Zasada konkurencyjności

Zasada konkurencyjności może być określona jako warunek, który jest obowiązkowym elementem do spełnienia przy składaniu wniosku o uzyskanie zamówienia publicznego o wartości przekraczającej wartość 50 tysięcy zł. netto (Wytyczne… 2016, s. 7). Udzielenie zamówienia publicznego warunkuje oprócz przestrzegania zasady konkurencyjności również przestrzeganie Ustawy PZP (Prawo Zamówień Publicznych z dnia 29. stycznia 2004 r.) (Wytyczne… 2016, s. 7).

Zasadę konkurencyjności można opisać również jako "procedurę opierającą się na upublicznieniu zapytania ofertowego, które musi spełnić rygorystyczne wymagania scharakteryzowane w wytycznych, w obrębie opisu przedmiotu zamówienia". Do owej procedury wlicza się dalej (R. Rymarczyk 2017):

• określenie warunków udziału w postępowaniu przy udzielaniu zamówienia publicznego
• określenie procesu oceny dokonywanej po spełnieniu danych warunków
• podanie kryteriów oceny oferty zabiegającej się o udzielenie zamówienia publicznego
• określenie procedury związanej z przyznawaniem punktów za spełnienie podanych wcześniej kryteriów oceny oferty
• podanie terminu do którego można składać oferty zabiegające się o udzielenie zamówienia publicznego
• informowanie o zakazie powiązań osobowych lub kapitałowych między wykonawcą a beneficjentem
• opublikowanie zapytanie w Bazie konkurencyjności (np. Funduszy Europejskich)

Baza konkurencyjności

Bazą konkurencyjności jest nazwany portal internetowy, który służy jako specjalne narzędzie do publikacji zapytań ofertowych dla wszystkich beneficjentów, którzy są zobowiązani do stosowania zasady konkurencyjności. Jedną z takich baz jest baza służąca do publikacji zapytań ofertowych na projekty Unii Europejskiej, które zostały ogłoszone w ramach pojedynczych programów, które są finansowane z źródeł Funduszy Europejskich (bazakonkurencyjnosci. funduszeeuropejskie. gov. pl). Dana baza umożliwia umieszczanie ogłoszeń tylko i wyłącznie beneficjentom, którzy realizują projekt objęty wsparciem funduszy unijnych na podstawie podpisanej umowy o dofinansowaniu przez nich realizowanego projektu (Wytyczne… 2016, s. 11).

Weryfikacja zasady konkurencyjności

Narzędziem, które w określony sposób weryfikuje prawidłowość stosowania powyżej omawianej zasady konkurencyjności jest "kontrola na miejscu projektu" dokonana między innymi w siedzibie beneficjenta, który udziela zamówienie publiczne (J. Redo 2014, s. 338). Ustalenia przeprowadzonej kontroli oraz - w przypadku ich stwierdzenia - uchybienia lub ujawnienia nieprawidłowości w zakresie stosowania zasady konkurencyjności przedstawiane są w później wypracowanej i opublikowanej informacji pokontrolnej (J. Redo 2014, s. 339). Bardzo istotne jest w tym przypadku rzetelne i prawidłowe przeprowadzenie całej procedury związanej z zasadą konkurencyjności, ponieważ w przypadku ujawnienia uchybień grożą beneficjentowi nie małe sankcje. "Stwierdzenie przez instytucję pośredniczącą określonych nieprawidłowości na etapie kontroli będzie mogło skutkować uznaniem danych, zakładanych w budżecie projektu wydatków objętych dofinansowaniem za niekwalifikowalne oraz nałożeniem korekty finansowej w wysokości od 5 do 50, a nawet 100 % wartości poniesionych na zrealizowanie zamówienia środków oraz zobowiązaniem do ich zwrotu (pod rygorem egzekucji), ewentualnie cofnięciem przez instytucję refundacji (R. Rymarczyk 2017)".

Wyjątki od obowiązku stosowania zasady konkurencyjności

Możliwe jest tutaj stosowanie pewnego wyjątku z dotrzymania owej zasady konkurencyjności (który jest w ustawie w nieznacznie zmodyfikowanej formie od jego wprowadzenia)i nadchodzi ono w takim przypadku, gdy beneficjent, który udziela zamówienie publiczne i ogłasza konkurs na uzyskanie możliwości jego realizacji stwierdził, że nie istnieje nawet trzech potencjonalnych wykonawców danego zamówienia na rynku oraz w odniesieniu do usług lub osób, które są rozliczane w ramach kosztów personelu (J. Redo 2014, s. 331).

Zasada konkurencyjności a korzyści dla gospodarki

Korzyści wynikające z zasady konkurencyjności dla gospodarki

Zasada konkurencyjności odgrywa kluczową rolę w promowaniu efektywności i konkurencyjności gospodarki. Istnieje wiele korzyści wynikających z tej zasady, które przyczyniają się do rozwoju i wzrostu gospodarczego.

Po pierwsze, zasada konkurencyjności stymuluje innowacje. Konkurencja zachęca przedsiębiorstwa do wprowadzania nowych produktów i usług, doskonalenia istniejących rozwiązań oraz wykorzystywania nowych technologii. Firmy, aby przetrwać na rynku, muszą być elastyczne i dostosowywać się do zmieniających się warunków. Dążenie do zdobycia przewagi konkurencyjnej skłania je do inwestowania w badania i rozwój, co prowadzi do powstawania nowych technologii i rozwiązań.

Kolejną korzyścią wynikającą z zasady konkurencyjności jest obniżanie cen. Konkurencja między przedsiębiorstwami prowadzi do zmniejszania kosztów produkcji oraz wpływa na cenę końcową produktów i usług. Dla konsumentów oznacza to, że mają większą siłę nabywczą i dostęp do tańszych produktów.

Zasada konkurencyjności sprzyja również zwiększonemu wyborowi dla konsumentów. Konkurencja między firmami prowadzi do większej różnorodności produktów i usług oferowanych na rynku. Klienci mają wówczas możliwość wyboru spośród różnych marek, modeli i cen, co zaspokaja ich indywidualne potrzeby i preferencje.

Wreszcie, zasada konkurencyjności przyczynia się do ogólnego rozwoju gospodarczego. Konkurencyjne rynki sprzyjają tworzeniu nowych miejsc pracy, zwiększają inwestycje oraz przyciągają zagraniczne inwestycje. Działania przedsiębiorstw konkurujących ze sobą przyczyniają się do rozwoju sektorów gospodarki, co przekłada się na wzrost PKB i dobrobytu społecznego.

Wpływ zasady konkurencyjności na innowacje i rozwój technologiczny

Zasada konkurencyjności odgrywa kluczową rolę w stymulowaniu innowacji i rozwoju technologicznego. Konkurencja sprzyja tworzeniu środowiska, w którym firmy są zmuszone do ciągłego doskonalenia swoich produktów i usług oraz wykorzystywania najnowszych technologii.

Konkurencyjność wymaga, aby przedsiębiorstwa inwestowały w badania i rozwój. Firmy, które chcą zachować swoją pozycję na rynku, muszą stale ulepszać swoje produkty lub usługi, wprowadzać innowacje oraz reagować na zmieniające się preferencje i potrzeby konsumentów. W rezultacie, konkurencja prowadzi do powstawania nowych technologii i rozwiązań, które przyczyniają się do postępu technologicznego.

Przykładem wpływu zasady konkurencyjności na innowacje są zamówienia publiczne. Konkurencyjny proces przetargowy zachęca nowatorskie firmy do udziału w tych zamówieniach, ponieważ stanowi możliwość zdobycia kontraktu i rozwoju ich działalności. Aby wygrać przetarg, firmy często muszą zaproponować innowacyjne i efektywne rozwiązania, co skłania je do inwestowania w badania i rozwój.

Ochrona interesów konsumentów jako efekt zasady konkurencyjności

Zasada konkurencyjności ma również istotne znaczenie dla ochrony interesów konsumentów. Konkurencja sprzyja uczciwej walce o klienta i zapewnia konsumentom korzyści wynikające z wyboru najlepszej oferty.

Konkurencyjny rynek stwarza warunki, w których firmy muszą konkurować ze sobą, aby zdobyć i utrzymać klientów. Aby przyciągnąć klientów, firmy często oferują lepszą jakość produktów, korzystniejsze warunki sprzedaży, obsługę klienta na wysokim poziomie oraz konkurencyjne ceny. Konsumentom daje to większe możliwości wyboru i umożliwia im korzystanie z najlepszych ofert dostępnych na rynku.

Dodatkowo, uczciwa konkurencja jest kluczowym czynnikiem zapewniającym ochronę interesów konsumentów. Konkurencja zachęca firmy do przestrzegania standardów jakości, dbania o bezpieczeństwo produktów oraz uczciwego i przejrzystego podejścia do konsumentów. Firmy, które nie spełniają tych wymagań, ryzykują utratę klientów i swojej pozycji na rynku.

Zasada konkurencyjności w sektorze prywatnym

Rola zasady konkurencyjności w sektorze prywatnym

Zasada konkurencyjności odgrywa istotną rolę w sektorze prywatnym, wpływając na uczciwą konkurencję na rynku. Konkurencja jest podstawowym elementem zdrowej gospodarki rynkowej, a zasada konkurencyjności jest niezbędna do zapewnienia równych szans dla wszystkich uczestników rynku. Chroni ona przed monopolizacją i nadużyciami, promując uczciwe i sprawiedliwe warunki działania dla przedsiębiorstw.

Zasada konkurencyjności ma również bezpośredni wpływ na efektywność sektora prywatnego. Konkurencja motywuje przedsiębiorstwa do doskonalenia swoich produktów i usług, innowacji oraz efektywnego wykorzystywania zasobów. Przedsiębiorstwa, które są zmuszone konkurować z innymi, są bardziej skłonne do podjęcia wysiłku w celu zwiększenia wydajności i osiągnięcia lepszych wyników. Dzięki temu zasada konkurencyjności sprzyja rozwojowi sektora prywatnego i przyczynia się do wzrostu gospodarczego.

Wpływ zasady konkurencyjności na rozwój sektora prywatnego

Zasada konkurencyjności przynosi wiele korzyści sektorowi prywatnemu. Przede wszystkim, sprzyja ona innowacjom i wprowadzaniu nowych technologii. Konkurencja wymusza na przedsiębiorstwach ciągłe doskonalenie i poszukiwanie nowych rozwiązań, co prowadzi do powstawania nowych produktów i usług, zwiększenia ich jakości oraz obniżenia cen. Dzięki temu konsumenci mają większy wybór i dostęp do lepszych produktów.

Zasada konkurencyjności ma również pozytywny wpływ na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Konkurencja stwarza dla MŚP szanse na wejście na rynek i konkurowanie z większymi firmami. MŚP, które są w stanie dostarczyć konkurencyjne produkty lub usługi, mogą osiągnąć sukces i rozwijać się. W ten sposób zasada konkurencyjności przyczynia się do tworzenia nowych miejsc pracy, stymulowania lokalnej gospodarki i redukcji bezrobocia.

Również równy dostęp do zamówień publicznych jest ważnym aspektem zasady konkurencyjności. Konkurencyjne przetargi na dostawy i usługi publiczne zapewniają uczciwość i przejrzystość procesu zamówień publicznych. Dzięki temu, każde przedsiębiorstwo ma szansę ubiegać się o zamówienia publiczne, niezależnie od swojej wielkości czy pozycji na rynku. Równy dostęp do zamówień publicznych sprzyja zdrowej konkurencji i zapobiega nadużyciom.

Wybrane metody i narzędzia związane z zasadą konkurencyjności

Analiza rynku

Analiza rynku odgrywa istotną rolę w procesie identyfikacji potencjalnych wykonawców oraz ocenie ich zdolności do spełnienia wymagań zapytania ofertowego. Poprzez przeprowadzenie analizy rynku, organizacje mogą zyskać wgląd w dostępne na rynku produkty i usługi, a także w profil i skuteczność potencjalnych konkurentów.

Przeprowadzenie analizy rynku jest niezbędne, aby zapewnić konkurencyjność procesu zakupowego. Dzięki temu organizacje mogą dokonać świadomego wyboru wykonawców, uwzględniając ich historię, doświadczenie, referencje oraz zdolność finansową. Analiza rynku pozwala również na identyfikację nowych i innowacyjnych rozwiązań, które mogą przyczynić się do osiągnięcia lepszych wyników.

Elektroniczne platformy zakupowe

Elektroniczne platformy zakupowe odgrywają kluczową rolę w procesie związanych z zasadą konkurencyjności. Platformy te umożliwiają organizacjom prowadzenie skutecznych i efektywnych procesów zakupowych, zapewniając jednocześnie uczciwą konkurencję między dostawcami.

Korzystanie z elektronicznych platform zakupowych przynosi wiele korzyści w kontekście zasady konkurencyjności. Dzięki nim organizacje mają dostęp do szerszego rynku, co zwiększa konkurencyjność procesu zakupowego. Platformy te umożliwiają również łatwe porównanie ofert różnych dostawców, co pozwala na wybór najlepszej propozycji pod względem ceny, jakości i innych kryteriów. Ponadto, elektroniczne platformy zakupowe przyczyniają się do zwiększenia przejrzystości procesu zakupowego, eliminując potencjalne nieprawidłowości i korupcję.

Systemy oceny ofert

Systemy oceny ofert odgrywają istotną rolę w procesie wyboru wykonawcy zgodnie z zasadą konkurencyjności. Pozwalają one na obiektywne ocenienie i punktowanie ofert, co umożliwia uczciwą konkurencję między dostawcami.

Wykorzystanie systemów oceny ofert przynosi wiele korzyści w zapewnieniu uczciwości i przejrzystości procesu wyboru wykonawcy. Dzięki takim systemom organizacje mogą oceniać oferty na podstawie ściśle określonych kryteriów, uwzględniając zarówno cenę, jak i jakość, terminowość dostaw oraz inne istotne czynniki. Systemy oceny ofert umożliwiają również wprowadzenie obiektywności poprzez ustanowienie jednoznacznych kryteriów punktowania i oceny. Dzięki temu eliminowane są subiektywne preferencje i faworyzowanie określonych wykonawców.

Zasada konkurencyjności — artykuły polecane

Kwalifikowalność wydatków — Wniosek o dofinansowanie — Zapytanie ofertowe — Zamówienia publiczne — Trwałość projektu — Przetarg ograniczony — Partnerstwo publiczno-prywatne — Pomoc publiczna — Obligacje komunalne

Bibliografia

• Redo J. (2014), Zasada konkurencyjności jako prawna gwarancja efektywnego wydatkowania środków publicznych przez podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu , nr 3
• Rymarczyk R. (2017), Zasada konkurencyjności, Praktyka zamówień
• UMWP (2016), Wytyczne dotyczące udzielania zamówień publicznych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020, Załącznik nr 9 do Zasad wdrażania RPO WP 2014-2020, Gdańsk

Autor: Anna Čujová