Zapasy

Zapasy
Polecane artykuły
Zapas Koszty wytwarzania Materiały Firma produkcyjna Środki trwałe Produkcja w toku Koszty działalności gospodarczej Zakład produkcyjny Nakłady

Zapasy są to wszelkie dobra nabyte i przeznaczone do sprzedaży, np. towary oraz inne aktywa trwałe jak grunty i nieruchomości, które są przeznaczone do odsprzedaży (inwestycje w nieruchomości nie stanowią składnika zapasów). Do zapasów zalicza się także produkty gotowe już wytworzone bądź będące w trakcie produkcji wraz z materiałami i surowcami oczekującymi na wykorzystanie w procesie produkcyjnym.

W bilansie stanowią one pozycję aktywów obrotowych i obejmują: materiały i surowce znajdujące się w różnych stadiach wytwarzania, towary, produkcję w toku oraz produkty gotowe. Zapasy, które zostały upłynnione w danym okresie obrotowym wchodzą w skład i zasilają koszty sprzedanych materiałów i towarów oraz są wykazywane w rachunku zysków i strat również na pozycji kosztów.

Zarówno jednostki gospodarcze, produkcyjne, handlowe jak i usługowe muszą gromadzić zapasy w celu prawidłowego funkcjonowania. Jednakże ich udział w strukturze majątku nie jest jednakowy w każdej z powyższych jednostek, lecz jest uzależniony od profilu prowadzonej działalności. Jednostki zajmujące się działalnością usługową nie gromadzą produktów gotowych i towarów tak, więc zapasy mogą mieć charakter niematerialny (np. koszty poniesione na realizację usług, w odniesieniu, do których jednostka nie ujęła jeszcze przychodów) i zaliczyć można tutaj przede wszystkim koszty wynagrodzeń pracowników bezpośrednio produkcyjnych.

Zapasy są przedmiotem wymiany rynkowej, dlatego można uznać je za pozycję skupiającą uwagę wszystkich przedsiębiorstw.

Racjonalne gospodarowanie zapasami wymaga, aby utrzymywać je na możliwie jak najniższym poziomie ze względu na fakt, iż generują one istotne koszty. Z drugiej zaś strony utrzymanie ciągłości produkcji i sprzedaży zmusza przedsiębiorstwa do utrzymania pewnego minimalnego ich poziomu. Nieprawidłowa gospodarka zapasami prowadzi do generowania zapasów nadmiernych i zbędnych, które generują koszty i przyczyniają się do ich powstawania.

Margines zapasów to minimalna ilość zasobów materialnych, zapewniająca ciągłość produkcji i obrotu.

Cele tworzenia zapasów

• zapewnianie i wspieranie właściwej obsługi klienta;
• wyrównanie przepływu towarów;
• zapewnienie ochrony przed niepewnością popytu i podaży;
• rozsądne wykorzystanie ludzi i sprzętu;
• możliwość oszczędzania przy zakupie większych partii;
• monitorowanie bieżącego i przyszłego zapotrzebowania.

Funkcje zapasów

• stanowią ochronę przed niepewnością dostaw dla przedsiębiorstw;
• pozwalają na prowadzenie gry rynkowej przy wykorzystaniu koniunktury i dekoniunktury cenowej;
• umożliwiają wąską specjalizację produkcji;
• zapewniają ciągłość dostaw w przypadku produkcji sezonowej (Cyplik P, 2005, s. 7)

Klasyfikacja zapasów

• 1)Materiały i surowce - zapasy surowców stanowią część zapasów przeznaczonych do konsumpcji przemysłowej. Zapasy te obejmują materiały surowe, odbierane przez konsumentów, ale jeszcze nie wykorzystane i nie poddane przetwarzaniu.
• 2)Roboty w toku - wytworzone podczas średniego okresu produkcyjnego lub zapasy w kwocie jednej partii;
• 3)Produkty i Towary - zapasy rekompensujące sporadyczne wahania popytu lub podaży, a także spekulacyjne zapasy utworzone w przypadku spodziewanych zmian popytu lub podaży;
• 4)Materiały pomocnicze i eksploatacyjne - technologiczne, tranzytowe zapasy: są przenoszone z jednej części systemu logistycznego do drugiej.(Rostek M, Knosala R, 2013, s. 793)

Podział kosztów zapasów

• Koszty tworzenia zapasów;
• Koszty utrzymania zapasów;
• Koszty wyczerpania zapasów (Skoczylas K, 2011, s. 432)

Patrz także:

• Zapas
• Zapas bezpieczeństwa
• Zapas minimalny
• Dwuszczeblowe sterowanie zapasami

Bibliografia

• Bendkowski J, (red), (2008), "Wybrane elementy zarządzania logistyką w przedsiębiorstiwe", Wyd. Politechniki Śląskej, Gliwice, s. 23-49;
• Cyplik P (2005), Zastosowanie klasycznych metod zarządzania zapasami do optymalizacji zapasów magazynowych - case study, Wyższa Szkoła Logistyki, Vol. 1, Issue 3, No 4;
• Dębska-Rup A., (1999), "Rachunkowość kapitałowa spółek handlowych", Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły biznesu Kraków, s. 72-76
• Olchowicz I., (1996), "Podstawy rachunkowości", część I, wyd. Difin, Warszawa, s. 176-177, 189;
• Patterson R., (2002), "Kompendium terminów z zakresu rachunkowości i finansów", Fundacja rozwoju rachunkowości w Polsce Warszawa, PricewaterhouseCoopers;
• Rostek M, Knosala R (2013), "Koncepcja oceny wpływu działań logistycznych na produktywność przedsiębiorstwa", red. Knosala, Wyd. PTZP, s. 793;
• Skoczylas K, (2011), Rachunkowość a zarządzanie zapasami w przedsiębiorstwie handlowym, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Finanse, Rynki finansowe, Ubezpieczenia Nr 32, s. 432;
• Waśniewski T. Gos W., (2002), "Rachunkowość przedsiębiorstw", tom II, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa, s. 141-143

Autor: Oksana Saverska