Organizacja fraktalna
| Organizacja fraktalna |
|---|
| Polecane artykuły |
Organizacja fraktalna - jest to jeden ze sposobów organizacji przedsiębiorstw, który opiera się na koncepcji fraktali.
Koncepcja Fraktalna
Fraktal (łac. fractus - złamany, czątkowy) oznacza "rodzaj figury geometrycznej, płaskiej lub przestrzennej, zazwyczaj charakteryzującej się własnością samopodobieństwa - małe fragmenty fraktala, oglądane w odpowiednim powiększeniu, wyglądają tak samo jak obiekt pierwotny"
Opisane fraktale zostały wprowadzone w roku 1975, przez Benoita Mandelbrot'a do badań matematycznych, a to dało zalążek do ekonomicznego wykorzystania geometrii fraktalnej.
Koncepcja organizacji fraktalnej została opisana przez Hansa-Jürgena Warneckego, który tłumaczył to jako "samodzielnie działającą jednostkę przedsiębiorstwa, której cele i wydajność mogą być jednoznacznie opisane"[1]. Wyodrębniono wówczas makrofraktalne poziomy fabryk, które stanowić miały całość organizacji, oraz mikrofraktalne, czyli poszczególne jednostki czy procesy.
Właściwości fraktali
1. Samopodobieństwo - oznacza to, że każdy z nawet najmniejszych elementów jest podobny do całości. W praktyce rozumieć to można, jako sposób rozwiązywania dowolnego problemu przez dowolną jednostkę.
2. Samoorganizacja - poprzez tą właściwość organizacje mają autonomiczność w rozwiązywaniu wyznaczonych im celów. W ten sposób organizacje omijają ścieżkę aprobaty pomysłu u managera makrofraktala oraz mikrofraktala, ponieważ każdy może mieć swój własny sposób na osiągnięcie dobrego efektu
3. Dynamika i witalność- ta właściwość zapewnia nieustanne doskonalenie się, oraz możliwość wyprzedzania tempa zmian.
4. Samooptymalizacja - poprzez działanie "na własną rękę" mają możliwość wykorzystania wszystkich podanych dóbr.
5. Samonawigowanie - dzięki analizie po przeprowadzonych procesach określają poziom osiągnięcia celu a dzięki analizie sprzężeń zwrotnych można sterować kierunek działania przedsiębiorstwa.
Cechy organizacji fraktalnej
W ramach organizacji fraktalnej powołane zostają nieliczne grupy, które zajmują się tworzeniem celów i kierowaniem, w którą stronę powinny działać poszczególne jednostki. Wyróżnić można tutaj dwupoziomowość, ponieważ na poziomie makrofraktali kierownicy zajmują się organizacją całego przedsiębiorstwa, natomiast na poziomie mikrofraktali koordynuje tylko część grupy i to oni określają sposoby działania i rozwiązywania problemów danych sieci. Charakterystyczną cechą jest samodzielność danych fraktali, ponieważ mimo że jednostki otwarte są na inne grupy, to zanim sięgną po zasoby innych, wykorzystują najpierw swoje. W organizacji fraktalnej ważna też jest praca zespołowa.
Zalety organizacji fraktalnej
- przejrzystość (poszczególne grupy działają na rzecz całości i na odwrót)
- szybkość działania i elastyczność (dzięki temu, że dane grupy same mogą podejmować decyzję, oszczędza się czas przy pominięciu szczebla kierowniczego)
- pozytywne relacje z pracownikami (dzięki otwartości i zaufaniu buduje się więź i wzajemne zaufanie)
- dostęp do ogólnej informacji (poprzez autonomię każdy jest odpowiednio poinformowany i bardziej rozumie cele działania jednostki)
Wady organizacji fraktalnej
- dublowanie się komórek (poprzez autonomiczność mogą powielać się niektóre procesy)
- wysokie wymagania (aby uniknąć pomyłek personel musi być odpowiednio wykwalifikowany - wiąże się to ze szkoleniami, które pochłaniają czas pracy i środki pieniężne)
- poczucie pracy tymczasowej (istnieje ciągły chaos spowodowany dostosowywaniem się do nieustannych zmian)
Zastosowanie organizacji fraktalnej w praktyce
Zastosowanie organizacji fraktalnej w różnych branżach przynosi wiele korzyści. Jedną z głównych korzyści jest zwiększona efektywność i elastyczność w podejmowaniu decyzji. Dzięki samodzielności jednostek fraktalnych, proces podejmowania decyzji jest szybszy i bardziej dostosowany do zmieniających się warunków rynkowych.
Kolejną korzyścią jest poprawa komunikacji i współpracy między jednostkami. Dzięki samopodobieństwu i samoorganizacji, jednostki fraktalne są bardziej skłonne do współpracy i wymiany informacji, co przekłada się na lepszą koordynację działań.
Inną korzyścią jest zwiększona innowacyjność i adaptacyjność do zmian na rynku. Organizacje fraktalne są bardziej otwarte na eksplorację nowych pomysłów i rozwiązań, co pozwala im lepiej reagować na zmieniające się potrzeby klientów.
Wdrożenie modelu organizacji fraktalnej wiąże się z pewnymi wyzwaniami i trudnościami. Jednym z głównych wyzwań jest konieczność zmiany kultury organizacyjnej i sposobu myślenia pracowników. W organizacjach tradycyjnych, gdzie hierarchia jest silnie zakorzeniona, wprowadzenie samodzielności i odpowiedzialności może spotkać się z oporem pracowników.
Kolejnym wyzwaniem jest potrzeba wprowadzenia odpowiednich systemów zarządzania i komunikacji. Organizacje fraktalne wymagają nowych narzędzi i procesów, które umożliwiają efektywne zarządzanie jednostkami fraktalnymi i koordynację działań.
Innym wyzwaniem jest konieczność koordynacji i harmonizacji działań między jednostkami fraktalnymi. Pomimo autonomii jednostek, istnieje konieczność utrzymania spójności i współpracy między nimi, aby organizacja działała efektywnie jako całość.
Organizacja fraktalna może być szczególnie skuteczna w różnych sektorach. Jednym z takich sektorów jest branża IT i technologia. Dynamiczny rozwój tej branży wymaga elastycznego podejścia do zarządzania projektami i zespołami. Organizacja fraktalna umożliwia lepsze dostosowanie się do szybko zmieniających się wymagań i innowacyjność.
Wdrożenie organizacji fraktalnej wiąże się zarówno z kosztami, jak i korzyściami. Koszty związane są przede wszystkim z restrukturyzacją organizacji i wprowadzeniem nowych systemów zarządzania. Wymaga to inwestycji finansowych i czasu.
Jednak korzyści wynikające z zastosowania organizacji fraktalnej mogą przewyższyć te koszty. Zwiększona efektywność, elastyczność i innowacyjność organizacji przekładają się na lepsze wyniki finansowe i konkurencyjność na rynku. Organizacje fraktalne są również bardziej atrakcyjne dla pracowników, co może przyczynić się do lepszego pozyskiwania i utrzymania talentów.
Rola lidera w organizacji fraktalnej
Liderzy w organizacji fraktalnej muszą posiadać pewne umiejętności i cechy, które są niezbędne do skutecznego zarządzania. Jedną z tych umiejętności jest umiejętność delegowania zadań i odpowiedzialności. Lider musi umieć zaufać swoim podwładnym i dać im autonomię w podejmowaniu decyzji.
Kolejną ważną cechą jest zdolność do motywowania i inspiracji zespołów. Lider musi umieć tworzyć atmosferę zaangażowania i wspierać rozwój pracowników. Ważne jest również, aby lider umiał radzić sobie z niepewnością i szybkimi zmianami, które są nieodłączną częścią organizacji fraktalnej.
Lider ma duży wpływ na efektywność i skuteczność działania jednostek fraktalnych. Jednym z aspektów jest tworzenie kultury organizacyjnej opartej na wartościach organizacji fraktalnej. Lider może promować autonomię, odpowiedzialność i współpracę, co sprzyja efektywności działań.
Lider ma również możliwość wspierania samodzielności i innowacyjności jednostek fraktalnych. Poprzez tworzenie odpowiednich warunków i środowiska, lider może zachęcać pracowników do eksploracji nowych pomysłów i rozwiązań, co przekłada się na lepsze wyniki.
Lider w organizacji fraktalnej staje przed pewnymi wyzwaniami. Jednym z takich wyzwań jest zrównoważenie potrzeb i celów jednostek fraktalnych z celami organizacji jako całości. Lider musi umieć znaleźć równowagę między autonomią jednostek a osiąganiem celów organizacji.
Kolejnym wyzwaniem jest zarządzanie konfliktami i różnicami między jednostkami fraktalnymi. W organizacji fraktalnej istnieje większa swoboda działania jednostek, co może prowadzić do różnic i nieporozumień. Lider musi umieć radzić sobie z tymi sytuacjami i znaleźć rozwiązania konstruktywne.
Innym wyzwaniem jest zapewnienie odpowiedniej komunikacji i współpracy między jednostkami fraktalnymi. Lider musi tworzyć struktury i procesy, które umożliwiają efektywną wymianę informacji i współpracę między zespołami.
Rola lidera w organizacji fraktalnej jest kluczowa w budowaniu zaufania i pozytywnych relacji. Lider może tworzyć otwartą i transparentną kulturę komunikacji, w której pracownicy czują się swobodnie dzielić swoje pomysły i obawy. Ważne jest również, aby lider wspierał rozwój umiejętności i kompetencji pracowników poprzez szkolenia i mentorstwo.
Lider może również wpływać na atmosferę w organizacji poprzez swoje zachowanie i podejście. Jeśli lider jest empatyczny, wspierający i dostępny, pracownicy czują się bardziej zmotywowani i zaangażowani w swoją pracę.
Przypisy
- ↑ H.J. Warnecke Rewolucja kultury przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo fraktalne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 109
Bibliografia
- A. Wieczorek-Szymańska Organizacja fraktalna w gospodarce sieciowej Uniwersytet Szczeciński, Szczecin, 2015r
- Encyklopedia PWE, Fraktal
- H.J. Warnecke Rewolucja kultury przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo fraktalne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999
- J. Sobieska-Karpińska, A. Kotwica Organizacja fraktalna dla małych i średnich przedsiębiorstw., Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Wrocław, 2007r
- M. Hopej, Struktura organizacyjna fraktalnego przedsiębiorstwa, Ekonomika i Organizacja PrzedsiębiorstwWrocław, 2001, nr 3, s. 10-11
- M. Majewska, Organizacja fraktalna jako strategia rozwoju współczesnego przedsiębiorstwa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu2013, nr 747, s. 167
- Zeszyty naukowe WWSZiP Refleksje społeczno gospodarcze, Wydawnictwo Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości w Wałbrzychu, nr 15, 2011, s. 21-27
Autor: Julita Stysiał
