Produkcja w toku
Produkcja w toku obejmuje te wyroby, które przeszły już pewne etapy produkcji i w tym momencie mogłyby zostać sprzedane jako produkty gotowe do ostatecznego przetworzenia przez nabywcę lub producent pozostawia je w przedsiębiorstwie do dalszej obróbki. Są to także produkty, których proces jest niezakończony[1]
Produkty można podzielić na dwie główne grupy. Pierwszą z nich są wyroby gotowe i wykonane roboty i usługi, których technologiczny proces wytwórczy został zakończony, drugą grupą natomiast jest produkcja niezakończona, w której skład wchodzą: półfabrykaty, które przeznaczone są do dalszego przerobu w kolejnych fazach procesu oraz produkcja w toku. Produkcja w toku, to produkt, który znajduję się w pewnej niezakończonej fazie procesu produkcyjnego. Półfabrykaty różnią się od produkcji w toku możliwością składowania w magazynie, produkt, który jest w fazie produkcji w toku czasami nie może być magazynowany[2]
Produkty w toku należą do grupy zapasów, które według Ustawy o Rachunkowości obejmują również:
- materiały - są nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, obejmują one materiały podstawowe, materiały pomocnicze oraz materiały w drodze, czyli te które nie zostały jeszcze przyjęte do magazynu
- produkty gotowe - są wyrobami przeznaczonymi do sprzedaży,
- towary - są to składniki aktywów nabyte w celu sprzedaży i występuje głównie w przedsiębiorstwach handlowych, oraz
- zaliczki na poczet dostaw[3]
TL;DR
Produkcja w toku to produkty, które przeszły pewne etapy produkcji i mogą zostać sprzedane lub pozostawione do dalszej obróbki. Należą do grupy zapasów w rachunkowości. Produkcja w toku jest najmniej pożądaną formą zapasów dla kredytodawcy. Zapasy produkcji w toku powstają w wyniku przesunięć poszczególnych faz produkcji. W sprawozdaniu finansowym produkcja w toku jest ujmowana, gdy ma potencjał przyniesienia przyszłych korzyści. Koszty magazynowania produktów w toku nie są uwzględniane w kosztach wytworzenia. Wycena produkcji w toku może być oparta na kosztach wytworzenia lub nie być dokonywana, jeśli nie zniekształca to stanu aktywów i wyniku finansowego. W przypadku roślinnej produkcji w toku, wycena może być oparta na kosztach wytworzenia lub może być pominięta, zgodnie z Ustawą o Rachunkowości.
Produkcja w toku - zapasy
Kategoria ta obejmuje niedokończone produkty lub usługi, które ulegną przekształceniu w trakcie cyklu operacyjnego w wyroby gotowe lub usługi. Do produkcji w toku zalicza się także niezakończone inwestycje, natomiast pieniądze które zostały w tę inwestycję włożone są jakby zamrożone i nie można ich jednoznacznie uplasować. Znajdują się one gdzieś pomiędzy materiałami i surowcami a wyrobami gotowymi.
Dla kredytodawcy produkcja w toku jest najmniej pożądaną formą zapasów gdyż materiały i surowce podlegają zwrotowi do dostawcy bądź sprzedaży hurtowej, wyroby gotowe można zbyć na rynku natomiast produkcja w toku nie posiada de facto dla nikogo żadnej wartości. Gdy dochodzi do likwidacji przedsiębiorstwa generuje ona najmniej środków pieniężnych co zmusza firmę do finansowania jej z własnych zasobów wchodzących w skład kapitału obrotowego.
Cechy charakterystyczne produkcji w toku:
- jest złożona z wyrobów będących w trakcie produkcji
- jest uzależniona od technologii procesu produkcji
- podlega redukcji poprzez zarządzanie zapasami w systemie "dokładnie na czas"
Istnieje również pojęcie zapasów produkcji toku. Przykładem są przedsiębiorstwa hutnicze, które w swoich cyklach produkcyjnych używają surowców, paliw i energii, po to by otrzymać końcowe produkty. Zapasy materiałów przekształcają się w zapasy produkcji w toku a w ostatecznej fazie produkcji w wyroby gotowe. Zapasy materiałów przedsiębiorstwo jest zmuszone utrzymywać dla zapewnienia ciągłości produkcji. Natomiast zapasy produkcji w toku powstają w związku z przesunięciami poszczególnych faz w danym cyklu produkcyjnym[4]Przedsiębiorstwa często dążą do zmniejszenia lub całkowitego wyeliminowania zapasów na przykład materiałów, jednakże zapasy produkcji w toku zawsze będą występować w firmie produkcyjnej. Zapasy produkcji w toku wyceniane są w wysokości kosztów bezpośrednich, które został poniesiony w dotychczasowym procesie produkcyjnym. W przypadku zapasów materiałów oraz zapasów półproduktów i produkcji w toku przedsiębiorstwa w każdym okresie dążą do utrzymywania swoich zapasów w stałej relacji do produkcji, jest to tak zwana zasada akceleratora[5]
Produkcja w toku w sprawozdaniu finansowym i koszty magazynowania
"Produkcja w toku jest ujmowana w sprawozdaniu, gdy powstała jako efekt zdarzeń przeszłych oraz gdy istnieje prawdopodobieństwo, że przyniesie w przyszłości korzyści, tzn. znajdzie nabywców, których potrzeby zaspokoi i którzy będą mogli zapłacić odpowiednią cenę".[6] Do kosztów wytworzenia produkt nie zalicza się kosztów magazynowania produktów w toku, chyba że poniesienie tych kosztów to coś niezbędnego w całym procesie produkcji. Zalicza się je jednak w momencie, gdy zostały poniesione w związku z doprowadzaniem produktu do postaci i miejsca, w którym znajduje się w czasie wyceny. Koszty magazynowania natomiast wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione[7]
Wycena produkcji w toku
Są dwie możliwości jeśli chodzi o wycenę produktów w toku. Jedną z nich jest wycena w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia lub tylko materiałów bezpośrednich. Drugą zaś możliwością jest nie wycenianie produktów w toku pod warunkiem, że nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki. Zasady, te nie mogą być stosowane do produkcji, której czas przewidywany wykonania przekracza 3 miesiące oraz przeznaczonej do sprzedaży a także na rzecz środków trwałych w budowie. Nie dotyczy to jednak produkcji rolnej[8]
Wycena roślinnej produkcji w toku
Działalność rolna jest jedną z najbardziej specyficznych gałęzi gospodarki, a wycena roślinnej produkcji w toku nie jest jednoznacznie opisana w polskim prawie. Za roślinną produkcje w toku przyjmuje się aktywa roślinne, które są w danym momencie są w trakcie przemiany biologicznej i jest ona jeszcze niezakończona. Zgodnie z prawem bilansowym wycenia się ja według bezpośrednich kosztów wytworzenia lub kosztów materiałów bezpośrednich. Jednak w Ustawie o rachunkowości jest dopuszczona możliwość zrezygnowania z wyceny roślinnej produkcji w toku, pod warunkiem, że nie zniekształci to pełnego obrazu wyniku finansowego oraz sytuacji majątkowej danej jednostki. Brak tej wyceny, na którą pozwala Ustawa o rachunkowości powoduje pominięcie dwóch z zasad rachunkowości - mowa tu o zasadzie wiernego i rzetelnego obrazu sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa oraz zasady istotności[9]
Patrz także:
| Produkcja w toku — artykuły polecane |
| Aktywa — Środki trwałe — Koszty bezpośrednie — Zapas — Zapasy — Wartości niematerialne i prawne — Aktywa obrotowe — Koszt wytworzenia produktu — Materiały |
Przypisy
Bibliografia
- Gajdzik B. (2017), Gospodarka materiałami i zapasami w przemyśle hutniczym w latach 2000-2015, Organizacja i Zarządzanie, nr 1 (37)
- Kaczmarek U. (2015), Rachunkowość w jednostkach produkcyjnych - wybrane zagadnienia, Zeszyty Metodyczne Rachunkowości, nr 11
- Maćkowiak E. (2011), Rzeczowe aktywa obrotowe w ujęciu krajowych i międzynarodowych regulacji rachunkowości, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 41
- Obrzeżgiewicz D. (2016), Wycena roślinnej produkcji w toku - wartość godziwa vs. koszt historyczny, Kolegium Zarządzania i Finansów nr 147
- Siewierska J., Kołosowski M. (2011), Sprawozdanie finansowe według MSSF/MSR i ustawy o rachunkowości: wycena, prezentacja, ujawnianie, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk
- Świderska G. (2012), Sprawozdanie finansowe: według polskich i międzynarodowych standardów rachunkowości, Difin, Warszawa
- Wędzki D. (2014), Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa według polskiego prawa bilansowego, Wolters Kluwer, Warszawa
Autor: Aneta Opiela
