Rodzaje sklepów

Sklepy, podobnie jak produkty przechodzą przez pewne fazy rozwoju i upadku-cykl życia detalisty. Hipoteza cyklu handlu detalicznego - sklepy nowego typu zastępują sklepy starego typu. Sklepy tradycyjne oferują towary i usługi swoim klientom wyceniając swój towar tak aby pokryć koszty. Daje to możliwość pojawienia się nowych form handlu - sklepów dyskontowych.

Sklepy te maja niższe ceny, niższy status i świadczą mniejsza ilość usług, dzięki czemu osiągają niższe koszty eksploatacyjne.

Ciągle rośnie liczba klientów, którzy w tradycyjnych sklepach decydują co maja kupić, a później udają się do sklepów dyskontowych i tam dokonują zakupów.

Kiedy sklepy dyskontowe opanują część rynku, podnoszą ceny i poziom świadczonych usług. Zaczynają przypominać tradycyjne sklepy z którymi konkurowały i przegrywają ze sklepami nowego typu. Nowe rodzaje sklepów muszą sprostać upodobaniom swoich klientów i odpowiednio dostosować poziom usług.

TL;DR

Artykuł przedstawia różne rodzaje sklepów detalicznych, takie jak sklepy specjalistyczne, domy handlowe, supermarkety, sklepy off-price, sklepy internetowe, itp. Omawiane są cechy i strategie tych sklepów oraz ich wpływ na rynek detaliczny. Artykuł podkreśla także rosnącą popularność sklepów internetowych i ich zalety dla klientów.

Sklepy z produktami specjalistycznymi

Tego typu sklep prowadzi sprzedaż artykułów w dużym asortymencie w ramach wąskiej linii produktów. Przykładami mogą być tutaj sklepy odzieżowe, sklepy z artykułami sportowymi, sklepy meblowe, kwiaciarnie i księgarnie.

Sklepy specjalistyczne można podzielić ze względu na stopień zawężania asortymentu. Sklep z odzieżą będzie sklepem o pojedynczej linii, sklep z odzieżą męską to sklep linii ograniczonej, sklep z koszulami na zamówienie, to sklep wysoko wyspecjalizowany. Przykładem wysoko wyspecjalizowanych sklepów mogą być obecnie Tall Men (odzież dla ludzi wysokich), lub Athletes Foot (sklep z butami sportowymi).

Dom handlowy (dom towarowy)

Dom handlowy - 1.500-2.000 pozycji asortymentowych, ceny wyższe o około 20% niż w innych sklepach. Dom handlowy to położony w kontekście miejskim wyspecjalizowany budynek, służący jako miejsce handlu detalicznego produktów jednego producenta lub należących do jednej branży. Rozwój współczesnych domów handlowych trwał od XIX, najwcześniej w Wielkiej Brytanii.

Dom handlowy prowadzi wiele linii produktowych, np.: odzież, meble, artykuły gospodarstwa domowego. Każda linia stanowi odrębny dział i jest prowadzona przez innego menedżera. Przykładem są tutaj domy handlowe Searsa.

Wyróżniamy także domy handlowe o specjalistycznym asortymencie, które prowadzą sprzedaż odzieży, butów, kosmetyków, upominków, toreb np. sklep I. Magnin. W niektórych miastach i krajach domy handlowe znajdują się w schyłkowej fazie cyklu życia. Opierać się muszą konkurencji ze strony sklepów dyskontowych, sieci sklepów specjalistycznych, dużych sklepów - magazynów. Domy handlowe otwierają swoje filie w centrach handlowych na przedmieściach, wprowadzają częste wyprzedaże, zmieniają wystrój wnętrz, tworząc butiki, wynajmują stoiska, wprowadzają sprzedaż wysyłkową i telemarketing. Najlepiej prosperującymi domami handlowymi są: w Japonii - Takashimaya i Mitsukoshi, oraz siec domów towarowych w Hiszpanii-El Corte Ingles.

Centra handlowe - zespół niezależnych sklepów znajdujących się pod jednym zarządem. Składają się z hipermarketów i sklepów branżowych. Posiadają bardzo rozbudowaną sferę usług. Organizują czas wolny (kino, restauracja, bank, poczta, zabawy dla dzieci). Największe takie centrum znajduje się w Wiedniu.

Supermarket

Supermarket to duży, tani, niskomarżowy, samoobsługowy sklep, który oferuje swoim klientom artykuły spożywcze, środki piorące i artykuły gospodarstwa domowego. Marża supermarketów wynosi około 1% od obrotu i 10% od wartości zainwestowanego kapitału. Supermarkety maja dużą ilość konkurentów tj.: sklepiki spożywcze w okolicach stacji benzynowych, przystanków autobusowych, sklepy z tania żywnością, hipermarkety żywnościowe. Aby zwiększyć konkurencyjność hipermarkety powiększyły przeciętną powierzchnie sklepu do ok. 2500 metrów kwadratowych, poszerzyły asortyment, oferując ponad 12000 produktów. Supermarkety coraz częściej oferują swoim klientom wiele udogodnień takich jak: większe parkingi w pobliżu sklepów, lepsza lokalizacje, starannie zaprojektowane wnętrze sklepu, dłuższe godziny pracy sklepu, możliwość zapłaty czekami lub kartami kredytowymi. Supermarkety zwiększyły budżety na promocje i zaczęły stosować swoje własne marki firmowe, spowodowało to zwiększenie wysokości marzy.

Niektóre rodzaje towarów, które wymagają osobnego ważenia i krojenia (np.: wędliny i sery) są w supermarketach czasami sprzedawane zza lady, jednak zazwyczaj płaci się za nie dopiero przy kasie końcowej. Tego rodzaju technika sprzedaży pozwala na zmniejszenie zatrudnienia w stosunku do tradycyjnych sklepów z jedną ladą oraz wystawianie do sprzedaży znacznie szerszego asortymentu towarów. Skróceniu ulega też liczba pośredników, gdyż sklepy takie nie korzystają zwykle z pośrednictwa hurtowników, lecz są hurtowniami same dla siebie. Duża skala obrotów daje tym sklepom silną pozycję w negocjowaniu cen z producentami. Wszystko to powoduje, że sklepy te są w stanie wypracowywać duży zysk, przy niskiej marży własnej i oferowaniu niższych, niż małe sklepy, cen. Przy wielu supermarketach działają także własne masarnie i piekarnie. Większość supermarketów działa w ramach lokalnych, ogólnokrajowych lub nawet międzynarodowych sieci, tworząc potężne przedsiębiorstwa o bardzo dużych obrotach i zyskach. Dla zwiększenia obrotów i zysków sieci te bardzo często posiadają też własne wytwórnie niektórych produktów, wydają klientom własne karty płatnicze, oferują programy lojalnościowe i preferencyjne pożyczki.

W mniej ścisłym znaczeniu supermarketami nazywa się też sklepy specjalistyczne, które cechuje podobna do "prawdziwych" supermarketów organizacja sprzedaży. W stosunku do sklepów specjalistycznych o dużej powierzchni często mówi się o megamarketach (np. Media Markt).

Efektywność ekonomiczna supermarketów jest tak wielka, że we wszystkich krajach, w których mogły się bez przeszkód rozwijać, zdominowały one handel detaliczny i półhurtowy, zostawiając dla mniejszych sklepów tylko rynki niszowe. W wielu krajach (zwłaszcza w Europie Zachodniej) narasta coraz większy opór lobby drobnego handlu przeciw dalszemu, nieograniczonemu rozwojowi supermarketów.

Sklepy tego rodzaju oskarża się o wywoływanie wielu negatywnych efektów społecznych. min:

• wykorzystywania silnej pozycji na rynku do nieuczciwych praktyk w stosunku do klientów, pracowników i producentów (Oferowanie produktów przeterminowanych, wymuszanie na producentach cen na granicy opłacalności, przeciąganie płatności za zamówione towary, wyzysk pracowników i zmuszanie ich do pracy w późnych godzinach nocnych).
• rozbijanie lokalnych społeczności, które wcześniej skupiały się wokół małych sklepików w centrach miast.
• generowanie w swoim otoczeniu intensywnego ruchu samochodowego (zarówno osobowego jak i ciężarowego), który jest uciążliwy dla osób mieszkających blisko takich sklepów.
• uniformizację oferowanych towarów i narzucania klientom własnych gustów.
• dehumanizację procesu robienia zakupów - zakupy w małych sklepach były niegdyś okazją do serdecznej rozmowy i zawierania bliższych znajomości z ludźmi z najbliższego otoczenia.

Negatywna kampania przeciw supermarketom wywołała już w kilku krajach (m.in.: Francja, Włochy, Niemcy, Wielka Brytania) ograniczenia co do godzin otwarcia, minimalnej płacy i maksymalnego czasu pracy pracowników, minimalnej marży, zakazu sprzedaży towarów poniżej kosztów wytworzenia, maksymalnej powierzchni, szczegółowych warunków lokalizacji takich sklepów. W niektórych krajach działalność supermarketów ogranicza m.in. zakaz handlu w niedziele (np. w Niemczech).

Sklepy z artykułami codziennego użytku

Sklepy te są zwykle małe, zlokalizowane w osiedlach mieszkaniowych, są dłużej czynne niż inne sklepy, pracują przez 7 dni w tygodniu i sprzedają najpotrzebniejsze produkty. Klienci kupują w nich pojedyncze produkty, których ceny są stosunkowo wysokie. Pełnią one ważną role dla klientów, którzy są skłonni zapłacić więcej za świadczone przez nie udogodnienia.

Supersklep

Sklepy te są większe niż typowe supermarkety, posiadają powierzchnie 3500 metrów kwadratowych. Oferują swoim klientom towary żywnościowe jak i nieżywnosciowe oraz usługi takie jak: pranie, naprawa obuwia, prowadza mini bary, przyjmują zapłatę czekami.

Sklepy uniwersalne

Sklepy te są rodzajem supermarketu z dużym udziałem artykułów farmaceutycznych. Maja powierzchnie sprzedaży średnio około 5500 metrów kwadratowych.

Hipermarkety

Są to największe sklepy, ich powierzchnia sprzedaży wynosi od 8000 do 22000 metrów kwadratowych. Hipermarket jest połączeniem zasad sprzedaży supermarketu, sklepu dyskontowego i hurtowni. Ilość produktów sprzedawanych w hipermarketach jest dużo większa niż w supermarketach. Produkty te obejmują odzież, meble, narzędzia i inne. Zasada hipermarketu jest wystawianie wszystkich towarów luzem i minimalna obsługa klienta przez personel sklepu. Hipermarkety oferują duże zniżki kupującym, którzy na własny koszt zabierają ze sklepu meble lub inne wartościowe artykuły.

Sklepy dyskontowe

Sklepy dyskontowe - są to najtańsze sklepy o najpłytszym asortymencie, usługi są tutaj zredukowane do poziomu zerowego, występują tu produkty szybko rotujące, płatność gotówkowa.

Sklepy te sprzedają standardowe artykuły po obniżonych cenach, akceptując niższe marze, za to sprzedają większą ilość produktów. Asortyment jest zawężany do 1000-2000 podstawowych produktów, z których znaczącą cześć stanowią marki własne, a więc produkowane na zlecenie sieci. W przypadku Leader Price jest to 100 proc. produktów, Biedronki około 80 proc., zaś Plusa - ponad 30 proc. Sklep dyskontowy cały czas sprzedaje swój towar po obniżonej cenie, oferując dobrej jakości towary ogólnokrajowych marek. W ostatnich czasach z powodu konkurencji ze strony domów handlowych, sklepy dyskontowe zaczęły wprowadzać bardziej atrakcyjny wystrój wnętrz, nowe usługi dla klientów, otworzyły nowe działy i filie na przedmieściach co spowodowało wzrost kosztów i cen. Sprzedaż detaliczna artykułów dyskontowych uległa w ostatnich latach ewolucji ponieważ wzrosła liczba wyspecjalizowanych sklepów dyskontowych np. z artykułami sportowymi lub książkami. Przykładami sklepów dyskontowych mogą być Biedronka czy też Leader Price itp.

Biedronka to najliczniejsza, po Żabce, sieć sklepów (ponad 700), co pozwala uzyskiwać szczególnie korzystne ceny zakupu na wszystkie oferowane towary.

Placówki Biedronki charakteryzują się niskimi kosztami funkcjonowania, co z kolei pozwala na stosowanie niższej niż gdzie indziej marży. W Portugalii firma ta zarządza sieciami hiper - i supermarketów oraz siecią hurtowni. Jest także właścicielem zakładów produkujących między innymi wyroby tłuszczowe, lody, mrożonki, wodę mineralną oraz jest wyłącznym dystrybutorem światowych marek, takich jak m.in. Calvin Klein czy Hussel.

Leader Price - główne założenia to wyłączna obecność w sklepach marki Leader Price, bogata oferta produktów - ok. 2000 pozycji (głównie produkty spożywcze oraz artykuły chemiczne), najlepszy na rynku stosunek jakości do ceny, samoobsługowy dział wędlin oraz warzyw i owoców, powierzchnia sprzedaży: 800-1000 m2, parking na 50-100 miejsc.

Sklepy off-price

Są to sklepy z towarami po obniżonych cenach.

Powstały wtedy kiedy sklepy dyskontowe zaczęły przesuwać się ?w gore rynku? i powstającą lukę wypełniła nowa fala sklepów off-price. Właściciele sklepów dyskontowych kupują towar po cenie hurtowej i stosują niższe marze, aby utrzymać niskie ceny. Właściciele sklepów off-price kupują towar po cenie niższej niż przeciętna cena hurtowa, dysponują zmiennym asortymentem towaru dobrej jakości, oferują produkty z usterkami, lub resztki uzyskane od producenta po niższej cenie. Najlepiej rozwijające się sklepy tego typu to sklepy z odzieżą, obuwiem i drobnymi akcesoriami.

Wyróżniamy 3 podstawowe typy sklepów off-price:

• Firmowe (fabryczne)
• Niezależne
• Magazyny z kartami członkowskimi

Sklepy firmowe są własnością fabryk, sprzedają nadwyżki lub towary niepełnowartościowe produkowane w tych zakładach. Czasami kilka takich sklepów łączy się i tworzą one olbrzymie centra handlowe w których sprzedaje się produkty po niskich cenach. Takie centra pną się do góry i obecnie prowadza takie marki jak Esprit i Liz Claisborne, przez to domy handlowe maja wyższe ceny.

Niezależne sklepy off-price ?należą do pojedynczych przedsiębiorców lub są częścią większych firm handlowych.

Magazyny z kartami członkowskimi - sprzedają ograniczona ilość markowych towarów żywnościowych, odzieżowych. Wysokie zniżki przy zakupie maja Ci klienci, którzy płacą 25-50 dolarów rocznej opłaty członkowskiej. Hurtownie te działają w bardzo dużych, skromnych pomieszczeniach. Magazyny te nie dostarczają towarów do domu klienta i nie przyjmują kart kredytowych, w zamian za to oferują jednak niskie ceny 20-40% poniżej cen w domach handlowych i w supermarketach.

Salony katalogowe

Salony te oferują szeroki wybór wysokiej jakości, szybko schodzących, markowych towarów po cenach dyskontowych. Sprzedaż ta obejmuje biżuterię, aparaty fotograficzne, zabawki, walizki i artykuły sportowe.

Salony katalogowe obniżają koszty i marze, pozwala to na niska cenę i zwiększanie obrotów. W ostatnich latach zmagają się one jednak z domami towarowymi i sklepami dyskontowymi o utrzymanie się na rynku.

Sklep internetowy

Jest to jeden z nowszych rodzajów sklepu. Robienie zakupów w sklepie internetowym trzeba uznać za jedną z najwygodniejszych form robienia zakupów. W internecie, można znaleźć sklepy, które zajmują się dosłownie każą branżą. Dla klienta znalezienie sklepu z branży odzieżowej, obówniczej, żywieniowej i każdej inne interesującej go nie stanowi żadnego problemu. Jest to bardzo wygodna forma zarówno dla klienta jak i osoby zajmującej się sprzedażą. Sklep internetowy nie ma ograniczeń co do ilości produktów, które oferuje. Nie jest on również ograniczony powierzchnią (tak jak w przypadku sklepów stacjonarnych), w związku z tym nie obowiązuje również płacenie czynszu za użytkowaną powierzchnie. Również koszy, jakie ponosi osoba, która chce prowadzić sklep internetowy, są bardzo małe w porównaniu do innych sklepów (kosz ok.200-1000 zł za domenę internetową i serwer). Dużym ułatwieniem dla klientów jest fakt, iż robienie zakupów za pomocą sklepu internetowego jest bardzo proste, wystarczy wyszukać rzecz, która nas interesuje, kliknąć i już. Nie trzeba ruszać się z domu aby zrobić zakupy. kolejnym plusem jest to, że zakupione rzeczy można odebrać w paczkomatach lub przy użyciu przesyłki kurierskiej. Za kolejną zaletę tego rodzaju sklepu możemy uznać fakt, mamy dostęp do produktów z całego świata, w porównaniu do sklepów stacjonarnych jesteśmy ograniczeni jeśli chodzi o obszar dostępności do produktów. Oczywiście sklepy internetowe posiadają kilka wad. Jedną z nich jest fakt, iż w przypadku kupowania rzeczy nie możemy zobaczyć ich fizycznie: nie możemy zmierzyć ubrać, sprawdzić świeżości produktów spożywczych lub przymierzyć buta (oczywiście w większości przypadków istnieje możliwość reklamacji). Nie mamy również większego wpływu na długość oczekiwania na dostawę produktu.

Mimo wszystko coraz więcej osób korzysta ze sklepów internetowych. Liczby nie kłamią, w Polsce istnieje ponad 10 tysięcy sklepów internetowych, ok. 25% handlu to handel internetowy a wartość handlu w internecie w Polsce to ok. 13 mld zł (rok 2009). (Rozmiarek J. 2010 str 13-18)

Rodzaje sklepów — artykuły polecane

Hipermarket — Handel detaliczny — Sklep stacjonarny — Kryteria wyboru formy sprzedaży internetowej — Rodzaje dystrybucji — Samoobsługa — Centrum handlowe — Branża fmcg — Catering

Bibliografia

• Altkorn J. (red.) (2006), Podstawy Marketingu, Instytut Marketingu, Kraków
• Garbacik E. (1980), Ekonomika obrotu towarowego i usług, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Łódź, s. 100-106
• Kotler P. (1994), Marketing. Analiza, Planowanie, Wdrażanie, Kontrola, Gebethner i Ska, Warszawa
• Piszcz A. (2016), Rozwój handlu internetowego w Polsce, Siedlce, s. 297-305
• Rozmiarek J. (2010) E-sklep biznes na kryzys, Książka i Wiedza, Warszawa, s. 13-1

Autor: Joanna Pasternak, Jakub Musiał