Zbiorowa inteligencja
| Zbiorowa inteligencja |
|---|
| Polecane artykuły |
Zbiorowa inteligencja (ang. collective intelligence)- zdolność grupy organizmów, osób do podnoszenia poziomuwiedzy, kompetencji, umiejętności poprzez współpracę, debatę czasem rywalizację. Grupy współpracują ze sobą przekazując innym uczestnikom wiedzę na dany temat, dopingują członków do poszukiwania nowych informacji, co stanowi podstawę do rozwoju, dyskusji, negocjacji w ramach danego tematu.
Zastosowania
Zbiorowa inteligencja pojawia się w wielu formach i na różnych płaszczyznach m.in. socjologii, polityki, informatyki, ekonomii, środków masowego przekazu. Termin wprowadzony przez Pierre`a Levy`ego postrzega zbiorową inteligencję jako nową formę sprawowania rządów, funkcjonującą obok władzy nomadycznych migracji, państwa narodowego ikapitalizmu towarowego[1].
Zbiorowa inteligencja jest podatna na zagrożenia typowe dla grup. Przejawiać się to może przez tzw. syndrom grupowego myślenia, który w skrócie polega na samoczynnym ograniczaniu głosów krytycznych przez uczestników grupy. Brak krytyki i brak odpowiedzialności za losy grupy prowadzi do podejmowania złych decyzji.
Zbiorowa inteligencja w internecie
W kontekście wirtualnych społeczności zbiorowa inteligencja odnosi się do aktywności sieci komunikacji Web 2.0., które dało możliwość rozwoju kultury uczestnictwa, powoduje, że dzięki temu pula społecznej wiedzy ciągle zwiększa się. Klasycznym przykładem jest Wikipedia, niemal wszystkim znana największa, elektroniczna encyklopedia online. Fachowcy nie byliby w stanie sami opracować tak ogromnej bazy danych. mimo że jakościowo nie zawsze jest najlepsza, jednak jest jednym z najpopularniejszych źródeł informacji. Jednym z przejawów zbiorowej inteligencji w internecie są portale crowdsourcingowe.
Jakość ciągle poprawia się za sprawą zbiorowej inteligencji i wykształcenia się odpowiedzialności za treści ogólnie dostępne społeczności. Każdy, kto zauważy błąd może modyfikować definicje, dopisać brakujące informacje, kasować niepoprawne dane. Istota tkwi jedynie w tym czy to zrobi. To odróżnia zbiorową inteligencję od wiedzy. Treści ogólnie dostępne dla grup społecznych są zbiorową wiedzą, zaś zbiorową inteligencję tworzy suma wszystkich informacji gromadzonych przez indywidualnych ludzi. Levy odnosi się do tego poprzez stwierdzenie "Nikt nie wie wszystkiego, każdy wie coś. Całą wiedzę ma ludzkość"[2]. Innym przykładem potęgi wykorzystania zbiorowej inteligencji jest wyszukiwarka Google, która jest najbardziej popularna wśród internautów.
Wykorzystanie zbiorowej inteligencji w procesie decyzyjnym
Wykorzystanie zbiorowej inteligencji w procesie decyzyjnym przynosi wiele korzyści. Po pierwsze, pozwala na zdobycie różnorodnych perspektyw i punktów widzenia. Dzięki temu, decydenci mają możliwość uwzględnienia wielu różnych czynników i aspektów, co może prowadzić do lepszych i bardziej kompleksowych decyzji. Ponadto, korzystanie z wiedzy i doświadczenia wielu osób zwiększa szanse na znalezienie innowacyjnych rozwiązań i odkrycie nowych możliwości. Zbiorowa inteligencja pozwala również na szybkie dostosowanie się do zmieniających się warunków i sytuacji, ponieważ grupa może szybko reagować na pojawiające się wyzwania i dostarczać nowe informacje i pomysły.
Mimo licznych korzyści, związanych z wykorzystaniem zbiorowej inteligencji, istnieją również pewne ograniczenia i potencjalne zagrożenia. Przede wszystkim, proces podejmowania decyzji oparty na zbiorowej inteligencji może być czasochłonny i wymagać dużo zasobów, zwłaszcza jeśli grupa decydentów jest duża. Ponadto, decyzje oparte na zbiorowej inteligencji mogą być podatne na wpływ różnych czynników, takich jak manipulacje emocjonalne czy wpływ osób o silniejszej osobowości. Istnieje również ryzyko, że grupa nie osiągnie konsensusu i nie będzie w stanie podjąć jednoznacznej decyzji.
Aby skutecznie wykorzystać zbiorową inteligencję w procesie decyzyjnym, istnieje wiele narzędzi i technik, które mogą być stosowane. Jednym z najpopularniejszych narzędzi jest brainstorming, który umożliwia generowanie wielu pomysłów i rozwiązań. Innym przykładem jest metoda Delphi, która polega na iteracyjnym zbieraniu opinii i prognoz od ekspertów w danej dziedzinie. Istnieją również różne platformy online, takie jak wiki czy forum dyskusyjne, które ułatwiają współpracę i wymianę informacji między członkami grupy.
Istnieje wiele organizacji, które skutecznie wykorzystują zbiorową inteligencję do podejmowania decyzji. Jednym z przykładów jest Wikipedia, gdzie społeczność twórców i redaktorów wspólnie decyduje o treściach i modyfikacjach artykułów. Innym przykładem jest platforma crowdsourcingowa, jak np. InnoCentive, która umożliwia firmom i organizacjom korzystanie z wiedzy i pomysłów społeczności na całym świecie w celu rozwiązania różnorodnych problemów.
Aby skutecznie wykorzystać zbiorową inteligencję w podejmowaniu decyzji, istnieje kilka wskazówek, które warto wziąć pod uwagę. Po pierwsze, należy odpowiednio zdefiniować cel i zakres decyzji, aby uniknąć niepotrzebnej rozproszenia uwagi i zasobów. Ważne jest również stworzenie odpowiedniego środowiska do współpracy i wymiany informacji, które zachęci członków grupy do aktywnego udziału i dzielenia się swoimi pomysłami. Kolejnym elementem jest monitorowanie postępów i regularne ocenianie efektywności procesu, aby w razie potrzeby wprowadzić odpowiednie korekty.
Zbiorowa inteligencja a innowacje społeczne
Zbiorowa inteligencja odgrywa istotną rolę w procesie generowania innowacji społecznych. Dzięki angażowaniu społeczności i wykorzystywaniu różnorodnych perspektyw, możliwe jest tworzenie innowacyjnych rozwiązań, które odpowiadają na rzeczywiste potrzeby społeczeństwa. Zbiorowa inteligencja umożliwia również szybkie testowanie i wdrażanie nowych pomysłów, co przyspiesza proces innowacji społecznych.
Istnieje wiele przykładów innowacji społecznych, które powstały dzięki wykorzystaniu zbiorowej inteligencji. Jednym z nich jest platforma Ushahidi, która umożliwia zbieranie informacji od społeczności w sytuacjach kryzysowych i tworzenie map zagrożeń. Kolejnym przykładem jest projekt OpenIDEO, gdzie społeczność wspólnie pracuje nad rozwiązywaniem różnych problemów społecznych, takich jak edukacja czy zdrowie publiczne.
Angażowanie społeczności w proces innowacji społecznych przynosi wiele korzyści. Po pierwsze, społeczność posiada unikalną wiedzę i doświadczenie, które może być wykorzystane do tworzenia bardziej trafnych i skutecznych rozwiązań. Ponadto, angażowanie społeczności wzmacnia poczucie współodpowiedzialności i zaangażowania, co przekłada się na większe wsparcie i akceptację dla wprowadzanych innowacji. Angażując społeczność, możliwe jest również lepsze dostosowanie innowacji do lokalnych potrzeb i kontekstu.
Mimo licznych korzyści, związanych z wykorzystaniem zbiorowej inteligencji w procesie generowania innowacji społecznych, istnieją również pewne wyzwania i trudności. Przede wszystkim, angażowanie społeczności może być czasochłonne i wymagać odpowiednich zasobów. Ponadto, istnieje ryzyko, że niektóre grupy społeczne zostaną pominięte lub ich głos nie zostanie należycie uwzględniony. Istnieje również potrzeba odpowiedniego zarządzania procesem, aby zapewnić efektywność i skuteczność generowanych innowacji społecznych.
Zbiorowa inteligencja ma ogromny potencjał rozwoju w dziedzinie innowacji społecznych. Wraz z rozwojem technologii, takich jak sztuczna inteligencja czy blockchain, możliwe staje się jeszcze bardziej efektywne i dostępne angażowanie społeczności w proces generowania innowacji. Zbiorowa inteligencja może być wykorzystana w różnych dziedzinach, takich jak zdrowie, edukacja, ochrona środowiska czy rozwój społeczności lokalnych.
Wyzwania i perspektywy rozwoju zbiorowej inteligencji
W procesie wykorzystywania zbiorowej inteligencji występuje wiele wyzwań. Jednym z najważniejszych jest odpowiednie zarządzanie grupą i zapewnienie efektywnej komunikacji i współpracy. Istotne jest również odpowiednie moderowanie procesu, aby zapobiec wpływowi osób o silniejszej osobowości czy różnym manipulacjom. Ponadto, istotne jest odpowiednie zdefiniowanie celów i zakresu decyzji, aby uniknąć niepotrzebnej rozproszenia uwagi i zasobów.
Dalszy rozwój zbiorowej inteligencji niesie ze sobą również potencjalne zagrożenia. Jednym z nich jest zagrożenie dla prywatności i bezpieczeństwa danych, zwłaszcza w przypadku korzystania z platform online i gromadzenia dużej ilości informacji. Istnieje również ryzyko, że niektóre grupy społeczne zostaną pominięte lub ich głos nie zostanie należycie uwzględniony. Ponadto, istnieje obawa, że w przypadku nadmiernego polegania na zbiorowej inteligencji, indywidualna odpowiedzialność i inicjatywa mogą zostać zepchnięte na drugi plan.
Perspektywy rozwoju zbiorowej inteligencji w przyszłości są obiecujące. Wraz z rosnącą dostępnością technologii, takich jak sztuczna inteligencja czy blockchain, możliwe staje się jeszcze bardziej efektywne angażowanie szerokich grup społecznych w procesy decyzyjne i generowanie innowacji. Zbiorowa inteligencja może stać się ważnym narzędziem w rozwiązywaniu złożonych problemów społecznych i wspieraniu demokratycznego procesu podejmowania decyzji.
Dalszy rozwój zbiorowej inteligencji może przynieść wiele korzyści. Po pierwsze, możliwość wykorzystywania wiedzy i doświadczenia szerokich grup społecznych pozwala na tworzenie innowacyjnych rozwiązań, które lepiej odpowiadają na realne potrzeby społeczne. Ponadto, zbiorowa inteligencja może przyczynić się do większej równości i demokratyzacji procesów decyzyjnych, dając głos wszystkim zainteresowanym stronam. Istotne jest również zwiększenie zaangażowania społeczności i poczucia współodpowiedzialności, co przekłada się na większe wsparcie i akceptację dla wprowadzanych innowacji.
Zbiorowa inteligencja ma szerokie możliwości zastosowania w różnych dziedzinach i kontekstach. Może być wykorzystywana w biznesie do podejmowania decyzji strategicznych czy generowania innowacji produktowych. W sektorze publicznym może przyczynić się do lepszego zarządzania i podejmowania decyzji w administracji publicznej. Zbiorowa inteligencja może być również stosowana w edukacji, medycynie, badaniach naukowych czy rozwoju społeczności lokalnych. W każdej dziedzinie istnieje potencjał do wykorzystania zbiorowej inteligencji w celu tworzenia lepszych rozwiązań i osiągania większych efektów.
Przypisy
Bibliografia
- Jenkins H., Kultura konwergencji - zderzenie starych i nowych mediów, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007
- Krzysztofek K., WEBski świat: mądrość tłumów sieciowych czy zbiorowe nieuctwo?, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007
- Levy P., Collective Intelligence: Mankind`s Emerging World in Cyberspace, Perseus Books, Cambridge 1997
- Olszewska-Dyoniziak B., Oblicza kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1998
Autor: Agnieszka Czerwonka
