Logistyka

Logistyka jest to proces planowania, realizowania i konstruowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, materiałów do produkcji wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta.

Według K. Ficonia - "Logistyka to ogół czynności związanych z planowaniem, realizacją czasowo-przestrzennej transformacji towarów z miejsca wytworzenia do miejsca konsumpcji (wykorzystania)". (S. Niziński, J.Żurek, 2011, s.76)

Według Z. Korzenia - "Logistyka to zintegrowany system planowania, zarządzania i sterowania strukturą przepływów materiałowych oraz sprzężonych z nimi przepływów informacyjnych i kapitałowych w celu optymalnego tworzenia i transformacji wartości (dóbr)". (S. Niziński, J.Żurek, 2011, s.78)

Według S. Krawczyka - "Logistyka obejmuje planowanie, koordynację i sterowanie przebiegiem w aspekcie zarówno czasu jak i przestrzeni, realnych procesów, w których realizacji organizacja jest uczestnikiem, w celu efektywnego osiągania celów organizacji". (S. Krawczyk, 2000, s. 33)

Według S. Kummera i J. Webera - "Logistyka jest to koncepcja zarządzania procesami i potencjałem dla skoordynowania realizacji przepływów towarowych w skali przedsiębiorstwa i powiązań między jego partnerami rynkowymi". (F. J. Beier, 2004, s. 21)

TL;DR

Logistyka to proces planowania, realizacji i kontrolowania efektywnego przepływu surowców, materiałów i informacji w celu zaspokojenia potrzeb klientów. Historia logistyki sięga czasów starożytnych, a jej rola w sztuce wojennej była ważna. Współczesna logistyka obejmuje zarządzanie łańcuchem dostaw, składowaniem i transportem. Funkcje logistyki to obsługa klienta, prognozowanie popytu, kontrola zapasów, realizacja zamówień i wiele innych. Procesy logistyczne mają na celu integrację przepływu towarów i informacji oraz dbałość o obsługę klienta. System logistyczny przedsiębiorstwa składa się z podsystemów, takich jak logistyka zaopatrzenia, produkcji, dystrybucji itp. Logistyka ma również wpływ na płynność finansową przedsiębiorstwa poprzez kontrolę zapasów i terminy płatności.

Historia logistyki

Historia logistyki jest ściśle związana z historią wojska, bo to właśnie wojsko potrzebowało i nadal potrzebuje nieustannego zaopatrzenia. Prawdopodobnie pierwszym twórcą systemu logistycznego był Aleksander Wielki, którego wojsko składało się z kawalerzystów. Do których był przypisany jeden niewolnik na koniu, który z kolei prowadził konia jucznego z zaopatrzeniem. Do każdego piechura zaś, przypisany był jeden niewolnik pieszy z koniem jucznym.

Pierwsze informacje o wykorzystaniu logistyki w sztuce wojennej znaleziono w kronikach Cesarstwa Bizantyjskiego. Cesarz Leon VI w swoim dziele pt.: "Sumaryczne wyłożenie sztuki wojennej" wyróżnił obok strategii i taktyki, trzecią naukę wojenną - logistykę. Według niego zadaniem logistyki było dbanie o regularne wypłaty żołdy, odpowiednie uzbrojenie i wyposażenie żołnierzy oraz przygotowanie do bitwy.

W feudalnej Europie oznakami działań logistycznych było wykorzystanie ujednoliconego umundurowania oraz broni. Dzięki temu obniżyło to koszty wyposażenia armii i zmniejszyło problem zaopatrzenia. Współczesne rozumienie logistyki odnosi się do wydanego w 1837 roku przez A. H. Jominiego dzieła pt.: "Zarys sztuki wojennej". Opisał on logistykę jako praktyczną sztukę przemieszczania armii, obejmującą także ciągłe jej zaopatrywanie, prace inżynierskie i sztabowe.

Przełomowym etapem w historii logistyki była II wojna światowa. W tym właśnie czasie Departament Obrony USA powołał specjalne zespoły, których zadaniem był rozwój matematycznych modeli planowania oraz ich zastosowanie w rozwiązywaniu problemów zaopatrzeniowych armii amerykańskiej. W ten sposób powstały podwaliny matematycznej nauki planowania, znanej dziś pod nazwą badań operacyjnych, jak też ekonomicznej dyscypliny naukowej - logistyki (F. J. Beier, 2004, s. 15).

Zastosowanie logistyki do celów cywilnych nastąpiło w 1956 roku po opublikowaniu wyników badań nad współzależnością kosztów transportu lotniczego i kosztów utrzymania zapasów w procesie dystrybucji towarów. Okazało się bowiem, że wysokie koszty transportu lotniczego nie powinny być jedynym wyznacznikiem jego użycia. O wiele ważniejsze dla przedsiębiorstwa są całkowite koszty transportu i gospodarki zapasami. Dzięki tym badaniom wiele firm zaczęło widzieć w logistyce sposób na redukcję kosztów.

Dzisiejsza logistyka jest już pojęciem bardzo szeroki, składa się na nią zarządzanie siecią dostawców, składowaniem produktów czy też łańcuchem odbiorców. Dzięki pojawieniu się tanich technologii cyfrowych, zarządzanie systemem logistycznym stało się łatwiejsze. W ciągu paru sekund można dziś odnaleźć właściwy towar, spośród setek albo nawet tysięcy innych i odczytać jego cechy, takie jak: ilość, cena czy miejsce pochodzenia.

Funkcje logistyki

Celem logistyki jest dostarczenie właściwego towaru, właściwemu klientowi, we właściwe ilości, we właściwym czasie, na właściwe miejsce, we właściwym stanie i po właściwej, czyli możliwie najniższej cenie.

Funkcje logistyki obejmują: obsługę klienta, prognozowanie popytu, przepływ informacji, kontrolę zapasów, czynności manipulacyjne, realizowanie zamówień, czynności reparacyjne i zaopatrywanie w części, lokalizację zakładów produkcyjnych i składów, procesy zaopatrzeniowe, pakowanie, obsługę, zagospodarowanie odpadów, czynności transportowe i składowanie.

Procesy logistyczne

Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie mają za zadanie integrację strumieni rzeczowych i informacyjnych, kontrolowanie sprawności ich przepływu oraz kosztów, jakie generują, jak również dbałość o obsługę klienta. Do podstawowych składników procesów logistycznych można zaliczyć:

• fizyczny przepływ dóbr rzeczowych,
• procesy informacyjno-decyzyjne,
• utrzymanie zapasów rzeczowych,
• infrastrukturę procesów logistycznych,
• koszty logistyczne.

System logistyczny

Ogół procesów logistycznych zachodzących w przedsiębiorstwie tworzy system logistyczny przedsiębiorstwa, który można podzielić na następujące podsystemy:

• logistyki zaopatrzenia, zajmującej się obsługą surowców, materiałów pomocniczych i eksploatacyjnych oraz części;
• logistyki produkcji, obejmującej czynności związane z zaopatrzeniem procesu produkcji we właściwe towary i przekazywaniem wyrobów gotowych oraz półproduktów do magazynu zbytu;
• logistyki dystrybucji, w skład której wchodzą czynności i procesy mające na celu zaopatrzenie klienta w wyroby gotowe;
• logistyki części zamiennych (części mających zastąpić w wyrobach gotowych wadliwe elementy) ze strony producenta i odbiorcy;
• logistyki powtórnego zagospodarowania, obejmującej ekonomicznie i ekologicznie skuteczny przepływ odpadów.

Podział logistyki ze względu na zasięg oddziaływania

Biorąc pod uwagę zasięg oddziaływania logistyki, można wyróżnić:

• logistykę wewnętrzną - transport wewnętrzny, do którego wykorzystywane są m.in. przenośniki, taśmy transportowe, koła zębate, wózki widłowe itp.;
• mikrologistykę - procesy logistyczne zachodzące w obrębie jednego przedsiębiorstwa;
• mezologistykę - procesy logistyczne zachodzące w obrębie jednego działu gospodarki;
• makrologistykę - procesy logistyczne zachodzące w obrębie gospodarki krajowej;
• eurologistykę - procesy logistyczne zachodzące w obrębie kontynentu europejskiego;
• logistykę globalną - procesy logistyczne obejmujące swoim zasięgiem cały świat.

Strategia logistyczna

Osiągnięcie przez podmiot gospodarczy zamierzonych efektów rynkowo-ekonomicznych wymaga sformułowania i wdrożenia adekwatnej strategii. Strategia logistyczna zaliczana jest do strategii funkcjonalnych i zajmuje ważne miejsce w systemie planowania.

Kluczowymi kwestiami z zakresu logistyki, mającymi wpływ na kształtowanie i rozwój strategii przedsiębiorstwa są:

• wybór dostawców materiałów, części, usług,
• wybór obsługi transportowej (własna lub zewnętrzna),
• wybór sposobu magazynowania (budowa zaplecza magazynowego lub korzystanie z usług przedsiębiorstw logistycznych),
• wybór sieci dystrybucji (budowa własnej lub korzystanie z sieci innych przedsiębiorstw),
• kształtowanie struktury podmiotowej sprzedaży wyrobów i usług.

Logistyka a płynność finansowa przedsiębiorstwa

Logistyka oddziałuje również na płynność finansową przedsiębiorstwa, poprzez wywieranie wpływu na niektóre aktywa obrotowe i zobowiązania - zapasy, należności z tytułu dostaw oraz zobowiązania z tytułu dostaw. Zapasy, będące podstawowym składnikiem struktury aktywów kształtują się pod wpływem procesów logistycznych. Sterowanie łańcuchem dostaw po stronie zakupów i sprzedaży jest równoznaczne ze sterowaniem zapasami. Do działalności marketingowej przedsiębiorstwa należy kształtowanie terminów i form płatności za dostarczone produkty, towary, czy usługi, natomiast sprawność fizycznej dostawy towarów do odbiorców podlega negocjacjom związanym z warunkami płatności, a zatem ma wpływ na kształtowanie płynności finansowej przedsiębiorstwa. Związek z procesami logistycznymi wykazują również zobowiązania z tytułu dostaw materiałów, paliw, energii, a także usług zewnętrznych. W celu zachowania właściwego poziomu płynności finansowej przedsiębiorstwa, niezbędna jest odpowiednia korelacja terminów należności i zobowiązań.

Logistyka — artykuły polecane

Zarządzanie sieciami dostaw — Optymalizacja powiązań transportowych — Funkcja realizacji przepływów rzeczowych — Zadania logistyki w dystrybucji — Łańcuch dostaw — Operator logistyczny — Proces logistyczny — Strategia zakupów — Dostawa

Bibliografia

• Beier F. (2004), Logistyka, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa
• Ciesielski M. (red.) (2006), Logistyka w biznesie, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Ficoń K. (2001), Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie, Impuls Plus Konsulting, Gdynia
• Grzyl B. (2012), Logistyka w przedsiębiorstwie w świetle współczesnych koncepcji i metod zarządzania, Logistyka
• Krawczyk S. (2000), Logistyka w zarządzaniu marketingiem, Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Wrocław
• Matwiejczuk R. (i in.), Logistyka w systemie zarządzania przedsiębiorstwem, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2013
• Niziński S., Żurek J., Logistyka ogólna, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 2011
• Rut J., Kulińska E. (2011), Dobre praktyki zarządzania logistycznego w przedsiębiorstwie produkcyjnym , Logistyka, nr 6
• Sadowska B. (2014), Rola i miejsce logistyki w systemie zarządzania przedsiębiorstwem, ZS WSH Zarządzanie
• Skowronek C., Sarjusz-Wolski Z. (2012), Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa

Autor: Edyta Oszek