Rachunek przepływów pieniężnych
| Rachunek przepływów pieniężnych |
|---|
| Polecane artykuły |
Rachunek przepływów pieniężnych (ang. cash flow) jest jednym z elementów sprawozdania finansowego. Prezentuje on pomiar wyniku finansowego działalności przedsiębiorstwa w danym okresie. Rachunek przepływów pieniężnych stanowi różnicę wszystkich gotówkowych wpływów i gotówkowych wydatków, czyli przepływów pieniężnych netto, która pod względem wartości jest równa zmianie stanu środków pieniężnych z bilans. Innymi słowy, jest on wyjaśnieniem źródeł zwiększenia lub zmniejszenia stanu tych środków w bilansie.
TL;DR
Rachunek przepływów pieniężnych jest elementem sprawozdania finansowego, prezentującym wynik finansowy przedsiębiorstwa. Rachunek ten pokazuje różnicę między wpływami a wydatkami gotówkowymi i wyjaśnia zmianę stanu środków pieniężnych. Ma on duże znaczenie dla oceny zdolności przedsiębiorstwa do generowania i wykorzystywania gotówki oraz dla analizy zmian w aktywach i strukturze finansowania. Rachunek przepływów pieniężnych dzieli się na trzy części: działalność operacyjna, inwestycyjna i finansowa. Może być sporządzany w metodzie bezpośredniej lub pośredniej. Metoda bezpośrednia przedstawia konkretne wpływy i wydatki, podczas gdy metoda pośrednia opiera się na korektach wyniku finansowego.
Znaczenie rachunku przepływów pieniężnych
Rachunek przepływów pieniężnych koncentruje się na gotówce, która znajduje się w centrum zainteresowania finansistów i odgrywa kluczową, wymierną rolę w praktyce gospodarczej, w przeciwieństwie do przychodów, kosztów i zysków postrzeganych często jako "papierowe", czyli niemające pokrycia właśnie w przedsiębiorstwie. Zgodnie z KRS 1 (art. 1.1) dzięki temu, że rachunek przepływów pieniężnych umożliwia ocenę pochodzenia oraz wielkości środków pieniężnych i ich ekwiwalentów, a także kierunków i wielkości ich wykorzystania w danym okresie, jest użyteczny w podejmowaniu przez użytkowników sprawozdania finansowego dotyczących:
- zdolności przedsiębiorstwa do generowania wpływów gotówkowych i racjonalnego ich wydatkowania,
- okresu realizacji wpływów i wydatków oraz stopnia pewności ich osiągnięcia,
- zmian w aktywach netto oraz struktury ich finansowania,
- relacji zysku i przepływów pieniężnych
ze względu na eliminację wpływu zasad rachunkowości i metod wyceny, a zatem zapewnia porównywalność informacji finansowych.
Zawartość rachunku przepływów pieniężnych
Rachunek przepływów pieniężnych dzieli się na cztery części:
1.działalność operacyjna - zaliczają się do niej:
- wpływy i wydatki związane z produkcją i sprzedażą produktów,
- wpływy i wydatki związane ze świadczeniem i sprzedażą usług,
- wpływy i wydatki związane z zakupem i sprzedażą towarów
2.działalność inwestycyjna - zaliczają się do niej:
- wpływy ze sprzedaży składników aktywów trwałych,
- wydatki z tyt. zakupu, montażu uruchomienia składników aktywów trwałych,
- wpływy i wydatki z tyt. inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne,
- wpływy i wydatki z tyt. aktywów finansowych,
- wpływy i wydatki z tyt. udzielonych pożyczek długo - i krótkoterminowych oraz ich spłaty przez dłużników,
- wpływy z tyt. finansowych instrumentów pochodnych
3.działalność finansowa - zaliczają się do niej:
- wpływy z wydania udziałów (akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału,
- płatności na rzecz właścicieli akcji lub udziałów przedsiębiorstwa z tytułu ich wykupu i zwrot dopłat do kapitału,
- wpływy z emisji długo - i krótkoterminowych dłużnych instrumentów finansowych,
- zaciągnięcie i spłatę kredytów i pożyczek (łącznie ze zrealizowanymi różnicami kursowymi),
- wydatki z tyt. podziału zysku, również z lat poprzednich,
- wydatki poniesione przez korzystającego na spłatę zobowiązań z tyt. umów leasingu finansowego,
- zapłacone odsetki, prowizje bankowe i inne pieniężne koszty (lub korzyści) związane bezpośrednio z pozyskaniem kapitału
4.uzgodnienie przepływów pieniężnych netto ze stanem środków pieniężnych i innych aktywów pieniężnych w bilansie
Rachunek przepływów pieniężnych - metoda bezpośrednia
Metoda bezpośrednia polega na wykazaniu podstawowych tytułów wpływów i wydatków działalności operacyjnej jako odrębnych pozycji rachunku (KRS 1 art. 4.3). A zatem w układzie bezpośrednim przychody netto ze sprzedaży i współmierne im koszty w ujęciu memoriałowym są doprowadzane do postaci wpływów i wydatków przez dodawanie do nich pozycji gotówkowych lub usuwanie z nich pozycji niegotówkowych. Zaletami układu bezpośredniego są:
- prezentacja struktury wpływów i wydatków z działalności operacyjnej,
- dostarczenie informacji użytecznych przy określaniu przyszłych wpływów i wydatków operacyjnych niedostępnych w układzie pośrednim,
- łatwość obiektywnego weryfikowania pozycji i kwot wpływów i wydatków
- A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
- I. Wpływy
- 1. Sprzedaż
- 2. Inne wpływy z działalności operacyjnej
- II. Wydatki
- 1. Dostawy i usługi
- 2. Wynagrodzenia netto
- 3. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia
- 4. Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym
- 5. Inne wydatki operacyjne
- III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I-II)
- I. Wpływy
- B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej
- I. Wpływy
- 1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych
- 2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne
- 3. Z aktywów finansowych, w tym:
- 4. Inne wpływy inwestycyjne
- II. Wydatki
- 1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych
- 2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne
- 3. Na aktywa finansowe, w tym:
- a) w jednostkach powiązanych
- b) w pozostałych jednostkach
- -nabycie aktywów finansowych
- -udzielone pożyczki długoterminowe
- 4. Inne wydatki inwestycyjne
- III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-II)
- I. Wpływy
- C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
- I. Wpływy
- 1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału
- 2. Kredyty i pożyczki
- 3. Emisja dłużnych papierów wartościowych
- 4. Inne wpływy finansowe
- II. Wydatki
- 1.Nabycie udziałów (akcji) własnych
- 2.Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli
- 3. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku
- 4.Spłaty kredytów i pożyczek
- 5.Wykup dłużnych papierów wartościowych.
- 6.Z tytułu innych zobowiązań finansowych
- 7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego
- 8. Odsetki
- 9. Inne wydatki finansowe
- III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II)
- I. Wpływy
- D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III+/-B.III+/-C.III)
- E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym:
- -zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych
- F. Środki pieniężne na początek okresu
- G. Środki pieniężne na koniec okresu (F+/-D), w tym:
- -o ograniczonej możliwości dysponowania
Rachunek przepływów pieniężnych - metoda pośrednia
Metoda pośrednia polega na tym, że wynik finansowy netto koryguje się o pozycje niepowodujące zmiany stanu środków pieniężnych lub ich ekwiwalentów, jak też o wyniki innych działalności niż operacyjna oraz elementy pieniężne wyniku, które zalicza się do działalności inwestycyjnej lub finansowej (KRS 1 art. 4.7). W układzie pośrednim z zysku (straty) netto ustalonego memoriałowo usuwa się zatem wszystkie operacje niegotówkowe i dodaje gotówkowe związane z działalnością operacyjną. Zaletami układu pośredniego są:
- dostępność informacji o relacji zachodzącej między wynikiem finansowym netto a przepływami pieniężnymi z działalności operacyjnej w celu analizy danych za okresy przeszłe i przyszłe,
- powiązania pozycji rachunku przepływów pieniężnych z pozycjami bilansu oraz rachunku zysków i strat,
- możliwość sporządzenia sprawozdania bez znacznej rozbudowy planu kont
- A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
- I. Zysk (strata) netto
- II. Korekty razem
- 1. Amortyzacja
- 2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych
- 3. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)
- 4. Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej
- 5. Zmiana stanu rezerw
- 6. Zmiana stanu zapasów
- 7. Zmiana stanu należności
- 8. Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych, z wyjątkiem pożyczek i kredytów
- 9. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych
- 10. Inne korekty
- III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I+/-II)
- B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej
- I. Wpływy
- 1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych
- 2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne
- 3. Z aktywów finansowych, w tym:
- a) w jednostkach powiązanych
- b) w pozostałych jednostkach
- -zbycie aktywów finansowych,
- -dywidendy i udziały w zyskach
- -spłata udzielonych pożyczek długoterminowych
- -odsetki
- -inne wpływy z aktywów finansowych
- 4. Inne wpływy inwestycyjne
- II. Wydatki
- 1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych
- 2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne
- Na aktywa finansowe, w tym:
- a) w jednostkach powiązanych
- b) w pozostałych jednostkach
- -nabycie aktywów finansowych
- -udzielone pożyczki długoterminowe
- 4. Inne wydatki inwestycyjne
- III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-II)
- I. Wpływy
- C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
- I. Wpływy
- 1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału
- 2. Kredyty i pożyczki
- 3. Emisja dłużnych papierów wartościowych
- 4. Inne wpływy finansowe
- II. Wydatki
- 1. Nabycie udziałów (akcji) własnych
- 2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli
- 3. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku
- 4. Spłaty kredytów i pożyczek
- 5. Wykup dłużnych papierów wartościowych
- 6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych
- 7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego
- 8. Odsetki
- 9. Inne wydatki finansowe
- III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II)
- I. Wpływy
- D. Przepływy pieniężne netto razem (A.III+/-B.III+/-C.III)
- E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym
- -zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych
- F. Środki pieniężne na początek okresu
- G. Środki pieniężne na koniec okresu (F+/-D), w tym
- -o ograniczonej możliwości dysponowania
Bibliografia
- Forfa M., Przepływy pieniężne w zarządzaniu finansami przedsiębiorstw, Instytut Przedsiębiorczości, Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości, Łomża (2009)
- Świderska G.K., "Jak czytać sprawozdanie finansowe: Przewodnik menedżera", Warszawa (2010)
- Wędzki D. (2014), Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa według polskiego prawa bilansowego, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa
- Zbaraszewska A., Rola rachunku przepływów pieniężnych w zarządzaniu małymi jednostkami gospodarczymi, Studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania nr 24, Szczecin (2011)
Autor: Klaudia Chlebda
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
