Ruchomość

Pojęcie ruchomości nie jest zdefiniowane w kodeksie cywilnym, przyjmujemy zatem, że są to wszystkie rzeczy nie będące nieruchomościami.

Należy zwrócić uwagę, że do rzeczy ruchomych w rozumieniu prawa cywilnego zaliczyć można:

• rzeczy połączone z nieruchomością tylko dla przemijającego użytku (art. 47 KC),
• budynki i inne urządzenia niezwiązane trwale z gruntem (np. kiosk),
• drzewa i inne rośliny, jeśli stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności,
• urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania wody, pary, energii, nawet trwale z gruntem związane, jeśli wchodzą w skład przedsiębiorstwa,
• statki morskie, kosmiczne i satelity. (J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, 2006, s. 21-22)

Cała rzecz jest objęta prawem własności. Granice fizyczne rzeczy określają granice przestrzenne rzeczy ruchomej.

Prawa własności rzeczy ruchomej

Umowa o przeniesienie własności rzeczy ruchomej

Jednym z formalnych sposobów nabycia jest umowa o przeniesienie własności rzeczy ruchomej, która charakteryzuje się następującymi cechami:

• jest to umowa o podwójnym skutku, chyba że skutek rozporządzający został wyłączony wolą stron lub przez przepis szczególny (art. 155 § 1 KC),
• co do zasady jest to umowa konsensualna, chyba że dotyczy przeniesienia prawa własności rzeczy ruchomej oznaczonej co do gatunku lub rzeczy przyszłej - wówczas do przeniesienia prawa własności potrzebne jest przeniesienie posiadania; czynność prawna ma wówczas charakter realny,
• zawsze jest to umowa kazualna materialnie, ale formalnie oderwana, tzn. że umowa przenosząca własność rzeczy ruchomej zawarta w wykonaniu istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności jest ważna bez względu na ujawnienie w treści umowy przenoszącej własność ważnego zobowiązania (art. 156 KC),
• umowa przenosząca własność rzeczy ruchomej może być zawarta w dowolnej formie (J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, 2006, s. 55)

Nabycie prawa własności rzeczy ruchomej od osoby nieuprawnionej

Do osób nieuprawnionych zaliczyć można np. dzierżawcę, najemcę, leasingobiorcę, a nawet właściciela w przypadku gdy zbywa rzecz nabytą w drodze postępowania egzekucyjnego. Według art. 169 KC nie wymagany jest odpłatny, bądź nieodpłatny charakter nabycia prawa własności rzeczy ruchomej. Działanie nabywcy w dobrej mierze jest wymaganym warunkiem przy przejściu prawa własności.

Zasiedzenie prawa własności rzeczy ruchomej

Przesłanki do nabycia prawa własności rzeczy ruchomej zawarte są w art. 174 KC. Należą do nich:

• samoistne posiadanie rzeczy
• dobra wiara posiadacza
• upływ trzy letniego terminu

Zrzeczenie się własności rzeczy ruchomej

Właściciel może wyzbyć się własności rzeczy ruchomej przez to, że w tym zamiarze rzecz porzuci. (art. 180 KC) Aby wyzbyć się własności właściciel powinien uzewnętrznić wolę rezygnacji z prawa własności, po czym rzecz porzucona staje się rzeczą niczyją (res nulla)

Ochrona i zabezpieczenie ruchomości

Ubezpieczenia ruchomości

Ubezpieczenia ruchomości stanowią ważny element ochrony przed różnymi ryzykami związanymi z własnością ruchomości. Istnieje wiele rodzajów ubezpieczeń, które można zawrzeć w celu zabezpieczenia swoich mienia ruchomego. Przykłady takich ubezpieczeń to ubezpieczenie samochodowe, ubezpieczenie domu, ubezpieczenie przedmiotów wartościowych czy ubezpieczenie sprzętu elektronicznego.

Ubezpieczenie samochodowe jest jednym z najpopularniejszych rodzajów ubezpieczeń ruchomości. Chroni ono przed różnymi ryzykami związanymi z użytkowaniem samochodu, takimi jak kradzież, uszkodzenie w wyniku wypadku czy zdarzenia losowe. Innym przykładem jest ubezpieczenie domu, które obejmuje ochronę przed ryzykami związanymi z własnością domu i jego zawartością, takimi jak pożar, zalanie czy włamanie.

Ubezpieczenia ruchomości odgrywają kluczową rolę w ochronie przed różnymi ryzykami. Dzięki nim możemy zabezpieczyć swoje mienie ruchome przed stratami finansowymi wynikającymi z nieprzewidywalnych zdarzeń. W przypadku wystąpienia szkody, ubezpieczyciel pokrywa koszty naprawy lub wypłaca odszkodowanie, co pozwala uniknąć znaczących strat finansowych.

Ubezpieczenia ruchomości mają również znaczenie społeczne. Zapewniają one ochronę przed ryzykami, które mogą dotknąć nie tylko posiadacza ruchomości, ale także innych osób biorących udział w zdarzeniu. Na przykład, w przypadku wypadku samochodowego, ubezpieczenie OC (odpowiedzialności cywilnej) chroni nie tylko właściciela samochodu, ale także osoby poszkodowane.

Zarządzanie ruchomościami w przedsiębiorstwie

Ruchomości jako aktywa w przedsiębiorstwie

Ruchomości są istotnym składnikiem aktywów przedsiębiorstwa i odgrywają kluczową rolę w bilansie. Wartość ruchomości na bilansie przedsiębiorstwa odzwierciedla ich wkład w generowanie przychodów i osiąganie zysków. Zarządzanie ruchomościami ma bezpośrednie przełożenie na wartość przedsiębiorstwa, dlatego ważne jest, aby przedsiębiorstwo skutecznie zarządzało tymi aktywami.

Przedsiębiorstwo powinno zarządzać zarówno aktywami materialnymi, takimi jak urządzenia, maszyny, pojazdy, jak i aktywami niematerialnymi, takimi jak patenty, znaki towarowe czy prawa autorskie. Zarządzanie aktywami materialnymi obejmuje ich zakup, utrzymanie, modernizację oraz wycofanie ze służby. Natomiast zarządzanie aktywami niematerialnymi dotyczy ochrony tych aktywów, ich wartościowania oraz wykorzystania w sposób optymalny.

Zarządzanie cyklem życia ruchomości

Efektywne zarządzanie ruchomościami wymaga planowania ich zakupu, użytkowania i modernizacji. Przedsiębiorstwo powinno dokładnie określić swoje potrzeby dotyczące ruchomości, uwzględniając zarówno obecne jak i przyszłe wymagania. Planowanie zakupu powinno uwzględniać analizę rynku, ocenę dostępnych opcji oraz negocjacje z dostawcami. Użytkowanie ruchomości powinno być skrupulatnie monitorowane, aby zapewnić ich optymalne wykorzystanie. Ponadto, regularna modernizacja ruchomości jest kluczowa dla zapewnienia wysokiej wydajności i konkurencyjności przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorstwo powinno odpowiednio zarządzać konserwacją, naprawą i wycofaniem ruchomości ze służby. Regularna konserwacja i naprawa ruchomości pomaga utrzymać ich sprawność i wydajność na odpowiednim poziomie. Ponadto, przedsiębiorstwo powinno monitorować wydajność ruchomości i w razie konieczności podjąć decyzję o ich wycofaniu ze służby. Wycofanie ruchomości powinno być przeprowadzone w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami i normami, uwzględniając również aspekty ekologiczne.

Zarządzanie ryzykiem ruchomości

Przedsiębiorstwo powinno identyfikować i oceniać ryzyko związanego z ruchomościami, aby skutecznie zarządzać nimi. Ryzyko może wynikać z różnych czynników, takich jak awarie, utrata wartości, zmiany regulacji prawnych czy zmiany na rynku. Ważne jest, aby przedsiębiorstwo miało odpowiednie procedury i narzędzia do identyfikacji i oceny ryzyka, aby móc podjąć odpowiednie działania zaradcze.

Przedsiębiorstwo powinno opracować strategie zarządzania ryzykiem ruchomości, które pozwolą minimalizować straty i skutki nieprzewidzianych sytuacji. Strategie te mogą obejmować zastosowanie systemów monitorowania, ubezpieczeń, regularnych przeglądów technicznych czy tworzenia rezerw na ewentualne naprawy lub wymiany ruchomości. Ważne jest, aby strategie zarządzania ryzykiem były elastyczne i dostosowane do zmieniających się warunków rynkowych i technologicznych.

Inwestycje w ruchomości jako forma rozwoju przedsiębiorstwa

Inwestycje w ruchomości mogą być ważną formą rozwoju przedsiębiorstwa. Przed podjęciem decyzji o inwestycji, przedsiębiorstwo powinno przeprowadzić analizę rynku i ocenę ryzyka. Analiza rynku pozwoli na ocenę potencjalnego popytu na oferowane usługi lub produkty, natomiast ocena ryzyka pozwoli na określenie potencjalnych zagrożeń dla inwestycji.

Inwestycje w ruchomości mogą mieć pozytywne i negatywne skutki dla przedsiębiorstwa. Pozytywne skutki mogą obejmować zwiększenie wydajności, poprawę konkurencyjności, rozwój nowych usług lub produktów oraz zwiększenie wartości przedsiębiorstwa. Jednakże, inwestycje w ruchomości wiążą się również z pewnymi ryzykami i negatywnymi skutkami, takimi jak wzrost kosztów, potencjalne problemy techniczne czy zmiany na rynku. Przedsiębiorstwo powinno dokładnie ocenić te skutki przed podjęciem decyzji inwestycyjnej.

Ruchomość — artykuły polecane

Wierzytelność — Cesja wierzytelności — Aport — Umowa zastawu — Indos — Umowa licencyjna — Posiadanie — Sąd polubowny — Cedent

Bibliografia

• Ignatowicz J. (2012), Prawo rzeczowe, LexisNexis, Warszawa
• Katner W. (red.) (2017), Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Wolters Kluwer, Warszawa
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Autor: Katarzyna Mateja

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.