Przedsiębiorstwo

Przedsiębiorstwo - jednostka organizacyjna prowadząca działalność gospodarczą, wyodrębniona prawnie, organizacyjnie, terytorialnie i ekonomicznie, obejmująca zasoby ludzkie, finansowe, zasoby materialne i niematerialne. Może prowadzić działalność handlową, usługową lub produkcyjną. Przedsiębiorstwo posiada zdolność do czynności prawnych, a jego ustrój i forma jest określona w danym systemie prawnym. Celem przedsiębiorstwa jest działalność przynosząca zyski ze sprzedaży produktów i usług.

TL;DR

Artykuł omawia definicję przedsiębiorstwa, klasyfikację ze względu na prawo gospodarcze, rodzaj działalności, wielkość i własność. Przedstawia cechy i funkcje przedsiębiorstwa. Wskazuje również na to, jak przedsiębiorstwo jest uregulowane w polskim prawie.

Klasyfikacja przedsiębiorstw

Klasyfikacja przedsiębiorstw ze względu na:

Prawo gospodarcze:

• w ujęciu podmiotowym - przedsiębiorstwo jest podmiotem praw i obowiązków, które wynikają z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej na własne ryzyko, rachunek i odpowiedzialność, działalność jest prowadzana w sposób trwały,
• w ujęciu przedmiotowym - przedsiębiorstwo to działalność gospodarcza, w skład której wchodzą składniki majątkowe o charakterze materialnym i niematerialnym, pozwalające na prowadzenie działalności wytwórczej, handlowej czy usługowej,
• w ujęciu funkcjonalnym - przedsiębiorstwo stale prowadzi działalność w celach zarobkowych,

Rodzaj działalności:

• produkcyjne - wytwarzające dobra materialne (produkty i wyroby), również przedsiębiorstwa przemysłowe (przemysłu przetwórczego i wydobywczego), jak i rolne oraz budowlane;
• handlowe - przedsiębiorstwa oferujące handel detaliczny jak i hurtowy;
• usługowe - przedsiębiorstwa świadczące usługi, w tym spedycyjno-transportowe, finansowe, usług gastronomicznych, oświatowych, turystycznych, zdrowotnych, komunalnych, turystycznych, kulturalnych i wiele innych;

Wielkość przedsiębiorstwa:

• średnie przedsiębiorstwo - zatrudnia mniej niż 250 pracowników, a jego roczny obrót nie przekracza 50 milionów euro lub jego całkowity roczny bilans nie przekracza 43 milionów euro;
• małe przedsiębiorstwo - jest to przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 50 osób, a jego roczny obrót nie przekracza 10 milionów euro lub jego całkowity roczny bilans nie przekracza 10 milionów euro;
• mikro przedsiębiorstwo - zatrudnia mniej niż 10 pracowników, a jego roczny obrót nie przekracza 2 milionów euro lub jego całkowity roczny bilans nie przekracza 2 milionów euro;
• duże przedsiębiorstwo - jest to przedsiębiorstwo, które nie należy do przedsiębiorstw wyżej wymienianych,

Własność przedsiębiorstwa:

• publiczne - przedsiębiorstwa należące do Skarbu Państwa, do jednostek samorządu terytorialnego oraz własności mieszane;
• prywatne - przedsiębiorstwa osób fizycznych, spółdzielnie oraz spółki cywilne.

Cechy przedsiębiorstwa

• Wyodrębnienie ekonomiczne oznacza, że przedsiębiorstwo dysponuje własnym majątkiem, którym zarządza w celu osiągnięcia zysku, prowadzi działalność na zasadzie samofinansowania oraz ponosi odpowiedzialność za efekty swojej pracy.
• Wyodrębnienie prawne oznacza, że przedsiębiorstwo to osoba prawna, która posiada zdolność do czynności prawnych, może zaciągać zobowiązania i nabywać prawa, np. zawierać umowy, również posiada swobodę wyboru formy prawnej swojej działalności.
• Wyodrębnienie techniczno-organizacyjne oznacza, że przedsiębiorstwo ma własną strukturę organizacyjną, która jest odpowiednia do prowadzonej przez niego działalności oraz warunków jego funkcjonowania.

Funkcje przedsiębiorstwa

Współcześnie proponuje się następujące funkcje przedsiębiorstwa:

• produkcyjna- procesy produkcyjne oraz usługowe;
• marketingowa - sprzedaż, logistyka i zaopatrzenie;
• ekonomiczna - planowanie techniczno-ekonomiczne, koszty, finanse, ceny, rozliczenia, analizy ekonomiczne, księgowość, sprawozdawczość, bilanse, rozliczenia;
• personalna - sprawy kadrowe, szkolenie, sprawy socjalno-bytowe, płace, higiena pracy i bezpieczeństwo;
• rozwoju - modernizacje, inwestycje, badania i kształcenie kadr.

Przedsiębiorstwo w prawie polskim

Zgodnie z art. 55 Kodeksu cywilnego "przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej".

Przedsiębiorstwo — artykuły polecane

Dystrybucja franchisingowa — Umowa spółki — Know-how — Upadłość — Przedsiębiorca — Franczyza — Podmiot gospodarczy — Przedsiębiorstwo państwowe — Nieruchomość

Bibliografia

• Filip P., Grzebyk M., Nesterowicz R., Sowa B. (2014), Rachunkowość przedsiębiorstw, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów
• Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej Dz.U. 2004 nr 173 poz. 1807
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
• Walicka M., Czemiel-Grzybowska W. (2015), Przedsiębiorczość dla inżynierów, Difin, Warszawa

Autor: Aleksandra Flig