Strategia zakupów

Przedsiębiorstwa zakupują surowce i materiały o różnym stopniu przetworzenia i technicznej gotowości zastosowania. Różnorodność asortymentu wymusza odpowiednie podejście do procesu planowania i organizacji zakupów. O tym, jak ważna rzeczą dla przedsiębiorstwa jest zaopatrzenie może świadczyć mnogość dylematów jakie firma napotyka podczas zakupów oraz decyzji, które w trakcie tego procesu musi podjąć.

Wybrane grupy przedmiotów zakupu:

• surowce i materiały wyjściowe, podlegające w danym przedsiębiorstwie przetwarzaniu w procesach aparaturowych bądź obróbczych,
• półfabrykaty podlegające obróbce,
• gotowe elementy kooperacyjne, montowane w wyrobach finalnych przedsiębiorstw,
• specjalizowane podzespoły i zespoły,
• materiały powszechnego zastosowania,
• paliwa stałe, płynne, gazowe, a także - energia cieplna, elektryczna i inna.

TL;DR

Artykuł omawia różne aspekty procesu zakupu w przedsiębiorstwach, takie jak strategie zakupowe, analiza procesów zakupu i optymalizacja kosztów. Omawiane są również różne grupy przedmiotów zakupu oraz funkcje procesu zakupu. Wskazuje się na ważność analizy decyzyjnej i analizy funkcjonowania procesów zakupu. Artykuł podkreśla również znaczenie logistyki zakupowej w przedsiębiorstwie.

Funkcje procesu zakupu

• ustalenie zakresu stałych powiązań kooperacji biernej tzw. lean management i wiążącej się z nią koncepcja outsourcingu * czyli produkcja własna czy zakup?,
• planowanie potrzeb materiałowych i sterowanie zapasami,
• organizowanie dostaw w powiązaniu z potrzebami produkcji i informacjami płynącymi ze stosowanych metod sterowania zapasami,
• wybór źródeł zakupu i dostawców.

Normatywne strategie zakupowe

Strategie pozyskiwania dóbr względem liczby dostawców tj. cztery strategie:

• jeden dostawca (single sourcing),
• jeden dostawca będący zarazem monopolistą w odniesieniu do nabywanego produktu (sole sourcing),
• dwóch dostawców (dual sourcing),
• wielu dostawców (multiple sourcing).

Strategie zakupowe uwzględniające przedmiot zakupu, tj. dwie alternatywne strategie:

• zakupy pojedynczych elementów (unit sourcing),
• zakupy modułów (modular sourcing).

Strategie zakupowe wyodrębnione ze względu na geograficzny obszar penetracji, podstawowymi strategiami są:

• zakupy lokalne (local sourcing),
• zakupy krajowe (domestic sourcing),
• zakupy globalne (globar sourcing).

Strategie uwzględniające lokalizację dostawy, tj. dwie strategie:

• dostawcy zewnętrzni (external sourcing),
• dostawcy wewnętrzni (internal sourcing).

Strategie uwzględniające czas dostawy:

• dostawy do magazynu powiększające istniejące zapasy (stock sourcing),
• dostawy zgodnie z zasadami pull ("ssanie") i just-in-Time - bezpośrednio na odpowiednie stanowisko produkcyjne.

Strategie uwzględniające podmiot zakupów:

• zakupy indywidualne,
• zakupy wspólne.

Strategie pozyskiwania dóbr uwzględniające charakter powiązań między sprzedającym a kupującym - dominującymi początkowo strategiami dotyczącymi relacji między dostawcą a odbiorcą były zasady konkurencji cenowej i jakościowej. Dopiero z czasem (w latach80.) zaczęły się krystalizować idee logiczne (supply chai management i pipeline management), zakładające ścisłą współpracę, a nawet strategiczne partnerstwo kontrahentów.

Marketingowe strategie zakupowe, wykorzystujące następujące narzędzia marketingu zakupów: pozyskiwanie produktu, kanały dostaw, kontrakty z dostawcami, usługi przy - i pozazakupowe, ceny.

Strategie zakupowe z wykorzystaniem Internetu, tj. e-biznes oraz wykorzystywanie Internetu do spełniania poszczególnych funkcji przedsiębiorstwa (np. marketingu).

Analiza procesów zakupu w przedsiębiorstwie

Aby zakupy przeprowadzone przez firmę były dla niej korzystne już na początku procesu logistycznego należy przeprowadzić analizę funkcjonowania procesów zakupu oraz analizę decyzyjną procesów zakupu. Analiza funkcjonowania procesów zakupu składa się między innymi z:

• analizę rozmiaru, szybkość oraz struktura zakupu,
• analizę organizacji przebiegu zakupu,
• analizę mechanizmów przechowywania towarów,
• analizę zapasów,
• analizę wartości zakupu.

Ważną częścią analizy funkcjonowania procesów zakupu jest wykonanie badań oraz opracowanie statystyk, które będą odnosić się do zakupów całościowo. W analizie decyzyjnej procesów zakupu szukamy odpowiedz na następujące pytania:

• czy lepiej zakupić czy produkować we własnym zakresie,
• jaka powinna być wielkość zakupu,
• gdzie lub u kogo kupować,
• jaki rodzaj transportu wybrać,
• czy opłaca nam się magazynować zakupiony towar.

Na początku przeprowadzania analizy decyzyjnej procesów zakupu firma musi odpowiedzieć na pytanie czy lepsze, bardziej opłacalne będzie dla niej samodzielne wyprodukowanie czy może zakupienie danych towarów. Przedsiębiorstwo może zakupić półprodukty, części składowe potrzebne do wyprodukowania przez nie konkretnego wyrobu. Wtedy konieczne jest przeanalizowanie możliwych następstw takiego działania. W analizie decyzyjnej procesów zakupu firma musi także zdecydować o ilości towaru, który chce zakupić.

Ważnym etapem w procesie planowania zakupów jest optymalizacja kosztów, z czym związane jest także ryzyko kosztów zakupu. Składa się na nie brak konkurencji wśród naszych dostawców, wpływ jaki zakupy mają na wynik finansowy danej firmy, brak funduszy potrzebnych do dokonania zakupu, wzrost kosztów transportu oraz magazynowania. Rozwiązanie problemów związanych z zakupami w przedsiębiorstwie jest także uzależnione od tego czy dana firma posiada dział logistyki zajmujący się zaopatrzeniem, zakupami przedsiębiorstwa

Strategia zakupów — artykuły polecane

Zadania logistyki w dystrybucji — Logistyka — Logistyka zaopatrzenia — Logistyka dystrybucji — Model łańcucha wartości — Dostawa — Kwalifikacja dostawców — Zarządzanie sieciami dostaw — Funkcja integracyjna logistyki

Bibliografia

• Budzyński W. (2016), Zakupy w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Poltext, Warszawa
• Galińska B. (2015), Koncepcja Global Sourcing - teoria i praktyka, Difin, Warszawa
• Gołembska E. (red.) (2010), Kompendium wiedzy o logistyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Rutkowski K. (2013), Zakupy w biznesie - potrzeba strategicznej reorientacji, Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, nr 4
• Skoczylas K. (2012), Proces zaopatrzenia w przedsiębiorstwie handlowym, Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, Vol. 19, Nr 4
• Skowronek C., Sarjusz-Wolski Z. (2012), Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa
• Wardzała J. (2014), Internet czy centrum handlowe? Strategie zakupowe młodych mieszkańców wybranych miast, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Nr 36

Autor: Aleksandra Zgórska, Karolina Skoczołek