Kredyt kupiecki

TL;DR

Kredyt kupiecki to forma odroczenia terminu zapłaty w transakcjach między przedsiębiorstwami. Jest to źródło finansowania dla firm, które nie mają dostępu do kredytu bankowego. Kredyt kupiecki daje możliwość zakupu produktów przy odroczeniu płatności. Cele polityki kredytu kupieckiego to m.in. zwiększenie udziału kredytu kupieckiego i optymalizacja poziomu należności. Przedsiębiorstwa stosują różne strategie zaciągania i udzielania kredytu kupieckiego. Udzielanie kredytu powinno być określane indywidualnie lub systemowo. Kredyt kupiecki ma wiele zalet, ale może również być drogim źródłem finansowania i wpływać negatywnie na ocenę zdolności kredytowej przedsiębiorstwa.

Pojęcie kredytu kupieckiego

• Kredyt kupiecki określany jest również jako kredyt handlowy, udzielany jest przez sprzedawcę nabywcy w transakcjach między przedsiębiorstwami i ma formę odroczenia terminu zapłaty w stosunku do sprzedaży. Gdy interesant zapłaci wkrótce po sprzedaży to korzysta z opustu, jeżeli w przeciwnym wypadku, czyli w odroczonym terminie obowiązuje go pełna spłata.
• Kredyt kupiecki jest samoregulującym się źródłem finansowania. Jeśli sprzedaż wzrasta, płatności również mają dążność do wzrostu oraz przeciwnie, gdy sprzedaż spada, płatności mają tendencję spadkową. Kredyt kupiecki od dostawców jest przeciwieństwem tego przedsiębiorstwo proponuje swym własnym odbiorcom. Najpierw powstają zobowiązania wobec dostawców, następnie tworzone są należności od odbiorców.
• Kredyty kupieckie dają możliwość zakupu niezbędnych produktów przy odroczeniu płatności na późniejszy termin, ustalony z dostawcą. Dla dostawców sprzedaż na kredyt jest jednym z instrumentów zwiększenia sprzedaży i zysku. Umożliwia on bowiem zjednanie klientów, którzy nie dysponują odpowiednimi środkami na gotówkowe zakupy.
• Kredyt kupiecki wykorzystywany jest przez przedsiębiorstwa, które nie mają możliwości skorzystania z kredytu bankowego. Stanowi on dla nich źródło pozyskiwania środków na finansowanie bieżącej działalności, zwłaszcza gdy dysponują zbyt małym kapitałem własnym. Dostawcy niejednokrotnie wydłużają okres kredytowania w stosunku do oferowanego przez innych dostawców, aby w ten sposób pozyskać nowych klientów.
• Udział kredytów kupieckich we finansowaniu działalności polskich przedsiębiorstw przekracza znacznie udział kredytu bankowego. W małych i średnich przedsiębiorstwach stanowi on podstawowe źródło finansowania majątku obrotowego.

Cele polityki kredytu kupieckiego

Przedsiębiorstwo realizuje odmienne cele w zakresie prowadzone polityki kredytu kupieckiego. Do głównych celów należą między innymi:

• zwiększenie udziału kredytu kupieckiego w otoczeniu źródeł finansowania przy ograniczeniu kosztu tego kredytu,
• optymalizacja poziomu należności odnośnie kosztu ich finansowania,
• zwiększenie poziomu należności jeżeli wygeneruje on wzrost przychodów ze sprzedaży i zysku,
• posługiwanie się instrumentami finansowymi, które zagwarantują zmniejszenie ryzyka niewypłacalności odbiorców,
• zabezpieczenie związku pomiędzy udzielonym a zaciągniętym kredytem kupieckim w celu podtrzymania płynności finansowej.

Strategia zaciągania kredytu kupieckiego

Praktycznie każde przedsiębiorstwo korzysta z dwóch z strategii zaciągania kredytów kupieckich:

• negocjowanie jak największych i najkorzystniejszych obniżek cenowych,
• negocjowanie jak najdłuższych terminów odroczenia zapłaty.

Strategia udzielenia kredytu kupieckiego

W odniesieniu do swoich odbiorców, przedsiębiorstwo przeważnie prowadzi trzy strategie finansowania: konserwatywną, umiarkowaną i dynamiczną.

Strategia konserwatywna polega głównie na tym, że przedsiębiorstwo chce w pełni uniknąć nie wypłacalności klientów:

• kredyt kupiecki udzielany jest klientom stałym o sprawdzonej wiarygodności,
• przy udzieleniu kredytu wymagana jest solidna gwarancja zapłaty, na przykład poręczenie firmy lub gwarancja bankowa,

Strategia umiarkowana polega na udzieleniu kredytu nie wymagająca żadnych przedpłat ani wpłat z góry:

• dostawy realizowane są po wcześniejszym należności,
• jeżeli istnieje prawdopodobieństwo utraty klienta, możliwe są pewne odroczenia w zapłacie,

Strategia dynamiczna stosowana jest głównie przez przedsiębiorstwa, które udzielają kredytu kupieckiego klientom o niskiej wiarygodności i wysokim stopniu ryzyka niewypłacalności.

Udzielanie kredytu

W każdej firmie warunki udzielania kredytu kupieckiego powinny być określane indywidualnie lub systemowo.

• Metoda indywidualna polega na sprawdzeniu osobno dla każdego kontrahenta jego wiarygodności kredytowej, a następnie ustaleniu indywidualnych warunków udzielenia kredytu. W ten sposób jednak postępować mogą firmy, które utrzymują stosunki handlowe z niewielką liczbą kontrahentów lub sprzedają towary i usługi o charakterze specjalistycznym i jednostkowo dużej wartości.
• Metoda systemowa sprowadza się natomiast do podziału wszystkich kontrahentów na poszczególne kategorie, z którymi w sposób ścisły powiązane są określone warunki udzielania kredytu. Kategoryzacji klientów dokonuje się z reguły według kwoty limitu kredytowego. W przypadku obsługiwanych wcześniej klientów należy brać pod uwagę faktycznie wykorzystywany limit, a dla nowych - limit wnioskowany. Taki sposób podziału na kategorie pozwala powiązać poziom zaangażowania we współpracę z klientem z zakresem analizowanej informacji gospodarczej i stosowanymi formami zabezpieczeń

Zalety i wady kredytu kupieckiego

Główne zalety finansowania działalności kredytem kupieckim:

• jest dostępny dla większości nabywców
• nie wymaga dodatkowych zabezpieczeń
• zakupy dokonywane na warunkach kredytowych stanowią dodatkowe źródłem finansowania

Zobowiązania wobec dostawców są pozornie darmowym źródłem finansowania działalności przedsiębiorstwa. Kredyt kupiecki jest darmowy aż do momentu, gdy odbiorca skorzysta z bonifikaty i opustów cenowych, do momentu kiedy nie są one przyznaje stają dość drogim źródłem finansowania. Zbyt wysokie zobowiązania wobec dostawców mogą być także szkodliwe dla samego przedsiębiorstwa, ponieważ wpływają niekorzystnie na jego ocenę zdolności kredytowej.

Kredyt kupiecki — artykuły polecane

Faktoring — Integracja pionowa — Cross-selling — Termin płatności — Overdraft — Kredyt konsumpcyjny — Kredyt obrotowy — Faktoring niepełny — Metody zaopatrzenia sklepów

Bibliografia

• Bereźnicka J. (2010), Kredyt kupiecki - koszty i korzyści w aspekcie wzrostu gospodarstwa, nr 82
• Golawska-Witkowska G., Rzeczycka A., Zalewski H. (2006), Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, Wydawnictwo Branta, Warszawa
• Hardik S. (2010), Inventory models and trade credit, Control and Cybernetics, nr 3
• Krzemińska D. (2005), Finanse przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań
• Mierzejewska-Majcherek J. (2006), Ekonomika Przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa
• Młodkowski P. (2008), Kredyt Handlowy a polityka pieniężna NBP, Gospodarka Narodowa, nr 3
• Nowak D. (2014), Rola i znaczenie kredytu kupieckiego, Szczecin

Autor: Joanna Zaporowska, Arkadiusz Buczek