Spread

Spread może być rozumiany jako marża, która jest naliczana przez podmioty handlowe w celu osiągnięcia zysku. W praktyce, spread oznacza różnicę między ceną zakupu i ceną sprzedaży. Innymi słowy, jest to różnica między najwyższą ceną, jaką ktoś jest w stanie zapłacić za dany produkt lub usługę, a najniższą ceną, po której jest gotów go sprzedać.

Spread jest szczególnie istotny w branżach finansowych, takich jak giełda papierów wartościowych czy rynek walutowy. Na przykład, w przypadku transakcji na giełdzie, spread jest różnicą między ceną kupna i ceną sprzedaży danej akcji. Im węższy spread, tym niższe koszty transakcyjne dla inwestora.

Jak obliczyć Spread?

Istnieje kilka różnych metod obliczania spreadu, w zależności od branży i rodzaju produktu. Jednym z najpopularniejszych sposobów jest prosta różnica między ceną kupna a ceną sprzedaży. Na przykład, jeśli cena kupna to 10 zł, a cena sprzedaży to 12 zł, spread wynosi 2 zł.

$Spread=cena\ sprzedazy-cena\ zakupu$

Jest to podstawowy wzór na wyliczenie Spreadu wyrażony w jednostkach walutowych (złotówkach, funtach).

$Spread={\frac {cena\ sprzedazy-cena\ zakupu}{0.5\cdot (cena\ sprzedazy+cena\ zakupu)}}\cdot 100$

Wzór na wylicznie Spreadu wyrażony w procentach, stosowany głównie przez instytucje finansowe.

Czynniki wpływające na spread

Polityka monetarna

Polityka monetarna, czyli działania podejmowane przez banki centralne w celu regulacji podaży pieniądza i stóp procentowych, ma istotny wpływ na spread. Główne narzędzia polityki monetarnej to operacje otwartego rynku, rezerwa obowiązkowa oraz stopy procentowe.

Operacje otwartego rynku, czyli kupno i sprzedaż instrumentów finansowych na rynku, mają bezpośredni wpływ na podaż pieniądza. Jeśli bank centralny zwiększa podaż pieniądza, to wzrasta konkurencja w sektorze finansowym, co z kolei prowadzi do zmniejszenia spreadu. Z kolei zmniejszenie podaży pieniądza może prowadzić do zwiększenia spreadu.

Rezerwa obowiązkowa, czyli minimalny odsetek depozytów, który banki muszą przechowywać w banku centralnym, również wpływa na spread. Wysokie wymogi rezerwy obowiązkowej mogą zwiększać koszty dla banków, co może prowadzić do wzrostu spreadu.

Stopy procentowe, czyli cena pieniądza, mają duże znaczenie dla spreadu. Jeśli bank centralny podnosi stopy procentowe, to koszty kredytu dla banków wzrastają, co prowadzi do większych spreadów. Z kolei obniżenie stóp procentowych może prowadzić do zmniejszenia spreadu.

Pozycja banku udzielającego kredytu

Pozycja banku udzielającego kredytu również ma wpływ na spread. Banki, które mają silną pozycję na rynku, mogą udzielać kredytów po niższych kosztach, co prowadzi do mniejszych spreadów. Natomiast banki o słabej pozycji mogą być zmuszone do stosowania wyższych marż, co prowadzi do większych spreadów.

Dodatkowo, ocena ryzyka kredytowego również wpływa na spread. Im większe ryzyko związane z udzieleniem kredytu, tym większa marża banku i tym większy spread. Banki muszą wziąć pod uwagę ryzyko niewypłacalności kredytobiorcy oraz ryzyko związane z konkretnym sektorem gospodarki czy regionem.

Sytuacja danej waluty na rynku

Sytuacja danej waluty na rynku jest również ważnym czynnikiem wpływającym na spread. Jeśli dana waluta jest stabilna i cieszy się zaufaniem inwestorów, to spread może być mniejszy. Natomiast w przypadku waluty, która jest narażona na wahania kursowe czy polityczne niepewności, spread może być większy.

Dodatkowo, popyt i podaż na daną walutę również wpływają na spread. Jeśli popyt na daną walutę jest większy od podaży, to spread może być mniejszy. Natomiast gdy podaż przewyższa popyt, spread może być większy.

Spread w kontekście kredytów w obcej walucie

Kredyty w obcej walucie, zwłaszcza te udzielane w ramach kredytów hipotecznych, były popularnym produktem finansowym w Polsce. Jednym z kluczowych elementów tych kredytów jest spread, czyli różnica między ceną zakupu waluty a ceną sprzedaży waluty przez bank. W kontekście kredytów w obcej walucie, spread pełni ważną rolę i ma wpływ na zarówno na koszty dla banków, jak i na sytuację kredytobiorców.

Dodatkowe koszty dla banków

Spread jest jednym z najważniejszych źródeł dochodów dla banków udzielających kredytów w obcej walucie. Banki zarabiają na różnicy między ceną zakupu a sprzedaży waluty, co stanowi dla nich dodatkowe źródło zysków. Jednakże, dla banków wiąże się to również z pewnymi kosztami.

Po pierwsze, banki muszą monitorować i zarządzać ryzykiem związanym z kursami walut. Ryzyko kursowe, czyli możliwość zmiany kursu waluty, może wpływać na wartość spreadu i tym samym na zyski banków. Aby zminimalizować to ryzyko, banki muszą angażować odpowiednie zasoby i korzystać z instrumentów hedgingowych.

Po drugie, banki muszą ponosić koszty związane z utrzymaniem infrastruktury technologicznej, która umożliwia im przeprowadzanie transakcji walutowych. Wymaga to inwestycji w systemy informatyczne, zatrudnienia specjalistów ds. walutowych oraz ciągłego monitorowania i aktualizowania tych systemów.

Brak regulacji dotyczących spreadów

W Polsce brakuje skutecznych regulacji dotyczących spreadów w kredytach w obcej walucie. Oznacza to, że banki mają dużą swobodę w ustalaniu wysokości spreadu, co może wpływać na koszty kredytobiorców. Brak regulacji może prowadzić do nadmiernej eksploatacji kredytobiorców przez banki.

Wielu ekonomistów i działaczy konsumenckich argumentuje, że wprowadzenie odpowiednich regulacji dotyczących spreadów może być korzystne dla kredytobiorców. Regulacje te mogłyby ograniczyć możliwość nadmiernego podnoszenia spreadów przez banki, co przyczyniałoby się do obniżenia kosztów kredytów w obcej walucie.

Ustawa antyspreadowa jako regulacja

W ostatnich latach pojawiły się propozycje wprowadzenia tzw. ustawy antyspreadowej, która miałaby na celu regulację spreadów w kredytach w obcej walucie. Zgodnie z tymi propozycjami, banki byłyby ograniczone w możliwości podnoszenia spreadów powyżej określonego poziomu.

Zwolennicy ustawy antyspreadowej argumentują, że taka regulacja byłaby korzystna dla kredytobiorców, ponieważ ograniczyłaby ich koszty i zwiększyłaby przejrzystość rynku. Jednakże, przeciwnicy ustawy antyspreadowej obawiają się, że mogłaby ona prowadzić do zmniejszenia dostępności kredytów w obcej walucie oraz wpłynąć negatywnie na konkurencyjność sektora bankowego.

Pomimo tych kontrowersji, istnieje potrzeba wprowadzenia odpowiednich regulacji dotyczących spreadów w kredytach w obcej walucie. Wprowadzenie ustawy antyspreadowej, wraz z równoczesnym monitoringiem i kontroli ze strony organów regulacyjnych, może przyczynić się do zwiększenia uczciwości i przejrzystości rynku kredytów w obcej walucie.

Spread w różnych instrumentach finansowych

Spread w akcjach, obligacjach i surowcach

Spread jest jednym z kluczowych pojęć w analizie instrumentów finansowych. Odnosi się on do różnicy między ceną kupna a ceną sprzedaży danego instrumentu. W przypadku akcji, obligacji i surowców, spread może mieć różne znaczenia i wpływać na inwestorów w różny sposób.

Spread w akcjach odnosi się do różnicy między ceną, po której inwestor może kupić akcję (cena kupna), a ceną, po której może sprzedać akcję (cena sprzedaży). Im niższy spread, tym lepsze warunki handlowe dla inwestora. W przypadku akcji, spread może być stały lub zmienny, zależnie od akcji i rynku, na którym są notowane. Niski spread w akcjach oznacza, że inwestor ma większe szanse na osiągnięcie zysku.

W przypadku obligacji, spread odnosi się do różnicy między oprocentowaniem danej obligacji a oprocentowaniem bezpiecznej obligacji o podobnym okresie zapadalności. Spread w obligacjach jest miarą ryzyka kredytowego emitenta obligacji. Im wyższy spread, tym większe ryzyko uznania emitenta za niewypłacalnego. Inwestorzy korzystają z spreadu w obligacjach, aby ocenić atrakcyjność inwestycji i określić, czy otrzymują odpowiednie oprocentowanie w zamian za podjęte ryzyko.

W przypadku surowców, spread jest różnicą między ceną kupna a ceną sprzedaży danego surowca. Spread w surowcach może wynikać z różnych czynników, takich jak podaż i popyt, koszty transportu czy sezonowość. Inwestorzy korzystają z spreadu w surowcach, aby ocenić potencjalne zyski i straty związane z handlem surowcami.

Spread na rynku Forex

Spread na rynku Forex odnosi się do różnicy między ceną kupna a ceną sprzedaży danej pary walutowej. Spread na rynku Forex jest istotnym czynnikiem wpływającym na koszty inwestycji i może mieć duże znaczenie dla inwestorów.

Spready na rynku Forex są zazwyczaj oferowane przez brokerów, którzy działają jako pośrednicy między inwestorami a rynkiem. Brokerzy ustalają spready na podstawie różnicy między ceną, po której mogą kupić daną walutę, a ceną, po której mogą ją sprzedać. Spready oferowane przez brokerów mogą się różnić i zależą od wielu czynników, takich jak pary walutowe, godziny handlu, popyt i podaż na rynku.

Przed rozpoczęciem inwestycji na rynku Forex, inwestorzy często porównują spready oferowane przez różnych brokerów. Im niższy spread, tym mniejsze koszty inwestycji i większe szanse na osiągnięcie zysku. Porównywanie spreadów pozwala inwestorom znaleźć najlepsze warunki handlowe i wybrać brokera, który oferuje najbardziej konkurencyjne spready.

Wpływ spreadu na efektywność inwestycji

Koszty transakcyjne jako skutek spreadu

Jednym z kluczowych aspektów wpływu spreadu na efektywność inwestycji są koszty transakcyjne. Koszty transakcyjne stanowią opłaty, które inwestor ponosi podczas dokonywania operacji na rynku finansowym. Składają się one z dwóch głównych elementów: prowizji, czyli opłaty za wykonanie transakcji, oraz spreadu, który jest różnicą między ceną kupna a sprzedaży. Spread stanowi jedną z podstawowych składowych kosztów transakcyjnych, a jego wysokość ma bezpośredni wpływ na efektywność inwestycji.

Im wyższy spread, tym wyższe są koszty transakcyjne. Duży spread oznacza, że inwestor musi zapłacić większą różnicę między ceną kupna a sprzedaży instrumentu finansowego. W rezultacie, inwestor musi osiągnąć większy zysk, aby pokryć koszty transakcyjne i osiągnąć pozytywny wynik inwestycji. Wysokie koszty transakcyjne mogą znacznie ograniczać potencjalne zyski inwestora.

Spread ma również wpływ na strategię inwestycyjną. Inwestorzy, którzy często dokonują transakcji, mogą preferować instrumenty finansowe o niskim spreadzie, aby zminimalizować koszty transakcyjne. Z drugiej strony, inwestorzy długoterminowi, którzy rzadko dokonują zmian w swoim portfelu, mogą być mniej zainteresowani wysokością spreadu, ponieważ koszty transakcyjne nie mają dużego wpływu na długoterminowe wyniki inwestycji.

Wpływ spreadu na koszty transakcyjne może być szczególnie istotny w przypadku rynków o niskiej płynności. Na takich rynkach spready często są wyższe, co prowadzi do większych kosztów transakcyjnych dla inwestorów. Dlatego inwestorzy muszą brać pod uwagę płynność rynku, gdy podejmują decyzje inwestycyjne, aby uniknąć niepotrzebnie wysokich kosztów transakcyjnych.

Spread jako wskaźnik płynności rynku

Spread jest również istotnym wskaźnikiem płynności rynku. Płynność rynku odzwierciedla ilość dostępnych instrumentów finansowych oraz aktywność inwestorów w danym rynku. Im wyższa płynność rynku, tym mniejszy spread.

Na rynkach o wysokiej płynności, takich jak giełdy akcji, spready są zazwyczaj niskie. Duża ilość aktywnych inwestorów i duża liczba dostępnych instrumentów finansowych sprawiają, że różnica między ceną kupna a sprzedaży jest niewielka. Niski spread oznacza, że inwestorzy mogą dokonywać transakcji po atrakcyjnych cenach, co zwiększa efektywność inwestycji.

Z drugiej strony, rynki o niskiej płynności, takie jak rynki niszowe czy rynki surowców, często charakteryzują się wysokimi spreadami. Mała ilość dostępnych instrumentów finansowych i mniejsza aktywność inwestorów przyczyniają się do większej różnicy między ceną kupna a sprzedaży. Wysoki spread może utrudnić inwestorom znalezienie atrakcyjnych cen i wpływać negatywnie na efektywność inwestycji.

Spread jako wskaźnik płynności rynku jest istotny dla inwestorów, którzy chcą kupować i sprzedawać instrumenty finansowe. Wysoki spread może oznaczać, że inwestorzy mają trudności z dokonywaniem transakcji po korzystnych cenach, co z kolei może wpływać na ich decyzje inwestycyjne. Niski spread, z kolei, może zachęcać inwestorów do częstszych transakcji i zwiększać płynność rynku.

Wpływ różnych czynników na spread

Wpływ godzin handlu na spread

Godziny handlu na rynku finansowym mają również wpływ na spread. Spready mogą się różnić w zależności od sesji handlowej, ponieważ płynność rynku i aktywność inwestorów mogą się zmieniać w zależności od lokalizacji geograficznej i godziny.

Na przykład, spready na rynku forex mogą się rozszerzać podczas godzin nieaktywności handlu, gdy większość uczestników rynku jest nieobecna. Ponadto, spready mogą się różnić w zależności od dnia tygodnia, ponieważ różne dni mogą charakteryzować się większą lub mniejszą aktywnością inwestorów.

Inwestorzy powinni być świadomi godzin handlu i związanych z nimi zmian w spreadach. Może to mieć znaczenie szczególnie dla inwestorów, którzy preferują handel w konkretnych godzinach, np. podczas sesji największej aktywności.

Różnice spreadów w zależności od typu zlecenia, wielkości transakcji i warunków rynkowych

Spready mogą się różnić w zależności od typu zlecenia, wielkości transakcji i warunków rynkowych.

Na rynku finansowym istnieją różne typy zleceń, takie jak zlecenia rynkowe, zlecenia limitowe czy zlecenia stop-loss. Każdy typ zlecenia może wpływać na spread w inny sposób. Na przykład, zlecenia rynkowe mogą mieć niższy spread, ponieważ są natychmiastowo realizowane po aktualnej cenie rynkowej, podczas gdy zlecenia limitowe mogą mieć wyższy spread, ponieważ wymagają określonej ceny do ich realizacji.

Wielkość transakcji również może mieć wpływ na spread. Większe transakcje mogą mieć szerszy spread, ponieważ wymagają większej płynności rynku i większej aktywności inwestorów.

Warunki rynkowe, takie jak zmienność rynku, mogą również wpływać na spread. W okresach wysokiej zmienności spready mogą się rozszerzać, aby uwzględnić większe ryzyko związane z handlem.

Spread — artykuły polecane

Transakcja SWAP — Ryzyko stopy procentowej — Stopa procentowa — Tabela kursów — Stopa lombardowa — Kontrakt FRA — Nominalna stopa procentowa — Ryzyko kursowe — Stopa wolna od ryzyka — Masa brutto

Bibliografia

• Bennett D. (2000), Ryzyko walutowe - instrumenty i strategie zabezpieczające, Wydawnictwo ABC, Warszawa
• Buszko M. (2010), Ryzyko kredytów walutowych i metody jego ograniczania na polskim rynku finansowym, Międzynarodowe stosunki ekonomiczne NR 1 (3), Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń
• Grudziński M. (2017), Marże stosowane w transakcjach walutowych z klientami indywidualnymi przez wybrane banki działające w Polsce w latach 2009-2016, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 5 (89) cz. 2
• Kalinowski M. (2011), Spread walutowy jako element ryzyka walutowego kredytobiorców w Polsce, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 37
• Kowalewska E. (2017), Spłata kredytów denominowanych lub indeksowanych w walucie innej niż waluta polska, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 5 (89) cz.1
• Mastalerz-Kodzis A., Pośpiech E. (2016), Ekonomiczne skutki zmian kursów walut - analiza ryzyka kredytów walutowych, Zarządzanie i Finanse Journal of Management and Finance Vol. 14, No. 3

Autor: Michał Oleksy