Sprawozdanie finansowe - informacja dodatkowa

W sprawozdaniach finansowych przedsiębiorstwa duże znaczenie informacyjne posiadają informacje dodatkowe, które dotyczą kształtowania się ważniejszych pozycji bilansu oraz rachunku zysków i strat. Informacje te służą do jasnego i rzetelnego przedstawienia sytuacji finansowej, jak również rentowności i wyniku finansowego przedsiębiorstwa. Są to informacje, które nie są zamieszczane w sprawozdaniach finansowych. Ich zakres jest zróżnicowany w zależności od charakteru działalności i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, jak również od potrzeb odbiorców informacji. Jeżeli jednostka gospodarcza sporządza bilans i rachunek zysków i strat w formie uproszczonej, sporządza informację dodatkową również w od­powiednio uproszczonej formie.

Wskazówki dotyczące treści informacji dodatkowej można znaleźć w Ustawie o rachunkowości, rozporządzeniach oraz krajowych standardach rachunkowości w takim zakresie, w jakim przedsiębiorstwo podlega prawu bilansowemu. Informacja dodatkowa dzieli się na:

• wprowadzenie do sprawozdania finansowego,
• dodatkowe informacje i objaśnienia.

Informacja dodatkowa składana w Krajowym Rejestrze Sądowym obejmuje wprowadzenie oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.

Ustawodawca nie wymaga określonej formy lub kolejności prezentacji co pozwala na pewną dowolność. W związku z tym, niektóre przedsiębiorstwa zawierają całość polityki rachunkowości na kilku stronach we wprowadzeniu, a inne dzielą te informacje pomiędzy wstęp a dodatkowe informacje i objaśnienia. Zdarza się również, że przedsiębiorstwa umieszczają noty do odpowiednich tabeli i opisów w dodatkowych informacjach i objaśnieniach. Najczęściej takie rozwiązanie jest praktykowane przez spółki giełdowe. Inne nie precyzują, które fragmenty dodatkowych informacji i objaśnień nawiązują do poszczególnych elementów sprawozdania finansowego. Dane zawarte w dodatkowych informacjach i objaśnieniach najczęściej prezentowane są w formie tabeli. Rzadko spotykanym rozwiązaniem są objaśnienia tekstowe.

Jedną z sytuacji, w której dodatkowe informacje i objaśnienia stanowią ważne źródło informacji jest prowadzenie postępowania upadłościowego. Dane te odnoszą się bowiem do posiadanego przez bankruta majątku oraz zawierają dokładne informacje o zobowiązaniach. Dodatkowe informacje i objaśnienia do sprawozdania finansowego zawierają dokładne dotyczące niepewności związanej z kontynuacją działalności, takie jak:

• opis niepewności, powodujących zagrożenie kontynuacji działania,
• ocenę, czy sprawozdanie finansowe zawiera korekty związane z istnieniem tych wątpliwości,
• opis podjętych i planowanych działań, które mają wyeliminować zagrożenia kontynuacji działania.

W przypadku upadłości likwidacyjnej przedsiębiorstwa opis zagrożeń zawarty we wcześniejszym sprawozdaniu finansowym to potwierdzenie, że zarząd zdawał sobie sprawę z zagrożenia. Na tej podstawie można ocenić, czy sytuacja ekonomiczna ulegała stopniowemu pogorszeniu, czy jest to wynik nagłych zdarzeń, które miały miejsce po sporządzeniu sprawozdania finansowego.

TL;DR

W sprawozdaniach finansowych przedsiębiorstwa informacje dodatkowe są istotne dla jasnego przedstawienia sytuacji finansowej. Ustawa o rachunkowości i inne przepisy określają treść i formę tych informacji. Dodatkowe informacje mogą dotyczyć metod wyceny, zmian w sporządzaniu sprawozdań, zdarzeń po dniu bilansowym, a także zagrożeń dla kontynuacji działalności. Informacje dodatkowe mogą zawierać tabele i objaśnienia tekstowe. W przypadku postępowania upadłościowego, dodatkowe informacje są istotne dla oceny majątku i zobowiązań. Informacje dodatkowe mogą dotyczyć także aktywów, pasywów, kapitału, zobowiązań, przychodów, kosztów i innych ważnych danych.

Zawartość

W informacji dodatkowej można zamieścić takie dane jak:

• Objaśnienia stosowanych metod wyceny i sporządzania spra­wozdania finansowego oraz przedstawienie przyczyn ich ewentual­nych zmian w stosunku do roku poprzedzającego:
  • omówienie stosowanych metod wyceny (w tym amortyzacji), aktywów i pasywów oraz przychodów i kosztów w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru,
  • przedstawienie dokonanych w roku obrotowym zmian metod księgowości i wyceny, jeżeli wywierają one istotny wpływ na sprawoz­danie finansowe, ich przyczyny i spowodowaną zmianami kwotę wyniku finansowego,
  • przedstawienie dokonanych w stosunku do poprzedniego roku obrotowego zmian sposobu sporządzania sprawozdania finansowego i wpływ wywołanych tym skutków finansowych na sytuację majątkową i finansową oraz rentowność jednostki,
  • informacje liczbowe zapewniające porównywalność danych sprawoz­dania finansowego za rok poprzedzający ze sprawozdaniem za rok obrotowy,
  • informacje o znaczących zdarzeniach, jakie nastąpiły po dniu bilansowym, a nie uwzględnionych w bilansie i rachunku zysków i strat,
  • informacje o ważnych zdarzeniach dotyczących lat ubiegłych ujętych w sprawozdaniu finansowym roku obrotowego.
• Uzupełniające dane o aktywach i pasywach bilansu oraz ele­mentach rachunku zysków i strat:
  • zmiany stanu środków trwałych wg ich grup rodzajowych, wartości niematerialnych i prawnych oraz trwałych lokat finansowych - zawiera­jące stan tych aktywów na początek roku obrotowego, zwiększenia z tytułu: przeceny, inwestycji, przemieszczeń wewnętrznych, zmniejsze­nia oraz stan na koniec roku obrotowego, a dla majątku amortyzowanego - podobne przedstawienie stanów i tytułów zmian dotychczasowej amortyzacji (umorzenia),
  • wartość gruntów użytkowanych wieczyście,
  • wartość nie amortyzowanych (umarzanych) przez jednostkę środ­ków trwałych używanych na podstawie umowy najmu, dzierżawy i innych umów.
  • zobowiązania przedsiębiorstw państwowych i spółdzielczych wo­bec budżetu państwa lub gminy z tytułu uzyskania prawa własności budynków i budowli,
  • dane o strukturze własności kapitału podstawowego oraz liczbie i wartości nominalnej subskrybowanych akcji, w tym uprzywilejowanych,
  • stan na początku roku obrotowego, zwiększenia i wykorzystanie oraz stan końcowy kapitałów (funduszów) zapasowych i rezerwowych,
  • propozycje co do sposobu podziału zysku lub pokrycia straty za rok obrotowy,
  • dane o stanie rezerw według celu ich utworzenia na początek roku obrotowego, zwiększeniach, wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie na koniec roku obrotowego, ze wskazaniem tych z nich, które korygują stan należności,
  • podział zobowiązań według pozycji bilansu o pozostałym na dzień bilansowy, przewidywanym umową, okresie spłaty:
    • do I roku,
    • od 1 do 5 lat,
    • ponad 5 lat.
  • wykaz czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych oraz przychodów przyszłych okresów,
  • wykaz grup zobowiązań zabezpieczonych na majątku jednostki (ze wskazaniem ich rodzaju),
  • zobowiązania warunkowe, w tym również udzielone przez jednostkę gwarancje i poręczenia, także wekslowe.
• Wszelkie inne znaczące informacje niezbędne do rozumienia pozycji bilansowych oraz rachunku zysków i strat:
  • struktura rzeczowa (rodzaje działalności) i terytorialna (kraj i eks­port) przychodów ze sprzedaży towarów i produktów,
  • wysokość i wyjaśnienie przyczyn nieplanowych odpisów amorty­zacyjnych (umorzeniowych),
  • wysokość odpisów aktualizujących wartość zapasów,
  • informacje o przychodach, kosztach i wynikach działalności zanie­chanej w roku obrotowym lub przewidzianej do zaprzestania w roku następnym,
  • rozliczenie głównych pozycji różniących podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych od wyniku finansowego brutto,
  • dane o kosztach według rodzaju w jednostkach, które sporządzają rachunek zysków s strat w wariancie kalkulacyjnym:
    • zużycie materiałów i energii,
    • usługi obce.
    • podatki i opłaty,
    • wynagrodzenia,
    • świadczeniu na rzecz pracowników,
    • amortyzacja,
    • pozostałe koszty,
  • koszty wytworzenia inwestycji rozpoczętych,. środków trwałych i rozwoju na własne potrzeby,
  • informacje o zyskach i stratach nadzwyczajnych z podziałem na losowe i pozostałe,
  • podatek dochodowy od wyniku na operacjach nadzwyczajnych,
  • przyszłe zobowiązania z tytułu podatku dochodowego.

Sprawozdanie finansowe - informacja dodatkowa — artykuły polecane

Zestawienie zmian w kapitale własnym — Odpisy aktualizujące należności — Pozostałe przychody i koszty operacyjne — Sprawozdania F01 i F02 — Przepływy pieniężne — Konto wynikowe — Rachunek zysków i strat — Zysk netto — Moment bilansowy

Bibliografia

• Matuszewicz J., Matuszewicz P. (2011), Rachunkowość od podstaw, Finans-Servis, Warszawa
• Silska-Gembka S. (2011), Rola informacji dodatkowej w jednostkach realizujących kontrakty długoterminowe, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki finansowe. Ubezpieczenia, nr 32
• Tokarski A. (2013), Wykorzystanie sprawozdania finansowego na potrzeby postępowania upadłościowego, Zeszyty Naukowe US Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, nr 61
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591
• Wędzki D. (2014), Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa według polskiego prawa bilansowego, Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Michał Szczypiński, Paulina Breńska

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.