Bezrobocie przymusowe
| Bezrobocie przymusowe |
|---|
| Polecane artykuły |
Bezrobocie przymusowe czyli niezależne od zachowania bezrobotnych. Ekonomia klasyczna tłumaczy je tym, że istnienie ustawowej gwarancji płacy minimalnej, zafałszowuje sygnały na rynku pracy, stan równowagi rynkowej zostaje zniekształcony, nawet przy spadku cen i [popyt|popytu]], wzroście bezrobocia, place i tym samym koszty nie maleją, poprzez strajki związki zawodowe wymuszają stawki powyżej wolnej ceny rynkowej. (E.Kwiatkowski 2006)
Rodzaje bezrobocia przymusowego
Na bezrobocie przymusowe składają się inne rodzaje bezrobocia:
- bezrobocie sezonowe,
- bezrobocie strukturalne,
- bezrobocie technologiczne.
- bezrobocie koniunkturalne
Bezrobocie sezonowe zależy od pór roku i zmian pogodowych. Występuje w branżach, które są uzależnione np. od wegetacji roślin, odpowiedniej pogody itd. Najczęściej dotyka osób pracujących w budownictwie, rolnictwie i przetwórstwie. Współwystępuje także z wejściem na rynek pracy absolwentów szkół. Zwykle od kwietnia sukcesywnie przybywa z każdym miesiącem absolwentów szkół średnich, zawodowych, techników, szkół policealnych i szkół wyższych.
Bezrobocie strukturalne powstaje w wyniku różnic między podażą a popytem pracy, czyli gdy jest więcej zakładów, które produkują określone dobra, niż zapotrzebowanie na nie. Po zmianie ustrojowej bezrobocie strukturalne w Polsce pojawiło się głównie w wyniku likwidacji państwowych gospodarstw rolnych, czyli PGRów.
Bezrobocie technologiczne z kolei wynika z postępu technologicznego. Dzięki rozwojowi nowych technologii, praca może być wykonywana szybciej i mniejszym nakładem kosztów przez maszyny niż przez ludzi. Optymiści twierdzą, że ma charakter tymczasowy, ponieważ każdy zastąpiony przez maszynę pracownik zostaje przydzielony do innego zajęcia. Pesymiści widzą w tym procesie początek końca pracy jako takiej.
Bezrobocie koniunkturalne - Keynesowska teoria przymusowego bezrobocia przyjmuje, że jest ono wywołane zbyt małym popytem konsumpcyjnym i inwestycyjnym, który powoduje zbyt małe wykorzystanie zdolności produkcyjnych, poziom popytu stale ulega wahaniom, czyli jest zależny od koniunktury, stad nazwa bezrobocia. W fazach wysokiej koniunktury popyt rozszerza się i bezrobocie spada nawet do poziomu bezrobocia naturalnego. (D. Begg, 1997)
Niewystępowanie bezrobocia przymusowego oznacza istnienie ogólnej równowagi na rynku pracy przy przewadze popytu nad podażą siły roboczej.
Keynesowska teoria przyczyn występowania bezrobocia przymusowego
W teorii zatrudnienia podstawową rolę odgrywa zasada efektywnego popytu. Zgodnie z nią, rozmiary zatrudnienia w gospodarce wyznacza punkt przecięcia krzywej globalnej podaży z krzywą globalnego popytu. Popyt efektywny występuje tylko wtedy, gdy bieżące, rzeczywiste inwestycje są równe oszczędnościom. Decyzje przedsiębiorstw zależą przede wszystkim od bieżącej stopy procentowej, a oszczędności od wysokości uzyskiwanych dochodów, więc trudno jest zrównać ze sobą te dwie wielkości. Skoro gospodarstwa domowe nie chcą konsumować (czyli nabywać wytworzonych już dóbr), a przedsiębiorstwa nie chcą inwestować (czyli wytwarzać nowych dóbr), to w skali całej gospodarki spada zapotrzebowanie na pracowników zatrudnianych w procesie produkcji. W rzeczywistości częściej występuje niedostateczny popyt globalny, który przyczynia się do obniżenia bieżącej produkcji, a w konsekwencji zatrudnienia. Pojawia się w ten sposób bezrobocie przymusowe. Wg zwolenników tej teorii taki stan jest trwały, ponieważ w gospodarce brakuje skutecznie i samoczynnie działających mechanizmów rynkowych, zdolnych do wyciągnięcia gospodarki z tego stanu i zagwarantowania zatrudnienia na poziomie naturalnym. Preferowanym kierunkiem polityki zatrudnienia, wg zwolenników tej teorii jest aktywna ingerencja rządu w procesy gospodarcze przy użyciu instrumentów fiskalnych i monetarnych, stymulująca zwiększenie efektywnego popytu.(I. Bludnik 2013)
Bezrobocie keynesowskie to wielkość płynna, ponieważ w fazie ożywienia gospodarczego oraz w okresie wysokiej koniunktury, ten rodzaj bezrobocia znacznie spada nawet do poziomu naturalnej stopy bezrobocia. (M.Nasiłkowski)
Instrumenty do walki z bezrobociem
POLITYKA AKTYWNA:
Polityka makroekonomiczna – jest ukierunkowana na wzrost popytu globalnego oraz rozwój produkcji w celu zmniejszenia bądź zlikwidowania bezrobocia przymusowego. Do realizacji tego celu wykorzystywane się instrumenty fiskalne (np. podatki, ulgi i zwolnienia podatkowe, wydatki rządowe) i monetarne (np. stopy procentowe, podaż pieniądza).
Polityka mikroekonomiczna – dąży do usprawnienia funkcjonowania rynku pracy i ograniczenia bezrobocia strukturalnego i frykcyjnego. Podstawowymi narzędziami tej polityki są:
- prace interwencyjne
- roboty publiczne
- szkolenia i przekwalifikowania zawodowe
- subwencje płac
- pośrednictwo pracy i doradztwo zawodowe
- pożyczki dla bezrobotnych i dla przedsiębiorstw
POLITYKA PASYWNA – uruchamiana jest gdy aktywna polityka zatrudnienia nie jest w stanie zapewnić zatrudnienia wszystkim poszukującym pracy. Jej celem jest udzielenie pomocy finansowej bezrobotnym i ograniczenie podaży siły roboczej. Do jej instrumentów zalicza się:
- zasiłki dla bezrobotnych
- zasiłki z funduszu pomocy socjalnej
- jednorazowe odszkodowania z tytułu zwolnienia z pracy
- redukcje czasu pracy
- uregulowania prawne zmierzające do zmniejszenia zasobów siły roboczej
Bibliografia
- Bludnik I. (2009), Bezrobocie keynesowskie Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, zeszyt 3
- Begg D., (1997) Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Golnau W., Teoria płacy efektywnej
- Hall R.E., Taylor J.B., (1997) Makroekonomia. Teoria, funkcjonowanie i polityka, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa
- Mansfield E., (2002) Podstawy Makroekonomii. Zasady, przykłady, zadania, AW "PLACET", Warszawa
- Marciniak S., Ekonomia dla inżynierów
- Nordhaus S., (1996) Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Nasiłkowski M., System rynkowy, postawy mikro- i makroekonomii
- Próchnicki L., Nowa szkoła keynesowska - teoretyczne i polityczne implikacje Studia i prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania nr 19
- Sloman J., (2001) Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
Autor: Aneta Liszka, Anna Wilkołek, Elżbieta Małysiak
