Organizacja gospodarcza

Organizacja gospodarcza to struktura związana z prowadzeniem działalności gospodarczej, która ma na celu osiągnięcie zysku. Definicję takiej organizacji można znaleźć w pracach Stefana Lachiewicza, który podkreśla, że organizacja gospodarcza kieruje się przede wszystkim zasadą ekonomiczności oraz dąży do wytwarzania produktów i świadczenia usług. Według niego, kluczowe jest osiągnięcie założonych celów związanych z generowaniem zysku. Na podstawie definicji Lachiewicza można stwierdzić, że organizacje gospodarcze funkcjonują w ramach rynku i są nastawione na konkurencję i maksymalizację wyników finansowych.

Organizacja jako system otwarty

Leszek F. Korzeniowski podaje natomiast kilka cech, które wskazują, że organizacja gospodarcza może być postrzegana jako system. Po pierwsze, organizacja jest systemem otwartym, co oznacza, że utrzymuje stałą wymianę energii i informacji z otoczeniem. Istnieje wzajemna zależność i reakcje między organizacją a jej otoczeniem, ponieważ organizacja dostarcza wytwory do otoczenia, a jednocześnie pozyskuje zasoby konieczne do prowadzenia działalności. Po drugie, organizacja gospodarcza funkcjonuje jako system społeczno-techniczny, łączący różne zasoby, takie jak ludzie, maszyny, finanse czy informacje. Podstawowymi elementami tego systemu są cel organizacji, wejście (czyli zasoby), wyjście (czyli produkty), proces transformacji zasobów, narzędzia umożliwiające transformację, otoczenie oraz ludzie.

Cechą charakterystyczną organizacji gospodarczej jest również jej złożona struktura składająca się z wielu podsystemów - różnych jednostek, które współpracują ze sobą, aby osiągnąć założone cele. Organizacja gospodarcza ma również zdolność do zmian, co oznacza, że może dostosowywać się do nowych warunków i usprawniać swoje działanie. Może modyfikować procesy, wprowadzać innowacje i doskonalić swoje działania w celu zwiększenia efektywności.

Organizacja jako system społeczno-techniczny

Organizacja gospodarcza można rozpatrywać jako system społeczno-techniczny, który obejmuje różnorodne czynniki, zarówno społeczne, jak i techniczne. Taki system składa się z kilku istotnych elementów, które warto bliżej przyjrzeć się.

Pierwszym elementem jest określenie celów i zadań organizacji. Cele organizacji gospodarczej mogą mieć różny charakter i obejmować osiągnięcie zysku, wzrostu sprzedaży, zwiększenie udziału w rynku czy też realizację misji społecznej. Zadania natomiast odnoszą się do konkretnych działań podejmowanych w celu osiągnięcia tych celów, takich jak produkcja, dystrybucja, marketing czy obsługa klienta.

Drugim elementem jest koncepcja wejścia i wyjścia, która odnosi się do zasobów, które organizacja gospodarcza wykorzystuje oraz produktów, które generuje. Wejście, czyli zasoby, może obejmować zarówno zasoby materialne, takie jak surowce, maszyny czy budynki, jak i zasoby niematerialne, takie jak wiedza, umiejętności czy kapitał ludzki. Wyjście, czyli produkty, to efekt przekształcenia tych zasobów w coś, co ma wartość dla klientów lub odbiorców. Mogą to być zarówno produkty materialne, jak i usługi.

Trzecim elementem jest proces transformacji zasobów, w którym następuje przekształcenie wejścia w wyjście. Proces ten obejmuje różne etapy, takie jak planowanie, organizowanie, wdrażanie, kontrolowanie i doskonalenie. Dzięki temu procesowi organizacja gospodarcza jest w stanie wykorzystać zasoby w sposób efektywny i generować wartość dla swoich klientów.

Kolejnym elementem są narzędzia, które umożliwiają transformację zasobów. Mogą to być maszyny, urządzenia, technologie czy systemy informatyczne. Korzystanie z odpowiednich narzędzi może przyczynić się do większej efektywności i wydajności organizacji gospodarczej.

Ostatnim elementem, który warto uwzględnić, jest otoczenie, w którym organizacja gospodarcza funkcjonuje. Otoczenie obejmuje zarówno aspekty rynkowe, jak konkurencja, trendy rynkowe czy preferencje klientów, jak i czynniki społeczno-kulturowe, technologiczne, prawne i polityczne. Otoczenie ma istotny wpływ na funkcjonowanie organizacji gospodarczej i może wymagać dostosowania strategii działania i działań organizacji.

Warto zaznaczyć, że wszystkie te elementy są ze sobą powiązane i wpływają na siebie nawzajem. Skuteczne zarządzanie organizacją gospodarczą wymaga skoordynowanego działania tych elementów, aby osiągnąć sukces na rynku i zyskać przewagę konkurencyjną. Szczegółowe analizowanie tych elementów i ich związku ze sobą może pomóc w zrozumieniu funkcjonowania organizacji gospodarczej i zapewnieniu jej efektywności oraz konkurencyjności na rynku.

Ewolucja podejścia do organizacji gospodarczych

Przez ostatnie dziewięćdziesiąt lat dokonała się znaczna ewolucja w podejściu do organizacji gospodarczych. Bohdan Gliński i Bolesław Rafał Kuc wskazują na różne etapy koncepcyjne i metodyczne w nauczaniu organizacji i zarządzania.

Pierwszym etapem był nurt inżynierski, który skłaniał się ku organizacji produkcji, a jego prekursorem był F.W. Taylor. Następnie wraz z rozwojem teorii stosunków międzyludzkich pojawiło się podejście według logiki procesu zarządzania, które wprowadzało obecność czynnika ludzkiego w organizacji. Kolejnym etapem było podejście systemowe, które postrzegało organizację jako złożony system zależności i wzajemnego wpływu różnych elementów.

Następnie pojawiło się podejście sytuacyjne, które podkreślało istnienie różnych kontekstów, w których organizacja funkcjonuje i musi się dostosować. Kolejnym podejściem było podejście analogiczne do teorii gier, które opierało się na analizie sytuacji strategicznych i gromadzeniu informacji o działaniach konkurencji. Kolejne podejście polegało na przyjmowaniu najlepszych wzorców praktyki, co oznaczało, że organizacje wzorowały się na najlepszych podmiotach w swojej branży.

Obecnie dominującym podejściem jest zarządzanie strategiczne, które jest ukierunkowane na długoterminową strategię i osiągnięcie przewagi konkurencyjnej na rynku. Zarządzanie strategiczne polega na analizie otoczenia, określeniu celów i strategii oraz dostosowaniu organizacji do zmieniających się warunków.

Ewolucja podejścia do organizacji gospodarczych świadczy o rozwoju myśli zarządczej i adaptacji organizacji do zmieniających się warunków rynkowych. Przejście od prostych koncepcji inżynierskich do bardziej skomplikowanych teorii systemowych umożliwiło lepsze zrozumienie funkcjonowania organizacji i wprowadzenie efektywniejszych metod zarządzania.

Rola informacji w organizacji gospodarczej

Informacja odgrywa kluczową rolę w organizacji gospodarczej. W kontekście systemów informacyjnych zarządzania, które zajmują się rolą informacji w organizacji, istotnym jest zrozumienie, jak informacja wpływa na realizację funkcji zarządzania. Zgodnie z pracą Agnieszki Zając, Ryszarda Tadeusiewicza, Mariusza Grabowskiego, Piotra Soi i Jana Trąbki, informacja jest jednym z najważniejszych czynników warunkujących realizację funkcji zarządzania organizacją gospodarczą.

Informacja odpowiada za realizację działań takich jak planowanie, organizowanie, koordynowanie, motywowanie i kontrolowanie. W procesie planowania, informacja pełni istotną rolę poprzez dostarczanie danych, analiz i prognoz, które są niezbędne do opracowania skutecznych planów i strategii. W przypadku organizowania, informacja jest niezbędna do ustalenia struktury organizacyjnej, ustalenia odpowiedzialności za poszczególne zadania oraz zapewnienia odpowiedniego przepływu informacji wewnątrz organizacji. Koordynowanie działań również opiera się na odpowiedniej komunikacji i wymianie informacji wewnątrz organizacji. Motywowanie pracowników, aby osiągnęli założone cele, również wymaga dostarczania im odpowiednich informacji na temat ich wyników i postępów. Kontrolowanie, którym zapewnia się sprawdzanie osiąganych wyników wobec założonych celów, również opiera się na dostarczaniu informacji.

Wszystkie te funkcje zarządzania oparte są na informacji, dlatego organizacja gospodarcza musi mieć odpowiednie systemy informacyjne, które umożliwiają zbieranie, przetwarzanie i przekazywanie informacji w sposób efektywny. Dobre zarządzanie informacją pozwala organizacji na lepsze podejmowanie decyzji, efektywne wykorzystanie zasobów oraz szybką reakcję na zmieniające się warunki rynkowe.

Organizacja gospodarcza — artykuły polecane

Dystrybucja franchisingowa — Umowa spółki — Know-how — Upadłość — Przedsiębiorca — Franczyza — Podmiot gospodarczy — Przedsiębiorstwo państwowe — Nieruchomość

Bibliografia

• Korzeniowski L. (2010), Menedżment. Podstawy zarządzania, EAS, Kraków
• Kuc B., Gliński B., Szczepankowski P. (1996), Zarządzanie strategiczne: geneza, rozwój, priorytety, Wydawnictwo Key Text, Warszawa
• Lachiewicz S. (2007), Menedżerowie w strukturach władzy organizacji gospodarczych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
• Zając A., Tadeusiewicz R., Grabowski M., Soja P., Trąbka J. (2012), Systemy informacyjne zarządzania, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie