Inwestycje celu publicznego

Inwestycje celu publicznego obejmują działania o znaczeniu:

• lokalnym (gminnym),
• ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym),
• krajowym (także inwestycje międzynarodowe oraz ponadregionalne),
• metropolitarnym (obejmującym obszar metropolitarny),

stanowiące realizację celów, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. (Ustawa o gospodarce nieruchomościami 1997, s. 3546) (Ministerstwo inwestycji i rozwoju 2018)

Inwestycje celu publicznego składają się z dwóch podstawowych cech Przedmiotu (celu) inwestycji, który mieści się w art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami Znaczenie, które możemy przypisać (lokalne, ponadlokalnym, krajowym, metropolitarnym. Bez względu na to kto jest podmiotem inwestującym, ma on obowiązek udowodnić, że cel ten nie jest tylko dla prywatnego dobra majątkowego. Nie ma natomiast znaczenia kto pokrywa koszty tej inwestycji, czy jest ona finansowana z prywatnych środków czy z publicznych, ale musi być realizowana na potrzeby osób zamieszkujących dany obszar (co najmniej na poziomie lokalnym). (K. Tomaszewski 2012, s. 72)

Powszechnie używana definicja Inwestycji celu publicznego jest została zawarta w art. 2 pkt 5 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym - “"inwestycji celu publicznego" - należy przez to rozumieć działania o znaczeniu lokalnym (gminnym) i ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym), a także krajowym (obejmującym również inwestycje międzynarodowe i ponadregionalne), oraz metropolitalnym (obejmującym obszar metropolitalny) bez względu na status podmiotu podejmującego te działania oraz źródła ich finansowania, stanowiące realizację celów, o których mowa w art. 6 ustawowe pojęcie celów publicznych ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r. poz. 121, z późn. zm.)" (K. Tomaszewski 2012, s. 72)

Cel publiczny

Pojęcie "Cel publiczny" w systemie prawnym do momentu nowelizacji ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości, wymieniało cele na które może być wywłaszczona nieruchomość były to np. obronność i bezpieczeństwo państwa, tworzenie stref ochronnych, budownictwo jednorodzinne oraz wielorodzinne itp. (K. Tomaszewski 2012, s. 72)

Jak możemy przeczytać w art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami charakter celu publicznego zależy od normatywnie uznanej cechy publiczności. (Ustawa o gospodarce nieruchomościami 1997, s. 3546)

Zdaniem G. Bieńka “pojęcie celu publicznego, z etymologicznego punktu widzenia, oznacza cel dotyczący ogółu ludzi służący ogółowi, przeznaczony (dostępny) dla wszystkich" (G.Bieniek 2005, s. 396)

Działania o znaczeniu lokalnym lub ponadlokalnym

Inwestycja celu publicznego musi mieć charakter co najmniej lokalnym, co oznacza, że inwestor ma obowiązek pamiętać aby spełniać potrzeby wspólnoty ludzi tworzących związek publicznoprawny. Do działań o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym zalicza się gminy, powiaty i województwa. (M. Oleś 2009, s. 47)

Dokumenty potrzebne do złożenia wniosku na uzyskanie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego

• Wniosek o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego
• Mapa zasadnicza
• Mapa katastralna
• Opisowe oraz graficzne określenie planowanego sposobu zagospodarowania terenu
• Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach
• Dowód zapłacenia opłaty skarbowej
• Pełnomocnictwo w sprawach administracyjnych
• Dowód zapłacenia opłaty skarbowej za pełnomocnictwo

(Ministerstwo inwestycji i rozwoju 2018)

Lokalizowanie inwestycji celu publicznego

Inwestycja celu publicznego jest sporządzana na podstawie planu miejscowego, jak możemy przeczytać w art. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. (art. 4 ust.1). Przestrzenne zagospodarowanie kraju to w główniej mierze rozmieszczenie infrastruktury społecznej o znaczeniu międzynarodowym i krajowym (art. 47 ust. 2 pkt 3 u.p.z.p). Następnie Rada Ministrów przyjmuje, w drodze rozporządzenia, programy, uwzględniając w szczególności cele i kierunki, o których mowa w art. 47 ust. 2. (art. 48 ust. 3) aby określić politykę przestrzenną gminy, jej rada podejmuje decyzje o przystąpieniu do sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta przygotowuje stadium, uwzględniając zasady określone w koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju (art. 9 ust. 1,2) (Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 2003) (M. Oleś 2009, s. 51)

Proces lokalizacji inwestycji celu publicznego

Wymagane dokumenty przy składaniu wniosku o lokalizację inwestycji

Proces lokalizacji inwestycji celu publicznego jest niezwykle istotny dla zapewnienia efektywnego i zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego. W celu składania wniosku o lokalizację inwestycji, wymagane jest przedstawienie odpowiednich dokumentów, które pozwolą na ocenę i analizę związanych z nią aspektów.

Pierwszym dokumentem, który należy dostarczyć, jest wniosek formalny, w którym określa się cel inwestycji, jej zakres oraz planowany termin realizacji. Wniosek powinien być oparty na dokładnej analizie potrzeb społecznych i ekonomicznych, które będą zaspokajane przez daną inwestycję. Dodatkowo, należy przedstawić prognozy dotyczące wpływu inwestycji na otoczenie oraz społeczność lokalną.

Kolejnym ważnym dokumentem jest studium wykonalności, które powinno zawierać szczegółowy opis inwestycji, w tym plan zagospodarowania terenu, infrastruktury technicznej, analizę ekonomiczną, społeczną i środowiskową oraz ocenę ryzyka. Studium wykonalności stanowi podstawę do oceny celowości oraz opłacalności inwestycji.

W przypadku inwestycji o większym zakresie lub wpływie na środowisko naturalne, wymagane jest również przedstawienie raportu oddziaływania na środowisko. Raport ten powinien zawierać szczegółową analizę wpływu inwestycji na środowisko, w tym na przyrodę, krajobraz, wodę, powietrze oraz aspekty społeczne i kulturowe. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju i minimalizacja negatywnych skutków dla środowiska stanowią istotne elementy oceny lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Rola planu miejscowego w ustalaniu lokalizacji

Plan miejscowy odgrywa kluczową rolę w ustalaniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Jest to szczegółowy dokument, który określa zasady zagospodarowania przestrzennego w danym obszarze. Plan miejscowy wyznacza strefy, w których dopuszcza się realizację określonych rodzajów inwestycji, uwzględniając specyficzne cechy terenu oraz potrzeby społeczności lokalnej.

Przy ustalaniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, istotne jest uwzględnienie planu miejscowego w celu zapewnienia zgodności z obowiązującymi przepisami i wytycznymi. Plan miejscowy określa zasady dotyczące zagospodarowania terenu, takie jak: przeznaczenie działek, maksymalna wysokość budynków, minimalne odległości od innych obiektów, dostępność infrastruktury oraz inne aspekty istotne dla prawidłowego funkcjonowania inwestycji.

W przypadku, gdy lokalizacja inwestycji nie jest zgodna z planem miejscowym, konieczne jest uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy. Umożliwia to elastyczne dostosowanie lokalizacji do potrzeb inwestycji, jednocześnie zapewniając zgodność z przepisami prawa i interesami społeczności lokalnej.

Rozmieszczenie infrastruktury społecznej

Rozmieszczenie infrastruktury społecznej jest istotnym elementem procesu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Infrastruktura społeczna obejmuje takie obiekty jak szkoły, przedszkola, szpitale, domy kultury czy place zabaw. Ich odpowiednie rozmieszczenie ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia równomiernego dostępu do usług publicznych i zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej.

Podczas procesu lokalizacji inwestycji, należy uwzględnić takie czynniki jak liczba mieszkańców, ich wiek, struktura społeczna oraz istniejąca infrastruktura w danym obszarze. W rezultacie można zaplanować rozmieszczenie infrastruktury społecznej w sposób umożliwiający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców, minimalizując jednocześnie koszty i czas dojazdu.

Również istotne jest zapewnienie równowagi pomiędzy różnymi obszarami, aby uniknąć koncentracji infrastruktury społecznej w jednym miejscu, co może prowadzić do nierówności społecznych i przeciążenia danego obszaru. Dlatego ważne jest uwzględnienie analizy potrzeb oraz konsultacji społecznych przy planowaniu rozmieszczenia infrastruktury społecznej.

Wnioski z tych analiz powinny być uwzględnione podczas procesu lokalizacji inwestycji celu publicznego, aby zapewnić maksymalne korzyści dla społeczności lokalnej i przyczynić się do zrównoważonego rozwoju.

Planowanie i zarządzanie inwestycjami celu publicznego

Programy zagospodarowania przestrzennego

Jednym z kluczowych elementów planowania i zarządzania inwestycjami celu publicznego jest opracowywanie programów zagospodarowania przestrzennego. Programy te mają na celu określenie sposobu zagospodarowania danego obszaru, uwzględniając zarówno aspekty urbanistyczne, jak i ochronę środowiska oraz potrzeby społeczności lokalnej.

Programy zagospodarowania przestrzennego obejmują szczegółowe analizy i prognozy dotyczące m.in. infrastruktury, transportu, mieszkalnictwa, zieleni publicznej czy przestrzeni komercyjnej. Ich celem jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju danego obszaru, uwzględniając różnorodne czynniki, takie jak demografia, gospodarka czy ochrona dziedzictwa kulturowego.

W procesie tworzenia programów zagospodarowania przestrzennego kluczową rolę odgrywają władze lokalne, które są odpowiedzialne za ich przygotowanie i realizację. W ramach tego procesu istotne jest również uwzględnienie opinii i potrzeb mieszkańców, co jest zapewniane poprzez konsultacje społeczne.

Decyzje gminy dotyczące sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Decyzje dotyczące sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego są kluczowe dla skutecznego planowania inwestycji celu publicznego. Studium uwarunkowań stanowi dokument, który analizuje istniejące warunki i uwarunkowania przestrzenne danego obszaru, biorąc pod uwagę m.in. bariery naturalne, infrastrukturę czy istniejące obiekty.

Na podstawie studium uwarunkowań sporządza się kierunki zagospodarowania przestrzennego, które określają główne cele i zasady zagospodarowania danego obszaru. Decyzje dotyczące sporządzania tych dokumentów są podejmowane przez gminy, które mają w swojej gestii planowanie przestrzenne i inwestycje publiczne.

Decydując o sporządzeniu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, gminy muszą uwzględnić szereg czynników, takich jak potrzeby społeczności lokalnej, zasady zrównoważonego rozwoju czy ochrona przyrody. W procesie podejmowania decyzji istotną rolę odgrywa także współpraca z innymi instytucjami, takimi jak organizacje pozarządowe czy regionalne władze planistyczne.

Rola wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w przygotowaniu stadionu

Przygotowanie inwestycji celu publicznego, takiej jak stadion, wymaga aktywnego zaangażowania wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Osoba pełniąca tę funkcję ma kluczową rolę w planowaniu, zarządzaniu i koordynowaniu procesu przygotowania stadionu, który jest zarówno ważnym obiektem sportowym, jak i miejscem spotkań społeczności lokalnej.

Przygotowanie stadionu wymaga analizy i planowania z uwzględnieniem różnych aspektów, takich jak lokalizacja, infrastruktura, finansowanie czy potrzeby użytkowników. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest odpowiedzialny za inicjowanie procesu inwestycyjnego, negocjowanie umów i współpracę z różnymi podmiotami, takimi jak inwestorzy, architekci czy organizacje sportowe.

Rola wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w przygotowaniu stadionu polega również na zapewnieniu przejrzystości procesu inwestycyjnego, uwzględnianiu opinii mieszkańców i organizacji społecznych oraz dbaniu o zgodność inwestycji z planami zagospodarowania przestrzennego i polityką rozwoju miasta. Osoba pełniąca tę funkcję powinna również dbać o skuteczną realizację projektu, monitorując postępy prac i kontroli nadzorujące.

Finansowanie inwestycji celu publicznego

Źródła finansowania inwestycji celu publicznego

• Budżet państwa: Jednym z głównych źródeł finansowania inwestycji publicznych jest budżet państwa. Rząd może alokować odpowiednie środki finansowe na projekty, które mają na celu zaspokojenie potrzeb społeczności. Przykłady takich inwestycji to budowa dróg, szkół, szpitali czy infrastruktury komunalnej.
• Dotacje i granty: Organizacje międzynarodowe, rządy zagraniczne oraz fundacje często udzielają dotacji i grantów na projekty o charakterze celu publicznego. Mogą to być zarówno projekty realizowane przez rząd, jak i organizacje pozarządowe. Dotacje te mogą być przeznaczone na różne cele, takie jak ochrona środowiska, rozwój edukacji czy walka z ubóstwem.
• Kredyty i pożyczki: Rządy mogą również zaciągać kredyty i pożyczki na finansowanie inwestycji celu publicznego. Mogą to być zarówno kredyty od międzynarodowych instytucji finansowych, jak i od krajowych banków. W przypadku kredytów, rząd zobowiązuje się do ich spłaty w przyszłości, co może mieć wpływ na budżet państwa w dłuższej perspektywie czasowej.

Partnerstwo publiczno-prywatne

Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) to model współpracy między sektorem publicznym a prywatnym w celu realizacji inwestycji celu publicznego. Ten model finansowania staje się coraz bardziej popularny, ponieważ pozwala na skuteczne wykorzystanie zasobów obu sektorów oraz minimalizuje ryzyko finansowe dla obu stron.

PPP może obejmować wiele różnych rodzajów projektów, takich jak budowa i utrzymanie dróg, szkół, szpitali, a także rozwój infrastruktury transportowej czy energetycznej. W ramach PPP, sektor publiczny i prywatny wspólnie finansują projekt, a następnie dzielą się zarówno kosztami, jak i zyskami z jego realizacji.

Partnerstwo publiczno-prywatne ma wiele zalet. Po pierwsze, umożliwia skuteczne wykorzystanie zasobów prywatnych, takich jak kapitał i know-how, które mogą przyspieszyć tempo realizacji i poprawić jakość projektu. Po drugie, PPP pozwala na podział ryzyka finansowego między sektory, co może zmniejszyć obciążenie budżetu państwa. Ponadto, prywatny partner może być odpowiedzialny za utrzymanie i zarządzanie projektem przez określony okres czasu, co zapewnia kontynuację świadczenia usług publicznych.

Inwestycje celu publicznego — artykuły polecane

Subsydiarność — Rejestr gruntów — Prawo budowlane — Europejska Karta Samorządu Terytorialnego — Zadania publiczne gminy — Zasada prawdy obiektywnej — Zagospodarowanie przestrzenne — Pomoc publiczna — Administracja samorządowa

Bibliografia

• Bieniek G. (2005), Komentarz do ustawy o gospodarce nieruchomościami, LexisNexis, Warszawa
• Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju (2018), Decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego, Biznes.gov.pl
• Oleś M. (2009), Pojęcie inwestycji celu publicznego w polskim porządku prawnym, Kraków
• Tomaszewski K. (2012), Prywatyzacja realizacji celów publicznych, określonych w art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami, Poznań
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Dz.U. 1997 nr 115 poz. 741
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717

Autor: Kamil Niemiec