, aby przed przekazaniem ładunku do ochrony dokładnie sprawdzić stan i ilość mienia. Należy sporządzić szczegółowy spis treści, który będzie podstawą do ewentualnego zgłoszenia szkody. Warto również uwzględnić wszelkie istotne informacje dotyczące charakteru ładunku, takie jak temperatura, wilgotność czy inne specjalne wymagania.

Ochrona ubezpieczeniowa w czasie transportu

Podczas transportu ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność za ochronę ładunku. Istnieje jednak wiele czynników, które mogą wpłynąć na ryzyko utraty lub uszkodzenia mienia w trakcie transportu. Dlatego ważne jest, aby ubezpieczony podjął odpowiednie środki ostrożności i przestrzegał określonych zasad.

Przede wszystkim, wartościowe ładunki powinny być odpowiednio zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi, wstrząsami czy innymi czynnikami zewnętrznymi. Należy zadbać o odpowiednie opakowanie, stosowanie materiałów ochronnych oraz odpowiednie mocowanie ładunku w pojeździe lub kontenerze.

W przypadku transportu drogowego, kierowcy powinni być odpowiednio przeszkoleni w zakresie zasad bezpiecznego przewozu ładunków. Powinni również regularnie sprawdzać stan pojazdu, aby upewnić się, że jest on w odpowiednim stanie technicznym.

W przypadku transportu morskiego czy lotniczego, należy również przestrzegać wszelkich przepisów i procedur dotyczących bezpieczeństwa. Istotne jest również monitorowanie ładunku w czasie transportu za pomocą odpowiednich systemów śledzenia i monitoringu.

Zgłoszenie szkody i proces likwidacji szkody

W przypadku wystąpienia szkody, ubezpieczony powinien niezwłocznie zgłosić to zdarzenie ubezpieczycielowi. Warto tutaj wspomnieć, że istnieje określony czas na zgłoszenie szkody, który powinien być przestrzegany.

Zgłoszenie szkody powinno zawierać wszystkie istotne informacje dotyczące zdarzenia, takie jak data, godzina, miejsce, opis szkody, wartość straty oraz inne czynniki istotne dla jej oceny. W przypadku konieczności, należy dołączyć wszelkie dokumenty i dowody potwierdzające zgłaszane straty.

Po zgłoszeniu szkody, rozpoczyna się proces likwidacji szkody. Ubezpieczyciel przeprowadza odpowiednie dochodzenie w celu ustalenia przyczyn, zakresu i wartości szkody. Na podstawie zebranych informacji, ubezpieczyciel podejmuje decyzję dotyczącą wypłaty odszkodowania.

Ważne jest, aby ubezpieczony współpracował z ubezpieczycielem i udzielił wszelkich niezbędnych informacji i dokumentów. Ważne jest również, aby ubezpieczony przestrzegał wszelkich postanowień umowy ubezpieczeniowej, w przeciwnym razie może to mieć wpływ na proces likwidacji szkody.

Specyfika ubezpieczenia cargo w różnych rodzajach transportu

Ubezpieczenie cargo w transporcie krajowym ma swoje własne specyficzne cechy. W przypadku transportu drogowego, polisy cargo są powszechnie stosowane, aby chronić przewożone towary przed różnymi ryzykami, takimi jak kradzież, uszkodzenie czy utrata. Warto zauważyć, że w przypadku transportu krajowego, ubezpieczyciel może wymagać od przewoźnika spełnienia określonych standardów bezpieczeństwa i zabezpieczenia ładunku, co wpływa na wysokość składki ubezpieczeniowej.

Transport morski jest jednym z najważniejszych rodzajów transportu międzynarodowego. Warunki morskich przewozów są często trudne i ryzykowne dla przewożonego ładunku. Dlatego ubezpieczenie cargo w transporcie morskim jest niezwykle istotne. Istnieją dwa główne rodzaje polis cargo stosowanych w transporcie morskim: polisa "door-to-door" i polisa "warehouse-to-warehouse". Pierwsza chroni ładunek od momentu odbioru w miejscu pochodzenia do dostawy w miejscu przeznaczenia, a druga obejmuje ładunek tylko podczas pobytu w magazynach lub terminalach.

Transport lotniczy charakteryzuje się szybkością, ale również wysokim ryzykiem, szczególnie w przypadku cennych czy delikatnych towarów. Ubezpieczenie cargo w transporcie lotniczym chroni przewożone towary przed zagubieniem, zniszczeniem czy uszkodzeniem w trakcie transportu. Istnieje wiele różnych rodzajów polis cargo w transporcie lotniczym, w tym polisy "all risks", które zapewniają ochronę przed większością ryzyk, oraz polisy "named perils", które obejmują tylko określone sytuacje ryzyka.

Transport kolejowy jest popularnym sposobem przewozu towarów w niektórych regionach. Ubezpieczenie cargo w transporcie kolejowym chroni przewożone towary przed takimi ryzykami, jak wypadki czy kradzieże. Ważne jest jednak zauważyć, że w przypadku transportu kolejowego ubezpieczenia cargo mogą być mniej powszechne niż w przypadku transportu drogowego, morskiego czy lotniczego. Jest to związane z mniejszymi ryzykami związanymi z transportem kolejowym oraz specyficznymi regulacjami w poszczególnych krajach.

Transport drogowy jest jednym z najpopularniejszych rodzajów transportu cargo zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym. Ubezpieczenie cargo w transporcie drogowym jest niezwykle istotne, ponieważ drogi są narażone na różne zagrożenia, takie jak wypadki, kradzieże czy uszkodzenia. Polisy cargo w transporcie drogowym mogą obejmować ochronę przed tymi ryzykami, ale także przed innymi czynnikami, takimi jak opóźnienia dostaw czy utrata towarów.

Kluczowe pojęcia związane z ubezpieczeniem cargo

Ubezpieczenie cargo jest rodzajem ubezpieczenia majątkowego, które chroni przewoźnika oraz właściciela ładunku przed ryzykiem związanym z transportem towarów. W celu zrozumienia tego rodzaju ubezpieczenia, istotne jest poznanie kilku kluczowych pojęć:

• Cargo - termin ten odnosi się do wszelkiego rodzaju ładunku, który jest przewożony za pomocą różnych środków transportu, takich jak statki, samoloty, pociągi czy samochody. Może to być zarówno towar w postaci fizycznej, jak i towary niematerialne, takie jak dane elektroniczne.
• Polisa ubezpieczeniowa - jest to umowa między ubezpieczycielem a ubezpieczającym, która określa warunki i zasady ubezpieczenia cargo. Polisa zawiera informacje dotyczące ładunku, sumy ubezpieczenia, ochrony od ryzyka oraz warunków wypłaty odszkodowania.
• Suma ubezpieczenia - jest to maksymalna kwota, jaką ubezpieczyciel wypłaci w przypadku wystąpienia szkody. Suma ubezpieczenia jest ustalana na podstawie wartości ładunku i może być wyrażana jako stała kwota lub jako procent wartości ładunku.
• Ryzyko transportowe - obejmuje wszystkie niebezpieczeństwa związane z przewozem ładunku, takie jak uszkodzenia, kradzieże, zagubienia, wypadki czy opóźnienia w dostawie. Ubezpieczenie cargo ma na celu zminimalizowanie ryzyka finansowego związanego z tymi niebezpieczeństwami.
• Fracht - jest to opłata, jaką przewoźnik otrzymuje za przewóz cargo. W przypadku ubezpieczenia cargo, fracht może być uwzględniany jako część wartości ładunku podczas ustalania sumy ubezpieczenia.

Wymagane dokumenty w ubezpieczeniu cargo

Aby dokonać ubezpieczenia cargo, konieczne jest przedstawienie odpowiednich dokumentów. Poniżej przedstawiamy niektóre z najważniejszych wymaganych dokumentów:

• Deklaracja ładunku - jest to dokument, który zawiera szczegółowe informacje na temat przewożonego ładunku, takie jak jego rodzaj, ilość, wartość, masa, wymiary oraz inne szczegółowe specyfikacje. Deklaracja ładunku jest podstawowym dokumentem, na podstawie którego ustalane są warunki ubezpieczenia.
• Faktura handlowa - dokument ten potwierdza wartość ładunku i jest niezbędny do ustalenia sumy ubezpieczenia. Faktura handlowa powinna zawierać informacje o sprzedającym, kupującym, wartości towaru oraz innych niezbędnych danych.
• List przewozowy - dokument ten jest wydawany przez przewoźnika i potwierdza, że ładunek został odebrany i przekazany do transportu. List przewozowy zawiera informacje dotyczące nazwy przewoźnika, numeru przewozowego, adresu nadawcy i odbiorcy, opisu ładunku oraz innych szczegółów dotyczących transportu.
• Polisa ubezpieczeniowa - jest to oficjalny dokument ubezpieczyciela, który potwierdza zawarcie umowy ubezpieczenia cargo. Polisa powinna zawierać informacje dotyczące ubezpieczonego ładunku, sumy ubezpieczenia, warunków ubezpieczenia oraz innych istotnych informacji.
• Protokół szkody - w przypadku wystąpienia szkody, protokół szkody jest dokumentem, który zawiera informacje dotyczące jej rodzaju, wartości, okoliczności oraz wszelkich innych istotnych danych. Protokół szkody jest niezbędny do zgłoszenia roszczenia i wypłaty odszkodowania.

Ważne jest, aby przed przystąpieniem do ubezpieczenia cargo dokładnie zapoznać się z wymaganymi dokumentami i upewnić się, że są one kompleksowe i zgodne z wymaganiami ubezpieczyciela. Brak niektórych dokumentów może skutkować odmową ubezpieczenia lub utrudnieniami w przypadku zgłoszenia szkody.

Ubezpieczenie cargo — artykuły polecane

Infrastruktura techniczna — Spedycja — Przewóz osób — Transport samochodowy — Transport kolejowy — Żegluga śródlądowa — Ruch turystyczny — Infrastruktura transportowa — Droga ekspresowa

Bibliografia

• Galor A., Galor W. (2010), Problemy przewoźników ładunków ponadgabarytowych (ŁPN) w Polsce, Akademia Morska w Szczecinie
• Gasińska M. (2014), Ubezpieczenia jako komponent i narzędzie społecznej odpowiedzialności biznesu, Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula, nr 1(39)
• Handschke J. (1994), Ubezpieczenia towarów w transporcie lądowym i w czasie ich składowania
• Salomon A. (2010), Przewóz Ładunków Ponadgabarytowych Transportem Kolejowym w Polsce. Zeszyty naukowe Akademii Morskiej w Gdyni
• Szczepański M. (2011), Ubezpieczenia w Logistyce, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań
• Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej Dz.U. 2015 poz. 1844
• Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych Dz.U. 2003 nr 124 poz. 1152

Autor: A.Prokurat