Kierownik budowy

Kierownik Budowy według prawa budowlanego jest to osoba fizyczna, wykonująca pracę o typie usługowym w obszarze organizacji oraz zarządzania procesem budowy, mająca uprawnienia budowlane w stosownej specjalności, która podjęła się w procesie budowlanym samodzielnej funkcji technicznej (Czopek M. 2017, s. 110). Priorytetem jego pracy jest zrealizowanie oraz oddanie w ręce inwestorów przedmiotowego obiektu (np.: domu mieszkalnego) do użytkowania. Jak podaje publikacja Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej "Kierownik budowy organizuje i nadzoruje wykonanie robót budowlanych zgodnie z pozwoleniem na budowę lub zgłoszeniem, projektem budowlanym, dokumentacją wykonawczą, Specyfikacją Techniczną Wykonania i Odbioru Robót oraz obowiązującymi przepisami prawa i wiedzą techniczną" (Kapusta Z. i in. 2013, s. 6).

Charakter pracy

Głównym celem należącym do kierownika budowy jest oddanie gotowego obiektu do użytkowania. Aby ten cel został zrealizowany po drodze trzeba wykonać szereg niezbędnych działań. Rozpoczynając od analizy projektu wykonawczego, zezwoleń na budowę oraz umowy dotyczącej wykonania prac budowlanych, a także pozwoleń na pracę maszyn na terenie budowy, zgodnie z ich dokumentacją i przepisami Urzędu Dozoru Technicznego. Oprócz wszystkich prac związanych z zapoznaniem się i sprawdzeniem dokumentacji na barkach kierownika budowy jest także planowanie oraz kierowanie budową według obowiązującego prawa budowlanego oraz sporządzenie własnej dokumentacji dotyczącej budowanego obiektu. Musi zawierać ona plan Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia, opracowania kartotek powykonawczych, a także dokumenty związane z zakończeniem budowy. Kierownik budowy również wnioskuje i popiera argumentami ewentualne zmiany w projekcie, prowadzi dziennik budowy (przez, który informuje interesantów o zakończeniu robót budowlanych), a w przypadku wystąpieniu ewentualnych usterek jest zobowiązany do zorganizowania i nadzoru ich likwidacji (Kapusta Z. i in. 2013, s. 6).

Potrzebne wykształcenie

Kierownik budowy w Polsce musi posiadać wykształcenie wyższe pierwszego stopnia oraz uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi. Polskie prawo przewiduje jednak pewne odstępstwa od tej reguły. Kierownikiem budowy może zostać także osobą z wykształceniem średnim, z zastrzeżeniem, że musi posiadać długoletni staż pracy (doświadczenie zawodowe), uprawnienia budowlane oraz praktykę zawodową. Aby uzyskać certyfikat i uprawnienia do wykonywania tego zawodu niezbędne jest potwierdzenie swojej wiedzy egzaminem teoretycznym oraz praktycznym w zawodzie, a także w zakresie ustaw i rozporządzeń z obszaru budownictwa, prawa budowlanego, znajomości przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przynależność do izby samorządu zawodowego (Kapusta Z. i in. 2013, s. 7).

Rola kierownika budowy podczas katastrofy budowlanej

Nawiązując do Prawa Budowlanego, kierownik budowy obok właściciela obiektu, zarządcy czy użytkownika jest obowiązany do podjęcia wszelkich działań mających na celu pomoc, spowolnienie lub całkowite zatrzymanie skutków katastrofy budowlanej, a w tym (Ustawa - prawo budowlane 2019, s. 78-79):

• "zorganizować doraźną pomoc poszkodowanym i przeciwdziałać rozszerzaniu się skutków katastrofy;
• zabezpieczyć miejsce katastrofy przed zmianami uniemożliwiającymi prowadzenie postępowania;
• niezwłocznie zawiadomić o katastrofie: organ nadzoru budowlanego, właściwego miejscowo prokuratora i Policję, inwestora, inspektora nadzoru inwestorskiego i projektanta obiektu budowlanego, jeżeli katastrofa nastąpiła w trakcie budowy, inne organy lub jednostki organizacyjne zainteresowane przyczynami lub skutkami katastrofy z mocy szczególnych przepisów".

Warto dodać, że w zgodnie z polskim prawem budowlanym do katastrofy budowlanej nie zaliczamy uszkodzeń elementów wbudowanych w obiekt, zniszczeń urządzeń budowlanych związanych z budynkami czy awarii instalacji. Ustawa - prawo budowlane podaje klarowną definicję: "Katastrofą budowlaną jest niezamierzone, gwałtowne zniszczenie obiektu budowlanego lub jego części, a także konstrukcyjnych elementów rusztowań, elementów urządzeń formujących, ścianek szczelnych i obudowy wykopów" (Ustawa - prawo budowlane 2019, s. 78).

Obowiązki i działania kierownika budowy

Analiza dokumentacji i planowanie budowy

Przegląd dokumentacji projektowej jest jednym z pierwszych kroków, jakie podejmuje kierownik budowy. Jest to niezwykle istotne zadanie, ponieważ pozwala na dokładne zrozumienie wszystkich aspektów planowanej budowy. Kierownik budowy analizuje dokumentację projektową, która zawiera szczegółowe informacje dotyczące budynku, w tym rysunki techniczne, specyfikacje materiałów, harmonogramy i kosztorysy. Na podstawie tej analizy kierownik budowy może lepiej zrozumieć zakres prac i określić niezbędne zasoby.

Planowanie sekwencji prac

Po przeglądzie dokumentacji projektowej kierownik budowy musi zaplanować sekwencję prac. Oznacza to ustalenie kolejności wykonywania poszczególnych zadań, aby zapewnić płynność procesu budowlanego. Kierownik budowy musi uwzględnić różne czynniki, takie jak dostępność materiałów, terminy dostaw, zależności między poszczególnymi etapami budowy oraz ograniczenia wynikające z przepisów i warunków umowy. Poprawne zaplanowanie sekwencji prac jest kluczowe dla osiągnięcia efektywności i terminowości budowy.

Określanie potrzebnych zasobów

Kierownik budowy jest odpowiedzialny za określenie wszystkich potrzebnych zasobów do przeprowadzenia budowy. Dotyczy to zarówno materiałów, jak i ludzi. Na podstawie analizy dokumentacji projektowej i zaplanowanej sekwencji prac, kierownik budowy musi ocenić ilość i rodzaj materiałów potrzebnych na budowę oraz zorganizować ich dostawę. Ponadto, kierownik budowy musi zatrudnić odpowiednie zespoły pracowników, w tym podwykonawców, i zapewnić, że są oni odpowiednio wykwalifikowani do realizacji swoich zadań. Właściwe określenie potrzebnych zasobów jest kluczowe dla sprawnego przebiegu procesu budowlanego.

Kierowanie procesem budowlanym

Jednym z głównych zadań kierownika budowy jest koordynacja działań różnych podwykonawców i dostawców. W trakcie budowy może być zaangażowanych wiele różnych firm, które wykonują różne zadania, takie jak prace ziemne, instalacje elektryczne, hydraulikę, itp. Kierownik budowy jest odpowiedzialny za harmonizację tych działań, zapewnienie, że wszystkie prace są wykonywane zgodnie z planem i spełniają określone standardy jakości. Koordynacja działań różnych podwykonawców i dostawców jest kluczowa dla utrzymania harmonii i efektywności na placu budowy.

Nadzór nad postępami prac

Kierownik budowy ma obowiązek monitorowania postępów prac na budowie. Oznacza to regularne sprawdzanie, czy prace są wykonywane zgodnie z harmonogramem i czy osiągane są zamierzone cele. Kierownik budowy musi być na bieżąco z postępami w poszczególnych etapach budowy, aby móc szybko reagować na ewentualne opóźnienia lub problemy. Nadzór nad postępami prac jest niezwykle istotny dla zapewnienia terminowości i jakości realizowanej budowy.

Monitorowanie jakości wykonania prac

Kierownik budowy jest odpowiedzialny za monitorowanie jakości wykonania prac na budowie. Oznacza to, że musi regularnie sprawdzać, czy prace są realizowane zgodnie z wymaganiami technicznymi i normami jakościowymi. Kierownik budowy musi być w stanie ocenić, czy wykonane prace spełniają ustalone standardy i czy nie występują żadne wady czy niedociągnięcia. Monitorowanie jakości wykonania prac jest kluczowe dla zapewnienia, że budowa spełni oczekiwania inwestora i będzie bezpieczna i trwała.

Wnioskowanie o zmianach w projekcie

Podczas procesu budowlanego mogą pojawić się sytuacje, w których konieczne są zmiany w projekcie. Kierownik budowy jest odpowiedzialny za identyfikację i analizę takich zmian. Oznacza to, że musi dokładnie ocenić, jakie zmiany są potrzebne i jakie będą ich konsekwencje dla harmonogramu, kosztów i jakości budowy. Identyfikacja i analiza potrzebnych zmian jest ważna dla skutecznego zarządzania projektem budowlanym.

Na podstawie identyfikacji i analizy potrzebnych zmian, kierownik budowy musi złożyć odpowiednie wnioski o zmianach w projekcie. Oznacza to, że musi przedstawić inwestorowi proponowane zmiany wraz z uzasadnieniem, jakie mają one znaczenie dla budowy. Wnioskowanie o zmianach w projekcie wymaga umiejętności negocjacji i komunikacji, aby przekonać inwestora do zaakceptowania zmian.

Po zaakceptowaniu zmian przez inwestora, kierownik budowy jest odpowiedzialny za koordynację wprowadzania tych zmian w projekcie. Oznacza to, że musi zapewnić, że wszystkie niezbędne działania są wykonane, aby zmiany zostały wdrożone zgodnie z wymaganiami. Koordynacja wprowadzania zmian jest kluczowa dla utrzymania spójności i ciągłości budowy pomimo wprowadzanych modyfikacji.

Prowadzenie dziennika budowy

Kierownik budowy ma obowiązek prowadzenia dziennika budowy, w którym sporządza raporty z postępów prac. Dziennik budowy jest ważnym narzędziem, które służy do dokumentowania wszystkich istotnych informacji dotyczących budowy. Kierownik budowy musi regularnie wpisywać informacje dotyczące postępów prac, problemów, zmian, inspekcji i innych istotnych zdarzeń. Sporządzanie raportów z postępów prac jest niezbędne dla utrzymania przejrzystości i aktualności informacji na placu budowy.

Prowadzenie dziennika budowy obejmuje również dokumentowanie zmian i problemów, które występują w trakcie budowy. Kierownik budowy musi rejestrować wszystkie zmiany w projekcie, zarówno planowe, jak i awaryjne, oraz opisać problemy, jakie napotyka się na placu budowy. Dokumentowanie zmian i problemów jest ważne dla zachowania historii budowy i umożliwienia późniejszej analizy oraz ewentualnego rozstrzygnięcia sporów.

Kierownik budowy ma obowiązek zapewnienia aktualności dokumentacji budowy. Oznacza to, że musi regularnie aktualizować wszelkie dokumenty związane z budową, takie jak harmonogramy, kosztorysy, rysunki techniczne itp. Zapewnienie aktualności dokumentacji jest niezwykle istotne dla utrzymania porządku i efektywności na placu budowy oraz dla umożliwienia późniejszego korzystania z dokumentów w celach archiwalnych.

Nadzór nad likwidacją usterek

Po zakończeniu budowy kierownik budowy musi nadzorować proces likwidacji usterek. Oznacza to, że musi identyfikować wszelkie wady, niedociągnięcia lub inne problemy, które pojawiły się po zakończeniu budowy. Identyfikacja usterek wymaga skrupulatnego sprawdzania budynku i dokładnej analizy. Kierownik budowy musi być w stanie rozpoznać wszystkie istotne usterek i ocenić ich skutki dla użytkowania budynku.

Na podstawie identyfikacji usterek, kierownik budowy musi złożyć odpowiednie wnioski o naprawach. Oznacza to przedstawienie inwestorowi propozycji naprawy usterek wraz z uzasadnieniem, dlaczego są one konieczne i jakie będą koszty. Wnioskowanie o naprawach wymaga umiejętności negocjacji i komunikacji, aby przekonać inwestora do podjęcia działań naprawczych.

Po zaakceptowaniu wniosków o naprawach, kierownik budowy jest odpowiedzialny za monitorowanie procesu likwidacji usterek. Oznacza to, że musi zapewnić, że naprawy są przeprowadzane zgodnie z ustalonymi standardami i terminami. Kierownik budowy musi regularnie sprawdzać postęp prac i upewnić się, że likwidacja usterek jest kompletna i satysfakcjonująca dla inwestora. Monitorowanie procesu likwidacji usterek jest kluczowe dla zapewnienia jakości i bezpieczeństwa użytkowania budynku.

Kierownik budowy — artykuły polecane

Rzeczoznawca — SANEPID — Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego — Kurator sądowy — Radca prawny — Informacja niejawna — Administrator danych osobowych — Zakres obowiązków — Administrator bezpieczeństwa informacji

Bibliografia

• Czopek M. (2017), Odpowiedzialność kierownika budowy za bezpieczeństwo na budowie, Budownictwo i Architektura, nr 2
• Maj T. (2010), Organizacja budowy, WSiP
• Tauszyński K. (1997), Budownictwo z technologią, WSiP, Warszawa
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane. Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414
• Kapusta Z., Sarzyński G., Komar Cz., Kowalik D. (2013), Krajowy standard kompetencji zawodowych. Kierownik budowy (132301), Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji - Państwowego Instytutu Badawczego

Autor: Paweł Łącki