Technika wyznaczania trajektorii strategicznej
Trajektoria strategiczna przedstawia przebieg pozycji przedsiębiorstwa w czasie. Pozycja ta jest wyrażona przez parametry ilościowe i jakościowe w zakresie podstawowych funkcji przedsiębiorstwa z uwzględnieniem wpływu otoczenia zewnętrznego (A. Stabyła 2000 s. 365). W przypadku oceny ilościowej pozycji strategicznej porównujemy rzeczywiste wielkości jakie osiąga firma z wartościami wzorcowymi.
Parametry ilościowe to np.:
- Udział w rynku
- Zysk/strata
- Majątek firmy
- Współczynniki ROA, ROE
- Parametry jakościowe to np.:
- Pozycja firny w gospodarce państwa
- Zdolności kadry zarządzającej
- Ogólne szanse rozwojowe
Pozycję jaką zajmuje firma można ustalić na podstawie tabeli wzorców. Wykorzystujemy do tego wzorcową skale uniwersalną. Firma jest oceniana według określonych kategorii., które pozwalają na ustalenie jej pozycji.
Przykładem skali uniwersalnej może być np.
| Pozycja strategiczna firmy | Punktacja |
| P1 - pozycja bardzo dobra | 81-100 |
| P2 - pozycja dobra | 66-80 |
| P3 - pozycja średnia | 50-65 |
| P4-pozycja słaba | 30-49 |
| P5 - pozycja bardzo słaba | mniej niż 30 |
Metody wyznaczania trajektorii strategicznej
Analiza danych historycznych jest jedną z metod wyznaczania trajektorii strategicznej przedsiębiorstwa. Polega na wykorzystaniu danych i wskaźników z przeszłości do analizy wyników oraz identyfikacji trendów i wzorców. Na podstawie tych informacji można przewidzieć przyszłe wyniki i określić optymalną trajektorię strategiczną. Przykładowe dane, które można uwzględnić w analizie, to przychody, koszty, marże, wskaźniki rentowności, udziały w rynku itp.
Modelowanie matematyczne jest kolejną metodą wyznaczania trajektorii strategicznej. Polega na opracowaniu matematycznego modelu, który uwzględnia różne czynniki wpływające na wyniki przedsiębiorstwa, takie jak sprzedaż, koszty, inwestycje, zmienne makroekonomiczne itp. Na podstawie tego modelu można przewidywać przyszłe wyniki i eksperymentować z różnymi strategiami, aby znaleźć optymalną trajektorię strategiczną.
Analiza scenariuszy polega na tworzeniu różnych scenariuszy dotyczących przyszłości i analizowaniu ich wpływu na trajektorię strategiczną przedsiębiorstwa. Każdy scenariusz zakłada różne założenia dotyczące czynników zewnętrznych, takich jak zmiany rynkowe, regulacje prawne, trendy konsumenckie itp. Na podstawie analizy tych scenariuszy można ocenić, jak przedsiębiorstwo powinno dostosować swoją strategię w zależności od różnych możliwych przyszłych scenariuszy.
Metody eksperckie polegają na wykorzystaniu wiedzy i doświadczenia ekspertów w celu opracowania trajektorii strategicznej. Ekspert może być osobą z wewnętrznej lub zewnętrznej organizacji, która posiada szczegółową wiedzę na temat branży, rynku, konkurencji itp. Wykorzystanie metody eksperckiej wymaga dobrania odpowiednich ekspertów, przeprowadzenia konsultacji i analizy ich opinii w celu opracowania optymalnej trajektorii strategicznej.
Metody benchmarkingu polegają na porównaniu przedsiębiorstwa z innymi podmiotami w branży w celu określenia optymalnej trajektorii strategicznej. Porównanie może dotyczyć różnych wskaźników finansowych, takich jak marże, rentowność, udziały w rynku itp. oraz innych czynników, takich jak innowacje, marketing, zarządzanie zasobami ludzkimi itp. Na podstawie analizy porównawczej można wyciągnąć wnioski dotyczące mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa oraz określić, jakie kroki należy podjąć, aby osiągnąć optymalną trajektorię strategiczną.
Czynniki wpływające na trajektorię strategiczną
Strategia przedsiębiorstwa to jeden z kluczowych czynników wpływających na wyznaczanie trajektorii strategicznej. Istnieje wiele różnych rodzajów strategii, takich jak liderstwo w kosztach, różnicowanie, skoncentrowanie się na niszy rynkowej itp. Każda z tych strategii ma różne konsekwencje dla wyboru trajektorii strategicznej. Na przykład, firma wybierająca strategię lidera w kosztach może skoncentrować się na osiąganiu większej efektywności operacyjnej, podczas gdy firma wybierająca strategię różnicowania może skupić się na innowacjach i budowaniu silnej marki.
Analiza konkurencji jest istotnym czynnikiem wpływającym na trajektorię strategiczną przedsiębiorstwa. Polega na badaniu konkurentów, ich strategii, mocnych i słabych stron, a także analizie możliwych zagrożeń i szans. Istnieje wiele narzędzi i metod, które można wykorzystać do przeprowadzenia analizy konkurencji, takich jak analiza pięciu sił Portera, analiza SWOT, analiza trendów rynkowych itp. Na podstawie tych analiz można określić, jak przedsiębiorstwo powinno dostosować swoją trajektorię strategiczną w celu osiągnięcia przewagi konkurencyjnej.
Trendy rynkowe są istotnym czynnikiem wpływającym na wyznaczanie trajektorii strategicznej przedsiębiorstwa. Trendy mogą obejmować zmiany w preferencjach klientów, zmiany demograficzne, postępy technologiczne, zmiany regulacji prawnych itp. Przedsiębiorstwo powinno monitorować te trendy i uwzględnić je w swojej strategii, aby dostosować się do zmieniającego się rynku i utrzymać konkurencyjność.
Regulacje prawne mają istotny wpływ na działalność przedsiębiorstwa i mogą wpływać na jego trajektorię strategiczną. Przedsiębiorstwo musi uwzględnić obowiązujące przepisy prawne, takie jak regulacje dotyczące ochrony środowiska, zatrudnienia, bezpieczeństwa, konkurencji itp. Przestrzeganie tych regulacji może wymagać dostosowania strategii i działań przedsiębiorstwa, co wpływa na wyznaczanie trajektorii strategicznej.
Zmieniające się preferencje klientów są kluczowym czynnikiem wpływającym na wyznaczanie trajektorii strategicznej przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo powinno monitorować i analizować zmieniające się preferencje klientów, takie jak preferencje dotyczące jakości, ceny, innowacji, zrównoważonego rozwoju itp. Na podstawie tych analiz można dostosować ofertę produktów lub usług oraz strategię marketingową, aby sprostać oczekiwaniom klientów i osiągnąć przewagę konkurencyjną.
Zarządzanie trajektorią strategiczną
Identyfikacja celów strategicznych to kluczowy krok w procesie zarządzania trajektorią strategiczną. Przedsiębiorstwo musi określić, jakie cele chce osiągnąć w długim okresie, takie jak wzrost przychodów, zwiększenie rentowności, zdobycie większego udziału w rynku itp. W celu identyfikacji tych celów należy uwzględnić analizę sytuacji wewnętrznej i zewnętrznej, preferencje klientów, trendy rynkowe itp.
Kompleksowa analiza sytuacji wewnętrznej i zewnętrznej jest niezbędna dla skutecznego zarządzania trajektorią strategiczną. Analiza wewnętrzna obejmuje ocenę mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa, takich jak zasoby, umiejętności, technologia, kultura organizacyjna itp. Analiza zewnętrzna obejmuje analizę rynku, konkurencji, trendów, regulacji prawnych itp. Na podstawie tej analizy można ocenić potencjał i ograniczenia przedsiębiorstwa oraz dostosować strategię i trajektorię strategiczną.
Formułowanie strategii to proces wyboru najlepszej strategii dla przedsiębiorstwa, uwzględniający cele, sytuację wewnętrzną i zewnętrzną oraz preferencje klientów. Istnieje wiele różnych podejść do formułowania strategii, takich jak podejście oparte na różnicowaniu, liderstwie w kosztach, skoncentrowaniu się na niszy rynkowej itp. Wybór strategii powinien być oparty na analizie i ocenie różnych opcji, aby znaleźć optymalną trajektorię strategiczną.
Implementacja działań to kluczowy etap w zarządzaniu trajektorią strategiczną. Polega na przekształceniu strategii w konkretne działania i projekty, które będą realizowane przez organizację. W tym procesie ważne jest zapewnienie odpowiednich zasobów, zarządzanie projektem, koordynacja działań i monitorowanie postępów. Skuteczna implementacja działań wymaga zaangażowania całej organizacji i ustalenia odpowiednich mechanizmów kontroli i raportowania.
Monitorowanie postępów w realizacji strategii i ocena jej skuteczności są niezbędnymi elementami w zarządzaniu trajektorią strategiczną. Monitorowanie można dokonywać na podstawie różnych wskaźników finansowych, takich jak przychody, koszty, rentowność, ale również niefinansowych, takich jak satysfakcja klientów, lojalność, innowacje itp. Na podstawie oceny wyników można wprowadzać korekty i dostosowywać strategię, aby osiągnąć zamierzone cele i utrzymać konkurencyjność.
| Technika wyznaczania trajektorii strategicznej — artykuły polecane |
| Analiza udziałów produktu w rynku — Ocena atrakcyjności sektora — Portfelowa analiza strategiczna — Metoda SPACE — Metody porównawcze — Analiza fundamentalna — Wskaźnik rentowności — Centrum przychodów i jego kontrola — Analiza Du Ponta |
Bibliografia
- Stabryła A. (2002), Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków
Autor: Marta Kosińska
