Krajowa Izba Rozliczeniowa

Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR) jest podmiotem infrastruktury polskiego systemu płatniczego, świadczącym wszelkie usługi rozliczeniowe. Dostarcza również najwyższej jakości usługi oraz rozwiązania, które spełniają wszystkie potrzeby i oczekiwania, jakie tylko sektor bankowy i płatniczy im stawia. Jest on również bardzo pochłonięty w szerzenie innowacji co pozwala na rozszerzenie oferty banków. KIR również uczestniczy bardzo aktywnie w pracach, które są związane z podnoszeniem poziomu cyfryzacji naszego kraju (program Cyfrowa Polska). Już ćwierć wieku wspiera i pomaga w rozwoju gospodarki, poprzez pomoc w rozwoju bezgotówkowych i elektronicznych procesów. Krajowa Izba Rozliczeniowa jest to instytucja działająca na podstawie art. 67 ustawy o prawie bankowym. Jest to instytucja z sektora bankowego, której jednym z głównych zadań jest zajmowanie się usługami z zakresu płatności i rozliczeń, Głównymi systemami, w których działa KIR są takie systemy jak Elixir, Euro Elixir i Express Elixir oraz systemy bezpośrednich płatności internetowych Paybynet. Pozycję lidera Krajowa Izba Rozliczeń buduje sobie poprzez zachowanie najwyższych standardów bezpieczeństwa przy rozliczeniach między bankami. Z wszelkich usług wytwarzanych przez KIR korzystają administracje publiczne jak i banki. Nie można też zapomnieć o przedsiębiorstwach, które korzystają z KIR bardzo często. Kolejną grupą są firmy działające w obszarze rynku e-commerce oraz oczywiście klienci tychże przedsiębiorstw.

TL;DR

Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR) to instytucja odpowiedzialna za usługi rozliczeniowe i płatności w Polskim systemie bankowym. KIR oferuje różne usługi, takie jak systemy rozliczeń międzybankowych, płatności mobilne, internetowe, transakcje kartowe oraz rozwiązania z zakresu podpisu elektronicznego. KIR jest wspierany przez Narodowy Bank Polski, Związek Banków Polskich i 16 banków. Oferuje usługi, które są wykorzystywane przez administrację publiczną, banki, przedsiębiorstwa i klientów sektora e-commerce. KIR jest również akredytowanym partnerem SWIFT i dostarcza usługi związane z globalną siecią SWIFTNet.

Działalność Krajowej Izby Rozliczeń

Działalność KIR opiera się na czterech głównych filarach:

• zapewnienie niezawodności przy rozliczeniach międzybankowych w walucie euro i złotych
• dostarczanie usług, które wspierają transakcje bezgotówkowe takie jak: płatności mobilne, internetowe, transakcje kartowe oraz pomoc w wygodnym płaceniu za faktury
• dostarczanie usług związanych z działem odpowiedzialnym za badania i rozwój dla sektora bankowego (R&D = Resarch&Development)
• aktywnie uczestniczy przy dostarczaniu usług wspierających aktywność sektora bankowego w programach dla administracji publicznej

Udziałowcy KIR

Krajowa Izba Rozliczeń została powołana przez Związki Banków Polskich, Narodowy Bank Polski oraz przez 16 banków. W 1992 rozpoczęła się działalność operacyjna KIR. Głównymi udziałowcami są:

• Narodowy Bank Polski
• Związek Banków Polskich
• Bank Millennium S.A.
• mBank S.A.
• Bank BGŻ BNP Paribas S.A.
• Bank Polska Kasa OpiekiS.A.
• Bank Polskiej Spółdzielczości S.A.
• Bank Zachodni WBK S.A.
• ING Bank Śląski S.A.
• Bank Handlowy w Warszawie S.A.
• Powszechna Kasa Oszczędności Bank PolskiS.A.
• SGB-Bank S.A.

Usługi świadczone przez KIR

• ELIXIR - główny system rozliczeń międzybankowych w złotych. Jest on wymagany do poprawnego funkcjonowania polskiego sektora bankowego. W 1994 roku została wprowadzona możliwość realizacji przelewów, czeków oraz poleceń zapłaty. Od poniedziałki do piątku (wyj. dni wolne od pracy) w systemie Elixir odbywają się 3 sesje rozliczeń międzybankowych, dzięki czemu klienci mogą przekazywać środki pomiędzy rachunkami w różnych bankach w ciągu zaledwie kilku godzin.
• Euro Elixir - system związany z rozliczeniami międzybankowymi w walucie euro. Od 2005 roku można realizować płatności w relacjach krajowych ale i również międzynarodowych. System Euro Elixir jest zgodny z wszelkimi wymogami Unii europejskiej i działa w ramach zintegrowanej infrastruktury Jednolitego Obszaru Płatności w Euro (Single Euro Payments Area - SEPA). Euro Elixir pozwala na realizację płatności w euro tego samego dnia niezależnie od tego, czy płatność jest krajowa czy międzynarodowa.
• Express Elixir - system związany z natychmiastowymi rozliczeniami płatności. Został wprowadzony w 2012 roku dla klientów banków powiązanych z KIR. Jest to bardzo zaawansowany system, który umożliwia zrobienie przelewu i jego realizację w czasie liczonym nie w dniach, ani godzinach lecz w sekundach. System ten działa cały czas niezależnie od świąt, wolnych dni roboczych czy też pory dnia. W tym systemie możemy również znaleźć płatności oraz przelewy wykonywane na numer telefonu. Warto dodać, że jest to pierwszy w Polsce oraz drugi w Europie system tak owych płatności. Aby taki system mógł działać środki muszą być trzymane na rachunku powierniczym, który w przypadku polskiego systemu prowadzony jest przez NBP.
• Ognivo - aplikacja ta została stworzona w 2006 roku a już od 2007 usprawnia wymianę informacji pomiędzy takimi podmiotami jak: banki, Poczta Polska, Urząd Skarbowy, Izba Celna, ZUS, ale także pomiędzy administracyjnymi organami egzekucyjnymi oraz komornikami sądowymi, zgodnie z uprawnieniami jakie posiadają. System Ognivo pozwala m.in. na przenoszenie rachunków między bankami, pozyskiwanie raportów w ramach Centralnej informacji o rachunkach i elektronizację zajęć wierzytelności z rachunku dłużnika.
• SWIFT - KIR jest akredytowanym partnerem SWIFT w Polsce. Jako SWIFT Service Bureau oferuje dostęp do globalnej sieci SWIFTNet, umożliwiającej realizację międzynarodowych operacji finansowych, a także zapewnia wsparcie techniczne w zakresie infrastruktury dostępowej użytkowników SWIFT w Polsce. System Swift został wprowadzony w 2004 roku.
• Szafir - stworzony został w 1994 roku i opiera się na podpisie elektronicznym. Centrum Obsługi Podpisu Elektronicznego w swojej ofercie posiada wydawanie kwalifikowanych i niekwalifikowanych certyfikatów. Pakiet rozwiązań z zakresu podpisu elektronicznego umożliwia m.in. podpisywanie faktur VAT elektronicznie, dodatkowo podmiot może również podpisać umowy jak i inne prawnie wiążące go dokumenty w formie cyfrowej bez konieczności wychodzenia z domu czy też firmy. Jest to bardzo dobra innowacja ze względu na rozwój rynku i coraz częstsze podpisywanie umów z firmami ze Stanów Zjednoczonych czy też Japonii, gdzie ta odległość jest bardzo duża. Podmiot może również przesłać do ZUS dane w ramach działającego już systemu Płatnik, ale również może złożyć deklarację podatkową. Dodatkowym atutem tego rozwiązania jest możliwość pobrania ale i zgłoszenia aktualizacji informacji z KRS oraz możliwość komunikacji z wszelkimi urzędami poprzez drogę elektroniczną.
• Paybnet - system, który został oddany do użytku przez KIR w 2007 roku, można w nim bezpośrednio płacić online za zakupy w Internecie ale i również można bezpośrednio płacić za opłaty administracyjne, ale i również generować Elektroniczne Poświadczenia Opłaty. Jest to bardzo wygodny sposób dla wszelkich przedsiębiorców ze względu na szybko dostęp do administracji, ale i szybki sposób na uzyskanie potrzebnych dokumentów czy też informacji bez konieczności wizyt w Urzędzie Skarbowym. Zapewnia to dużą oszczędność czasu, ale i również zmniejsza koszty ponoszone przez przedsiębiorstwo takie jak paliwo, zużycie samochodu czy też wynagrodzenie na pracownika, który musiałby do odpowiedniej placówki Urzędu Skarbowego dojechać. Jest to możliwe dzięki zintegrowaniu z elektroniczną Platformą Usług Administracji Publicznej, która w skrócie nazywa się (ePUAP).
• Invoobill - usługa ta zapewnia bardzo szybkie i wygodne płatności faktur oraz rachunków ale i również prezentowanie tychże faktur i rachunków. Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu przez KIR kanałów bankowości elektronicznej. Usługa ta została uruchomiona w 2008 roku. Było to wielkie wydarzenie, gdyż wprowadzenie takiej usługi wystąpiło pierwszy raz na polskim rynku. Pozwala to na szybkie przekazywanie e-faktur oraz e-dokumentów bezpośrednio od dostawcy na konto bankowe jego klienta, z którego to poziomu realizowana jest płatność. Co więcej z takiej usługi mogą korzystać zarówno firmy jak i klienci indywidualni.

Krajowa Izba Rozliczeniowa — artykuły polecane

Forma płatności — Epłatności — BLIK — FINTECH — Cash-and-carry — Przelew — E-Government — Bankowość mobilna — E-deklaracje

Bibliografia

• Chęcińska U. i in. (2010), E-Gospodarka w Polsce stan obecny i perspektywy rozwoju część II, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego; Ekonomiczne problemy usług, nr 58
• Dobosz K. (2012), Handel elektroniczny, Wydawnictwo PJWSTK, Warszawa
• Doligalski T. (red.) (2014), Modele biznesu w internecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Grabowski M. (2013), Instrumenty płatnicze, CeDeWu, Warszawa
• Harasim J. (2013), Współczesny rynek płatności detalicznych - specyfika, regulacje, innowacje, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice
• Harasim J., Frączek B., Szustak G. i in. (2011), Europejski rynek płatności detalicznych, CeDeWu, Warszawa
• Janowski J. (2007), Podpis elektroniczny w systemie prawnym, Wolters Kluwer, Warszawa
• Kieżel M. (2015) https://www.ur.edu.pl/file/57421/4.pdf Płatności bezgotówkowe w Polsce w kontekście rozwoju społeczeństwa informacyjnego i gospodarki opartej na wiedzy] Katedra Polityki Rynkowej i Zarządzania Marketingowego, Wydział Zarządzania Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Komor A., Budzyńska K., Domańska K. (2015)Analiza porównawcza handlu tradycyjnego i elektronicznego Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego; Problemy zarządzania, finansów i marketingu nr 41
• Miłowska Kowalewska E. (2014)Istota i znaczenie kart płatniczych w obrocie bezgotówkowym - w systemie płatności detalicznych Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego; Finanse, rynki finansowe i ubezpieczenia nr 65
• Szelągowska A. (red.) (2011), Współczesna bankowość detaliczna, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa
• Śwital P. (2017), Podpis elektroniczny - wybrane aspekty prawne, Studenckie Zeszyty Naukowe
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe. Dz.U. nr 140 poz. 939
• Żukowska H., Żukowski M. (red.) (2013), Obrót bezgotówkowy w Polsce, Wydawnictwo KUL, Lublin

Autor: Arkadiusz Pamuła