Międzynarodowe standardy rachunkowości

Międzynarodowe standardy rachunkowości
Polecane artykuły
Obowiązek badania sprawozdań finansowych Skonsolidowane sprawozdania finansowe Ustawa o rachunkowości Grupa kapitałowa Badanie sprawozdania finansowego Metody konsolidacji sprawozdań finansowych Międzynarodowe standardy sprawozdawczości finansowej Rachunkowość finansowa Sprawozdanie finansowe

Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR) lub też Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) to standardy rachunkowości przyjęte na gruncie międzynarodowym i stanowiące podstawę zrozumienia zasad i metod rachunkowości stosowanych na świecie.

Rozwój międzynarodowego rynku kapitałowego i integracji zwłaszcza w ramach organiza­cji Unii Europejskiej i OECD stworzyły podstawy do wolnego przepływu kapitału i inwestycji bezpośrednich. Wraz z tym rozwojem pojawiła się potrzeba ujednolicenia sprawozdawczości finansowej jako narzędzia umożliwiającego dokonywania niezbędnych analiz i porównań w celu podjęcia decyzji finansowych.

Mimo wieloletnich prób harmonizacji zasady rachunkowości stosowane w różnych krajach cechują się nadal dużą rozbieżnością. W efekcie sprawozdania finansowe i zawarte w nich wnioski mogą nie być po­równywalne, mimo że opisują te same operacje gospodarcze.

Organizacją, która została odpowiedzialna za opracowanie zunifikowanych zasad rachunkowości jest Komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (KMSR) czyli International Accounting Standards Commitee (IASC) KMSR jest niezależną prywatną organizacją, która w 1973 r. postawiła sobie za cel ujed­nolicenie zasad rachunkowości stosowanych przez przedsiębiorstwa i inne organizacje.

Zgodnie z Konstytucją KMSR celem tej organizacji jest:

• formułowanie i publikowanie - w interesie publicznym - standardów rachunkowości, które powinny być przestrzegane przy prezentacji spra­wozdań finansowych, jak też promowanie standardów w celu ich prze­strzegania i zaakceptowania na całym świecie
• działalność zmierzająca do poprawy i ujednolicenia regulacji i standardów rachunkowości oraz procedur prezentacji sprawozdań finansowych

Zakres obowiązywania MSR jest różny w różnych krajach. Wiele krajów przyjęło MSR jako krajowy standard rachunkowości. W Polsce bezwzględnie obowiązujące są przepisy Ustawy o Rachunkowości. W razie braku uregulowań w ustawie przedsiębiorstwo powinno kierować się krajowymi standardami rachunkowości, a dopiero w następnej kolejności Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości.

Należy jednak wspomnieć, że od 1 stycznia 2015 roku wszystkie spółki notowane na giełdach państw członkowskich Unii Europejskiej, a więc także na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie muszą sporządzać skonsolidowane sprawozdania finansowe zgodnie z MSSF. Polska Ustawa o Rachunkowości wymóg ten nałożyła także na wszystkie banki.

Rodzaje różnic w standardach rachunkowości

Różnice te sprowadzają się do odmiennych zasad:

• ujawniania przychodów i kosztów w księgach rachunkowych,
• pomiaru przychodów i kosztów w odniesieniu do poszczególnych okresów sprawozdawczych,
• wyceny aktywów i pasywów na dzień bilansowych, oraz rozbieżności w zakresie i rodzaju wymaganych informacji dodatko­wych

Zawartość Międzynarodowych Standardów Rachunkowości

Międzynarodowe Standardy Rachunkowości określają m.in.:

• sposób prezentacji danych finansowych,
• metody wyceny poszczególnych składników aktywów i pasywów,
• zakres informacji, jaki należy ujawnić w sprawozdaniu finansowym,
• sposób prezentacji sprawozdania z przepływów środków pieniężnych,
• metody prezentacji majątku trwałego.

Cechy jakościowe sprawozdań, jakimi sporządzający powinni się kierować przy opracowywaniu sprawozdania finansowego to:

• zrozumiałość
• trafność
• wiarygodność
• przydatność
• porównywalność
• istotność

Elementami sprawozdania finansowego są:

• bilans,
• rachunek zysków i strat,
• informacja dodatkowa czyli wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.

a także, dla jednostek które podlegają obowiązkowi corocznego badania:

• zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym
• rachunek przepływów pieniężnych

Możliwość stosowania Międzynarodowych Standardów Rachunkowości

Według Ustawy o rachunkowości istnieje dość szeroka dobrowolność stosowania MSR, jednak nie należy zapominać, iż decyzję w tym zakresie podejmuje jedynie podmiot zatwierdzający sprawozdanie finansowe, np. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy.

Warunki, w których sprawozdanie finansowe, może być sporządzone na podstawie MSR:

1. Podmiot sporządzający sprawozdanie jest emitentem papierów wartościowych na jednym z rynków regulowanych krajów Europejskiego Obszary Gospodarczego, który obejmuje Państwa członkowskie UE, a także Norwegię, Islandię oraz Liechtenstein (np. jest notowany na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych).
2. Sprawozdanie finansowe wg MSR może również przygotować podmiot, który jest emitentem papierów wartościowych i stara się o dopuszczenie swych papierów do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (został rozpoczęty proces, tj. złożenie należytych dokumentów do Komisji Nadzoru Finansowego).
3. Emitent papierów wartościowych ma możliwość przygotowania sprawozdania finansowego na podstawie MSR, również w przypadku, gdy ma zamiar starać się o dopuszczenie jego papierów wartościowych do obrotu na jednym z rynków Europejskiego Obszaru Gospodarczego (zamiar takie jest zwykle wykazywany na podstawie uchwały WZA, która wyznacza rynek, na którym planuje się obrót, a także przypuszczalną datę jego rozpoczęcia)
4. Sprawozdanie finansowe może być także przygotowywane przez podmiot, który znajduje się w składzie grupy kapitałowej, w której organ dominujący (np. właściciel z większością udziałów) sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe na podstawie MSR.
5. Możliwość przygotowywania sprawozdania finansowego według MSR ma również podmiot – oddział firmy zagranicznej, która sporządza sprawozdanie na podstawie MSR.

Należy jednak zaznaczyć, iż posługiwanie się Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości w powyższych przypadkach jest dobrowolne, tzn., że dana firma nie jest zobowiązana do przygotowania należytych sprawozdań finansowych według ustawy o rachunkowości. Jednak nie znaczy to, iż ustawa ta nie będzie w ogóle brana pod uwagę. Powinna być ona stosowana w zagadnieniach, które nie zostały określone przez MSR.

Godne uwagi powinno być także to, że teoretycznie każdy podmiot może sporządzać sprawozdania finansowe zgodnie z MSR, jednak będą one uzupełniającymi, nadprogramowymi zaraz obok sprawozdań przygotowywanych obowiązkowo zgodnie z przepisami w ustawie o rachunkowości.

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Bibliografia

• Bauer K. (2014), Wycena bilansowa nieruchomości w przedsiębiorstwach zagrożonych upadłością, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 803
• Czerny J. (2011), Kształtowanie Wartości Przedsiębiorstwa w Wypadku Fuzji lub Przejęcia, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 668
• Frendzel M., Ignatowski R., Kabalski P., Krzyżanowska K. (2015), Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej a ustawa o rachunkowości, Wyd. Rachunkowość sp. z o. o., Warszawa
• Andre Helin,Sprawozdanie finansowe według Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, Fundacja Rozwoju Rachunkowości, Warszawa, 2000
• Hołda A. (2013), MSSF/MSR w Polskiej Praktyce Gospodarczej, Wyd. C. H. Beck, Warszawa
• Nowak A. W. (red.) (2012), Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej dla Małych i Średnich Jednostek, Wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa
• Irena Olchowicz, Agnieszka Tłaczała,Sprawozdawczość finansowa, Difin, Warszawa, 2002.
• Wierzbińska Z. (2014), Wycena Aktywów i Pasywów a Oczekiwania Informacyjne Użytkowników Sprawozdań Finansowych, Studia Oeconomica Posnaniensia, Vol. 2, nr 4
• Ustawa z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości (Dz. U. 2016 poz. 1047)
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie (Dz. U. 2004 Nr 213 poz. 2155)

Autor: Jakub Krupnik, Joanna Musiał