Logistyka produkcji

Logistyka produkcji - jest ogniwem scalającym podsystem logistyki zapatrzenia i podsystem logistyki dystrybucji. Składa się on z ogółu działań, których celem jest efektywne transportowanie surowców materiałów, części zamiennych, półfabrykatów i produktów gotowych po zakończeniu procesu produkcyjnego przy jak najniższych kosztach między magazynami zbytu. Jego główną funkcją jest utrzymanie ciągłości i intensywności produkcji względem wyznaczonych wymagań technologicznych i przepływu materiałowych we właściwej ilości i czasie, do właściwego miejsca. Natomiast jednym z jego istotniejszych celów operacyjnych należy ograniczenie zapasów produkcji w toku do minimum, co skutkuje minimalizacja kosztów zamrożonego kapitału, jak również redukcją kosztów utrzymania tych zapasów.

TL;DR

Logistyka produkcji jest odpowiedzialna za efektywne transportowanie surowców, materiałów i produktów gotowych między magazynami zbytu. Jej celem jest utrzymanie ciągłości i intensywności produkcji przy minimalnych kosztach. Logistyka produkcji łączy logistykę zaopatrzenia i logistykę dystrybucji. W procesie produkcyjnym ważne są m.in. typ produkcji, organizacja przepływów produkcyjnych, lokalizacja procesu produkcyjnego i zasady zaopatrzenia materiałowego. Stosowane systemy logistyki produkcji to Just In Time, Pull i Push. Zalety stosowania logistyki w procesach produkcyjnych to m.in. efektywniejsze wykorzystanie środków trwałych, redukcja kosztów robocizny i wzrost jakości wyrobów.

Logistyka produkcji

Logistyka produkcji stanowi ogniwo łączące logistykę zaopatrzenia z logistyką dystrybucji w jednostkach, których działalność obejmuje wytwarzanie lub przynajmniej montaż oferowanych produktów. Zadania logistyczne w obszarze produkcji związane są z zaopatrzeniem w surowce, materiały, półprodukty i zakupione części, przepływy tych dóbr pomiędzy kolejnymi etapami przetwarzania oraz przekazywanie wykonanych wyrobów do magazynów zbytu. Dokonując rozdziału pomiędzy założeniami dotyczącymi produkcji i logistyki w tym obszarze można przedstawić podejście zaprezentowane przez H. Pfohla [2001]. Autor określił podstawowe zadanie produkcji jako udostępnienie ujmowanych ilościowo i jakościowo zdolności produkcyjnych oraz odpowiedniej elastyczności przy założeniu optymalnego wykorzystania tych zdolności (dostosowanie technologii produkcji do wydajności pracowników) i ich powiększania (wykorzystując nowości techniczne i uwzględniając przemiany społeczne). Zadaniem logistyki w takim ujęciu według H. Pfohla jest wykorzystanie tych zdolności produkcyjnych.

Charakteryzacja procesu produkcyjnego

Wraz z podejmowaniem decyzji dotyczących wytwarzania kształtowane są rozwiązania w zakresie przepływów dóbr i informacji odpowiednio do powstających potrzeb. Podstawowe problemy, których rozstrzygnięcie determinuje użyteczność określonych rozwiązań logistycznych w tym obszarze można zaprezentować na podstawie cech charakteryzujących proces produkcyjny przedstawionych w pracach C. Skowronka i Z. Sarjusza - Wolskiego [1999, s. 159-166] oraz H. - Chr. Pfohla [1999, s. 187-194]:

• typ produkcji (zależny od programu produkcji) - dotyczy wyboru pomiędzy produkcją masową, a produkcją określonych rodzajów wyrobów, seryjną lub jednostkową,
• organizacja przepływów produkcyjnych - linie potokowe stałe zsynchronizowane, niezsynchronizowane, linie potokowe zmienne, układ warsztatowy, gniazda przedmiotowe o produkcji powtarzalnej, gniazda o produkcji niepowtarzalnej,
• lokalizacja procesu produkcyjnego i rozkład poszczególnych urządzeń uczestniczących w tym procesie, istotne znaczenie ma także lokalizacja magazynów dla potrzeb tworzenia zapasów buforowych zabezpieczających ciągłość działania,
• zasady zaopatrzenia materiałowego - związane przede wszystkim z wyborem pomiędzy zamówieniami na podstawie zapotrzebowania (określonego na podstawie planu produkcji) lub w oparciu o zużycie (zapewniające dostawę w momencie osiągnięcia stanu minimalnego zapasu - tzw. zapasu bezpieczeństwa).

Ponieważ wyróżnione cechy należą do podstawowych wykorzystywanych w charakterystyce procesu produkcyjnego można je również potraktować jako zasadnicze kwestie wymagające rozstrzygnięcia podczas organizowania działalności w tym obszarze. Podjęte decyzje powinny jednak uwzględniać dostępność odpowiednich rozwiązań logistycznych dotyczących zakresów zadań umożliwiających realizację przepływów dóbr i informacji w obszarze produkcji. Wspomniana dostępność odpowiednich rozwiązań logistycznych dotyczy nie tylko posiadanego potencjału w tym zakresie, ale także możliwości podjęcia współpracy z wyspecjalizowanymi usługodawcami.

Zależnie od potrzeb związanych z wielkością przedsiębiorstwa można dokonać podziału logistyki produkcji na wydziałową, zakładową lub międzyzakładową. W warunkach oddalenia geograficznego wydziałów czy zakładów charakterystyka działań w tym obszarze wykazuje pod względem ukształtowania przepływu towarów i informacji znaczne podobieństwo do logistyki zaopatrzenia czy logistyki dystrybucji.

Systemy stosowane w logistyce produkcji

Do podstawowych systemów stosowanych w logistyce produkcji należą:

• Just In Time (JIT) (z ang. "dokładnie na czas") - polega na ograniczeniu zapasów utrzymywanych przez przedsiębiorstwo do minimum, co za tym idzie wszystkie dostawy materiałów muszą być dostarczane w odpowiednim czasie i w odpowiedniej ilości jakiej przedsiębiorstwo potrzebuje, w danym czasie
• Pull (z ang. "ściągać") - polega na uzupełnianiu niedoborów w procesie produkcyjnym, czyli "ściąganiu" tylko tych materiałów których brakuje w danym momencie, co skutkuje minimalizacją zapasów.
• Push (z ang. "wypychać") - polega na wytwarzaniu jak największej ilości produktów, a następnie "wypychaniu" ich do magazynu lub klienta. Ten system generuje dużą ilość zapasów co skutkuje większymi kosztami. ponadto nie opiera się na realnym zapotrzebowaniu na dany produkt, tylko na prognozach, czego efektem mogą być większe zapasy, np. produkcja rolna.

Zalety stosowania logistyki w procesach produkcyjnych

Stosowanie logistyki w procesach produkcyjnych niesie za sobą wiele zalet, poniżej zostały przedstawione niektóre z nich:

• Efektywniejsze wykorzystanie środków trwałych
• Redukcja kosztów robocizny bezpośredniej
• Najniższe koszty wyposażenia
• Zwiększona odporność na zakłócenia wewnętrzne
• Automatyzacja
• Wzrost jakości produkowanych wyrobów
• Łatwość rozbudowy systemu produkcyjnego

Logistyka produkcji — artykuły polecane

Logistyka zaopatrzenia — System APS — System logistyczny przedsiębiorstwa — Przepływy towarów w systemie logistycznym — Systemy DRP — Planowanie logistyczne — Łańcuch dostaw — Funkcja realizacji przepływów rzeczowych — Produkcja - formy organizacji

Bibliografia

• Blaik P., Bruska A., Kauf S., Matwiejczuk R. (2013), Logistyka w systemie zarządzania przedsiębiorstwem. Relacje i kierunki zmian, Warszawa
• Dyczkowska J. (2012), Logistyka zaopatrzenia i produkcji - wpływ na logistykę dystrybucji, Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej
• Dyczkowska J. (2012), Zarządzanie procesami logistycznymi - studium przypadku, Zarządzanie i Finanse
• Golińska P. (red.) (2011), Wybrane problemy logistyki produkcji, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań
• Niziński S., Żurek J., Ligier K. (2011), Logistyka dla inżynierów, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności Warszawa
• Pfohl H. (1998), Zarządzanie logistyką. Funkcje i instrumenty, Biblioteka logistyka, Poznań
• Pfohl H. (2001), Systemy Logistyczne. Podstawy organizacji i zarządzania, Biblioteka Logistyka, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań
• Skowronek C., Sarjusz-Wolski Z. (2012), Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa

Autor: Tomasz Małkus, Judyta Podkoń