Marszruta

Marszruta - Inaczej plan pracy. Dokładny opis działań odpowiednio uporządkowany. Celem wprowadzenia marszruty jest skrócenie czasu pracy i optymalizację procesów.

Rodzaje marszrut ze względu na budowę:

• Marszruta prosta - Zawiera jeden punkt początkowy i końcowy. Przy wielokrotnym zastosowaniu proces będzie przebiegał w identyczny sposób
• Marszruta sieciowa - Zawiera jeden lub więcej punktów początkowych i jedną operacje końcową. Brakuje gwarancji, że operacje mające tą samą operację następującą będą wykonywane równolegle.
• Operacje równoległe - Zazwyczaj operacja główna reprezentuje zasób w wąskim gardle i decyduje o czasie wykonywania operacji podrzędnych. Jednak podczas planowania obejmującego ograniczone zdolności produkcyjne zasoby, które są planowane zarówno dla operacji głównej, jak i operacji pomocniczych, muszą być dostępne i mieć wolne moce produkcyjne w tym samym czasie.

Rodzaje marszrut ze względu na stadia maszyn:

• Marszruta sztywna - Do tego samego stadium maszyn przydzielany jest każdy typ operacji
• Marszruta alternatywna - Maszyny mogą należeć do różnych stadiów, operacja jest przydzielana do co najmniej jednej maszyny (M. Magiera 2006)

Marszruta produkcyjna

Marszruta produkcyjna opisuje kolejność działań niezbędnych do wytworzenia produktu lub jego wariantu. Każda zawarta w marszrucie operacja zdefiniowane są zasoby operacyjne, czas konieczny do przezbrojenia, sposób obliczenia kosztów produkcji, narzędzia konieczne do wykonania operacji oraz czas potrzebny na wykonanie zadania. Można korzystać z jednej marszruty do produkcji wielu wyrobów bądź korzystać z jednej. Możliwe jest stworzenie wielu marszrut dla jednego produktu. Jest ona konieczna do produkcji skomplikowanych produktów, na przykład samolotów, okrętów lub statków kosmicznych. Marszruta nie zawiera szczegółowej ścieżki realizacji zadania, informacji o uruchomieniu następnej funkcji w danym procesie, przejrzystości całokształtu urzeczywistnienia procesu oraz sprzężeń zwrotnych w przypadku niejasności bądź sytuacji konfliktowych. Różne branże przemysłowe w rozmaity sposób realizują [...] marszruty. Celem tu jest poprawa jakości oraz zapewnienie bezpieczeństwa produktu i końcowego odbiorcy. Różnorodność realizacji systemów wynika ze specyfikacji produktów, procesów produkcyjnych, rynku oraz wymagań narzucanych przez właściwe normy i dyrektywy Unijne. (J. Chrobot 2018, s. 574).

Czasy zawarte w marszrucie:

• Czas jednostkowy - Czas potrzebny na wykonanie jednej operacji
• Czas przygotowawczo-zakończeniowy - Czas potrzebny na przygotowanie stanowiska do pracy oraz posprzątanie po zakończeniu czynności
• Czas transportu - Czas potrzebny na przemieszczenie półproduktów między stanowiskami pracy (J. Brandt 2014)

Ważnym elementem w tworzeniu marszruty produkcyjnej jest karta technologiczna. Zawiera się w niej wszystkie niezbędne informacje do stworzenia marszruty. Zapisuje się w niej nazwę produktu, informacje o materiale, czyli rodzaj i wielkość zużycia, numer i opis operacji, informacje o stanowisku pracy, pomoce warsztatowe oraz czas przygotowania i wykonania działania (A. Zych 2005, s. 16).

Elastyczność marszrutowa - Zdolność systemu do zmiany marszruty technologicznej produkowanych przedmiotów. Zdolność ta jest wynikiem zastosowania w ESP (Elastyczny system produkcyjny) wzajemnie zamiennych maszyn w taki sposób, że funkcje jednej maszyny może przejąć druga. Alternatywność może dotyczyć innych urządzeń, na przykład transportowych lub pomocniczych. Elastyczność marszrutowa pozwala na szybkie reagowanie w sytuacji wystąpienia zakłócenia, na przykład w przypadku awarii - maszyna przejmująca działanie jest jej równoważna funkcjonalnie, nie musi być taka sama. Elastyczność marszrutowa sprzyja zwiększeniu stopnia wykorzystania maszyn (L. Zawadzka 2007 s. 28).

Kolejność etapów w marszrucie produkcyjnej może się różnić w zależności od branży i rodzaju produkcji. Jednakże ogólnie można wyróżnić kilka podstawowych etapów:

• Przygotowanie materiałów: Etap ten obejmuje przygotowanie i dostarczenie odpowiednich materiałów do miejsca produkcji. Może to obejmować m.in. zamówienie surowców, sprawdzenie stanu magazynowego czy przygotowanie narzędzi.
• Przetwarzanie: Jest to etap, w którym surowce są przetwarzane w produkty końcowe. Może to obejmować m.in. operacje obróbki mechanicznej, montaż, spawanie czy malowanie.
• Kontrola jakości: W tym etapie produkty są poddawane różnym testom i inspekcjom w celu zapewnienia wysokiej jakości i zgodności z wymaganiami. Może to obejmować m.in. testy wytrzymałościowe, pomiary czy wizualną kontrolę.
• Pakowanie i etykietowanie: Na tym etapie produkty są pakowane w odpowiednie opakowania oraz oznaczane etykietami. Jest to istotne zarówno dla bezpieczeństwa produktów, jak i dla ich identyfikacji w dalszych procesach.
• Przygotowanie do wysyłki: Na tym etapie produkty są przygotowywane do wysyłki do klienta. Może to obejmować m.in. przygotowanie dokumentacji transportowej, umieszczenie produktów na paletach czy ich załadunek do pojazdów.

Cel i znaczenie marszruty w zarządzaniu procesami

Marszruta pełni kluczową rolę w zarządzaniu procesami. Jej głównym celem jest zapewnienie płynności i efektywności realizowanych działań. Poprzez określenie konkretnych kroków, które muszą zostać wykonane, marszruta umożliwia odpowiednie zaplanowanie, organizację i kontrolę procesu zarządzania.

Marszruta pozwala również na lepsze zrozumienie i analizę procesów zarządzania. Dzięki temu można identyfikować potencjalne obszary poprawy, eliminować zbędne czynności, a także optymalizować kolejność i harmonogram działań. To z kolei przyczynia się do zwiększenia efektywności procesu zarządzania i osiągnięcia zamierzonych rezultatów.

Ponadto, marszruta jest nieodzowna w przypadku delegowania zadań i odpowiedzialności. Określenie jasnej kolejności działań ułatwia przekazywanie informacji, wyznaczanie terminów oraz monitorowanie postępów. Dzięki temu każdy uczestnik procesu zarządzania ma jasno określone zadania do wykonania i wie, w jakiej kolejności muszą być one realizowane.

Rodzaje marszrut

Marszruta prosta

Marszruta prosta to najprostsza i najbardziej podstawowa forma marszruty. Polega ona na określeniu jednego punktu początkowego i jednego punktu docelowego. Trasa marszruty prostej jest bezpośrednia i nie zawiera żadnych przystanków pośrednich. Jest to najbardziej efektywny sposób podróżowania, szczególnie w przypadku krótkich dystansów.

Marszruta prosta polega na przejściu z jednego punktu do drugiego bez żadnych zmian kierunku. Jest to najbardziej logiczna i bezpośrednia trasa, która pozwala na osiągnięcie celu w najkrótszym możliwym czasie. Przykładowo, jeśli chcemy przejść z punktu A do punktu B, marszruta prosta pozwoli nam dotrzeć tam bez żadnych odchyleń.

Marszruta prosta znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach, takich jak podróże samochodem, piesze wycieczki, planowanie tras transportowych czy nawet w zarządzaniu projektem. Przykładem zastosowania marszruty prostej może być planowanie trasy dostawy towarów z magazynu do klienta. Wybierając najkrótszą drogę, można zaoszczędzić czas i koszty transportu.

Marszruta sieciowa

Marszruta sieciowa to bardziej złożona i elastyczna forma marszruty, która obejmuje wiele punktów docelowych i przystanków pośrednich. Trasa marszruty sieciowej jest zazwyczaj niebezpośrednia i obejmuje wiele etapów podróży.

Marszruta sieciowa polega na przejściu przez wiele punktów docelowych i przystanków pośrednich, które są połączone ze sobą w sieć. Trasa takiej marszruty może być bardziej skomplikowana i obejmować różne odległości i kierunki. Na przykład, jeśli chcemy odwiedzić wiele miast w trakcie podróży, marszruta sieciowa pozwoli nam dotrzeć do każdego z nich.

Marszruta sieciowa jest szeroko stosowana w logistyce, turystyce, planowaniu podróży i wielu innych dziedzinach. Przykładem zastosowania marszruty sieciowej może być planowanie trasy dla kuriera, który musi dostarczyć paczki do różnych punktów w mieście. Wybierając optymalne połączenia między punktami docelowymi, można zoptymalizować czas i koszty dostawy.

Elementy marszruty

Operacje równoległe

Operacje równoległe są jednym z kluczowych elementów marszruty. Polegają na wykonywaniu wielu operacji jednocześnie, co przyspiesza proces produkcji i zwiększa efektywność.

Operacje równoległe polegają na wykonywaniu równocześnie kilku operacji lub zadań. W marszrucie oznacza to, że różne etapy produkcji są wykonywane w tej samej chwili, co prowadzi do skrócenia czasu trwania całego procesu. Przykładem może być produkcja samochodów, gdzie jednocześnie odbywa się montaż karoserii, instalacja silnika oraz malowanie.

Operacje równoległe mogą być zarówno niezależne, jak i zależne od siebie. W przypadku niezależnych operacji, każda z nich może być wykonywana niezależnie od pozostałych. Natomiast w przypadku operacji zależnych, jedna operacja musi zostać zakończona przed rozpoczęciem kolejnej.

Przykłady zastosowania operacji równoległych w marszrucie można znaleźć w różnych branżach. Jednym z nich jest produkcja elektroniki, gdzie jednocześnie można wykonywać montaż płyt głównych, montaż ekranów i testowanie urządzeń. Innym przykładem jest przemysł spożywczy, gdzie równocześnie można prowadzić procesy pakowania, etykietowania i paletyzacji.

Operacje równoległe pozwalają na zwiększenie wydajności produkcji, skrócenie czasu realizacji zamówień oraz zmniejszenie kosztów. Dzięki nim można zoptymalizować marszrutę, minimalizując przestoje i maksymalizując wykorzystanie zasobów.

Stadia maszyn w marszrucie

W marszrucie można wyróżnić kilka różnych stadiów maszyn, zależnych od rodzaju produkcji. Przykładowe stadia to: obróbka surowców, montaż komponentów, testowanie, pakowanie i wysyłka.

Obróbka surowców to pierwszy etap produkcji, w którym surowce są przetwarzane na potrzebne komponenty. Następnie odbywa się montaż komponentów, gdzie elementy są składane w gotowy produkt. Po montażu następuje etap testowania, który pozwala na sprawdzenie jakości i funkcjonalności wyprodukowanych przedmiotów. Kolejnym etapem jest pakowanie, który ma na celu zabezpieczenie produktu przed uszkodzeniami w trakcie transportu. Na koniec jest etap wysyłki, w którym gotowe produkty trafiają do klientów.

Stadia maszyn odgrywają istotną rolę w optymalizacji marszruty. Poprawne zaplanowanie kolejności stadiów pozwala na skrócenie czasu produkcji, zmniejszenie kosztów i zwiększenie wydajności.

Ważne jest również uwzględnienie możliwości jednoczesnego wykonywania różnych etapów produkcji. Dzięki temu można uniknąć przestojów i zoptymalizować wykorzystanie zasobów. Przykładem może być równoczesne pakowanie i etykietowanie produktów, co przyspiesza cały proces.

Wspomaganie zarządzania marszrutami

Wykorzystanie systemów informatycznych w zarządzaniu marszrutami

Systemy informatyczne odgrywają kluczową rolę w procesie zarządzania marszrutami. Dzięki nim możliwe jest skuteczne monitorowanie, planowanie i optymalizacja tras, co przekłada się na efektywność operacyjną i zadowolenie klientów.

Jednym z najważniejszych zadań systemów informatycznych w zarządzaniu marszrutami jest gromadzenie i analiza danych dotyczących tras. Dzięki temu można monitorować czas i koszty dostaw, identyfikować potencjalne problemy oraz podejmować odpowiednie działania w celu ich rozwiązania. Systemy informatyczne umożliwiają również śledzenie pojazdów w czasie rzeczywistym, co pozwala na reagowanie na ewentualne opóźnienia lub utrudnienia na trasie.

Przykładem systemu informatycznego wspomagającego zarządzanie marszrutami jest GPS (Global Positioning System). Dzięki temu narzędziu możliwe jest precyzyjne określanie lokalizacji pojazdów oraz ich monitorowanie na mapie. Pozwala to na śledzenie postępów w dostawach, zoptymalizowanie tras oraz szybką reakcję na ewentualne problemy.

Innym przykładem jest system zarządzania flotą, który umożliwia skuteczne zarządzanie pojazdami w czasie rzeczywistym. Dzięki temu narzędziu można kontrolować prędkość, zużycie paliwa, stan techniczny pojazdów oraz planować ich obsługę techniczną i naprawy. Systemy te umożliwiają także skuteczne zarządzanie kierowcami, monitorowanie ich czasu pracy oraz kontrolę zgodności z przepisami.

Automatyzacja procesów produkcyjnych w kontekście marszrut

Automatyzacja procesów produkcyjnych odgrywa istotną rolę w efektywnym zarządzaniu marszrutami. Dzięki niej możliwe jest zwiększenie produktywności, poprawa jakości usług oraz redukcja kosztów operacyjnych.

Automatyzacja procesów produkcyjnych polega na zastąpieniu prac człowieka przez maszyny w celu zwiększenia wydajności i precyzji. W kontekście marszrut, automatyzacja może dotyczyć różnych etapów procesu, takich jak załadunek i rozładunek towarów, sortowanie przesyłek czy pakowanie.

Przykładem automatyzacji procesów w marszrutach jest zastosowanie robotów do załadunku i rozładunku towarów w magazynach. Dzięki temu można zwiększyć szybkość i precyzję tych operacji, minimalizując ryzyko uszkodzeń towarów oraz błędów ludzkich.

Innym przykładem jest zastosowanie automatycznych sorterów w centrach dystrybucyjnych. Dzięki nim możliwe jest skuteczne sortowanie przesyłek na podstawie różnych kryteriów, takich jak adres dostawy czy rozmiar paczki. Automatyzacja tego procesu przyspiesza obsługę i dostarczenie towarów do klientów.

Marszruta — artykuły polecane

Linia produkcyjna — Proces technologiczny — Planowanie wewnątrzwydziałowe — Planowanie produkcji — SMED — Plan zarządzania projektem — Wyznaczanie trasy — System MRP II — Cykl produkcyjny

Bibliografia

• Chrobot J. (2018), Konfigurowalne systemy sterowania przepływem produkcji
• Jurga A., Czerkawski M. (2017), Modelowanie procesu biznesowego statusowania nowego wyrobu - case study, Gospodarka Materiałowa i Logistyka nr 6
• Magiera M. (2006), Hierarchiczna metoda planowania produkcji dla systemu przepływowego bez magazynów, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej - Automatyka z. 144, nr. 1727
• Zawadzka L. (2007), Współczesne problemy i kierunki rozwoju elastycznych systemów produkcyjnych, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej
• Zych A. (2005), Projektowanie procesów technologicznych. Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy, Radom

Autor: Julia Witana