Przedsiębiorczość

Przedsiębiorczość - to cecha działania zmierzającego do zapewnienia racjonalnej i efektywnej koordynacji zasobów gospodarczych firmy. W praktyce pojęcie przedsiębiorczość rozumiane jest jako forma pracy lub jako czwarty (obok pracy, ziemi i kapitału) czynnik produkcji. Główne cechy przedsiębiorców to przede wszystkim umiejętność dostrzegania potrzeb i doskonalenia pomysłów, zdolności do wykorzystywania nadarzających się okazji oraz gotowość do podejmowania ryzyka.

"O przedsiębiorczości można mówić w dwóch wymiarach:

1.proces: (akt tworzenia i budowanie czegoś nowego, nowego przedsiębiorstwa). Przedsiębiorczość to zorganizowany proces działań ukierunkowany w danych warunkach na wykorzystanie nowatorskiego pomysłu w celu generowania korzyści na rynku. W procesie budowania podkreśla się:

• umiejętność wykorzystania pomysłów, okazji
• ryzyko (niepewność)

2.zespół cech: opisujących szczególny sposób postępowania człowieka. Przedsiębiorczość wyróżnia się:

• dynamizmem, aktywnością
• skłonnością do podejmowania ryzyka
• umiejętnością przystosowywania się do zmieniających się warunków
• postrzeganiem szans i ich wykorzystywaniem
• innowacyjnością i motoryką"

Natomiast przedsiębiorczość międzynarodowa postrzegana jest jako wynik następującej globalizacji umiędzynarodowienia działalności przedsiębiorstw. Umożliwia wykorzystanie szans i okazji dostępnych na rynkach międzynarodowych. Poprawia konkurencyjność przedsiębiorstwa oraz kreuje jego wizerunek jako jednostki dynamicznie rozwijającej się, zdolnej do podejmowania ryzyka.

TL;DR

Przedsiębiorczość to działanie mające na celu racjonalne i efektywne wykorzystanie zasobów gospodarczych firmy. Może być rozumiana jako forma pracy lub czwarty czynnik produkcji. Przedsiębiorczość międzynarodowa polega na wykorzystywaniu szans i okazji na rynkach globalnych. Istnieje wiele definicji przedsiębiorczości, skupiających się na rezultatach, procesach lub umiejętnościach. Termin "przedsiębiorczość" pojawił się na przełomie XVIII i XIX wieku wraz z rewolucją przemysłową. Przedsiębiorczość ma wymiar ekonomiczny i polega na tworzeniu efektywniejszych form organizacyjnych, wprowadzaniu nowych czynników produkcji, zdobywaniu nowych rynków i wprowadzaniu nowych wyrobów. Przedsiębiorczość to także cecha osobowości, która obejmuje skłonność do podejmowania ryzyka, zdolność do przyswajania wiedzy, innowacyjność, umiejętność kontaktów z otoczeniem i wiele innych cech. Istnieje wiele rodzajów przedsiębiorczości, takich jak przedsiębiorczość technologiczna, międzynarodowa, ekologiczna, kobiet, rodzinna, seniorów itp. Współcześni propagatorzy przedsiębiorczości to m.in. M. Crozier, P. F. Drucker, R. M. Kanter i B. Wawrzyniak.

Rodzaje definicji przedsiębiorczości

Davidsson wyróżnił trzy rodzaje definicji przedsiębiorczości:

• poprzez określenie rezultatów przedsiębiorczości,
• poprzez określenie procesów i zdarzeń, będących składowymi elementami przedsiębiorczości,
• poprzez określenie umiejętności charakteryzujących przedsiębiorcę.

Wybrane przykłady definicji przedsiębiorczości:

Definicje skupiające się na rezultatach:

• "Przedsiębiorczość oznacza zysk osiągany w zamian za ponoszenie niepewności i ryzyka" Knight (1921)
• "Przedsiębiorczość to działalność , która polega na wprowadzeniu nowych kombinacji czynników produkcji, nowych wyrobów i metod, na zdobywaniu nowych rynków zbytu i nowych źródeł zaopatrzenia oraz na tworzeniu nowych, bardziej efektywnych form organizacyjnych działalności gospodarczej". Schumpeter (1934)

Definicje skupiające się na procesowości:

• "Przedsiębiorczość to proces tworzenia czegoś nowego lub innego w celu tworzenia bogactwa jednostki i generowania wartości dodanej dla społeczeństwa" Kao (1993)
• "Przedsiębiorczość jest procesem, dzięki któremu nowa wiedza przekształcana jest w produkty i usługi" Schane i Venkataraman (2000)
• "Przedsiębiorczość jest dynamicznym procesem łączenia wizji, wdrażania zmiany i tworzenia" Kuratko i Hodgetts (2004)
• "Przedsiębiorczość jest traktowana jako zorganizowany proces przemyślanych i celowo podejmowanych działań, których rezultatem jest powstawanie i rozwój podmiotów gospodarczych" Dyduch (2008)

Definicje skupiające się na umiejętnościach:

• "Przedsiębiorczość to umiejętność podejmowania decyzji dotyczących koordynowania rzadkimi zasobami" Casson (1982)
• "Przedsiębiorczość to zdolność do kreowania czegoś z niczego, raczej inicjowanie i tworzenie niż jedynie obserwowanie, analizowanie i opisywanie, zauważenie szansy tam, gdzie inni widzą jedynie chaos i zamieszanie" Timmons (1999)
• "Przedsiębiorczość to przede wszystkim zachowanie przedsiębiorcze oznaczające umiejętność korzystania z pojawiających się sposobności w otoczeniu społeczno-ekonomicznym" Cooper (2003)

Geneza

Termin "przedsiębiorczość" po raz pierwszy pojawił się na przełomie XVIII i XIX wieku. Początku zainteresowań naukowych i badawczych nad przedsiębiorczością, należy upatrywać w rewolucji przemysłowej oraz pionierach rodzącego się kapitalizmu. Związane to było z tworzeniem się w ówczesnym czasie nowych form gospodarowania, zarządzania oraz ekonomizacją życia społecznego, poprzez odpowiednie wykorzystanie potencjału kapitałowego, technicznego, surowcowego oraz ludzkiego. Alokacji kapitału towarzyszyło spore ryzyko. Wiązało się ono z szansą na szybkie zwielokrotnienie zysku, ale równie często powodowało także upadek i bankructwo. Przedsiębiorczość objaśniona został w dziełach przedstawicieli ekonomicznej i społecznej myśli liberalnej. Za prekursorów uznaje się: A. Smitha, J. B. Saya i J. Schumpetera (A. Potocki 2000, s. 19,20)

Wymiar ekonomiczny przedsiębiorczości

Przedsiębiorczość to sposób działania, polegająca na skłonności podejmowania nowych, ryzykownych i niekonwencjonalnych przedsięwzięć, oraz na wykazywaniu inicjatywy w ich poszukiwaniu i wdrażaniu w życie. Jest to więc działanie skierowane na rozwój, ma ono charakter innowatorski. Przedsiębiorczość w wymiarze ekonomicznym polega na:

• tworzeniu bardziej efektywnych form organizacyjnych
• wprowadzaniu nowych czynników produkcji
• zdobywaniu nowych rynków zbytu i zaopatrzenia
• wprowadzaniu nowych wyrobów (J. Kortan 1997, s. 77,78)

Szersze znaczenie przedsiębiorczości

W nieco szerszym znaczeniu przedsiębiorczość to cecha, a właściwie zespół cech psychicznych warunkujących bycie dobrym przedsiębiorcą, tzn. osiąganie sukcesów w kierowaniu przedsiębiorstwem (S. Marek 1998, s. 28)

Przedsiębiorczość nie polega głównie na uzyskiwaniu maksimum korzyści z wykorzystywania tego, co istnieje, lecz na ciągłym stwarzaniu czegoś nowego - jest ona innowatorstwem.

"Rozwój przedsiębiorczości, jako podstawy ekspansji gospodarczej krajów europejskich i pozaeuropejskich, jest związany z tymi okresami historii gospodarczej, w których powstawały warunki do nagromadzania kapitału handlowego, przemysłowego i bankowego oraz w których mogła się rozwijać ludzka zdolność do racjonalnego gospodarowania. Miejscami występowania przedsiębiorczości są przede wszystkim przedsiębiorstwa, lecz także gospodarstwa domowe, instytucje administracyjne i cały rynek, a więc sfera codziennych kontaktów tych, którzy kupują z tymi, którzy wytwarzają i sprzedają.

Przedsiębiorczość jest indywidualną cechą ludzkiej osobowości, wyróżniającej się inteligencją, innowacyjnością, umiejętnością dostrzegania uwarunkowań i związków zachodzących między zjawiskami gospodarczymi i zdolnością do organizowania działalności handlowej, przemysłowej i usługowej zapewniającej przewagę dochodów nad kosztami ich uzyskania.. Przedsiębiorczość jest nowatorstwem polegającym na poszukiwaniu odmienności w porównaniu z tym, co robią inni, znajdowaniu bardziej skutecznych sposobów działania na rynku, dających wyższą użyteczność produktów i usług oraz większą efektywność gospodarowania. Jest ona ze swej natury działalnością konkurencyjną, w stosunku do postępowania innych przedsiębiorstw".

Ujęcie wg Isachsena i Hamiltona

Według A. Isachsena i C. Hamiltona "przedsiębiorczość jest ekonomicznym "pulsem" społeczeństwa, który odmierza rytm i sposób zaspokajania potrzeb. Przedsiębiorczość zapewnia, że decyzje ekonomiczne mogą być koordynowane zgodnie z najlepiej pojętym interesem uczestników rynku. Dzieje się tak dlatego, że Homo Economicus, jako konsument, znając wysokość cen i własnych dochodów, kieruje się jak najwyższą użytecznością, a człowiek ekonomiczny jako producent, znając wysokość cen i własne możliwości produkcyjne, dąży do jak najwyższego zysku wykorzystując efektywnie posiadane zasoby. Przedsiębiorczość jest w najbardziej pozytywnym znaczeniu procesem samoniszczącym, ponieważ nowe pomysły przyciągają imitatorów, którzy nasycając rynek eliminują krótkookresowe zyski; nowe działania przedsiębiorcze, niszcząc stare rynki i produkty dostarczają nowych, korzystnych dla nabywców wartości. Przedsiębiorczość jest podstawą i warunkiem innowacyjnego rozwoju gospodarki, podnoszenia życia społeczeństwa oraz indywidualnej zamożności. Zapewnia wzrost dochodów ludności, a zwłaszcza przedsiębiorczych"

Cechy przedsiębiorczości

Według F. Kapusty przedsiębiorczość jest określonym sposobem postępowania jednostki ludzkiej, która musi mieć predyspozycje i swoiste cechy, takie jak:

• skłonność do podejmowania ryzyka
• gotowość do przyswajania nowej wiedzy
• niespokojny i poszukiwawczy umysł
• zdolność obserwacji środowiska i zauważania rzeczy wymagających zmian
• umiejętność kontaktów z otoczeniem
• zdecydowanie, odpowiedzialność i rzeczowość w postępowaniu z innymi
• umiejętność wykorzystania każdej okazji do twórczego działania

Klasyfikacja rodzajów przedsiębiorczości

Klasyfikacja rodzajów przedsiębiorczości ze względu na:

Charakter działalności:

• przedsiębiorczość technologiczna
• przedsiębiorczość międzynarodowa
• przedsiębiorczość ekologiczna
• przedsiębiorczość intelektualna
• przedsiębiorczość akademicka

Osoba przedsiębiorcy:

• przedsiębiorczość kobiet
• przedsiębiorczość rodzinna
• przedsiębiorczość seniorów
• przedsiębiorczość imigrantów

Typ zachowań:

• przedsiębiorczość zespołowa
• przedsiębiorczość będąca stylem życia
• przedsiębiorczość seryjna

Poziom rozwoju firmy:

• przedsiębiorczość typu start-up
• przedsiębiorczość w firmach o silnym wzroście (gazelach biznesu)

Współcześni propagatorzy przedsiębiorczości

• M. Crozier - uważa, iż działania przedsiębiorcze wiążą się ze sztuką przeprowadzania dobrych kalkulacji, które zmniejszają ryzyko w podjętej działalności gospodarczej.
• P. F. Drucker - wg Druckera, przedsiębiorczość polega na współzależności działań przedsiębiorczych i innowacyjnych prowadzących do sukcesu. Zmiany, wprowadzane krok po kroku, nie zawsze muszą być planowane, ale powinny koncentrować się na danej okazji czy określonej potrzebie.
• R. M. Kanter - przez przedsiębiorcze zarządzanie rozumie elastyczną strukturę organizacyjną, zdolną minimalizować koszty dzięki redukcji poziomów zarządzania.
• B. Wawrzyniak - łączy przedsiębiorcze zarządzanie z aktywnym reagowaniem na procesy globalizacji, wymagając od menedżerów opanowania nowych kwalifikacji i umiejętności (A. Potocki 2000, s. 20,21)

Przedsiębiorczość — artykuły polecane

Imitacja — Kapitał ludzki — Profesjonalizm — Biznes — Zarządzanie międzynarodowe — Etyka biznesu — Organizacja inteligentna — Gospodarowanie zasobami — Zarządzanie przedsiębiorstwem

Bibliografia

• Bratnicka K., Dyduch W. (2014), Strategiczna przedsiębiorczość: koncepcja i pomiar, Prace naukowe WWSZiP, nr 27 (2)
• Daszkiewicz N. (2014), Przedsiębiorczość międzynarodowa jako nowy obszar badań w teorii internacjonalizacji, Politechnika Gdańska, Gdańsk
• Dominiak P., Wasilczuk J., Starnawska M. (2016), Przedsiębiorczość nieproduktywna w świetle ekonomi instytucjonalnej, PWN, Warszawa
• Glinka B. (2015), Przedsiębiorczość i kultura, Zarządzanie w kulturze, 16, z. 1
• Kortan J. (1997), Podstawy ekonomiki i zarządzania przedsiębiorstwem, C.H. Beck, Warszawa
• Kurczewska A. (2013), Przedsiębiorczość, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Marek S. (1998), Podstawy ekonomiki przedsiębiorstw, Zrzeszenie Studentów Polskich, Szczecin
• Postuła A., Glinka B., Pasieczny J. (red.) (2014), Oblicza przedsiębiorczości, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
• Potocki A. (2000), Współczesne tendencje w zarządzaniu - teoria i praktyka, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Marketingu w Chrzanowie, Chrzanów
• Strzałecki A., Lizurej A. (2011), Przedsiębiorczość innowacyjna, SWPS, Warszawa

Autor: Aleksandra Flig, Monika Matysiewicz, Michał Kobierski