System logistyczny przedsiębiorstwa

System logistyczny przedsiębiorstwa jest następstwem wprowadzania systemowej koncepcji w logistyce oraz skutkiem integracji wszystkich funkcji procesów logistycznych (integracji poziomej, pionowej oraz hierarchicznej). Można przyjąć, iż system logistyczny jest wyrazem zaawansowanej fazy rozwoju logistyki w skali mikroekonomicznej, która rozkwitała w latach siedemdziesiątych XX wieku.

W sposób ogólny system logistyczny w przedsiębiorstwie można określić jako zbiór elementów logistycznych, między którymi zachodzą określone zależności, a swoje fundamenty opiera na całościowym sposobie rozpatrywania zdeterminowanych logistycznie zagadnień, wyodrębnieniu oraz strukturyzacji elementów i zależności pomiędzy tymi elementami. Tak rozumiany system, posiadający specyficzne właściwości, cechuje się ściśle określonymi zależnościami, wykazującymi podporządkowanie w sposób systemowy odpowiednim rozwiązaniom organizacyjnym.

Stanowi zintegrowany system zarządzania przepływem surowców, materiałów, półproduktów, towarów i usług oraz informacji, od źródeł pozyskania, poprzez ogniwa pośrednie, kończąc na ogniwach konsumenckich. Główne elementy tworzące system logistyczny to:

• zapasy materiałów rzeczowych
• fizyczny przepływ materiałów, towarów i usług
• sterujące przepływem strumienie informacyjno-decyzyjne
• infrastruktura logistyczna
• koszty logistyczne

Pomiędzy tymi elementami występują określone relacje i zależności funkcjonalno-techniczne, które gwarantują sprawny przebieg procesów logistycznych.

M. Nowicką - Skowron [2000, s. 25] zalicza podstawowe elementy systemu logistycznego (zapasy, pracownicy, bazy informacyjne i materialne) jako ujęcie statyczne systemu. Jednak należy wprowadzić ujęcie dynamiczne, które ukazuje dążenie do określonych celów i zadań. Funkcjonowanie systemów logistycznych polega w głównej mierze na podejmowaniu czynności i procesów, aby zrealizować podstawowe funkcje i zadania logistyczne, które powtarzają się w trakcie przepływu surowców, półproduktów, materiałów, aż po produkt końcowy w ramach konkretnego przedsiębiorstwa. Ta powtarzalność i zbieżność zadań daje możliwość wyodrębnienia i zintegrowania określonych podsystemów logistycznych. W celu dokonania wieloaspektowej charakterystyki systemu logistycznego należy uwzględnić następujące kwestie:

• cel działania uwzględniający funkcjonowanie wszystkich podsystemów,
• rezultaty działania na wyjściu (wyroby lub usługi, obsługa gwarancyjna i pogwarancyjna),
• elementy decydujące o zasilaniu na wejściu (przede wszystkim surowce, materiały, półprodukty, energia, informacje oraz ludzie),
• proces przetwarzania elementów na wejściu w rezultaty na wyjściu (zmiany właściwości fizycznych lub chemicznych, montaż),
• otoczenie kształtowane zwłaszcza przez dostawców, odbiorców, instytucje finansujące działalność przedsiębiorstwa,
• wykorzystywane wyposażenie, takie jak: budynki, maszyny i urządzenia, środki transportowe,
• zasoby ludzkie (ilość i struktura zatrudnionych, kwalifikacje).

Zależnie od produkcyjnego, handlowego lub usługowego charakteru działalności przedsiębiorstwa mogą występować różnice w ukształtowaniu poszczególnych wymienionych elementów składowych systemu logistycznego.

Na podstawie głównych funkcji realizowanych w poszczególnych etapach przepływów dóbr i towarzyszących im informacji, w systemie logistycznym przedsiębiorstwa można wyodrębnić kilka podsystemów. Inspirację mogą stanowić klasyfikacje przedstawione przez H. Pfohla [1999], P. Blaika [1999], P. Schary i T. Skjøtta-Larsena [2002] oraz F. Beiera i K. Rutkowskiego [2004]. Wykorzystując doświadczenia przedstawione w pracach wymienionych autorów można wyodrębnić następujące podsystemy:

• podsystem logistyki zaopatrzenia,
• podsystem logistyki produkcji,
• podsystem logistyki dystrybucji,
• podsystem logistyki zwrotów towarów, odpadów i surowców wtórnych.

Usytuowanie wymienionych podsystemów, wyróżnionych zgodnie z kolejnymi etapami przepływów dóbr w przedsiębiorstwie zajmującym się wytwarzaniem i sprzedażą oferowanych wyrobów zostało zaprezentowane na rysunku. Przedstawiony schemat zawiera jednak uproszczenie polegające na uwzględnieniu przede wszystkim takich elementów zasilania na wejściu do systemu jak informacje i towary (surowce, materiały, półprodukty z zakupu oraz części zamienne), których dotyczą realizowane w systemie przepływy. Obok wymienionych elementów występują również wspomniane wcześniej zasoby ludzkie, wyposażenie, maszyny, energia oraz wiedza i doświadczenie (w tym także wypracowane metody działania).

Rys. 1. System logistyczny przedsiębiorstwa

Źródło: opracowanie własne na podstawie: [H. Pfohl, 1999, s. 18] oraz [P. Blaik, 1999, s. 45]

Wykorzystując klasyfikację systemów logistycznych w oparciu o kryterium instytucjonalne, zaprezentowaną przez P. Blaika [1999, s. 68-70] oraz H. Pfohla [1999, s. 14-15] należy uzupełnić, że rozwiązania logistyczne na poziomie przedsiębiorstwa traktowane są jako system mikrologistyczny, który we współpracy z kooperantami (producentami lub dostawcami usług logistycznych) może tworzyć system metalogistyczny, a w skali gospodarki całego kraju system makrologistyczny. P. Blaik wprowadził jednak pomiędzy metalogistykę, a makrologistykę jeszcze jeden poziom dotyczący pionowej integracji podsystemów metalogistycznych określając go mianem systemu mezologistycznego.

TL;DR

System logistyczny przedsiębiorstwa to zintegrowany system zarządzania przepływem surowców, materiałów, towarów, usług i informacji. Składa się z kilku podsystemów, takich jak logistyka zaopatrzenia, produkcji, dystrybucji oraz zwrotów. Istnieją różnice w ukształtowaniu tych podsystemów w zależności od charakteru działalności przedsiębiorstwa. System logistyczny może być również rozpatrywany na poziomie mikrologistyki, metalogistyki i makrologistyki.

System logistyczny przedsiębiorstwa — artykuły polecane

Logistyka — Wartość dodana (Logistyka) — Logistyka produkcji — Przedmiot działalności — Funkcja realizacji przepływów rzeczowych — Proces logistyczny — Łańcuch dostaw — Przepływy towarów w systemie logistycznym — Funkcja integracyjna logistyki

Bibliografia

• Blaik P. (1999), Logistyka, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Blaik P. (2010), Logistyka. Koncepcja zintegrowanego zarządzania, PWE, Warszawa
• Harrison A. (2010), Zarządzanie logistyką, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Nowicka-Skowron M. (2000), Efektywność systemów logistycznych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Pfohl H. (1998), Zarządzanie logistyką. Funkcje i instrumenty, Biblioteka logistyka, Poznań
• Rutkowski K., Beier F. (2004), Logistyka, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Oficyna Wydawnicza, Warszawa
• Schary P., Skjøtt-Larsen T. (2002), Zarządzanie globalnym łańcuchem podaży, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Tomasz Małkus, Katarzyna Bodurka