Lean production

Lean production
Polecane artykuły
Mapowanie strumienia wartości Metoda WCM Lean Six Sigma Just in time Lean manufacturing Metoda 5S Muda OPT Total Productive Maintenance

Lean production - to właśnie dzięki stosowaniu tych narzędzi przedsiębiorstwo uzyskuje mnóstwo pozytywnych efektów. Istotne jest, iż ograniczamy marnotrawstwo poprzez "odchudzanie" wielu procesów organizacyjnych. Co więcej, lean production nakierowuje nas na opracowanie innowacyjnych rozwiązań, kótre zaliczamy do innowacji procesowych jak i organizacyjnych.

Zastanówmy się nad znaczeniem "lean production". Otóż słowo "lean" pochodzi z języka angielskiego i ozn. smukłość i przystosowanie w odniesieniu do sylwetki człowieka. Natomiast gdy zajmujemy się systemami produkcyjnymi czy zarządzania to przyjmujemy znaczenie wyszczuplenia, odchudzenia tychże systemów pod względem potrzebnych zasobów materiałowych, reguł postępowania, utrzymywanych zapasów wyrobów gotowych i produkcji w toku oraz wykorzystywanej przestrzeni hal produkcyjnych (R. Wolniak 2013, s. 524)

W latach 30. założyciele Toyoty, Sakichi Toyoda wraz z synem Kiichiro, pracowali nad własną wersją "płynnej produkcji". W wyniku tych prac określili dwa filary, na których miała się oprzeć późniejsza koncepcja Toyota Production System (TPS): natychmiastowe zatrzymywanie linii w momencie pojawienia się wadliwego produktu, aby zapobiec przedostawaniu się niepełnowartościowych części do dalszych etapów produkcji (zasada Jidoka) oraz stosowanie systemu pull, który zakładał wytwarzanie tylko takiej ilości części, które potrzebne są do bieżącej produkcji (określane jako Just in time). Dodano do tego jeszcze jeden filar, zakładający równomierne rozłożenie pracy w mieszanym przepływie produkcji (określany mianem Heijunka).

Powyższe zasady zostały wprowadzone w życie dopiero po wojnie przez szefa produkcji Toyoty Taiichi Ohno. Postanowił on pokonać wszystkie przeszkody na drodze do osiągnięcia produkcji zróżnicowanych wyrobów w małych partiach za pomocą prostych narzędzi ujętych w technologicznym opisie procesu produkcyjnego.

Produkcja typu lean stanowi ogólną wersje systemu TPS, a "odchudzone" myślenie dotyczy nie tylko podstaw TPS, ale całego systemu biznesowego Toyoty, włączając w to rozwój produktu, koordynację dostawców i relacje z klientami.

TL;DR

Lean production to strategia zarządzania, która polega na eliminowaniu strat i marnotrawstwa w procesach organizacyjnych. Wprowadzona przez Toyotę, opiera się na filarach natychmiastowego zatrzymywania linii w przypadku wadliwego produktu i produkcji tylko potrzebnej ilości części. Lean production ma na celu obniżenie kosztów i poprawę jakości. Istnieje pięć zasad "odchudzonego" myślenia, które promują eliminację strat i tworzenie wartości. Wdrażanie lean production wymaga skoncentrowania się na działalności operacyjnej, wykorzystania narzędzi takich jak VSM, komórek produkcyjnych i systemów pull oraz ciągłego monitorowania działań. Zarządzanie "odchudzonymi" strumieniami wartości przynosi wiele korzyści, takich jak terminowe dostawy, zmniejszenie stanów magazynowych i uwolnienie zasobów.

Określona kultura pracy

Poprzez stosowanie narzędzi lean production zostaje określona kultura pracy w przedsiębiorstwie. Otóż wszyscy uczestnicy w organizacji nieustannie dążą do obniżki kosztów, podnoszenia poziomu jakości i skracania cyklu dostaw. Celem jest maksymalne spełnienie oczekiwań klientów i płynne dopasowanie się do otoczenia (M. Migza 2015, s. 59)

Pięć zasad "odchudzonego" myślenia

• Wartość powinna być określana z perspektywy końcowego użytkownika.
• Należy określić strumień wartości dla każdej kategorii produktów.
• Kolejne etapy dodawania wartości muszą być połączone, aby osiągnąć płynny przepływ produktu.
• Klienci powinni mieć możliwość uzyskania tego, czego oczekują.
• Zarządzanie musi być ukierunkowane na osiągnięcie perfekcji - wszystkie działania i użyte środki mają tworzyć wartość.

Jeśli wartość określimy z punktu widzenia końcowego użytkownika, to okaże się, że tylko niewielka część działań i poświęconego im czasu przyczynia się do tworzenia wartości. Największe możliwości uzyskania poprawy wyników kryją się w takiej reorganizacji działań w obrębie strumieni wartości, która doprowadzi do eliminacji zbędnych kroków.

Obniżanie kosztów dzięki lean production

Warto zauważyć, iż szczupłe wytwarzanie polega na wyszczuplaniu procesów wytwarzania, czyli na eliminowaniu wszelkich strat, które się pojawią przy tworzeniu wartości dodanej (wszystko to, co nie zwiększa wart. dodanej nazywamy stratą). Co więcej, gdy wyszczuplamy procesy poprzez eliminowanie każdej straty z przebiegu procesu sprawiamy że koszty wytworzenia wyrobu się obniżają. (M. Dudek 2016, s. 137)

Siedem zjawisk obniżających wartość według Taiichi Ohno

• Nadprodukcja
• Wysokie Stan magazynowy|stany magazynowe
• Wady produktów
• Oczekiwanie
• Zbędny transport
• Nadmierny ruch
• Nadmierna obróbka

Jeśli określimy strumień wartości dla danego produktu, to okaże się, że optymalizacja jednego działania i użytych w nim środków w oderwaniu od pozostałych prowadzi do powstawania strat na innych etapach. Eliminacja tych strat i odpowiednie planowanie przyszłego użycia środków i urządzeń produkcyjnych możliwe są tylko przez optymalizację całego strumienia wartości produktu. Idealnym sposobem organizacji produkcji bez strat jest takie ułożenie kolejnych etapów dodawania wartości, aby produkt płynnie przepływał przez nie w możliwie jak najkrótszym czasie. Oznacza to, że wszystkie czynności muszą być powtarzalne i cechować się wysoką standaryzacją, a maszyny muszą mieć wystarczającą wydajność, aby w odpowiednim czasie dostarczać właściwe półprodukty i działać wtedy, kiedy są potrzebne.

Wielość punktów decyzyjnych i opóźnienia w realizacji zamówień na materiały powodują zaburzenia w przekazywaniu zamówień w górę strumienia, co wpływa na wzrost stanów magazynowych i wzrost działań koniecznych do sprostania chwilowym zwyżkom zapotrzebowania. Kompresja czasowa i stosowanie systemów typu pull stanowią klucz do rozwiązywania tych problemów i przechodzenia od produkcji typu make-to-forecast (produkcja oparta na prognozach rynkowych, zakładająca utrzymywanie pewnych zapasów magazynowych) do systemów produkcyjnych build-to-order (montaż produktu z komponentów zgodnie z indywidualnym zamówieniem), dzięki którym możliwe będzie zaspokojenie potrzeb klienta w możliwie najkrótszym czasie.

Reorganizacja strumienia wartości w celu eliminacji strat jest procesem wieloetapowym. Należy rozpocząć od dokładnego poznania bieżącego stanu organizacji produkcji w firmie i określenia oczekiwanego stanu przyszłego, który można osiągnąć w stosunkowo krótkim czasie. Ten cykliczny proces musi być ukierunkowany na osiągnięcie idealnego stanu końcowego, w którym działania i środki tworzą wartość dla końcowego odbiorcy.

Wdrażanie lean production

Metody LM rozpowszechniły się w przemyśle motoryzacyjnym, lotniczym, maszynowym, w firmach ubezpieczeniowych, w sektorze usług finansowych, w opiece zdrowotnej i w agendach rządowych. W wielu firmach zasady lean production pojawiły się w formie angażowania pracowników do wspólnego rozwiązywania problemów i promocji kaizen, czyli ciągłych działań doskonalących. Zastosowanie metody w operacyjnej części działalności firmy z pewnością powinno prowadzić do eliminacji najbardziej oczywistych strat.

Jak to osiągnąć?

• Skoncentrowanie się na działalności operacyjnej powinno przynieść eliminacje najbardziej oczywistych strat i niedociągnięć w strumieniu wartości - od początku procesu do użytkownika końcowego.
• Posługiwanie się narzędziami VSM (value stream mapping) jasno obrazującymi strumienie wartości pozwoli na lepszą ocenę obszarów, które wymagają poprawy.
• Za przekształcanie procesów produkcyjnych w ciągły system komórek połączonych zrównoważonymi systemami typu pull powinna być odpowiedzialna jedna osoba.
• Poszczególne elementy strumienia wartości powinny być ze sobą połączone przy użyciu mechanizmów build-to-order.
• Należy doprowadzić do kompresji strumieni wartości przez ciągły proces tworzenia nowych strategii i zastosowanie nowej technologii, w celu eliminacji strat i zwiększania wydajności.
• Ciągłe monitorowanie działań - najlepiej z perspektywy końcowego użytkownika - zapewni ich skuteczność i efektywność.

Podsumowanie

Zarządzanie "odchudzonymi" strumieniami wartości jest trudniejsze od zarządzania poszczególnymi operacjami. Jednak można osiągnąć znaczące korzyści szczególnie, jeśli zmiany będą dotyczyć całego strumienia wartości:

• Klient otrzymuje wysokiej jakości produkt w odpowiednim terminie.
• Dostawcy otrzymują zrównoważone zamówienie, co gwarantuje terminowość dostaw.
• Stany magazynowe na całej długości strumienia zmniejszają się o połowę.
• Uwolnione są wszelkie zasoby w postaci ludzi, maszyn i miejsca, które nie wpływają negatywnie na wynik finansowy, aż do momentu ich użycia.

Kluczem do utrzymania odchudzonego modelu produkcji jest wzrost wydajności przy jednoczesnym przenoszeniu działania jak najbliżej siedziby firmy w miarę uwalniania kolejnych zasobów.

Bibliografia

• Dudek M. (2016). Szczupłe systemy wytwarzania, Difin, Warszawa
• Migza M. (2015). Możliwość wykorzystania narzędzi Lean Management w przedsiębiorstwach sektora górnictwa podziemnego w Polsce, "Przegląd Górniczy" nr 71
• Wolniak R. (2013), Metody i narzędzia Lean Production i ich rola w kształtowaniu innowacji w przemyśle, Instytut Inżynierii Produkcji, Wydział Organizacji i Zarządzania, Politechnika Śląska
• Womack J. (2003). Lean Thinking: Banish Waste and Create Wealth in Your Corporation, Free Press, New York
• Womack J. (2005). Lean Solutions: How Companies and Customers Can Create Value and Wealth Together, Free Press, New York

Autor: Ilona Tymoszuk, Katarzyna Wietecha