Wyciek danych

Wyciek danych to niepożądane zdarzenie skutkujące upowszechnieniem danych, przyczyną którego jest utrata lub nieautoryzowane użycie. Do takiej sytuacji dochodzi gdy atrybuty bezpieczeństwa nie zostały zachowane. Według normy PN-I-13335-1 atrybuty bezpieczeństwa informacji to: poufność, autentyczność, dostępność integralność danych, integralność systemu, integralność, rozliczalność, niezawodność.

Przyczyny utraty danych

Błędy użytkowników

Błędy użytkowników są jednym z głównych zagrożeń wewnętrznych, które prowadzą do utraty danych. Może to obejmować niezamierzone usunięcie lub nadpisanie plików, nieprawidłowe korzystanie z systemu, nieświadome udostępnianie poufnych informacji lub niewłaściwe zarządzanie hasłami. Przykładem takiego błędu może być przypadkowe kliknięcie w szkodliwy link lub otwarcie załącznika z zainfekowanego e-maila, co może prowadzić do wycieku danych.

Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia takich błędów, istotne jest odpowiednie szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa danych i korzystania z systemów. Wdrożenie polityk bezpieczeństwa, takich jak wymuszanie silnych haseł i regularne zmienianie ich, może również przyczynić się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia błędów użytkowników.

Celowe działania pracowników

Celowe działania pracowników stanowią kolejne zagrożenie wewnętrzne, które może prowadzić do utraty danych. W niektórych przypadkach pracownicy mogą działać z intencją kradzieży, sprzedaży lub zniszczenia danych. Mogą też celowo naruszać polityki bezpieczeństwa, takie jak udostępnianie poufnych informacji osobom trzecim.

Aby zmniejszyć ryzyko takich działań, ważne jest wdrożenie odpowiednich procedur monitorowania i kontroli dostępu do danych. Regularne audyty bezpieczeństwa mogą pomóc w wykrywaniu nieprawidłowości i podejrzanych działań pracowników. Ponadto, tworzenie świadomości wśród pracowników na temat konsekwencji takich działań może odstraszyć potencjalnych złych aktorów.

Niesprawność systemów

Niesprawność systemów jest kolejnym zagrożeniem wewnętrznym, które może prowadzić do utraty danych. Mogą to być awarie sprzętu, błędy oprogramowania lub problemy z zasilaniem. W przypadku awarii systemu, dane mogą zostać uszkodzone lub trwale utracone.

Aby minimalizować ryzyko wystąpienia niesprawności systemów, istotne jest regularne wykonywanie kopii zapasowych danych. Ważne jest również utrzymywanie systemów w odpowiedniej kondycji poprzez regularne aktualizacje, przeglądy techniczne i monitorowanie. W przypadku wykrycia problemów, należy jak najszybciej podjąć odpowiednie działania naprawcze.

Umyślne ataki

Umyślne ataki to jedno z głównych zagrożeń zewnętrznych, które mogą prowadzić do utraty danych. Atakujący mogą próbować przejąć kontrolę nad systemem, włamać się do bazy danych lub wykorzystać luki w zabezpieczeniach. W wyniku takiego ataku dane mogą zostać skradzione, uszkodzone lub zniszczone.

Aby zminimalizować ryzyko ataków zewnętrznych, istotne jest stosowanie odpowiednich zabezpieczeń, takich jak silne hasła, firewall'e, szyfrowanie danych czy regularne aktualizacje oprogramowania zabezpieczającego. Ważne jest również śledzenie nowych zagrożeń i aktualizowanie zabezpieczeń systemu w odpowiednim czasie.

Awarie sprzętu

Awarie sprzętu są kolejnym zagrożeniem zewnętrznym, które może prowadzić do utraty danych. Nieprawidłowe działanie serwerów, uszkodzenia dysków twardych lub inne problemy sprzętowe mogą skutkować utratą dostępu do danych lub ich uszkodzeniem.

Aby zmniejszyć ryzyko awarii sprzętu, istotne jest regularne monitorowanie stanu sprzętu, wykonywanie kopii zapasowych danych oraz utrzymanie odpowiedniej infrastruktury zaplecza, takiej jak zasilanie awaryjne czy systemy chłodzenia.

Kataklizmy naturalne

Kataklizmy naturalne, takie jak powodzie, pożary, trzęsienia ziemi czy huragany, stanowią poważne zagrożenie zewnętrzne dla danych. Mogą spowodować fizyczne uszkodzenie serwerów, infrastruktury sieciowej lub centrum danych, co prowadzi do utraty danych.

Aby minimalizować ryzyko utraty danych w wyniku kataklizmów naturalnych, ważne jest umieszczenie centrów danych w miejscach odpornych na takie zdarzenia, takich jak wysoko położone obszary, zabezpieczone przed powodziami lub obszary poza strefą trzęsień ziemi. Regularne tworzenie kopii zapasowych danych i ich przechowywanie w bezpiecznych lokalizacjach również pomaga w ochronie przed utratą danych.

Katastrofy budowlane

Katastrofy budowlane, takie jak zawalenie się budynków, pożary lub eksplozje, mogą również prowadzić do utraty danych. W przypadku zniszczenia infrastruktury lub serwerów, dane mogą zostać trwale utracone lub uszkodzone.

Aby minimalizować ryzyko utraty danych w wyniku katastrof budowlanych, istotne jest zapewnienie odpowiednich zabezpieczeń fizycznych, takich jak systemy przeciwpożarowe, systemy zabezpieczeń przed włamaniem czy podwójne zasilanie. Regularne wykonywanie kopii zapasowych danych i ich przechowywanie w lokalizacjach poza budynkiem również pomaga w ochronie przed utratą danych.

Przyczyny utraty danych są różnorodne i obejmują zarówno zagrożenia wewnętrzne, jak i zewnętrzne. Aby skutecznie chronić dane, istotne jest zrozumienie tych zagrożeń i wdrożenie odpowiednich środków zapobiegawczych.

Potencjalne konsekwencje wycieku danych

W dzisiejszym cyfrowym świecie organizacje przechowują ogromne ilości danych swoich klientów. W przypadku wycieku tych informacji, mogą wystąpić liczne poważne konsekwencje.

• Utrata zaufania klientów. Wyciek danych może prowadzić do utraty zaufania klientów wobec organizacji. Jeśli klienci dowiedzą się, że ich dane osobowe, finansowe, medyczne lub handlowe zostały naruszone, mogą stracić wiarę w umiejętność organizacji do ochrony ich informacji. To może prowadzić do utraty klientów, a w konsekwencji do spadku sprzedaży i obrotów.
• Straty finansowe i reputacyjne. Wyciek danych może mieć poważne skutki finansowe dla organizacji. Po pierwsze, konieczne jest przeprowadzenie dochodzenia w celu zidentyfikowania przyczyny wycieku i naprawienia luk w systemie. To wiąże się z kosztami zatrudniania ekspertów ds. bezpieczeństwa, a także z ewentualnymi sankcjami finansowymi nałożonymi przez organy regulacyjne. Ponadto, organizacja może ponieść straty finansowe w wyniku utraty klientów i spadku sprzedaży. Ponadto, wyciek danych może mieć negatywny wpływ na reputację organizacji. Głośne przypadki wycieku danych często stają się tematem medialnym, co może prowadzić do negatywnego obrazu organizacji w oczach klientów, partnerów biznesowych i opinii publicznej. Trudno jest odzyskać utracone zaufanie i przywrócić dobrą reputację po takim incydencie.
• Naruszenie prawa. W przypadku wycieku danych, organizacja może naruszyć przepisy prawa dotyczące ochrony danych, takie jak RODO (Rozporządzenie Ogólne o Ochronie Danych Osobowych). Naruszenie takich przepisów może skutkować nałożeniem wysokich kar finansowych przez organy regulacyjne. Ponadto, osoby, których dane zostały naruszone, mogą wnieść przeciwko organizacji roszczenia odszkodowawcze. W przypadku dużych wycieków danych, organizacja może również ponieść odpowiedzialność karną.

Różne rodzaje wycieków danych

Wyciek danych może dotyczyć różnych rodzajów informacji przechowywanych w bazie danych organizacji.

• Wyciek danych osobowych. Wyciek danych osobowych jest jednym z najczęstszych rodzajów incydentów związanych z naruszeniem bezpieczeństwa danych. Dane osobowe, takie jak imię, nazwisko, adres zamieszkania, numer telefonu czy numer PESEL, mogą być wykorzystane do różnych celów, takich jak kradzież tożsamości, oszustwa finansowe czy spamowanie. Wyciek danych osobowych jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ może prowadzić do poważnych konsekwencji dla poszkodowanych osób.
• Wyciek danych finansowych. Wyciek danych finansowych, takich jak numery kart kredytowych, dane bankowe czy informacje o transakcjach, może prowadzić do kradzieży środków finansowych. Osoby o złych intencjach mogą wykorzystać te informacje do nielegalnych transakcji, oszustw czy wyłudzeń. Wyciek danych finansowych może mieć również poważne skutki dla organizacji, która może ponieść straty finansowe oraz ucierpieć na swojej reputacji.
• Wyciek danych medycznych. Wyciek danych medycznych jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ dotyczy on informacji bardzo osobistych i wrażliwych. Dane medyczne, takie jak historie chorób, wyniki badań czy informacje o leczeniu, są bardzo cenne dla osób o złych intencjach. Wyciek tych informacji może prowadzić do szantażu, dyskryminacji czy naruszenia prywatności pacjentów. Ponadto, wyciek danych medycznych może narazić pacjentów na niebezpieczeństwo, jeśli w nieodpowiednich rękach znajdą się informacje o ich stanie zdrowia.
• Wyciek danych handlowych. Wyciek danych handlowych dotyczy informacji o produktach, klientach, strategiach marketingowych czy planach rozwoju organizacji. Takie informacje mogą być wykorzystane przez konkurencję w celu zdobycia przewagi rynkowej. Wyciek danych handlowych może prowadzić do utraty konkurencyjności, obniżenia wartości rynkowej organizacji oraz utraty klientów.

Zapobieganie wyciekom danych

Zabezpieczenia danych

Zabezpieczenie danych jest niezwykle istotne, aby zapobiec wyciekom informacji. Istnieje wiele skutecznych metod, które można zastosować w celu ochrony danych przed niepowołanym dostępem.

• Silne hasła. Kluczowym elementem zabezpieczenia danych jest stosowanie silnych haseł. Ważne jest, aby hasła były unikalne i trudne do odgadnięcia. Powinny składać się z wielu znaków, zawierać zarówno duże, jak i małe litery, cyfry oraz znaki specjalne. Dodatkowo, hasła powinny być regularnie zmieniane, aby utrzymać wysoki poziom bezpieczeństwa.
• Szyfrowanie danych. Szyfrowanie danych jest kolejnym kluczowym elementem w zabezpieczaniu informacji. Szyfrowanie polega na zamianie danych na nieczytelny dla osób niepowołanych format, który może być odtworzony tylko przy użyciu odpowiedniego klucza. Istnieje wiele algorytmów szyfrowania, takich jak AES czy RSA, które zapewniają wysoki poziom bezpieczeństwa danych.
• Monitorowanie sieci. Monitorowanie sieci jest niezwykle istotne w celu wykrywania potencjalnych zagrożeń i nieautoryzowanego dostępu do danych. Dzięki odpowiednim narzędziom i systemom monitorowania można szybko zidentyfikować podejrzane aktywności i podjąć odpowiednie kroki w celu zapobieżenia wyciekom danych.
• Systemy kontroli dostępu. Systemy kontroli dostępu pozwalają na precyzyjne zarządzanie uprawnieniami użytkowników do danych. Dzięki nim można określić, kto ma dostęp do konkretnych informacji i w jaki sposób. Systemy te zapewniają kontrolę nad tym, kto może przeglądać, modyfikować lub udostępniać dane, co minimalizuje ryzyko wycieku informacji.
• Regularne aktualizacje oprogramowania. Regularne aktualizacje oprogramowania są niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa danych. Aktualizacje często zawierają poprawki bezpieczeństwa, które naprawiają znane luki i błędy w systemie. Ważne jest, aby regularnie sprawdzać dostępność aktualizacji i je instalować, aby minimalizować ryzyko ataków i wycieków danych.

Plan reagowania na incydenty

Nawet przy najbardziej zaawansowanych zabezpieczeniach, istnieje ryzyko wycieku danych. Dlatego ważne jest, aby mieć plan reagowania na incydenty, który pozwoli szybko zareagować w przypadku wycieku informacji.

• Szybka identyfikacja przyczyny wycieku. Pierwszym krokiem w przypadku wycieku danych jest szybka identyfikacja przyczyny incydentu. Warto mieć wdrożone narzędzia monitorujące, które będą w stanie wykryć nieautoryzowany dostęp lub anomalie w systemie. Dzięki temu można szybko zlokalizować źródło problemu i podjąć odpowiednie działania.
• Zbadanie i wyeliminowanie przyczyny wycieku. Po zidentyfikowaniu przyczyny wycieku danych, konieczne jest przeprowadzenie szczegółowego badania, aby zrozumieć, jak doszło do incydentu. Należy zbadać, jakie informacje zostały naruszone i jakie działania można podjąć, aby uniknąć powtórzenia się podobnych sytuacji w przyszłości.
• Powiadomienie odpowiednich stron. W przypadku wycieku danych, ważne jest, aby natychmiast powiadomić odpowiednie strony, takie jak odpowiednie organy regulacyjne, klientów lub dostawców. W ten sposób można podjąć działania, które pomogą zminimalizować skutki incydentu i odbudować zaufanie klientów.
• Przyjęcie środków zaradczych. Po zbadaniu przyczyny wycieku danych i powiadomieniu odpowiednich stron, konieczne jest podjęcie odpowiednich środków zaradczych. Może to obejmować zmianę procedur, wzmocnienie zabezpieczeń lub zwiększenie świadomości wśród pracowników. Ważne jest, aby wyciągnąć wnioski z incydentu i podjąć działania, które zapobiegną podobnym sytuacjom w przyszłości.

Bezpieczeństwo informacji

Atrybuty bezpieczeństwa informacji

Bezpieczeństwo informacji jest jednym z kluczowych zagadnień zarządzania w dzisiejszym świecie informatycznym. W celu zapewnienia ochrony danych, istnieje wiele atrybutów bezpieczeństwa informacji, które należy uwzględnić i zaimplementować. Poniżej przedstawiamy najważniejsze atrybuty bezpieczeństwa informacji:

• Poufność danych. Atrybut poufności danych odnosi się do ochrony informacji przed nieautoryzowanym dostępem. Zapewnienie poufności danych jest kluczowe dla zapobiegania wyciekom informacji. Istnieje wiele metod, takich jak szyfrowanie danych czy zastosowanie odpowiednich uprawnień dostępu, które mogą pomóc w zachowaniu poufności danych.
• Autentyczność danych. Autentyczność danych dotyczy zagwarantowania, że dane pochodzą od źródła, które twierdzi, że je wygenerowało, oraz że nie zostały zmienione w trakcie transmisji lub przechowywania. W celu zapewnienia autentyczności danych, stosuje się techniki takie jak podpisy cyfrowe czy certyfikaty elektroniczne.
• Dostępność danych. Atrybut dostępności danych oznacza, że informacje są dostępne dla uprawnionych użytkowników w odpowiednim czasie i miejscu. Zapewnienie odpowiedniej dostępności danych jest istotne zarówno dla pracowników, jak i klientów organizacji. Dlatego konieczne jest zastosowanie rozwiązań, które minimalizują ryzyko awarii systemu czy utraty danych.
• Integralność danych. Integralność danych odnosi się do zapewnienia, że dane są kompletne, zgodne i niezmienione. Ważne jest, aby dane nie były podatne na nieautoryzowane modyfikacje, a także, aby wszelkie zmiany były rejestrowane i śledzone. Zastosowanie mechanizmów, takich jak sumy kontrolne czy podpisy cyfrowe, może pomóc w zapewnieniu integralności danych.
• Integralność systemu. Integrytet systemu odnosi się do zapewnienia, że system, w którym przechowywane są dane, jest wolny od błędów, awarii czy nieautoryzowanych zmian. Konieczne jest zastosowanie odpowiednich procedur i narzędzi diagnostycznych, które umożliwią monitorowanie i utrzymanie integralności systemu.
• Rozliczalność danych. Rozliczalność danych odnosi się do możliwości śledzenia i identyfikacji, kto ma dostęp do danych oraz jakie zmiany zostały wprowadzone. Jest to istotne zarówno dla celów audytu, jak i dochodzenia w przypadku wycieku danych czy naruszenia bezpieczeństwa. Zastosowanie odpowiednich logów systemowych i monitoringu działań użytkowników może pomóc w zapewnieniu rozliczalności danych.
• Niezawodność danych. Niezawodność danych oznacza, że dane są dokładne, nieuszkodzone i dostępne przez długi czas. Zapewnienie niezawodności danych jest istotne dla organizacji, które muszą polegać na dokładnych informacjach w swoich procesach biznesowych. W tym celu, stosuje się różne techniki, takie jak tworzenie kopii zapasowych czy redundancja systemów.

Regulacje dotyczące ochrony baz danych

W ostatnich latach, wraz z coraz większymi zagrożeniami związanymi z bezpieczeństwem informacji, wiele państw wprowadziło regulacje dotyczące ochrony baz danych. Przykładem takiej regulacji jest ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych (RODO) w Unii Europejskiej.

RODO nakłada na organizacje obowiązek ochrony danych osobowych, w tym zapewnienia odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych w celu minimalizacji ryzyka wycieku danych. Regulacje te obejmują również wymóg zgody na przetwarzanie danych, prawo do informacji i usunięcia danych oraz obowiązek powiadomienia o naruszeniu bezpieczeństwa danych.

Organizacje muszą być świadome tych regulacji i dostosować swoje procesy i systemy do wymagań ochrony danych. Należy również pamiętać, że naruszenie bezpieczeństwa danych może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i reputacyjnych dla organizacji.

Systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji

W dzisiejszym cyfrowym świecie, gdzie organizacje przechowują ogromne ilości danych, istotne jest zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa informacji. Wdrażanie systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji (ISMS) to kluczowy element ochrony przed wyciekiem danych. ISMS to kompleksowy system, który obejmuje zarządzanie ryzykiem, wdrażanie odpowiednich polityk i procedur oraz monitorowanie i doskonalenie działań związanych z bezpieczeństwem informacji.

Wdrożenie ISMS wymaga przede wszystkim wyznaczenia odpowiednich celów i zakresu systemu, a także identyfikacji i oceny ryzyka związanego z bezpieczeństwem informacji. Następnie, na podstawie tych informacji, organizacja opracowuje polityki, procedury i wytyczne, które określają, jakie działania należy podjąć w celu zabezpieczenia danych. Ważnym elementem wdrożenia ISMS jest także świadomość pracowników, którzy muszą być przeszkoleni w zakresie bezpieczeństwa informacji i świadomi odpowiedzialności za ochronę danych.

Wdrożenie systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji przynosi wiele korzyści organizacji. Po pierwsze, umożliwia zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa danych, co jest niezwykle istotne w kontekście rosnącej liczby incydentów związanych z wyciekiem danych. Dzięki ISMS organizacja może skutecznie chronić dane przed nieuprawnionym dostępem, kradzieżą czy zniszczeniem.

Kolejną korzyścią jest zwiększenie zaufania klientów i partnerów biznesowych. Organizacja, która posiada wdrożony system zarządzania bezpieczeństwem informacji, daje sygnał, że dba o ochronę danych i jest odpowiedzialna w tym zakresie. To z kolei przekłada się na lepszą reputację i większe zaufanie, co może przynieść korzyści konkurencyjne.

Wdrożenie ISMS przyczynia się również do zgodności z obowiązującymi przepisami i regulacjami dotyczącymi ochrony danych osobowych. Wielu krajach istnieją przepisy, które nakładają na organizacje obowiązek stosowania odpowiednich środków bezpieczeństwa w celu ochrony danych osobowych. Wdrożenie ISMS pozwala organizacji spełnić te wymagania i uniknąć kar finansowych oraz utraty zaufania klientów.

Wpływ wycieku danych na konkurencyjność i innowacyjność organizacji

Wyciek danych handlowych

Wyciek danych handlowych może mieć poważne konsekwencje dla organizacji, zarówno pod względem konkurencyjności, jak i innowacyjności. Organizacje, które przechowują dane handlowe, takie jak plany marketingowe, strategie biznesowe czy informacje o klientach, są narażone na ryzyko utraty konkurencyjności, jeśli dane te zostaną wykradzione lub ujawnione.

Wyciek danych handlowych może umożliwić konkurentom uzyskanie wiedzy na temat strategii organizacji, co może prowadzić do utraty przewagi konkurencyjnej. Ponadto, w przypadku wycieku danych dotyczących klientów, organizacja może stracić zaufanie klientów i ponieść szereg negatywnych skutków, takich jak spadek sprzedaży czy utrata reputacji.

Wyciek danych medycznych

Wyciek danych medycznych jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ dotyczy najbardziej wrażliwych informacji o jednostkach. Dane medyczne zawierają informacje na temat zdrowia, historii chorób czy leczenia, które są bardzo prywatne i poufne. Ich nieuprawnione ujawnienie może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak szantaż, dyskryminacja czy utrata zaufania pacjentów.

Organizacje medyczne, takie jak szpitale czy kliniki, muszą zatem szczególnie dbać o ochronę danych medycznych. Wdrożenie odpowiednich systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji oraz przestrzeganie przepisów dotyczących ochrony danych osobowych są niezwykle istotne w celu minimalizacji ryzyka wycieku danych medycznych.

Współpraca z dostawcami i partnerami biznesowymi

Wymagania dotyczące bezpieczeństwa informacji dla partnerów biznesowych

Współpraca z dostawcami i partnerami biznesowymi może wiązać się z pewnym ryzykiem w zakresie bezpieczeństwa informacji. Dlatego organizacje powinny określić odpowiednie wymagania dotyczące bezpieczeństwa informacji dla swoich partnerów biznesowych. Wymagania te mogą obejmować zastosowanie odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych, takich jak wdrożenie ISMS, szyfrowanie danych czy monitorowanie systemów informatycznych.

Ponadto, organizacje powinny regularnie monitorować i audytować swoich partnerów biznesowych w zakresie bezpieczeństwa informacji, aby upewnić się, że przestrzegają ustalonych wymagań. W przypadku stwierdzenia naruszeń, organizacje powinny podjąć odpowiednie działania, takie jak wstrzymanie współpracy lub wprowadzenie dodatkowych środków bezpieczeństwa.

Minimalizowanie ryzyka wycieku danych w wyniku działań zewnętrznych

Minimalizowanie ryzyka wycieku danych w wyniku działań zewnętrznych jest niezwykle istotne dla organizacji. Działania zewnętrzne, takie jak ataki hakerskie, kradzieże czy nieuprawnione dostępy, mogą stanowić poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa informacji.

Organizacje powinny wdrożyć odpowiednie środki techniczne, takie jak zabezpieczenia sieciowe, firewall czy systemy monitorujące, aby minimalizować ryzyko wycieku danych w wyniku działań zewnętrznych. Warto także regularnie przeprowadzać testy penetracyjne, które pozwalają zidentyfikować potencjalne słabe punkty w systemach informatycznych i podjąć odpowiednie działania naprawcze.

Współpraca z dostawcami i partnerami biznesowymi powinna odbywać się w oparciu o odpowiednie umowy i polityki bezpieczeństwa informacji. Organizacje powinny upewnić się, że ich partnerzy biznesowi przestrzegają podobnych standardów bezpieczeństwa informacji i mają odpowiednie środki ochrony danych.

Wyciek danych — artykuły polecane

Bezpieczeństwo informacji — Odzyskiwanie danych — Polityka bezpieczeństwa — Integralność danych — Cyberbezpieczeństwo — Polityka bezpieczeństwa informacji — Kancelaria tajna — Podatność informatyczna — Ochrona przeciwpożarowa

Bibliografia

• Czekaj J. (2012), Podstawy zarządzania informacją, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
• Grabowski M., Zając A. (2009), Dane, informacja, wiedza - próba definicji, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, nr 798
• Kisielnicki J. (2013), Systemy informatyczne zarządzania, Placet, Warszawa
• Madej J. (2011), Wydatki na bezpieczeństwo systemów informatycznych : inwestycja czy koszt funkcjonowania systemu?, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, nr 865
• Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych, Dz.U. 2018 poz. 1000
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2018 r. o ochronie danych osobowych przetwarzanych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości Dz.U. 2019 poz. 125

Autor: Alicja Wojciechowska