Eksport

Eksport - (ang. Export) "to transport i sprzedaż za granicę towarów, usług i innych dóbr materialnych (patentów, znaków towarowych, metod, praw autorskich) wytworzonych w kraju" (Anna M. Zarzycka 2008, s.35).

TL;DR

Artykuł przedstawia różne aspekty eksportu, w tym sposoby pozyskiwania danych o eksporterach i eksportowanym towarze, nowe metody promocji eksporterów oraz teoretyczne podstawy uczenia się przez eksport. Omawiane są również różne formy eksportu, takie jak eksport pośredni i bezpośredni, oraz eksport bierny i aktywny.

Polski eksport i polscy eksporterzy - możliwości i ograniczenia poznania empirycznego

Państwo chce wiedzieć gdzie, kto eksportuje, za ile, jakie towary. Jakie są możliwości i ograniczenia poznania tego? Najważniejszy jest GUS. GUS zbiera statystyki z całej Polski. Zbiera statystyki od firm. Są jeszcze inne organizacje. Jakie mają przesłać dane jest to określone w prawie. Ważne jest gdzie eksporterzy eksportują. Z tych danych korzysta rząd i agencje. GUS śledzi trendy eksportu na przestrzeni lat. NBP też ma statystykę. Te wszystkie dane są poufne i chronione prawem. Rocznik statystyczny handlu zagranicznego - metodologia jak zbierać dane. Dokumenty SAD - kto, komu wysyła, za ile pieniędzy. Te dane też służą do statystyk. Każda firma ma REGON - numer statystyczny, ma swoje PKD. System ekstrastat - mówi jaki obrót towarowy z krajami trzecimi. Jest to system statystyczny. Inny system to intrastat - wymiana handlowa z krajami Unii Europejskiej. Na podstawie tych 2 systemów rząd wie co się dzieje. Występują progi statystyczne - pewne firmy nie składają sprawozdań. Są takie towary wrażliwe - o nich zbiera się wszystkie informacje, tutaj nie ma progów. Z tych informacji z których państwo nie bierze statystyk państwo szacuje. Jak jest deklaracja podatku VAT tam jest wyszczególniony handel zagraniczny. VAT obejmuje wszystkie firmy z VAT-em, a intrastat tylko duże. Statystyka handlu nie obejmuje usług z wyjątkiem uszlachetnienia, tranzytu, towarów w składach celnych oraz to co jest w wolnych obszarach celnych. Wszystko w statystyce jest kodowane. PKWiU - Polska klasyfikacja wyrobów i usług. PKD to polska klasyfikacja działalności - co robi dana firma. Dzieli się to na 5 poziomów. W Polsce mamy 4 poziomy jak w UE, jeden nie. Zasady statystyki publicznej nie pozwalają na identyfikacje konkretnych firm (Chlipała P. 2012, s.33).

Nowe sposoby oddziaływania na nabywców wykorzystywane w strategii promocji eksporterów - charakterystyka wybranych sposobów

Charakterystyka wybranych sposobów oddziaływania na nabywców wwykorzystywana w strategii promocji eksporterów (Czubała A., Niestrój R., Wiktor W. 2010, s.203):

• Prosument: Termin "prosument" po raz pierwszy pojawił się w latach 70. Jego twórcą jest Alvin Toffler. Według A.Tofflera "obecnie bierny konsument staje się aktywnym konsumentem tzw. prosumentem, który chce mieć jak największy udział w tworzeniu i produkcji towarów i usług. Czyli prosument to inteligentny konsument, posiadający dostęp do wielu łatwo dostępnych informacji na temat intersujących go marek".
• Komunikacja marketingowa a promocja: Komunikacja marketingowa wg. D.Shultza - "proces zarządzania wszelkimi źródłami informacji o produkcie/usłudze, które docierają do klienta lub potencjalnego klienta i które naklaniają ich do zakupu i utrzymują jego lojalność". Komunikaty, które są nadawane na rynek i pobierane z otoczenia rynkowego nazwano komunikatami marketingowymi. Komunikacja dzieli się na formalną i nieformalną. Formalna to promocja. Nieformalna to komunikaty wysyłane na rynek, które pomimo tego, że są brane pod uwagę do działań promocyjnych, mają istotne znaczenie promocyjne.
• Buzzmarketing: Buzzmarketing to "wszystkie działania mające zachęcać odbiorców/klientów do mówienia, a mediów do pisania o marce, produkcie czy firmie".
• Viral marketing: "Polega on na tworzeniu zabawnych bądź wyjątkowo interesujących komunikatów promocyjnych, które są zaprojektowane tak, by można je było w prosty sposób przekazać innym osobom".
• Marketing partyzancki: Reklama partyzancka powinna bazować na niekonwencjonalnych, zaskakujących metodach promocji.
• Ambush marketing: "Ambush marketing jest to działanie podejmowane przez firmy na zasadzie <<podczepiania się>> pod wydarzenia sportowe oraz kampanie promocyjne firm, bez wykupywania praw sponsorskich".
• Customer publishing: "Customer publishing polega na tworzeniu publikacji na zamówienie (czasopism, magazynów, newsletterów) których celem jest realizacja konkretnych zadań biznesowych, również promocyjcnych (wizerunkowych, sprzedażowych, lojalnościowych, edukacyjnych)".
• Ambient reklama: "Reklama ambientowa to reklama w otoczeniu, na elementach otoczenia oraz wykorzystującą niestandardową lokalizację i niezwyklą metodę wykonania.

Teoretyczne podstawy uczenia się przez eksport

Pierwsze badania ekonomiczne nad zależnością między uczeniem się a produktywnością powstały dopiero w XX wieku. Przedmiotem analizy uczenia się przez eksport jest teoria handlu międzynarodowego. Dzieli się ona na tradycyjny i nowy oraz nową teorie handlu międzynarodowego. Kolejny obszar badawczy to teoria wzrostu gospodarczego. Następny obszar badawczy to teoria organizacyjnego uczenia się. Piąty obszar badawczy to teoria internacjonalizacji. "Tradycyjna teoria handlu międzynarodowego przekonuje, iż otwarcie gospodarki na wymianę handlową z zagranicą prowadzi do zwiększenia poziomu dobrobytu". W modelu ricardiańskim chodzi o to, by każdy kraj specjalizował się w produkcji tego dobra, które jest w stanie wytworzyć relatywnie najtaniej. "W neoklasycznym modelu Heckschera-Ohlina-Samuelsona (H-O-S) specjalizacja rozwinie się w odniesieniu do tego dobra, które produkowane jest w oparciu o czynnik wytwórczy pozostający w danej gospodarce we względnej obfitości. Od restrykcyjnych założeń klasycznego ujęcia ricardiańskiego oraz neoklasycznego modelu H-O-S odchodzono powoli i stopniowo w miarę poszerzania instrumentarium wywodzonego z powstających w latach 60 i 70 modeli konkurencji niedoskonałej"

Teoria wzrostu gospodarczego "W modelu Harroda-Domara, w którym kapitał jest jedynym czynnikiem wytwórczym, liberalizacja wymiany handlowej z zagranicą ma pozytywny wpływ na wzrost gospodarczy. W starszych ujęciach jak model Solowa czy Ramsaya tempo wzrostu w gospodarce zamkniętej jest pochodzenia egzogenicznego postępu technicznego. Baldwin w zaproponowanym przez siebie rozszerzeniu modelu Solowa dowodzi, że otwarcie gospodarki ma jedynie tymczasowy wpływ na dynamikę wzrostu. Odmienne podejście przedstawiają Riviera-Patiz i Romer. W ich modelu postęp techniczny jest poprzez opracowanie nowych typów dóbr kapitałowych wskutek prowadzenia prac badawczo-rozwojowych. Najważniejsze cechy modeli: "przedsiębiorstwa są homogeniczne; modele dopuszczają pewien stopień zróżnicowania przedsiębiorstw, ale wyłącznie pomiędzy gałęziami w kraju, a nie pomiędzy poszczególnymi eksporterami. Zróżnicowanie pomiędzy przedsiębiorstwami pojawia się wyłącznie na poziomie gałęzi, w odniesieniu do działalności innowacyjnej. Prace badawczo-rozwojowe czy akumulacja wiedzy rozważane są za pomocą koncepcji firm reprezentatywnej (Mińska-Struzik E. 2014, s.39).

Eksport pośredni a eksport bezpośredni

Klasyfikując eksport możemy najczęściej spotkać się z podziałem na dwie formy eksportu: pośredni i bezpośredni. Rozróżnienie to jest stosowane z punktu widzenia kształtowania kanałów marketingowych w eksporcie (Anna M. Zarzycka 2008, s.38-41), (Jerzy Rymarczyk 2012, s.18-20).

• Eksport pośredni: polega na sprzedaży własnych produktów za granicę poprzez niezależnych pośredników w kraju eksportera. Sprzedaż ma właściwie charakter sprzedaży krajowej. W tym rodzaju eksportu producent dostarcza towar, który ma być eksportowany do pośrednika. Pośrednik przejmuje na siebie całkowite koszty i ryzyko dalszej dystrybucji. Na nim spoczywa ciężar znalezienia klienta oraz organizacji transportu. Eksport pośredni nie wymaga dużego zaangażowania kapitałowego oraz osobowego. Z tym rodzajem eksportu najczęściej możemy spotkać się w średnich firmach ze względu na wysokie koszty organizacji własnej sieci zbytu produktów za granicę.
• Eksport bezpośredni: polega na sprzedaży własnych produktów bez pośredników krajowych. To producent podejmuje działania związane z przekroczeniem granicy kraju przez towar i jego zbytem w innym kraju. Eksport bezpośredni wiąże się z większym ryzykiem handlowym niż w przypadku eksportu pośredniego. Przy tej formie sprzedaży wymagane są dobre bezpośrednie kontakty handlowe z kontrahentami, dobra znajomości rynków zagranicznych i posiadanie własnego działu eksportu. Ponadto wymagane jest większe zaangażowanie kapitału ze względu na dłuższy obieg pieniężny od sprzedaży towarów do otrzymania za jego sprzedaż należności. Również dodatkowe zaangażowanie kapitału przejawią się w konieczności posiadania magazynów czy założenia oddziału firmy za granicą. Ta forma eksportu najczęściej spotykana jest w eksporcie dóbr inwestycyjnych.

Rys. 1 Eksport pośredni (Berekoven L. 1978, s. 40).

Rys. 2 Eksport bezpośredni (Berekoven L. 1978, s. 40) .

Eksport bierny a eksport aktywny

Niektóre źródła wyróżniają następujący podział eksportu (Anna M. Zarzycka 2008, s.36):

• Eksport aktywny: ma on miejsce, gdy przedsiębiorstwo (tzw. Producent, eksporter) angażuje się w rozwój eksportu na dany rynek, od niego wychodzi inicjatywa dostawy produktu za granicę.
• Eksport bierny (nieregularny, okazjonalny): inicjatywa leży po drugiej stronie, czyli przedsiębiorstwa zagranicznego (np. importera), który szuka w danym kraju produktu, który chce zaimportować.

Eksport — artykuły polecane

Targi — Internacjonalizacja — Formy organizacji sprzedaży — Źródła informacji — Rynek zbytu — Franchising — E-biznes — Sprzedaż detaliczna — Merchandising

Bibliografia

• Berekoven L. (1978), Internationales Marketing, Gabler, Wiesbaden
• Chlipała P. (2012), Strategie marketingowe polskich przedsiębiorstw na rynkach międzynarodowych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Cieslewicz W. (2012), Polski eksport produktów rolno-spożywczych do Rosji, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego, Tom 12
• Czubała A., Niestrój R., Wiktor W. (2010), Strategie marketingowe eksporterów, Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego, Kraków
• Komornicki T. (2006), Eksport w ujęciu regionalnym jako miernik rozwoju przemysłu, Prace Komisji Geografii Przemysłu, Warszawa, Nr 8
• Malkowska A. (2017), Eksport jako czynnik rozwoju województw zachodniego pogranicza Polski, Przedsiębiorczość i zarządzanie, Tom XVIII, zeszyt 2, część 3
• Mińska-Struzik E. (2014), Od eksportu do innowacji: uczenie się przez eksport polskich przedsiębiorstw, Difin, Warszawa
• Nowiński W. (2011), Promocja eksportu w kontekście internacjonalizacji polskich małych i średnich przedsiębiorstw, Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Nr 221
• Olkuski T. (2011), Eksport polskiego węgla w latach 1995-2010
• Rymarczyk J. (red.) (2017), Handel zagraniczny. Organizacja i technika, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Wojcieszak Ł. (2014), Perspektywy pozyskiwania i eksportu australijskiego gazu z łupków, Polityka Energetyczna, Tom 17, zeszyt 2
• Zarzycka A. (2008), Systemy dystrybucji w eksporcie, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa

Autor: Agnieszka Brancewicz, Magdalena Chaberka