Alians strategiczny

Alians strategiczny definiowany jest jako związek pomiędzy firmami, którego zamierzeniem jest realizacja wspólnego celu obu partnerów. Powstają, gdy pomiędzy partnerami sojuszu występuje słaba rywalizacja i silna współpraca. Alians oznacza przymierze, trwały sojusz pomiędzy partnerami lub współdziałanie konkurentów w celu osiągnięcia obustronnych korzyści.

Firmy zawierają alianse i zmierzają do poprawy zarządzania przedsiębiorstwem poprzez koordynowanie kompetencji w celu: osiągnięcia lepszej pozycji konkurencyjnej na rynku przez partnerów oraz dokonania fuzji, cesji lub akwizycji wybranej dziedziny działalności.

Powstaniu aliansów towarzyszy przyjazne nastawienie poszczególnych krajów, które dokonywane jest poprzez przekazywanie zleceń z zakresu produkcji, rozwoju i badań, wspierane ułatwieniami finansowymi i podatkowymi.

Alianse strategiczne w odróżnieniu od fuzji i przejęć, cechuje zachowanie autonomii wśród uczestników i łatwość wycofania się z układu. Swoim zasięgiem obejmują one z reguły wiele segmentów rynku, a w skrajnych przypadkach sięgają po część lub jego całość.

Zgodnie z obszernym rozumieniem, alianse strategiczne mogą być stosowane zarówno z odbiorcami jak i dostawcami lub z domniemanymi i obecnymi konkurentami. Z tego powodu, mogą być o charakterze zarówno wertykalnym jak i horyzontalnym. Zwolennicy szerokiego stanowiska postrzegają alians strategiczny jako długoterminową umowę kooperacyjną między minimum dwa przedsiębiorstwa, aby połączyć, wymienić lub zintegrować specyficznych zasobów, aby osiągnąć zamierzony cel. Jednostki reprezentacyjne drugiego, wąskiego ukazania definicji aliansu strategicznego, cechują go jak związek, który dotyczy ograniczonej ilości przedsiębiorstw, obejmujący rzeczywistych lub potencjalnych konkurentów. Bezwzględnie wskazują na horyzontalną ideę. (Pietruszka-Ortyl A., 2017, s. 14)

Alianse strategiczne to elastyczna forma strategii kooperacyjnych. Jest to specyficzny typ sojuszu dwóch lub więcej firm w celu realizacji określonego celu strategicznego.

Do celów strategicznych często należą: wejście na nowy rynek, opracowanie i wdrożenie nowej technologii oraz nowego wyboru, przejęcie innej firmy itp.

Warunki konieczne, aby można było mówić o trwałości aliansów i dojściu do ich zawarcia w związku z utrzymaniem stabilizacji, ukierunkowane są na:

• Zgodność celów strategicznych obu partnerów,
• Zgodność kulturową i komunikacyjną,
• Korzyści dla każdego z uczestników,
• Zgodność związaną z warunkami prawno-administracyjnymi,
• Dobór odpowiedniej kadry menadżerskiej.

TL;DR

Alians strategiczny to sojusz między firmami, którego celem jest osiągnięcie wspólnego celu. Alianse różnią się od fuzji i przejęć, ponieważ partnerzy zachowują autonomię. Przyjazne relacje między krajami ułatwiają powstawanie aliansów. Alianse strategiczne mogą być zarówno z klientami, dostawcami, jak i konkurentami. Mają na celu poprawę zarządzania przedsiębiorstwem i osiągnięcie konkurencyjnej pozycji na rynku. Alianse umożliwiają podział nakładów inwestycyjnych i prowadzą do powstania synergii. Istnieje wiele rodzajów aliansów, takich jak spółki joint-venture, alianse kapitałowe i umowy współpracy. Sukces aliansu zależy od zgodności celów, kultury organizacyjnej i korzyści dla obu stron. Alianse strategiczne mogą być ścisłe (integracja), komplementarne lub addytywne. Istnieją również globalne sojusze strategiczne, które mają na celu zdobycie przewagi konkurencyjnej na rynku światowym.

Efektywność aliansów strategicznych

Alianse strategiczne umożliwiają podział nakładów inwestycyjnych zmniejszając ryzyko przedsięwzięcia, zwiększając efektywność, prowadząc do powstania nowych umiejętności jako efekt synergiczny. Alianse są bardzo często zawierane z konkurentami, są więc formą porozumienia monopolistycznego.

Alians zmniejsza konkurencję i wzmacnia obie strony. W rezultacie powstają bardzo rozbudowane i złożone sieci, w których firmy współdziałają w jednej dziedzinie, a konkurują w innej.

Podział aliansów strategicznych

1. Rodzaje aliansów:

1.1. Udziałowe

• spółki joint-ventures

1.2 Bez udziałowe:

• kapitałowe alianse (obopólny wykup udziałów, udziały mniejszościowe)
• umowy (franchising, kontrakt o stowarzyszeniu, umowy i współpracy, licencje)

1.3. Między podmiotami niekonkurencyjnymi (wielonarodowościowe spółki Joint venture, porozumienia międzysektorowe, partnerstwo wertykalne) 1.4. Między podmiotami konkurencyjnymi (są to: alianse komplementarne, alianse pseudo koncentracji, alianse wspólnej integracji)(Pabisek M., 2016, s. 263)

2. Alianse między konkurentami

• Alianse komplementarne - zaistniała z uwagi na logikę transakcyjną (badanie kosztów działania struktury organizacyjnej, aspekt strukturalny.
• Alianse wspólnej integracji - zaistniała z uwagi na logikę konkurencyją. (Pabisek M., 2016, s. 263)

Cele stosowania

Zasadniczymi celami aliansów strategicznych są: zdobywanie wiedzy i internalizacja, połączenia sił oraz kompetencji. Sukces aliansu jest bardziej prawdopodobny, jeśli menedżerowie i ich firmy wchodzą do takiego aliansu "odpowiednio wyposażeni" - to znaczy mają odpowiednią osobistą postawę oraz nawyki organizacyjne. Poglądy menedżerów oraz sposób w jaki pracują i wchodzą w interakcje, stanowią warunek wstępny ich sukcesu lub porażki jako menedżerów aliansów.

Typologia

Umowy zawieranych aliansów ze względu na formę organizacyjno-prawną dzielą je na formalne i nieformalne. Pierwsze określają zawarcie współpracy poprzez podpisanie odpowiednich dokumentów, drugie realizują postanowienia bez formalności pisemnych ustanawiając tzw. milczące porozumienie.

Inny podział aliansów, w zakresie prowadzenia wspólnej działalności, dzieli je na alianse udziałowe i bezudziałowe. Alianse udziałowe są zawierane w postaci spółek joint venture stanowiących utworzone, odrębne jednostki gospodarcze, których działalność polega na podjęciu ścisłej współpracy między partnerami. Szacuje się, iż postać taką, przybiera zaledwie 10% aliansów na świecie. W przypadku tym partnerzy, w utworzonej odrębnej jednostce, realizują wytyczone wspólne cele, przy jednoczesnym zachowaniu niezależności. Forma aliansów bezudziałowych funkcjonuje w obrębie już istniejących podmiotów gospodarczych. Te z kolei dzielą się na alianse kapitałowe i zawierane umowy współpracy.

Alianse kapitałowe to forma kapitałowego zasilenia partnera, polegająca na wykupie udziałów mniejszościowych, przez jednego z uczestników, bądź na wzajemnym wykupie udziałów poprzez partnerów. Umowy o współpracy zawierane pomiędzy partnerami najczęściej przybierają formy: franchisingu, licencji, umów o wspólnej produkcji, dystrybucji, a dotyczących wyodrębnionej dziedziny oraz umów o stowarzyszeniu się przedsiębiorstw, do których zaliczyć możemy między innymi grupy interesów, czy sekretne spółki.

Do zawarcia aliansów strategicznych dochodzi nie tylko, pomiędzy firmami nie konkurującymi ze sobą, ale również między firmami konkurencyjnymi, czego dowodem jest fakt, iż siedemdziesiąt procent aliansów dotyczy właśnie przedsiębiorstw ze sobą konkurujących. Stwierdzić można, iż podstawą klasyfikacji aliansów są rodzaje aktywów wnoszonych poprzez współpracujące przedsiębiorstwa oraz rodzaje uzyskiwanych wyników.

Cechy te jednakowe, bądź odmienne prowadzą do różnych korzyści w wyniku, których między konkurentami mogą występować:

• Alianse ścisłej integracji,
• Alianse komplementarne,
• Alianse addytywne.

Alianse ścisłej integracji występują, gdy przedsiębiorstwa konkurencyjne wspólnie zamierzają czerpać i osiągać korzyści, w zakresie wytwarzania jakiegoś wspólnego elementu, podzespołu lub realizacji jakiejś fazy produkcji. Wyroby te następnie, zostają włączone do ich własnych, odmiennych produktów i wprowadzone na rynek. Konkurencja utrzymuje się tu w zakresie produktów finalnych. Z tym rodzajem aliansu najczęściej możemy się spotkać w przemyśle samochodowym, czy informatyce.

Alianse komplementarne łączą firmy, których kompetencje i udziały są zróżnicowane. Celem tych aliansów jest wykorzystanie komplementarności wkładów partnerów, gdzie jedno przedsiębiorstwo wykonuje produkt, którego sprzedaż rozwijana jest dzięki umiejętnościom drugiego. Partnerzy unikają inwestowania w identyczne aktywa angażując zasoby innego rodzaju. Unikają również frontalnej konkurencji poprzez zróżnicowanie produktu będącego przedmiotem aliansu. Swoje zastosowanie alianse te znajdują np. w telekomunikacji.

Alianse addytywne zwane również aliansami pseudo-koncentracji polegają na tym, że grupa przedsiębiorstw dotąd konkurencyjnych rozwija, produkuje i sprzedaje wspólny produkt. Wkłady partnerów mają podobny charakter. Zamierzonym celem tego sojuszu jest osiągnięcie krytycznej wielkości produkcji wybranego produktu w określonym sektorze działalności. W ramach tej współpracy znika konkurencja, a wspólny projekt zostaje podzielony na części, którego realizacja jest rozdzielana między partnerów. Alianse tego rodzaju najczęściej stosowane są w lotnictwie oraz w przemyśle zbrojeniowym.

Szczególnym rodzajem aliansów strategicznych są globalne sojusze strategiczne, które podyktowane warunkami makrootoczenia przedsiębiorstw, dążą do zdobycia trwałej przewagi konkurencyjnej na rynku. Taki sojusz pozwala firmą na skuteczne wejście, zdominowanie i utrzymanie swojej pozycji na rynku światowym.

Alians strategiczny — artykuły polecane

Strategia kooperacji — Spin-off — Kooperacja — Alians — Internacjonalizacja — Umowa współpracy — Dystrybucja franchisingowa — Współpraca — Holding

Bibliografia

• Boćko B. (2007), Metodyka zarządzania aliansem, [w:] praca zbiorowa pod red. naukową A.Nalepki, Organizacje komercyjne i niekomercyjne wobec wzmożonej konkurencji i wzrastających wymagań konsumentów, Nowy Sącz
• Boćko B. (2007), Programowanie rozwoju organizacji, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstw, kwiecień nr 4 (687), Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle Orgmasz, Warszawa
• Frąckowiak W. (1998), Fuzje i przejęcia przedsiębiorstw, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Pabisek M. (2016), Alianse jako odpowiedź na zmianę uwarunkowań zarządzania współczesnymi lotniskami, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Pierścionek Z. (2001), Strategie rozwoju firmy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Pietruszka-Ortyl A. (2017), Współpraca międzyorganizacyjna z perspektywy nauk o zarządzaniu, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków
• Romanowska M. (2001), Alianse strategiczne przedsiębiorstw, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Strategor (2001), Zarządzanie firmą. Strategie. Struktury. Decyzje. Tożsamość. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Szczepankowski P. (2000), Fuzje i przejęcia, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
• Szewczyk J. (2007), Internacjonalizacja poprzez pryzmat aliansów strategicznych, konkurencyjność przedsiębiorstwa, praca Licencjacka, Kraków
• Yves L., Hamel G. (2006), Alianse strategiczne, Helion, Gliwice

Autor: Aleksandra Łuszczyszyn, Tomasz Marciniec, Jolanta Szewczyk